1. Зохистой хөдөлмөр ба хөдөлмөр эрхлэлтийн бодлого: Олон улсын чиг хандлага
Улаанбаатар хот, 2016 оны 10 дугаар сарын 7
Макико Мацумото
ОУХБ-ын Зүүн болон Зүүн өмнөд Ази, номхон далайн бүсийн орнуудыг дэмжих Зохистой хөдөлмөрийн багийн Хөдөлмөр эрхлэлтийн мэргэжилтэн

2. АГУУЛГА
Зохистой хөдөлмөрийг хангах чиглэлд гарсан ахиц, тулгарч буй бэрхшээл
Ядуурлыг бууруулахад чиглэсэн хөдөлмөр эрхлэлтийн бодлого
Бодлого, түүнийг хэрэгжүүлэх чадавх
Тулгамдаж буй асуудлууд

3. Зохистой хөдөлмөрийг хангах чиглэлд гарсан ахиц, тулгарч буй бэрхшээл

4. Нэн ядуурлыг бууруулах чиглэлээр хүрсэн амжилт (НҮБХХ)
1990 онд 47% байснаас 2015 онд 14% болж буурсан (НҮБХХ-ийн тооцоолол)
Дэлхий даяар нэн ядуу амьдарч байгаа хүмүүсийн тоо 1990 онд 1.9 тэрбум байснаас 2015 онд 0.8 тэрбум болж хоёр дахин буурсан.
Гэхдээ ахиц дэвшил жигд биш, бүс нутаг, улс орнуудын хооронд харилцан адилгүй байна.
Өмнөд Ази, Африкийн Сахарын цөлөөс урагш орших орнуудад бэрхшээл байсаар байна.
Эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүсийн хувьд ч гарсан ахиц адилгүй.
Хөгжиж байгаа орнуудын дийлэнх олонхид нь эрэгтэйчүүдтэй харьцуулахад илүү олон эмэгтэйчүүд ядуу өрхөд амьдарч байна.
UNDP: The Millennium Development Goals Report 2015.

5. Ажилтай нэн ядуучуудын тоо буурсан ч зарим орон, бүс нутгийн хувьд уг үзүүлэлт өндөр хэвээр байна.
Нийт ажиллагчдын тоонд ажилтай нэн ядуучууд(<US$1.90, PPP)-ын эзлэх хувь 2010
Гурван бүсэд хөдөлмөр эрхэлж байгаа хүмүүсийн 10 хүртэлх хувь нь нэн ядуу амьдарч байна.
Ази, Африк, Номхон далайн бүсэд ахиц гарсан боловч улс орнуудын хооронд эрс ялгаа байсаар байна.
Хөдөлмөр эрхэлж байгаа хирнээ нэн ядуу амьдрах магадлал нь 50 хувиас дээш байгаа орнууд (Ази, Номхон далайн бүсэд 2, Африкт 6)
Жич: 2010 болон түүнээс хойшхи онуудаас боломжтой хамгийн сүүлчийн тоо мэдээллийг ашиглав.
Эх сурвалж: ОУХБ-ын Хөдөлмөр эрхлэлт, нийгмийн төлөв, чиг хандлага 2016, Хүснэгт 17B

6. ... олон хүн ядууралд өртөх магадлалтай эмзэг хэвээр байна…
Нийт ажиллагчдын тоонд ядуу болон ядууралд ойрхон байгаа ажиллагчид(US$1.90-US$5, PPP)-ын эзлэх хувь, 2010
Ядуу, ядууралд ойрхон байгаа хүн амын эзлэх хувь өндөр хэвээр байна.
Эдийн засаг, байгалийн болон улс төрийн цочир хүндрэлийн үед гарч болох ухралт, бууралтад өртөмтгий
Нэн ядуурлын түвшинг оруулж тооцоход судалгаанд хамрагдсан 72 орны 25-д нь хөдөлмөр эрхэлж буй 5 хүн тутмын 4-өөс дээш нь ядууралд өртөх магадлалтай эмзэг байдалд байна.
It is approximately a third of the countries presented, concentrated in AP and Africa. They include:
Africa: Ethiopia (93%), Uganda (85%), Guinea (93%), Senegal (84%), Chad (87%), Niger (96%), Benin (82%), Tanzania (89%), Togo (82%), Lesotho (80%), Mali (94%), Sierra Leone (93%), Nigeria (87%), Rwanda (92%), Guinea-Bissau (89%), Zambia (90%), Malawi (96%), Congo, DR (92%), Madagascar (97%).
AP: Pakistan (80%), India (83%), Cambodia (90%), PNG (86%), Lao PDR (93%), Bangladesh (93%).
Жич: 2010 болон түүнээс хойшхи онуудаас боломжтой хамгийн сүүлчийн тоо мэдээллийг ашиглав.
Эх сурвалж: ОУХБ-ын Хөдөлмөр эрхлэлт, нийгмийн төлөв, чиг хандлага 2016, Хүснэгт 17B

