Imaxes e táboas tomadas de Internet anos 60 anos 60 anos 40 anos 40 anos 50 anos 50 anos 70 anos 70 características do réxime características do réxime Traducción, deseño da presentación e selección dos contidos: Mª de las Mercedes Rodríguez Fernández

CaudilloFrancisco Franco O Caudillo, Francisco Franco, concentra o poder, é: Xefe do Estado e xefe de Goberno. Xefe Nacional do Movemento. Xeneralísimo Xeneralísimo dos Exércitos. institucións base Un Estado fortemente centralizado, apoiado nunhas institucións base. control estatalexército Forte control estatal conseguido co exército ao que engadiremos… Falanxe Española Partido único, Falanxe Española. Sindicato vertical Sindicato vertical que supervisa as relacións patronos-traballadores. Total ausencia de liberdades. Non existen constitución, nin consultas electorais. Sí hai represión (no caso de disidencias ou folgas) e censura previa. estamos ante un réxime político totalitario familia sindicato concello

estamos ante unha evidente concentración de poderes

son piares do franquismo… Falanxe Española Tradicionalista das “Juntas de Ofensiva Nacional-Sindicalista” FET e das JONS

familia sindicato concello centralización empregando unhas institucións base

base legal Séntase a base legal do réxime: Fuero do Traballo Fuero do Traballo, Lei Constitutiva das Cortes Lei Constitutiva das Cortes, Fuero dos Españois Fuero dos Españois, Lei de Referendo Lei de Referendo, Lei de Sucesión á Xefatura do Estado Lei de Sucesión á Xefatura do Estado, Represión política Represión política (contexto de actividade da guerrilla) e censura previa: Paseos Paseos. Lei de Responsabilidades Políticas Lei de Responsabilidades Políticas, sectores económicos O Estado controla os sectores económicos clave.Vívese a escasede da posguerra (fame) e o illamento internacional. Cartilla de racionamento Cartilla de racionamento. Mercado negroestraperlo Mercado negro ou estraperlo. democracia orgánica Finalidade  chegar ao sistema político denominado “democracia orgánica”, que consiste na posta en marcha dun sistema “democrático” de partido único, cunha “participación” nas Cortes canalizada polas institucións sociais básicas (familia-concello-sindicato) pero que en realidade non teñen poder. autarquía económica anos 60 anos 60 anos 40 anos 40 anos 50 anos 50 anos 70 anos 70

Avance da lexislación social posterior, regula a vida laboral e económica (fixa a xornada laboral, salario mínino,…) Establece as Cortes como organismo colaborador compostas por 3/3: sindical, profesional e de designación polo Consello Nacional. as Leis Fundamentais do Estado durante a Dictadura de Franco Intenta ser unha declaración de dereitos e deberes. Regula o uso do referendo para asuntos importantes. España configúrase como reino. Franco será xefe de Estado vitalicio. Marca os principios que articulan o ordenamento xurídico franquista. Separa os cargos de Xefe do Estado e Xefe de Goberno. Votada en “referendo”.

As Leis Fundamentais do Estado durante a Dictadura de Franco Avance da lexislación social posterior: xornal dos traballadores, maxistratura como xurisdicción especial para os litixios laborais, organización da empresa e da propiedade, seguridade social, organización sindical, etc. Composición das Cortes en tres tercios: sindical, profesional e de designación polo Consello Nacional (cun elevado nº de designados polo executivo) Carta de principios, dereitos e obrigas. Contén: configuración xeral do réxime como Estado Católico, social e “de dereito” así como as obrigas e dereitos dos españois. O Xefe do Estado pode someter a referendo os proxectos de lei elaborados polas Cortes cando o “demandase o interese público”. O Xefe do Estado continúa a ter plena liberdade dictar leis fundamentais sen necesidade de referendo. O Estado configúrase oficialmente como monarquía. Franco continuará á cabeza do Estado con carácter vitalicio. O Xefe do Estado resérvase o dereito a elixir sucesor, pero tamén pode revocar a designación de sucesor. Contén postulados falanxistas cun resumo no ideario de FET e das JONS. Queda claro o monopartidismo Votada en “referendo” Separa os cargos de Xefe do Estado (réxime cuasi-presidencialista) e presidente do Goberno. As Forzas Armadas garanten a integridade territorial, a seguridade nacional e a defensa da orde institucional. Posibilita a creación de asociacións de acción política. recurso de contrafuero Establece o “recurso de contrafuero” contra todo acto lexislativo ou disposición que vulnere os principios do movemento ou outras leis fundamentais Fuero do Traballo 1938 Lei de Cortes 1942 Fuero dos Españois 17/07/1945 Lei Referendo Nacional 22/10/1945 Lei Sucesión Xefatura Estado 1947 Lei de Principios do Movemento Nacional, 1958 Lei Orgánica do Estado 10/01/1967

