1. Medicinski fakultet u Nišu Institut za javno zdravlje Niš
Epidemiologija HIV infekcije
Prof. dr Biljana Kocić

2. 1. DECEMBAR SVETSKI DAN BORBE PROTIV SIDE
SLOGAN (21. godina obeležavanja)
POVEŽI SE SIGURNO.
ZAŠTITI LJUBAV.
KORISTI KONDOM.

3. 25 years of AIDS People living with HIV Children orphaned by AIDS in
9 In , HIV prevalence in young pregnant women in Uganda and in young men in Thailand begins to decrease, the first major downturns in the epidemic in developing countries
10 Highly Active Antiretroviral Treatment launched
11 Scientists develop the first treatment regimen to reduce mother-to-child transmission of HIV
12 UNAIDS is created
13 Brazil becomes the first developing country to provide antiretroviral therapy through its public health system
14 The UN General Assembly Special Session on HIV/AIDS. Global Fund to fight AIDS, Tuberculosis and Malaria launched
15 WHO and UNAIDS launch the "3 x 5" initiative with the goal of reaching 3 million people in developing world with ART by 2005
16 Global Coalition on Women and AIDS launched 40 30 20 10 50 35 25 15 5 45
Million
1980
1985
1990
1995
2000
2005 1 2 3 4 6 8 9 11 12 13 14 16 7
1 First cases of unusual immune deficiency are identified among gay men in USA, and a new deadly disease noticed
2 Acquired Immune Deficiency Syndrome (AIDS) is defined for the first time
3 The Human Immune Deficiency Virus (HIV) is identified as the cause of AIDS
4 In Africa, a heterosexual AIDS epidemic is revealed
5 The first HIV antibody test becomes available
6 Global Network of People living with HIV/AIDS (GNP+) (then International Steering Committee of People Living with HIV/AIDS) founded
7 The World Health Organisation launches the Global Programme on AIDS
8 The first therapy for AIDS – zidovudine, or AZT -- is approved for use in the USA
People
living
with HIV
Children
orphaned
by AIDS in
sub-Saharan
Africa
1.1

4. 5. jun 1981. godine otkriveni su prvi slučajevi u Los Angeles-u
u nedeljnom izveštaju
CDC-ija se navodi da se
radi o novoj bolesti koja
do tada nije otkrivena
oktobar novi
slučajevi otkriveni u
New York-u
* Centers for Disease Control. Pneumocystis pneumonia – Los Angeles. MMWR. 1981; 30:

5. 5. jun 1981. godine otkriveni su prvi slučajevi u Los Angeles-u
gp120
gp 41
u nedeljnom izveštaju
CDC-ija se navodi da se
radi o novoj bolesti koja
do tada nije otkrivena
matriks
omotač
kapsid
oktobar novi
slučajevi otkriveni u
New York-u
: izolovan HIV (uzročnik AIDS-a) (Luc Montagnier i Robert Galo)**
* Centers for Disease Control. Pneumocystis pneumonia – Los Angeles. MMWR. 1981; 30:
** Gallo RC, Montagnier L. The chronology of AIDS research. Nature 1987; 326 (6112):

6. AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome)
SIDA (Syndrome d’immunodeficit Acquis)
sida – sindrom stečenog gubitka imuniteta,
pozni stadijum infekcije HIV-om

7. DEFINICIJA HIV/AIDS-a
AIDS ili sida je poslednji i najteži stadijum infekcije izazvane HIV-om. Karakteriše ga progresivno i nepovratno slabljenje imunog sistema.
Infekcija HIV-om može godinama da protiče bez ikakvih subjektivnih tegoba i znakova bolesti.
Od momenta infekcije zaražena osoba postaje rezervoar i potencijalni izvor zaraze

8. HIV/AIDS Etiologija. HIV1 i HIV2. RNK virus, familija Retroviride.
Izvor infekcije. Čovek, bolestan ili asimptomatski virusonoša
(krv, semena tečnost, vaginalni sekret i majčino mleko).
Putevi prenošenja. Seksualni kontakt, krv i krvni derivati, majka-dete.
Ulazna vrata. Oštećena koža i sluzokoža, konjuktiva.
Osetljivost. Opšta. Rizične grupe i rizično ponašanje.
Inkubacija. Od 2 meseca do 10 i više godina.
Klinička slika. Evolucija kroz akutnu HIV infekciju, asimptomatsku, ranu simptomatsku i terminalnu fazu bolesti.
Laboratorijska dijagnoza. Direktni (kultura virusa, dokazivanje HIV Ag p24 I PCR za detekciju virusnih genoma) i indirektni testovi (anti HIV antitela), detekcija At 1-3 meseca posle infekcije.
Terapija. Kombinovana antiretrovirusna. HAART.
Raširenost. Pandemija, od do danas umrlo više od 30 mil. ljudi
Prevencija, glavni adut, vakcina ne postoji !

