ADOLESCENCIA E ADOPCIÓN paradoxo estudio de psicoloxía atención en acollemento e adopción

ETAPAS NO DESENVOLVEMENTO DA CONDICIÓN DE ADOPTADO. Etapa da anécdota. Etapa da vivencia do abandono. Crise adolescente. Recoñecemento da condición de adoptado. Revisión adulta da relación coas orixes. “Esta es tu historia: identidad y comunicación sobre los orígenes en adopción” Berástegui, A. y Gómez, B. Universidad Pontificia de Comillas. Madrid. 2007

CRISE ADOLESCENTE A adolescencia para os adoptados implica:  A integración dos cambios físicos.  O desenvolvemento da sexualidade.  A integración social: pasando da discriminación positiva da infancia á posible exclusión e rexeitamento.  A necesidade de autonomía e separación.  As novas e máis sofisticadas capacidades cognitivas e emocionais.

¿A condición de adoptado fará máis difícil a adolescencia?

SEMELLANZAS ASPECTOS DIFERENCIAIS  Silencio adolescente.  Integración dos cambios corporais.  Desenvolvemento da sexualidade.  Integración social e necesidade de identificación co grupo de iguais.  Novas habilidades cognitivas e emocionais, que levan a unha visión máis crítica.  Inestabilidade emocional.  Construcción da identidade.  Integración da ausencia de parecido físico cos pais.  Renuncia á súa intimidade de condición de adoptado.  Pouca tolerancia á frustración.  Estar “colgado” entre dous mundos.  Abandono e autonomía: maior necesidade de control por parte dos pais, e maior necesidade de autonomía do fillo(sempre decidiron por el).  Conflito de lealdade.  A necesidade de coñecer as orixes para construir a propia identidade.  A realidade da “novela familiar”.

CONTRUCCIÓN DA IDENTIDADE A identidade é unha estructura básica de natureza psicosocial que contén a resposta á pregunta "Quen son eu?" e se basea na vivencia de integridade persoal. Por ela a persoa sinte que as súas accións e decisións son coherentes entre sí e conforman un estilo propio polo que se define e recoñece a sí mesmo e polo que é recoñecido polos demáis. A identidade persoal é un auto retrato ou narración sobre un mesmo que organiza o mundo cognitivo, emocional e fáctico do suxeito e que se constrúe evolutivamente.. " Desarrollo de la personalidad durante la adolescencia" en J. Palacios, A. Marches y C. Coll. Desarrollo psicológico y Educación, vol.1, psicología Evolutiva, Alianza Editorial, Madrid, 2004

A CONSTRUCCIÓN DUN SENTIMENTO DE IDENTIDADE INTEGRADO E POSITIVO  Posibilita estar a gusto consigo mesmo, dirixir as propias accións e relacionarse cos demais facéndose cargo das propias accións.  Todas as persoas remóntanse á súa historia vital, ás súas orixes para construir a súa identidade. A necesidade de contar con datos significativos da propia Hª para a construcción dunha autonarración ben integrada sobre un mesmo non é patrimonio dos adoptados.  É máis difícil acceder aos datos da Hª dos que non se ten memoria directa, e máis ainda se implican estigma, sufrimento ou dó.

Esta información obtense a través da mirada dos máis significativos A FAMILIA O manexo desta información influirá sobre. Como interpretará esta o adoptado e a colocará no lugar que lle corresponda no edificio da súa identi dade.

 A construcción dunha identidade sá nos adoptados ten que ver con coñecer suficientemente os seus antecedentes xenéticos, sociais, a historia da súa adopción e a integración desta nunha narración continua sobre sí mesmo.  As dificultades na construcción do sí mesmo integrado e positivo soe manifestarse en forma de crise, con especial importancia na adolescencia.  Os adoptados desenvolven unha identidade máis sá que aqueles que permanecen institucionalizados ou en réxime de acollemento familiar.  As problemáticas non derivan exclusivamente do feito adoptivo, senón que van depender de numerosas realidades.

1. Construcción dunha identidade integrada. 2. Construcción dunha identidade positiva. 3. Aceptación das diferencias e sentir a pertenza. 3 TAREFAS BÁSICAS NA CONSTRUCCIÓN DA IDENTIDADE

1. A CONSTRUCCIÓN DUNHA IDENTIDADE INTEGRADA Os datos sobre os que construimos a nosa identidade son de tipo: Legal. Social. Afectivo. Biolóxico. Xenético… Vanse sucedendo ao longo da nosa vida e son transmitidos xeralmente polos nosos pais. No caso esta información é máis complexa, debido a que procede de dúas fontes: a familia biolóxica e a adoptiva.

¿CAL É O PAPEL PAIS/NAIS Transmitir esa información dun xeito natural e informal (non “revelación”!!). Pese o difícil que resulta escolmar a maior cantidade de información posible e transmitila, é moi importante facelo, do seguinte xeito: - Compilando toda a información dispoñible. - Procurando a información que falte. - Recoñecendo a adopción como parte intehrante da historia vital do rapaz e da súa construcción persoal. Será importante que teñan en conta: Que deben ter elaborado o dó da súa infertilidade (no caso de que así sexa), xa que será outra información a transmitir ao seu e o xeito no que o fagan, vai determinar a súa futura relación adulta con el /ela. A necesidade da procura das orixes é maior naqueles que dispoñen de menos datos sobre a súa historia previa. Hai que encaixar ben tódalas pezas para cosntruir o puzzle da nosa identidade, pero no caso é máis complicado, porque faltan pezas.