represión franquista … ao aparecer a sublevación militar, en xullo de 1936, suspendéronse as festas dos Remedios [en Monfero], celebradas sempre no primeiro domingo de setembro. Os cartos reunidos para os festexos gardábaos o crego e ao negarse este a entregallos ás forzas sublevadas contra a República, detéñeno e acúsano de colaborar co “Socorro Rojo”. De Monfero trasládano a Pontedeume, onde se atopaba a irmá de Francisco Franco, Pilar Franco, e de aí a Barallobre. Sanfiz explica que, segundo se poido saber polos veciños, o crego de Barallobre, Antonio Casas, era sospeitoso de colaborar cos republicanos e o obxectivo de levar a Andrés Ares ata el para que se confesase, non era outro que o de amedrentalo. Ares confesouse e entregou ao crego de Barallobre 200 pesetas e un reloxo. Ao baixar da casa rectoral, o fusilan fronte ao cemiterio. Era o 3 de outubro de De Monfero trasládano a Pontedeume, onde se atopaba a irmá de Francisco Franco, Pilar Franco, e de aí a Barallobre. Sanfiz explica que, segundo se poido saber polos veciños, o crego de Barallobre, Antonio Casas, era sospeitoso de colaborar cos republicanos e o obxectivo de levar a Andrés Ares ata el para que se confesase, non era outro que o de amedrentalo. Ares confesouse e entregou ao crego de Barallobre 200 pesetas e un reloxo. Ao baixar da casa rectoral, o fusilan fronte ao cemiterio. Era o 3 de outubro de O xulgado de Pontedeume abriu un sumario sobre o caso un mes despois da morte de Andrés Ares. Nas dilixencias recóllese: "En ocasión en que pola forza pública conducíase a don Andrés Ares Díaz [...] para a práctica dunha dilixencia, pretendeu fugarse o Andrés, en cuxo momento disparou contra el a forza, causándolle a morte". Esta versión dista moito da que contan os veciños e recolle Sanfiz. Sanfiz chegou ata a historia deste crego fusilado polos falanxistas ao traveso de Xosé Manuel Suárez e o seu libro “Guerra Civil e represión en Ferrol e comarca”. Foi Suárez quen atopou, pescudando nos rexistros, o caso de Ares. A historia contáronlla os irmáns do entón crego de Barallobre. Segundo estos, o crego de Val Xestoso chegou a esta pequena localidade custodiado por un pelotón mixto de falanxistas e gardas civís. Trala súa confesión, fusilárono ao grito de ¡mándao Suances!, segundo veciños. O entón delegado de Orden Público en Ferrol era Victoriano Suances. Henrique Sanfiz, director de Radio Fene, visitou Val Xestoso para tentar averiguar algo máis sobre a historia de Andrés Ares. Segundo explica, no pobo atopou versións diferentes. “É algo moi normal nestos casos. Hai quen contaba que o crego estivo a punto de salvarse por unha disposición da autoridade que chegou cinco minutos despois da súa morte,(…). Son rumores, tradicións, non sei moi ben como calificalo, que rodean a moitas mortes", indica. A existencia dunha lista na que aparecían os nomes de 40 veciños que supostamente eran ou apoiaban aos “rojos” é outra das historias que contan en Val Xestoso. Esa relación sería redactada polo crego, polo que o motivo do seu fusilamento sería o de evitar que matasen a todas estas persoas. Segundo Sanfiz, esta historia “relátase en centos de asasinatos” e respondería á "presión e necesidade de xustificar a eliminación física dunha persoa discrepante co réximen". "Este caso exemplifica o desatino deste tipo de fusilamentos, asasinatos e paseos. Ao crego non o podían acusar de asasino, de queimar igrexas... Matárono sen xuízo, sen posibilidade de defenderse. É algo que exemplifica moi ben o tipo de represión que se cometeu neses años", explica o director de Radio Fene. Traducido de laopinióncoruña.es  Artigo “Los otros mártires”. 04/11/2007