9. Global summary of the HIV and AIDS epidemic, 2007
Total 33.2 million [30.6 – 36.1] Adults 30.8 million [28.2 – 33.6] Women 15.4 million [13.9 – 16.6] Children under 15 years 2.5 million [2.2 – 2.6]
Total 2.5 million [1.8 – 4.1 million] Adults 2.1 million [1.4 – 3.6 million] Children under 15 years [ – ]
Total 2.1 million [1.9 – 2.4 million] Adults 1.7 million [1.6 – 2.1 million] Children under 15 years [ – ]
Number of people living with HIV in 2007
People newly infected
with HIV in 2007
AIDS deaths
in 2007
Global summary of the HIV and AIDS epidemic, 2007

10. Centralna Evropa
Populacija: 193 miliona
EuroHIV

11. Novodijagnostikovane HIV infekcije na milion stanovnika
u pojedinim zemljama centralne Evrope 10 20 30 40
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
Godina prijavljivanja
Slučajevi na milion 10 20 30 40
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003 10 20 30 40
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
Poljska
Rumunija
Srbija i Crna Gora
Slovenija
Mađarska
Češka
Update at 31 December 2003
Update at 31 December 2003
Slovačka
EuroHIV
EuroHIV
EuroHIV

12. Novodijagnostikovane HIV infekcije po transmisivnim grupama u centralnoj Evropi
250
500
750
1000
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
250
500
750
1000
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
Godina prijavljivanja
Slučajevi
Nepoznat rizik * *
Osobe inficirane heteroseksualnim
kontaktom
IVN
Homo/biseksualci
Update at 31 December 2003
Update at 31 December 2003
EuroHIV
EuroHIV * *
Većina slučajeva se odnosi na decu u Rumuniji

13. AIDS incidencija u pojedinim zemljama
centralne Evrope 10 20 30 40 50
1987
1989
1991
1993
1995
1997
1999
2001
2003
Godina dijagnostikovanja
Slučajevi na milion stanovnika 50 40 30 20
Rumunija 10
Srbija i Crna Gora
Poljska
Mađarska
Update at 31 December 2003
Update at 31 December 2003
Češka
1987
1989
1991
1993
1995
1997
1999
2001
2003
EuroHIV
EuroHIV

14. AIDS slučajevi po transmisivnim grupama
u centralnoj Evropi 50
100
150
200
250
1987
1989
1991
1993
1995
1997
1999
2001
2003
Godina dijagnostikovanja
Slučajevi
Osobe inficirane
heteroseksualnim
kontaktom
IVN
Nepoznat rizik
Homo/biseksualci
Update at 31 December 2003
Update at 31 December 2003
EuroHIV
EuroHIV
EuroHIV
Podaci ažurirani zbog kašnjenja

15. Incidencija SIDE na milion stanovnika
Visok porast se naročito primećuje u bivšim republikama Sovjetskog saveza. U ovim zemljama, pored visokog porasta u broju obolelih od PPI (preko deset puta), postoji i alarmantno visok porast broja korisnika IV narkotika
Incidencija SIDE na milion stanovnika
– ISTOČNA EVROPA-

16. Annual newly diagnosed HIV infections per million population
by country and total number of HIV infections,
Eastern Europe and Central Asia, 1998‒2005
Belarus
Georgia
Kazakhstan
Moldova, Republic of
Russian Federation
Ukraine
Uzbekistan
Total number
of HIV infections
HIV infections per million population
100
200
300
400
500
600
700
90,000
75,000
60,000
45,000
30,000
15,000
105,000
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Year of report
Total number of HIV infections
Source: EuroHIV, 2006.
Figure 10

17. Increase in reported HIV cases in the Russian Federation
and Ukraine, 1987–2005
Reported HIV cases
in the Russian Federation
Reported HIV cases
in Ukraine
30 000
45 000
60 000
75 000
90 000
15 000
Russian Federation
Newly reported cases
Cumulative (previous years)
Ukraine
Newly reported cases
Cumulative (previous years)
50 000
1987
1989
1991
1993
1995
1997
1999
2001
2003
2005
Sources: Russian Federal AIDS Centre; Ukranian AIDS Centre and Ministry of Health of Ukraine
2.12

