« عـوارض صـادراتـي » Export Duty مرداد ماه

2 كليـات گـزارش مقدمه عوارض صادراتي در هند عوارض صادراتي در چين دلايل وضع عوارض صادراتي وضعيت موجود عوارض صادراتي در ايران چند نكته و پيشنهاد در مورد عوارض صادراتي در ايران عوارض صادراتي

3 مقـدمـه ادبیات جدید تجارت بین الملل که همچون سایر وجوه علم اقتصاد و حتی بیشتر از همه آن ها، متأثر از دکترین جهانی شدن می باشد، بر آزادی هر چه بیشتر اقتصادی و برداشته شدن محدودیت های تجارت بین الملل اعم از تعرفه ها و عوارض تأکید دارد. با این حال دیده می شود حتی در بسیاری کشورهایی که مؤلفه های جهانی شدن را به اجرا گذاشته اند ( نظير چین ) ، همچنان وضع تعرفه وارداتی و عوارض صادراتی (Export Duty) مرسوم می باشد. وجود چنین محدودیت هایی از وجوه مثبت و منفی بسیاری برخوردار بوده و نمی توان همواره بر وجوه منفی آنها تأکید کرد. عوارض صادراتي

4 در کشور هند بر 76 قلم کالا عوارض وضع می گردد، برخی از آنها در جدول (1) ملاحظه می گردد. 51 مورد از این کالاها از انواع چاشنی های غذایی می باشد که هندوستان در تولید و صادرات آنها از رقابت پذیری بالایی برخوردار است. عـوارض صـادراتـي در هنـد عوارض صادراتي

ردیف محصولنرخ عوارض 1 قهوه 2200 روپیه به ازاء هر 100 کیلوگرم 2 فلفل سیاه 5 روپیه به ازاء هر 100 کیلوگرم 3 بادام زمینی 125 روپیه به ازاء هر تن 4 تنباکو 75 پیز به ازاء هر 100 کیلوگرم 5 سیلیمانیت 20% 6 سیلیکات آلومینیوم 40 روپیه به ازاء هر تن 7 میکا 40% 8 تالک 20% 9 سنگ منگنز 20 روپیه به ازاء هر تن 10 انواع سنگ آهن 10% +50 روپیه به ازاء هر تن 11 انواع سنگ کرومیت 10% 12 اکسید منگنز 20% 13 انواع پوست و چرم 60% 14 پشم خام 25% 15 کتان خام 2500 روپیه به ازاء هر تن 16 انواع ضایعات کتان 40% 17 انواع گونی کنفی روپیه به ازاء هر تن 18 انواع الیاف زبر کنفی 15% 19 انواع بادام زمینی با هسته یا پوست 1500 روپیه به ازاء هر تن 20 علوفه 125 روپیه به ازاء هر تن 21 هل 50 روپیه به ازاء هر 100 کیلوگرم 22 چای 5 روپیه به ازاء هر 100 کیلوگرم 23 باریم 50 روپیه به ازاء هر 100 کیلوگرم 24 انواع زردچوبه 1500 روپیه به ازاء هر تن 25 انواع گرانیت 15% انواع چاشني هاي غذايي جدول (1): کالاهـای مشـمول عـوارض صـادراتـی در هـند عوارض صادراتي 5

6 عـوارض صـادراتي در چيـن در کشور چین بر 148 قلم کالا عوارض صادراتی وضع می شود که اقلام مهم آنها در جدول (2) ارائه شده است. همه اين كالاها از انواع منسوجات مي باشند كه چيني ها در توليد و صادرات آن ها از توان رقابت بالايي در سطح جهان برخوردار مي باشند. عوارض صادراتي

ردیفمحصولنرخ عوارض 148 قلم انواع منسوجات 2/. الي 3/. يوان در هر واحد 1 انواع اوركت 2/. يوان در هر واحد 2 انواع كت و شلوار 3/. يوان در هر واحد 3 انواع پيراهن 2/. يوان در هر واحد 4 انواع بلوز 3/. يوان در هر واحد جدول (2): کالاهـای مشـمول عـوارض صـادراتی در چين عوارض صادراتي 7

