1. Mathau o Berchnogaeth Types of Ownership

2. Cwmni Cyfyngedig Cyhoeddus (CCC) Public Limited Company (PLC) Shares are traded on the stock exchange Can only become a PLC if has: share capital of £50,000 At least 2 shareholders 2 directors Qualified company secretary Business is floated when enters the stock market for the first time Mae cyfranddaliadau’n cael eu masnachu ar y farchnad stoc I fod yn CCC rhaid wrth: gyfalaf cyfrannau o £50,000 O leiaf 2 gyfranddaliwr 2 gyfarwyddwr Ysgrifennydd cwmni cymwysedig Caiff busnes ei lansio pa fydd ei gyfrannau’n cael eu gwerthu ar y farchnad stoc am y tro cyntaf

3. Advantages Get money back that you invested Raise new capital from the sale of shares Motivate employees – issuing shares Good for reputation Easier to acquire new businesses Manteision Cael yr arian a fuddsoddwyd yn ôl Codi cyfalaf o’r newydd wrth werthu cyfranddaliadau Ysgogi gweithwyr cyflogedig drwy rannu cyfranddaliadau Rhoi enw da i’r cwmni Haws prynu busnesau newydd Lansio cwmni neu beidio??? To Float or not to Float???

4. Lansio cwmni neu beidio??? To Float or not to Float??? Disadvantages Share prices can go down as well as up A lot of professional advise – expensive Risk of takeover Shareholders have a say in running of the business Public accounts have to be issued Anfanteision Gall prisiau cyfranddaliadau fynd i fyny ac i lawr Mae angen llawer o gyngor proffesiynol a gall hyn fod yn ddrud Perygl i’r busnes gael ei gymryd drosodd Mae gan gyfranddalwyr hawl i fynegi barn ar sut mae’r busnes yn cael ei redeg Rhaid cyhoeddi cyfrifon cyhoeddus

5. lastminute.com Read the case study on lastminute.com then discuss the following questions? 1. Lastminute.com is an intermediary (middleman). What do you think might happen to it as more and more suppliers sell their products on the internet 2. Why do you think lastminute.com has a policy of acquiring different companies 3. Who are lastminute.com’s competitors – compare the products and services Darllenwch yr astudiaeth achos ar lastminute.com ac yna trafodwch y cwestiynau canlynol? 1. Rhyngfasnachwr yw Lastminute.com. Beth ydych chi’n feddwl all ddigwydd iddo wrth i fwy a mwy o gyflenwyr werthu eu cynnyrch ar y we? 2. Pan ydych chi’n meddwl bod gan lastminute.com bolisi o brynu cwmnïau eraill? 3. Pwy yw cystadleuwyr lastminute.com? Cymharwch eu cynnyrch a’u gwasanaethau.

6. Cwmnïau Cyfyngedig Preifat (CYF) Private Limited Companies (LTD) Different types, depending on Liability Issue shares to be bought or sold with permission of board of directors If BUST each shareholder’s liability is limited to the amount of shares they own Must have 1 director & 1 company secretary End of year directors decide whether to pay a dividend to the share holders Gwahanol fathau, dibynnu ar Atebolrwydd Cyhoeddi cyfranddaliadau i’w prynu neu’u gwerthu gyda chaniatâd bwrdd y cyfarwyddwyr Os bydd y cwmni’n mynd i’r wal bydd atebolrwydd bob cyfranddaliwr wedi’i gyfyngu i nifer y cyfranddaliadau maent yn berchen arnynt Rhaid wrth 1 cyfarwyddwr ac 1 ysgrifennydd cwmni Ar ddiwedd bob blwyddyn bydd y cyfarwyddwyr yn penderfynu a fydd difidend yn cael ei dalu i’r cyfranddalwyr

7. Partneriaeth / Partnership 2 or more people combine to form a company (Max allowed 20) Partner receives a % of the return depending on investment All partners responsible for debts Profit returns to business & salary paid 2 neu ragor o bobl yn cyfuno i ffurfio cwmni (20 yw’r cyfanswm a ganiateir) Mae’r partneriaid yn derbyn % o’r enillion gan ddibynnu ar y buddsoddiad Mae’r partneriaid i gyd yn gyfrifol am ddyledion Mae’r elw’n dychwelyd i’r busnes a chyflogau’n cael eu talu

8. Perchennog / Rheolwr Owner / Manager Small Independent Firms Owner responsible for all amounts owed to creditors and government Very vulnerable, if fail can loose everything Advantage of full control of business Cwmnïau bach annibynnol Y perchennog sy’n gyfrifol am yr holl arian sy’n ddyledus i gredydwyr ac i’r llywodraeth Eu sefyllfa’n fregus – os byddant yn methu mae popeth yn cael ei golli Y fantais yw rheolaeth lwyr ar y busnes

9. Masnachfraint / Franchise Allows an individual to set up their own business but minimise the risk by being part of an existing organisation Contract includes: Permission to trade under corporate name Assistance & advise in running the business Provision of stock & materials Help in finding premises Franchisee pays a premium & % of revenue Galluogi’r unigolyn i sefydlu busnes ond mae’n lleihau’r risg drwy fod yn rhan o sefydliad sy’n bodoli eisoes Mae’r contract yn cynnwys: Hawl i fasnachu o dan yr enw corfforaethol Cymorth a chyngor ar redeg y busnes Darparu stoc a deunyddiau Help i ganfod lleoliad Mae masnachfreintiau’n talu premiwm a % o refeniw

10. Gweithgaredd / Activity Mewn grwpiau chwiliwch am wybodaeth am y cwmnïau canlynol a pharatowch gyflwyniad ar eu perchnogaeth: In groups look up the following companies and prepare a presentation to tell us about their ownership: Pret a manger College canteen Haven Hilton hotel group Premiere Inn Mcdonalds Café Rouge Gourmet Burger Kitchen Pizza Hut