18. Number of newly diagnosed cases of HIV infection
by transmission group by year of report
for fourteen Eastern European countries*,
Number of
HIV cases
(thousand) 60 50 40 30 20 10
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Homosexual/bisexual
Unknown
Heterosexual
Injecting drug use
*Armenia, Azerbaijan, Belarus, Georgia, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Latvia, Lithuania,
Republic of Moldova, Russian Federation, Tajikistan, Turkmenistan, Ukraine and Uzbekistan
Source: EuroHIV, 2006.
Figure 9

19. (bez Kosova i Metohije)
HIV/AIDS U SRBIJI
(bez Kosova i Metohije)
Registrovano ( ):
HIV
Obolelo (63%)
Umrlo (65%)
M : Ž = 3 : 1
Novembra godine 1284 osobe živi sa HIV-om i AIDS-om (procenjena prevalencija 0,01%)
IZZZ Srbije “Dr Milan Jovanovic Batut”

20. (bez Kosova i Metohije)
HIV/AIDS U SRBIJI
(bez Kosova i Metohije)
Uzrast:
25-39 godina 57% HIV+
15-24 godina 13% HIV +
do 15 godina 3% HIV+
30-49 godina 69% obolelih
30-49 godina 69% umrlih
Način transmisije:
IKD (43%) (72% 1991, 18% 2006)
Homo-bi-hetero (36%) (15% 1991, 51% 2005)
Primaoci krvi i derivata (8%)
Sa majke na dete (1,5%)
Nepoznato (10%)

21. Kumulativni broj obolelih i umrlih od AIDS-a prema transmisiji u R
Kumulativni broj obolelih i umrlih od AIDS-a prema transmisiji u R. Srbiji, u periodu godina
Transmisivne grupe
Broj obolelih
% obolelih
Broj umrlih
% umrlih
Intravenski korisnici droga
598
42,8
458
49,6
Hemofiličari i primaoci krvi i derivata
118
8,4 91
9,9
Homo/biseksualci (MSM)
219
15,7
129
13,9
Heteroseksualci i seksualni partneri HIV pozituvnih
287
20,5
162
17,6
Sa majke na dete 21
1,5 12
1,3
Nepoznato
155
11,1 71
7,7
Ukupno
1398
100,00
923

22. Učešće pojedinih transmisivnih grupa među HIV pozitivnim osobama u R
Učešće pojedinih transmisivnih grupa među HIV pozitivnim osobama u R. Srbiji prema godini dijagnostikovanja HIV infekcije u periodu
IZZZ Srbije “Dr Milan Jovanovic Batut”

23. STRUKTURA OBOLELIH OD Morbus HIV PREMA TRANSMISIVNIM GRUPAMA I GODINAMA DIJAGNOSTIKOVANJA U REPUBLICI SRBIJI
( god.)

24. Novodijagnostikovane osobe inficirane HIV-om, oboleli i umrli od AIDS-a po godini dijagnostikovanja u R. Srbiji u periodu godina
IZZZ Srbije “Dr Milan Jovanovic Batut”

25. U godini u R Srbiji:
- 87 novoinficiranih HIV-om (71 m 11 ž)
- 85% osoba u uzrastu godina
- svaka druga osoba u uzrastu godina
77% nazaštićeni seksualni odnos (30% MSM)
11% IKD
-10% nije prijavljen način prenosa
- 1 dete do godine dana, sa majke na dete

26. HIV infekcija u R Srbiji
Januar-jun godine:
40 novodijagnostikovanih HIV pozitivnih osoba (37m:3ž), 13 uzrasta godina, 10 uzrasta godina, 5 uzrasta godina, 2 uzrasta 60+ godina, 1 uzrasta15-19 godina
23 MSM, 11 heteroseksualca, 3 IKD, 3 nepoznat način transmisije
11 novoregistrovanih obolelih od AIDS-a
4 smrti

27. ... koji je je u blagom porastu
U Srbiji broj obolelih od side je gotovo konstantan,
sa veoma malim oscilacijama,
za razliku od broja novoinficiranih
... koji je je u blagom porastu

28. HIV infekcija na Nišavskom i Topličkom okrugu
Registrovano ( ):
HIV osoba
86 muškaraca i 23 žene‏ (3,7:1)
Umrlo 48 ‏osoba
Uzrast godina 82%
Nezaštićeni seksualni odnos 49%
IKD 24%
Primaoci krvi 3%
1% sa majke na dete
23% neutvrđen način transmisije