به طور کلی کشورها به سه دلیل بر کالاهای صادراتی عوارض وضع می نمایند: 1- اجرای سیاست های درونگرا و مبتنی بر خودکفایی و تنظیم بازار مصرف داخلی 2- کنترل رقابت پذیری 3- کسب درآمد (منبع درآمدی دولت) دلايـل وضـع عـوارض صـادراتـي عوارض صادراتي 8

1- اجرای سیاست های درونگرا و مبتنی بر خودکفایی و تنظیم بازار مصرف داخلی  اگرچه کلیت این سیاست به لحاظ نظری سالهاست مورد تردید قرار گرفته است اما همچنان کشورها در بسیاری موارد که عموماً جنبه استراتژیک و امنیتی داشته باشد، به آن توسل می جویند.  براي مثال، اخیراً کشور هندوستان به منظور تأمین سنگ آهن مورد نیاز صنایع فولاد داخلی خود اقدام به وضع عوارض بر صادرات محصول نموده است.  در کشور ما وضع عوارض بر برخی غلات و مواد غذایی استراتژیک نظیر گندم، ذرت و روغن نباتی می تواند در این دسته قرار گیرد. دلايـل وضـع عـوارض صـادراتـي عوارض صادراتي 9

2- کنترل رقابت پذیری  کشورها در برخی از کالاها در عرصه بین المللی دارای مزیت های رقابتی فوق العاده (حتی انحصاری) بوده و از قدرت بازاری بالایی برخوردارند و در مقابل در برخی از کالاها رقابت پذیر نیستند.  در مواردی که رقابت پذیر نیستند برای حمایت از کالاهای تولید داخل بر واردات تعرفه وضع می گردد.  در مواردی که رقابت پذیر بوده و قدرت بازاری بالا دارند بر صادرات آنها عوارض وضع می نمایند تا قیمت بالاتری را به خارجیان تحمیل نموده و کسب درآمد نمایند. دلايـل وضـع عـوارض صـادراتـي عوارض صادراتي 10

2- کنترل رقابت پذیری(ادامه)  براي مثال، چینی ها بر 148 قلم انواع منسوجات که در تولید آنها مزیت بالایی دارند عوارض وضع نموده‌اند.  هندی ها از صادرات 51 قلم انواع چاشنی كه در صادرات آنها توان رقابت بالايي دارند، عوارض می گیرند.  در کشور ما میعانات گازی از قدرت بازاری بالایی در سطح جهانی برخوردار بوده و به طور بالقوه امکان وضع عوارض بر آن، بدون متأثر شدن صادرات، وجود دارد. دلايـل وضـع عـوارض صـادراتـي عوارض صادراتي 11

3- کسب درآمد (منبع درآمدی دولت)  وضع عوارض صادراتی می تواند منبع درآمدی مهمی را برای دولت ایجاد نماید.  این منابع درآمدی می تواند برای تشویق تولید و صادرات دیگر کالاهای صادراتی که از رقابت پذیری کمتری برخوردارند مورد استفاده قرار گیرد. دلايـل وضـع عـوارض صـادراتي عوارض صادراتي 12

 در حال حاضر در ايران بر 17 قلم كالا عوارض صادراتي وضع شده است.  جدول(3) ليست كالاهاي مشمول عوارض و نرخ آن را ارائه مي دهد: وضـعيت مـوجـود عـوارض صـادراتـي در ايـران عوارض صادراتي 13