economía no franquismo

mercado negro É o comercio ilegal de bens. Emprégase como sinónimo de mercado negro. escándalo político II República españolaxogo de ruleta eléctrica A orixe do acrónimo relaciónase co escándalo político acontecido durante a II República española coa introducción dun xogo de ruleta eléctrica de marca "Straperlo", nome derivado de Strauss, Perel y Lowann, apelidos holandeses dos promotores do negocio. Os 3 empresarios sobornan, en 1934, a altos cargos do goberno para que autoricen a instalación dunha ruleta no casino de San Sebastián. fraudulento O xogo foi prohibido pola policía por fraudulento (a roda controlábase cun botón). O escándalo salta cando Strauss denuncia ante o presidente da República, Alcalá Zamora, a negativa de Lerroux de indemnizalo trala prohibición do xogo. A consecuencia foi o derrumbe do Partido Radical. Por extensión comercio ilegal Tralo escándalo o termo estraperlo pasa a ser sinónimo de chanchullo, intriga ou negocio fraudulento. Por extensión, emprégase, na posguerra, para designar ao comercio ilegal dos artigos intervidos polo Estado ou suxeitos a racionamento (decretado polo régimen franquista entre ). O estraperlo trouxo novas fortunas obtidas coa venta ilegal de productos. estraperlo

tarefa lexislativa Continúa a tarefa lexislativa do réxime iniciada na etapa anterior: Lei de Principios Fundamentais do Movemento Lei de Principios Fundamentais do Movemento, economía española A economía española segue a ser de base agraria, pero asoma a industrialización. As “cartillas de racionamento” continúan funcionando ata INI Créase o INI para canalizar os investimentos en industria. Guerra Fría Nun contexto de “Guerra Fría”, a coincidencia da suavización do réxime franquista coa necesidade dos EEUU de buscar aliados contra o comunismo, fai que se anule o veto 1950 e España entra na ONU en Tratado de amizade Tratado de amizade entre España e os EEUU, bases militares EEUU instala en España bases militares a cambio de axuda económica. Concordato 1953 Asínase un Concordato 1953 coa Santa Sede. industrialización de España anos 60 anos 60 anos 40 anos 40 anos 50 anos 50 anos 70 anos 70

Instituto Nacional de Industria= INI

OTAN Outros aliados dos Estados Unidos Pacto de Varsovia Países socialistas alineados coa URSS Outros aliados da URSS China Popular e aliados Non alineados contexto de Guerra Fría

Tratado de Amizade España-EEUU, 1953 Acordo militar entre os Estados Unidos e España. Pacto de Madrid O Pacto de Madrid, en 1953, establece bases conxuntas hispano-estadounidenses as aéreas Torrejón (cerca de Madrid), Zaragoza e Morón de la Frontera (Sevilla) e a base naval de Rota (Cádiz). Eisenhower foi o primeiro presidente estadounidense en visitar España, en 1959

Morón de la Frontera Base Aérea bases militares estadounidenses en España Base naval de Rota Torrejón de Ardoz