¿CAL É O PAPEL PAIS/NAIS Transmitir esa información dun xeito natural e informal (non “revelación”!!). Pese as dificultades, escolmar a maior cantidade de información posible e transmitila. Para isto, a familia adoptiva precisará: Coñecer toda a información dispoñible. Procurar a información que sexa necesaria. Será importante que teñan en conta: Que deben ter elaborado o dó da súa infertilidade (no caso de que así sexa), xa que será outra información a transmitir ao seu e o xeito no que o fagan, vai determinar a súa futura relación adulta con el /ela. A necesidade da procura das orixes é maior naqueles que dispoñen de menos datos sobre a súa historia previa. Hai que encaixar ben tódalas pezas para cosntruir o puzzle da nosa identidade, pero no caso é máis complicado, porque faltan pezas.

2. CONSTRUCCIÓN DUNHA IDENTIDADE POSITIVA  As vivencias temperás negativas confiren unha primeira imaxe de si mesmos desvalorizante.  Os coidadores primarios establecen o xermen do autoconcepto.  Cando a información é escasa, énchense os baleiros con fantasías e distorsións: - Idealización extremadamente negativa: o neno síntese herdeiro das características atribuídas aos seus proxenitores. - Idealización extremadamente positiva: lévalle a pensar que a causa da separación é el mesmo ou os pais adoptivos, provocando anguria, medo á perda dos seres queridos e culpa polo abandono.

COMO FACILITAR A CONSTRUCCIÓN DUNHA IDENTIDADE POSITIVA  Unha relación aberta, segura e positiva: - Interiorización por parte do neno de que non foi o causante da separación. - Ter a seguridade de que os pais adoptivos non o van a abandoar. - Aceptación da perda dos seus referentes biolóxicos.  Necesidade de axuda para comprender as razóns que motivaron a separación da familia biolóxica: - Principal recurso para a superación do sentimento de abandono.  A importancia do apoio na procura das orixes, para axudar tanto a diluir as fantasías previas coma para asumir a realidade.

3. ACEPTAR AS DIFERENZAS E SENTIR A PERTENZA Existen dúas actitudes opostas que poden dificultar a adaptación: O rexeitamento das diferenzas  Medo a que ser diferente implique ser inferior aos demais.  Enerxías postas no desenvolvemento dun sentimento de pertenza á nova familia e rexeitamento a todo o que o vincula co seu mundo anterior.  Etapa pasaxeira. Insistencia nas diferenzas  Pon en cuestionamento a súa pertenza á familia  Os nenos insisten no que os fai diferentes porque non confían no seu propio valor.

EN EQUILIBRIO ENTRE UNHA POSTURA E OUTRA: A ACEPTACIÓN DAS DIFERENZAS  Entender emocionalmente que ter algo diferente non é ser inferior ou superior aos demais.  Son máis as cousas que nos asemellan aos demais que as que nos separan.  A tarefa das familias é lograr que os seus fillos se sintan integrados ao tempo que son diferentes.  A tensión entre pertenza e diferenza soe resolverse de tres xeitos: - Experiencia integrada da adopción. - Experiencia diferenciada da adopción. - Experiencia alienada da adopción.

RECOÑECEMENTO DA CONDICIÓN DE ADOPTADO Os rapaces precisan a seguinte información para poder construir a súa identidade:  O feito da adopción.  A súa historia previa.  A historia previa dos adoptantes.  A historia do encontro.  O carácter irreversible da adopción.  A existencia e o valor da diferenza.  Os límites da adopción.

COMO AXUDAR AO ADOLESCENTE  Comunicarlle dende o primeiro día a verdade sobre a súa historia.  Fomentar a expresión das fantasías para axudarlles a desmontalas.  Validar e empatizar cos seus sentimentos ambivalentes.  Adoptar unha actitude de respecto e dispoñibilidade, non agobiandoo.  Decirlle abertamente que o quere, sen pudor, ainda que pense que é un pesado, gustaralle e necesitará oilo.  Escoitalo sen xuzgar nen facer suposicións.  Non prometer nada que non poida cumprir.

 Compaxinar o afecto incondicional coa firmeza.  Facerlle entender que confiades nel pese aos erros e que tamén el pode confiar en vos.  Reforce calqueira logro por pequeño que sexa.  Non o recrimine constantemente polos seus erros.  Axúdelle a ver os seus aspectos positivos e a aceptar os negativos.  Non perder o sentido do humor, relativizando os conflitos.  Axudar ao menor a expresar e integrar as emocións, tanto positivas coma negativas, poñéndolle palabras ao que sinte.  Educar na responsabilidade.  Aceptar as diferenzas, non impoñer modelos. “síndrome do boneco”(Andreoli)

ASPECTOS IMPORTANTES As diferenzas da construcción da identidade poden deberse ás diferenzas na personalidade do rapaz e non polo que os pais dixeran ou fixeran. O 100% dos adoptados buscan as súas orixes; saber de onde veño e o porque do abandono son datos necesarios para construir a identidade (Brodzinsky, D.) Reencadre da procura das orixes coma un fito no proceso de marurez, así coma a oportunidade de comezar a tomar decisións sobre a súa propia vida.