جدول (3): کالاهـای مشـمول عـوارض صـادراتی ایـران در سـال 1387 ردیفمحصولميزان عوارض(ريال) گندم4000(هر كيلو گرم) 2 آرد5000(هر كيلو گرم) 3 برنج20000(هر كيلو گرم) 4 جو2000(هر كيلو گرم) 5 ذرت1000(هر كيلو گرم) 6 كنجاله سويا1000(هر كيلو گرم) 7 گوشت مرغ7000(هر كيلو گرم) 8 روغن نباتي(تصفيه و بسته بندي)2000(هر كيلو گرم) 9 لپه2000(هر كيلو گرم) 10 انواع لوبيا2000(هر كيلو گرم) 11 عوارض صادرات حبوباتبه ميزان 30 درصد قيمت پايه صادراتي 12 ذرت دامي، سورگوم دانهبه ميزان 100 درصد قيمت پايه صادراتي 13 جو، گندم دامي، كله و پوست غلاتبه ميزان 100 درصد قيمت پايه صادراتي 14 رديف 1214، يونجه، محصولات علوفه ايبه ميزان 100 درصد قيمت پايه صادراتي 15 سبوس از ذرت، گندم، ساير غلات و نباتات غلافدار به ميزان 100 درصد قيمت پايه صادراتي 16 رديف هاي آخال و كنجاله سويا شامل: 2303 ، ، ، 2306 به ميزان 100 درصد قيمت پايه صادراتي 17 قراضه فلزات و شمش آن هابه ميزان 30 درصد قيمت پايه صادراتي عوارض صادراتي 14

1.همان طور که از فهرست كالاهاي مشمول عوارض مشخص است، اکثر کالاهای مشمول عوارض از جمله کالاهای استراتژیک كشاورزي بوده و نرخ حدود 100 درصدي عوارض مذكور، مؤيد اين مسئله مي باشد كه در وضع اين تعرفه ها اتخاذ سیاست خودکفایی و حفظ امنیت مصرف داخلی مد نظر بوده است. 2.از بعد رقابت پذیری، کشور ما در تولید و صادرات میعانات گازی از مزیت رقابتی بسیار بالایی برخوردار است و تحمیل چند درصد محدود عوارض بر این کالاها احتمالاً تأثیر منفی زیادی بر صادرات نخواهد داشت. ضمن اینکه منبع درآمدی قابل توجهی خواهد بود. چند نكتـه و پيشـنهاد در مورد عـوارض صادراتـي در ايران عوارض صادراتي 15

3.از نظر کسب درآمد، وضع عوارض بر صادرات برخی کالاها که توجیه پذیر باشد، می تواند منبع درآمدی مهمی را برای کشور ایجاد نماید. این مسئله با توجه به لزوم توجه به منابع درآمدی غیرنفتی و اتکا به منابع پایدار از اهمیت بالایی برخوردار است.  اگر بر حدود 6 میلیارد دلار صادرات میعانات گازی تنها 3 درصد عوارض وضع گردد، مجموع درآمد حاصل از کل بودجه سال جاری سازمان برای پرداخت جوایز و مشوق ها و سایر حمایت ها از صادرات بیشتر می باشد.  اخذ تنها یک دلار عوارض از صادرات سنگ آهن در سال (کمتر از یک درصد قیمت فروش آن) در ظرف 3 سال می تواند ظرفیت صادرات سنگ آهن از کشور را 10 برابر ارتقاء داد. عوارض صادراتي 16 چند نكتـه و پيشـنهاد در مورد عـوارض صادراتـي در ايران

1.خدمات بانكي 2.خدمات صندوق ضمانت صادرات 3.حمل و نقل 4.پايانه ها 5.كيفيت كالاهاي صادراتي 6.تسهيل تجارت 7.صندوق هاي توسعه صادرات 8.ساير موارد پیشـنهادات سـازمان توسـعه تجـارت جهـت درج در دسـتورالعمل پرداخت جوایـز و مشـوق های سال

انعقاد توافق نامه‌ای میان سازمان توسعه تجارت و بانک توسعه صادرات به منظور:  اختصاص مبلغ 20 ميليارد ريال براي جبران زيان صادركنندگان از نوسانات نرخ ارز  اختصاص مبلغ 90 ميليار ريال براي تأمين بخشي از سود تسهيلات بانكي صادركنندگان ا. خـدمات بانـكي 18