7. Ядуурал их байгаа нь орлогын тэгш биш байдал өссөнтэй холбоотой
Жини коэффициент, ядуурлын хамралтын хүрээ (ядуурлын түвшин), 2010
Ядуурал, орлогын тэгш бус байдал хоёр хоорондоо тодорхой хэмжээнд шууд хамааралтай
Ядуурлыг бууруулах нь тэгш бус байдлыг бууруулахад хувь нэмэр оруулж болох юм.
Жич: 2010 болон түүнээс хойшхи онуудаас боломжтой хамгийн сүүлчийн тоо мэдээллийг ашиглав.
Эх сурвалж: ОУХБ-ын Хөдөлмөр эрхлэлт, нийгмийн төлөв, чиг хандлага 2016, Хүснэгт 17A

8. ЯДУУРЛЫГ БУУРУУЛАХАД ЧИГЛЭСЭН ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙН БОДЛОГО

9. Амьжиргаагаа хангахын тулд хийж буй эдийн засгийн үйл ажиллагаа (хөдөлмөр эрхлэлт) нь хүмүүсийн ядууралд өртөх магадлалыг тодорхойлоход чухал нөлөөтэй.

10. Ойлгомжтой боловч хэрэгжүүлэхэд хэцүү…

11. Анхдагч үйлдвэрлэл болон амьжиргаагаа залгуулах төдий үйл ажиллагаа эрхэлсээр байна.
Өрхүүд бүтээмж багатай анхдагч үйлдвэрлэл, эсвэл амьжиргаа залгуулах төдий үйл ажиллагаа эрхэлсээр байна.
Ялангуяа Гол төлөв бага орлоготой орнуудад
Өрхийн орлогын эх үүсвэрийг олшруулах стратеги
Гэр бүлийн зарим гишүүд нь хөдөөнөөс хот руу шилжин ажиллах
Хөдөө хот хоёрын хооронд, ХАА, ХАА-н бус хөдөлмөрийн зах зээлийн хооронд зохих хэмжээгээр уялдаа холбоо үүссэн
Энэхүү уялдаа холбоог сайжруулж болох юм.
ХАА-д ажиллагчдын эзлэх хувь,
Эх сурвалж: ОУХБ-ын Хөдөлмөр эрхлэлт, нийгмийн төлөв, чиг хандлага 2016, Хүснэгт R04

12. Бүтцийн өөрчлөлтийг түргэтгэж, хот хөдөөгийн болон салбар хоорондын уялдаа холбоог бэхжүүлж чадвал...
Хот суурин газрын хөдөлмөрийн зах зээлд:
Орлого сайжирна
Хөдөлмөр эрхлэлтийн баталгаа буюу ажлын байраа алдах үеийн хамгаалал сайжирна.
Ур чадвараа хөгжүүлэх боломж нэмэгдэнэ.
Хөдөөгийн хөдөлмөрийн зах зээлд:
ХАА-н бус салбарт хөдөлмөр эрхлэх боломж нэмэгдэнэ.
Төрийн үйлчилгээний хүртээмж, чанар сайжирна (ур чадвар, мэдээлэл, дэд бүтэц)

13. Ядуурлыг бууруулахад чиглэсэн хөдөлмөр эрхлэлтийн бодлогыг тодорхойлохдоо хөдөлмөрийн зах зээлийн бодлого, институцийн бүтцээс илүү өргөн хүрээнд авч үзэх ёстой.

14. ОУХБ-ын Хөдөлмөр эрхлэлтийн бодлогын тухай 1964 оны 122 дугаар конвенцид ОУХБ-ын гишүүн 110 улс нэгдэн орсон.
2014 оны байдлаар 60 орчим улс ОУХБ-ын дэмжлэгтэйгээр үндэсний хөдөлмөр эрхлэлтийн бодлогоо боловсруулж, шинэчилж, хэрэгжүүлж байна.

