ادغام افقی دوره علوم پایه Horizontal Integration of Basic Sciences دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد ”دانشکده پزشکی“

ادغام افقی درعلوم پایه (ادغام دروس آناتومی، بافت شناسی ، جنین شناسی و فیزیولوژی بصورت ارگان سیستم) ‌در کاریکولوم های سنتی آموزش پزشکی، در دوره علوم پایه مطالب بصورت بلوک ها ی مستقل و نا مرتبط با یکدیگر ارائه میگردد ، لذا فهم دانش و ایجاد ارتباط بین موضوعات مربوط به دروس مختلف برای دانشجو کار سختی است و بطور سنتی فرض شده است که این امر بخودی خود در ذهن دانشجو رخ میدهد. پيشرفت روز افزون و تصاعدي علم در دنيا و لزوم همگامی علم پزشکي با اين روند، تغييرات برنامه آموزشي دوره پزشکي عمومي بخصوص دوره علوم پایه را از نظر محتوا و چيدمان بصورت ادغام لازم گرداند. ادغام در محتوا به معنی برقرار کردن ارتباط بین دانسته های دانشجویان در موضوعات و رشته های مختلف است و ادغام در سازماندهی محتوا عبارت است از مداخله در توالی و چیدمان ارائه دروس در سطح علوم پایه یا بالینی بطوریکه بیشترین تناسب و هم زمانی در ارائه دروس وموضوعات مرتبط به هم بوجود آید. ادغام افقی عبارت است از ادغام در سطح یک فاز از کاریکولوم به عبارتی ادغام در بین دروس علوم پایه بصورت ارگان سیستم.

ادغام افقی درعلوم پایه (ادغام دروس آناتومی، بافت شناسی ، جنین شناسی و فیزیولوژی بصورت ارگان سیستم) در سيستم سنتي آموزش دروس درمقطع علوم پایه پزشکی بصورت جدا از هم(Fragmented ) و در ترم های مختلف ارائه میگردد (به عنوان مثال آناتومي ،آناتومي سر وگردن، جنين شناسي، بافت شناسي، فيزيولوژي 1 و فيزيولوژي 2 و...) و فاقد کارایی لازم برای شناخت ساختمان و کارکرد طبیعی هر کدام از ارگان های بدن میباشد. لذا به منظور ایجاد انگیزش یادگیری پایدار در فراگیران با ایجاد ارتباط بین موقعيت،روند تكاملي ،ساختار طبیعی و اعمال فیزیولوژیک ارگانهاي بدن، با مساعدت مسئولین محترم دانشگاه و دانشکده پزشکی از دی 1386 مراحل مختلف تدوین برنامه طرح ادغام افقی در علوم پایه توسط کمیته ادغام افقی و با همکاری اعضاء محترم هیات علمی گروههای فیزیولوژی و بیولوژی وعلوم تشریحی آغاز گردید و پس از تصویب توسط شورای آموزشی دانشگاه و کسب مجوز به شماره مورخ9/7/87 از وزارت بهداشت ، درمان وآموزش پزشکی به مرحله اجرا در آمد. اولین دوره ادغام افقی در علوم پایه از نیم سال اول سال تحصیلی در دانشکده پزشکی جهت دانشجویان رشته پزشکی ورودی مهر ماه سال 87 آغاز گردیده است.

ادغام افقی درعلوم پایه (ادغام دروس آناتومی، بافت شناسی ، جنین شناسی و فیزیولوژی بصورت ارگان سیستم) هدف از برنامه ادغام افقی درعلوم پایه ، ادغام دروس آناتومی، بافت شناسی ، جنین شناسی و فیزیولوژی بصورت ارگان سیستم میباشد. در دوره علوم پایه رشته پزشکی ، به منظور ایجاد ارتباط بین دانسته های دانشجو در دروس آناتومی، بافت شناسی ، جنین شناسی و فیزیولوژی ، ارائه همزمان مباحث، تکراری نبودن مطالب، ارائه مطالب مرتبط با یکدیگر در دروس فوق و یادگیری و یادداری بیشتر توسط فراگیر، ادغام افقی بین دروس آناتومی،بافت شناسی،جنین شناسی و فیزیولوژی بصورت ارگان سیستم صورت گرفته و به شکل درس مقدمات و 10 درس ارگان سیستم ( سیستم های اسکلتی ، عصبی ، عضلانی ، گردش خون و لنفاوی ،تنفسی ، گوارش ، تناسلی ،غدد، چشم و گوش و ادراری) ارائه میگردد. چیدمان دروس ارگان سیستم براساس سرفصل های ارائه شده از طرف وزارت متبوع بصورتی تنظیم گردیده است که سرفصل دروس آناتومی ، فیزیولوژی ،جنین شناسی و بافت شناسی و تعداد واحدهای هر درس تغییر نیابد.دروس ارگان سيستم درطی 5 ترم تحصیلی ارائه میگردد.