انعقاد توافق نامه‌اي ميان سازمان و صندوق ضمانت صادرات ايران به منظور:  اختصاص حداكثر 30 ميليارد ريال جهت كاهش هزينه هاي كارمزد خدمات صندوق ضمانت صادرات ايران  اختصاص 10 ميليارد ريال جهت تدوين و اجراي طرح ملي اعتبارسنجي متمركز(با همكاري بانك توسعه صادرات) 2. خـدمات ضـمانت صـادرات 19

 اختصاص 20 ميليارد ريال جهت كاهش هزينه هاي حمل هوايي كالاها از طريق پروازهاي منظم باري  اختصاص 20 ميليارد ريال جهت كاهش بخشي از هزينه هاي حمل و نقل ريلي در قالب توافق نامه‌اي ميان سازمان و انجمن شرکت های حمل و نقل ریلی ایران  اختصاص 30 ميليارد ريال جهت كاهش بخشي از هزينه هاي حمل جاده‌اي به كشورهاي ‌ CIS و اروپايي در قلب توافق نامه‌اي ميان سازمان و انجمن شرکت های حمل و نقل بین المللی ایران 3. حمـل و نقـل 20

 اختصاص 20 ميليارد ريال جهت كمك بلاعوض به شركت هاي متقاضي ايجاد شرکت های بزرگ حمل و نقل و توزیع بین المللی با اولويت بازار كشورهاي CIS و آفريقايي  اختصاص 40 میلیارد ریال جهت كمك بلاعوض به شرکت های ایرانی متقاضی توسعه امکانات و تجهیزات مرتبط با زنجیره حمل کالاهای فسادپذیر (شامل سردخانه، بارانداز و...)  اختصاص 10 میلیارد ریال جهت کمک به توسعه کریدور شمال-جنوب از منظر تجاری  اختصاص 10 میلیارد ریال جهت کمک به توسعه خدمات نوین در زمینه حمل کالاهای صادراتی (از جمله: Door to Door و...) 3. حمـل و نقـل (ادامـه) 21

 تأمين 10 درصد از هزینه ای لازم برای احداث پایانه های صادراتی در چارچوب «دستورالعمل حمایت از ایجاد و توسعه‌ی پایانه های صادراتی»  اختصاص 50 میلیارد ریال به عنوان کمک سود تسهیلات بانکی به متقاضیان احداث پایانه هاي صادراتي 4. پـايـانـه هـا 22

 اختصاص 40 میلیارد ریال جهت اجرای مصوبات کارگروه مدیریت کیفیت صادرات کشور 5. كيفيت كالاهاي صادراتي 23

 اختصاص 10 میلیارد ریال جهت اجرای مصوبات کارگروه تسهیل تجاری کشور (از جمله: توسعه نظام پنجره واحد، یکسان و هماهنگ سازی اسناد تجاری و... )  اختصاص 10 میلیارد ریال جهت توسعه کاربری تجارت الکترونیکی در نظام تجارت خارجی کشور 6. تسـهيل تجـارت 24

 اختصاص20 میلیارد ریال جهت پرداخت بلاعوض به صندوق های غیر دولتی توسعه صادرات غیرنفتی در قالب «دستورالعمل حمایت از ایجاد و توسعه ی صندوق های غیر دولتی توسعه صادرات غیرنفتی» كه به كميسيون اقتصادي دولت ارائه خواهد گرديد. 7. صـندوق توسـعه صـادرات 25

 اختصاص 10 میلیارد ریال جهت کمک به توسعه صادرات مجدد از کشور ( ساماندهی کریدورهای ترانزیتی جدید)  اختصاص 10 میلیارد ریال جهت کمک به جذب سرمایه گذاری خارجی به منظور توسعه صادرات کالاهای غیرنفتی کشور ( حمایت از پروژه های مطالعاتی دلایل ضعف سرمایه گذاری خارجی در ایران) 8. سـاير مـوارد 26