Concordato 1953, asinado coa Santa Sede relacións Igrexa-Estado

planificación económica Os ministros de economía decántanse pola planificación económica: Plan de Estabilización Plan de Estabilización, 1959 intenta impulsar a economía, pero desemboca nunha conxelación salarial que fai baixar o poder adquisitivo co que se incrementa o paro favorecendo a emigración. Plans de Desenvolvemento Sucesivos Plans de Desenvolvemento potencian o crecemento industrial, facendo aparecer os polos de desenvolvemento e os polígonos industriais. O resultado será un desequilibrio rexional. Despunte do sector turístico e remesas de divisas da emigración. cambio de mentalidade Rexístrase un cambio de mentalidade que alimenta a oposición ao réxime Franquista, é entón cando empezamos a ver cambios: Lei de Prensa Lei de Prensa, 1966, que suprime a censura previa. Lei Orgánica do Estado, Lei Orgánica do Estado, Lei de Liberdade Relixiosa Lei de Liberdade Relixiosa, Lei Xeral de Educación Lei Xeral de Educación, o milagre económico cos tecnócratas anos 60 anos 60 anos 40 anos 40 anos 50 anos 50 anos 70 anos 70

reacción das principais variables económicas no proceso de apertura español

bicefalia política Clara bicefalia política: Francisco Franco Xefatura do Estado  Francisco Franco. Carrero Blanco Xefatura do Goberno  Carrero Blanco. conflictividade social Asoma a conflictividade social (folgas, manifestacións) seguida de represión (cargas policiais).A isto temos que engadir as reivindicacións dos nacionalismos periféricos. Tralo asasinato do xefe do goberno Carrero Blanco por ETA, ocupa o Arias Navarro Cargo Arias Navarro, que dirixe o país nun contexto de crise económica mundial, aderezado polo implacable avance do terrorismo (ETA,FRAP,GRAPO) mentres Franco agoniza (  1975). crise económica e fin do réxime franquista anos 60 anos 60 anos 40 anos 40 anos 50 anos 50 anos 70 anos 70

a planificación económica cos tecnócratas nos anos 60 1º plano 2º plano

o referendo para a “Lei Orgánica do Estado”, 1967

“Lei Orgánica de Liberdade Relixiosa”, 1967 “A profesión e práctica da relixión católica, que é a do Estado español, gozará da protección oficial. O Estado asumirá a protección da liberdade relixiosa, garantida pola eficaz tutela xurídica, que, ao tempo, salvagarde a moral e a orde pública”. que, ao tempo, salvagarde a moral e a orde pública”.

“Lei de Prensa”, 1966

os 4 niveis do sistema educativo español segundo a Lei Xeral de Educación (LXE) de 1970 Terceiro ciclo Segundo ciclo Primeiro ciclo COU Bacharelato Formación Profesional I Formación Profesional II Ciclo Superior Ciclo medio Ciclo inicial Centros de Párvulos Xardín de infancia Universidade Ensino Medio Educación Xeral Básica Educación preescolar Preescolar 4 e 5 anos obrigatoria Educación Xeral Básica Ciclo inicial: 2 cursos Ciclo medio: 3 cursos 2ª Etapa : 3 cursos Bacharelato Unificado e Polivalente (3 cursos) C.O.U F.R. I Grado 2 cursos F.P. II Grado 3 cursos

bicefalia política víctima dun atentado de ETA Madrid, 1973

conflictividade social e represión franquista en Ferrol Obreiros de Bazán en manifestación, Praza de España (10-Marzo-1972) morte dos obreiros Amador Rey e Daniel Niebla

Tralo asasinato do presidente do Goberno, almirante Carrero Blanco, por ETA Arias Navarro (ata entón Ministro da Gobernación) é nomeado por Franco para ocupar a presidencia do goberno. Ocupa o cargo durante dous gobernos sendo, en 1976 sustituído por Adolfo Suárez. No derradeiro goberno de Franco intentou certa apertura do réxime (“espírito do 12 de febreiro”) pero o denominado “búnker” (o sector máis conservador do réxime) aborta o seu labor. Personaxe vacilante, incapaz de reconducir o sistema, vese sobrepasado polos novos acontecementos dos que destacaremos: “Marcha Verde” sobre o Sáhara invasión do Sáhara Occidental organizada por Hassan II e morte de Franco en agonía e morte do réxime

escalada do terrorismo Frente Revolucionario Antifascista e Patriota Grupos de Resistencia Antifascista Primeiro de Outubro

Familia extensa falanxe SEU censura Amador Rey e Daniel Niebla