ادغام افقی درعلوم پایه (ادغام دروس آناتومی، بافت شناسی ، جنین شناسی و فیزیولوژی بصورت ارگان سیستم) ترم 1 ترم 2 ترم 3 ترم 4 ترم 5 مقدمات نظری : 5/2 واحد عملی : 1 واحد سیستم عصبی نظری : 5/3 واحد عملی : 5/0 واحد سیستم گردش خون و لنفاوی نظری : 4 واحد عملی : 1 واحد سیستم گوارش نظری : 2 واحد عملی : 5/0 واحد چشم و گوش نظری : 5/1 واحد عملی : 5/0 واحد سیستم اسکلتی نظری : 5/1 واحد عملی : 5/0 واحد سیستم عضلانی نظری : 2 واحد عملی : 1 واحد سیستم تنفسی نظری : 5/1 واحد عملی : 5/0 واحد سیستم تناسلی نظری : 5/1 واحد عملی : 5/0 واحد سیستم ادراری نظری عملی : 5/1 واحد (2/1 نظری + 3/0 عملی ) غدد نظری عملی : 5/1 واحد (3/1 نظری + 3/0 عملی )

ادغام افقی درعلوم پایه (ادغام دروس آناتومی، بافت شناسی ، جنین شناسی و فیزیولوژی بصورت ارگان سیستم) در هر ارگان سيستم به ترتيب دروس آناتومی ،بافت شناسي ،‌ جنين شناسي و فيزيولوژي در طول يك ترم تدريس مي‌شود. به منظور آشنا یی دانشجویان رشته پزشکی در دوره علوم پایه با محیط بیمارستان و کاربرد دروس علوم پایه در محیط بالینی، در این برنامه دوره مواجهه بالینی زود رس( Early clinical exposure )نیز پیش بینی شده است ، بصورتی که در درس عملی هر کدام از ارگان سیستم ها یک یا چند جلسه به Early clinical exposure اختصاص داده شد. (جمعا یک واحد Early clinical exposure در نظر گرفته شد).

روش آموزش محتوای دروس ادغام یافته دروس تئوری و عملی بخش مقدمات و 10ارگان سیستم توسط اعضاء هیئت علمی گروههای آموزشی بیولوژی وعلوم تشریحی و فیزیولوژی دانشکده پزشکی وبا استفاده از ابزار های سمعی و بصری ، کار در آزمایشگاه و فعالیت های عملی برگزار میگردد. جلسات Early clinical exposure در بیمارستان های آموزشی وابسته به دانشگاه و توسط اعضاء عیات علمی و دستیاران گروههای بالینی مرتبط با ارگان سیستم مربوطه برگزار میگردد. ارزيابي تكويني (formative) و تراكمي يا نهائی ( summative )دانشجویان بصورت امتحانات میان دوره و پایان دوره میباشد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص مطالب درسی ، روش آموزش ، روشهای ارزیابی و منابع مطالعه ، به طرح درس و جدول زمانبندی دروس ارگان سیستم در سایت اینترنتی دانشکده پزشکی به آدرس (صفحه گرو ههای آموزشی علوم پایه ، منوی آموزش گروههای فیزیولوژی و یا بیولوژی و علوم تشریحی ) مراجعه نمایید.

منابع اصلی جهت مطالعه دروس ارگان سیستم درسمنابع اصلی آناتومیآناتومی گری براي دانشجويان پزشكي ، آناتومی بالینی اسنل براي دانشجويان پزشكي بافت شناسیبافت شناسی جان کوئیرا، بافت شناسی انسانی سلیمانی راد جنین شناسیجنین شناسی پزشکی لانگمن فیزیولوژیفیزیولوژی پزشکی گایتون ، فیزیولوزی پزشکی گانونگ ، فیزیولوژی Bern & levy منابع براي مطالعه بيشتر:مقالات علمی معتبر واسلايد هاي ارائه شده در كلاس

آیین نامه آموزشی دوره ادغام افقی درعلوم پایه با توجه به ارائه برنامه ادغام افقی در علوم پایه و تفاوت واحد های این برنامه با واحد های ارائه شده در دانشگاههای دیگر، در حال حاضر طی ترم های تحصیلی دوره علوم پایه امکان انتقال و یا جابجایی دانشجو وجود ندارد. آيين‌نامه آموزشی دوره دكتری عمومی پزشكی مربوط به دانشگاههای مجری بازنگری و اصلاحات در آموزش پزشکی ( طرح ادغام) توسط کمیته ای در دبیرخانه آموزش پزشکی عمومی وزارت متبوع در حال تدوین میباشد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص آيين‌نامه آموزشی دوره دكتری عمومی پزشكی (مصوب بيست و ششمين جلسه شوراي‌عالي برنامه‌ريزي علوم پزشكي مورخ 23/3/1383 )به سایت اینترنتی دانشکده پزشکی به آدرس (منوی آیین نامه ها و دستوالعمل ها ) مراجعه نمایید.

دروس پیش نیاز و هم نیاز واحد های ارگان سیستم درس هم نیازدرس پیش نیازنام درس ندارد مقدمات نداردسیستم اسکلتی نداردمقدمات ،سیستم اسکلتیسیستم عصبی نداردمقدمات ،سیستم اسکلتیسیستم عضلانی نداردمقدمات ، سیستم عضلانیسیستم گردش خون و لنفاوی مقدمات ، سیستم عصبی،سیستم عضلانیسیستم تنفسی

دروس پیش نیاز و هم نیاز واحد های ارگان سیستم درس هم نیازدرس پیش نیازنام درس نداردمقدمات ، سیستم عصبی،سیستم عضلانی،سیستم گردش خون و لنفاوی سیستم گوارش غددمقدمات ، سیستم عصبی،سیستم عضلانی،سیستم گردش خون و لنفاوی سیستم تناسلی نداردمقدمات ، سیستم گردش خون و لنفاویغدد نداردمقدمات ، سیستم عصبی،سیستم عضلانی،سیستم گردش خون و لنفاوی چشم و گوش نداردمقدمات ، سیستم عصبی،سیستم عضلانی،سیستم گردش خون و لنفاوی سیستم ادراری