29. Epidemiološke karakteristike HIV/AIDS-a u Srbiji bez Kosova i Metohije, 1984 – 2006
- Niska stopa prevalencije
- Broj osoba inficiranih HIV-om kao i broj osoba koje žive sa HIV/AIDS-om u porastu
- Intravenski put prenosa HIV-a dominantan
- Seksualna transmisija HIV infekcije sve
zastupljenija
- Porast broja žena inficiranih HIV-om

30. … Epidemiološka situacija HIV/AIDS-a i PPI-a u Srbiji (kao i u celom regionu)….
…je uobičajena, sa neizvesnom prognozom sa tendencijom daljeg pogoršavanja
Loši socijalno-ekonomski uslovi, rizično ponašanje, migracije iz zemalja Istočne Evrope
- Neophodna je pojačana preventivna aktivnost
uz saradnju i podršku čitave društvene
zajednice.

31. DEFINICIJA HIV/AIDS BOLESTI
- Sida ili AIDS ili SIDA je poslednji i najteži stadijum infekcije virusom humane imunodeficijencije (HIV). Karakteriše ga progresivno i nepovratno slabljenje imunog sistema.
- Infekcija HIV-om može godinama da protiče bez ikakvih subjektivnih tegoba i znakova bolesti.
- Od momenta infekcije zaražena osoba postaje rezervoar i potencijalni izvor zaraze.
- Asimptomatski period (od inficiranja HIV-om do razvoja AIDS) traje od manje od godinu dana do 15 i više godina.
- Detekcija antitela (ELISA ili Western blot testovima) je moguća 1-3 meseca nakon infekcije.
Chin J. Acquired immunodeficiency syndrome. In: Chin J, editor.
Control of Communicable Diseases Manual. 17th ed. Washington (DC):
American Public Health Association; p. 1-9.

32. REZERVOAR I IZVOR ZARAZE JE ISKLJUČIVO ČOVEK !
Iako je virus otkriven u skoro svim ljudskim sekretima i ekskretima, telesne tečnosti preko kojih je moguća transmisija su: krv, semena tečnost, vaginalni sekret i majčino mleko.
PUTEVI PRENOŠENJA
HIV se može preneti:
1. SEKSUALNIM putem (nezaštićenim polnim odnosom sa HIV pozitivnom osobom (vaginalnim, analnim ili oralnim));
2. Preko zaražene KRVI ili krvnih derivata - najčešće kod intravenskog uzimanja narkotika (korišćenjem zajedničkog pribora);
3. VERTIKALNOM TRANSMISIJOM (sa inficirane majke na potomstvo tokom trudnoće, porođaja i dojenjem).

33. Stope transmisije HIV-a (rizik po epizodi)
Transfuzija 95%
Perinatalno %
Zajednička upotreba igala kod IVN %
Perkutana ekspozicija na radnom mestu %
Receptivni analni seksualni odnos %
Receptivni vaginalni seksualni odnos %
Insertivni analni seksualni odnos 0.03%
Insertivni vaginalni seksualni odnos %

34. HIV se ne može preneti:
-Uobičajenim socijalnim kontaktima među ljudima (rukovanje, poljubac u obraz ili usne), niti kašljanjem, kijanjem;
-Upotrebom zajedničkih predmeta na poslu (kancelarijski pribor, alat i sl.);
-Upotrebom zajedničke posteljine, peškira, kupatila, toaleta, kuhinje, bazena za plivanje i slično;
-Preko hrane koju je spremila zaražena osoba;
-Ujedom/ubodom hematofagnih insekata.

35. PREVENCIJA I SUZBIJANJE
OPŠTE MERE:
Edukacija, razgovori u cilju vaspitanja za zdravlje (pre svega mladih) i usvajanje zdravih stilova življenja
Korišćenje pribora i instrumenata za jednokratnu upotrebu
Sterilizacija
POSEBNE MERE:
Izbegavanje rizičnog ponašanja
Korišćenje kondoma
Korišćenje sopstvenog pribora za ličnu higijenu
Testiranje krvi i davaoca tkiva i organa, semene tečnosti i oocita (isključiti HIV pozitivne osobe i osobe sa pozitivnom anamnezom i osobe koje su se tetovirale u poslednjih šest meseci
VAKCINA NE POSTOJI !

36. Институт за јавно здравље Ниш
БЕСПЛАТНО
АНОНИМНО
САВЕТОВАЊЕ
ТЕСТИРАЊЕ
НА ХИВ
Институт за јавно здравље Ниш
Тел