15. Хөдөлмөр эрхлэлтийн бодлоготой Ази, номхон далайн бүсийн улс орнууд
Хөдөлмөр эрхлэлтийн үндэсний бодлого:
Камбож
Шри-Ланка
Фижи
Филиппин
Монгол
Хөдөлмөр эрхлэлтийн хууль:
БНХАУ
Вьетнам
Үндэсний хөгжлийн бодлого:
Индонез

16. Хөдөлмөр эрхлэлтийн бодлогын агуулга, бүтэц – Камбож улсын жишээ
Зорилго 1
Бүтээмжтэй хөдөлмөр эрхлэх боломжийг нэмэгдүүлнэ.
Зорилго 2
Ур чадварыг хөгжүүлж, хүний нөөцийн хөгжлийг сайжруулна.
Зорилго 3
Хөдөлмөрийн зах зээлийн засаглалыг сайжруулна.
Макро эдийн засгийн бодлогын хүрээнд зохистой, бүтээмжтэй хөдөлмөр эрхлэх боломжийг дэмжих
Салбарын бодлогоор дамжуулан зохистой, бүтээмжтэй хөдөлмөр эрхлэх боломжийг нэмэгдүүлэх
Албан бус хэвшилд ажиллагчид болон аж ахуйн нэгжүүд албан хэвшил рүү шилжихийг дэмжих
Суурь чадварыг хөгжүүлэх
Боловсрол, техникийн болон мэргэжлийн боловсрол, сургалтын хүртээмж, чанарыг сайжруулах
Боловсрол, ТМБС-ын хөдөлмөрийн зах зээлийн хэрэгцээг хангах чадавхийг сайжруулах
Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн систем, мэдээллийн санг сайжруулах
Хөдөлмөр эрхлэлтийн үйлчилгээний үр дүнг сайжруулж, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх
Хөдөлмөрийн нөхцөл, ажилтны хамгааллыг сайжруулах
Хөдөлмөрийн харилцаа болон цалин тогтоох механизмыг боловсронгуй болгох
Ажилгүйдлийн даатгалын тогтолцоо бүрдүүлэх ТЭЗҮ-ийг боловсруулах
Цагаач ажилтнуудыг хамгаалах

17. Бодлогын мөчлөг: Хэрэгжилтийг төлөвлөх
A. Бэлтгэл ажил
B. Асуудлыг тодорхойлох
C. Бодлогын төслийг боловсруулах
D. Батлах
E. Хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааг төлөвлөх
F. Хэрэгжүүлэх
G. Үнэлэх
Богиносгосон мөчлөг:
Төлөвлөх, тэргүүлэх чиглэлийг тогтоох
Үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх
Үнэлгээ
Алдаа, дутагдлыг тодорхойлох
Төлөвлөх/тэргүүлэх чиглэлийг тогтоох
гэх мэт.

18. Хөдөлмөр эрхлэлтийн бодлогыг хэрэгжүүлэх, хянах, үнэлэх институцийн бүтэц
Яам хоорондын, эсвэл олон талт хамтын ажиллагааны бүтэц бий болгох:
Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам
Ажилчид, ажил олгогчид
Төлөвлөлт (ҮСХ бас оролцоно), санхүү хариуцсан яамд
Эдийн засгийн болон холбогдох салбарын яамд
Судалгааны байгууллагууд
Дээр дурдсөн өргөн хүрээтэй бүтцийн харьяанд хөдөлмөр эрхлэлтийн бодлогыг хэрэгжүүлэх, хяналт тавих ажлын хэсгүүд, эсвэл дэд хороодыг ажиллуулах.

19. Хөдөлмөр эрхлэлтийн бодлогыг хэрэгжүүлэх, хянах, үнэлэх институцийн бүтэц
Энэ нь:
Зорилтот бүлгүүдийг тодорхойлно:
Тэргүүлэх чиглэл, хүрэх түвшин(зорилт)-г тодорхойлно.
Бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах, хянах, тайлагнах, улмаар бодлогод зохих өөрчлөлтийг оруулах
Залуучууд
Эмэгтэйчүүд
Хөдөө орон нутгийн
Албан бус

20. Хөдөлмөр эрхлэлтийн бодлогын хэрэгжилтийг төлөвлөх – Камбож улсын жишээ
Богино хугацаанд хэрэгжүүлэх тэргүүлэх чиглэлийг тодорхойлж + институцийн болон үйл ажиллагааны чадавхийг аажмаар бэхжүүлнэ. Жишээлбэл:
2016
Суурь он
2017
Жилийн зорилт:
Жилийн ажлыг хянан үнэлж, зохих өөрчлөлтийг хийнэ.
2018
Жилийн зорилт: Жилийн ажлыг үнэлж, зохих өөрчлөлтийг хийнэ.
2021
Дунд хугацааны зорилт:
Үр дүн + үйл ажиллагааны төлөвлөлт
2025
Урт хугацааны зорилт:
Үр дүн + төлөвлөлт

21. Бодлогын хэрэгжилтийг төлөвлөх – Камбож улсын жишээ
Богино хугацаанд хэрэгжүүлэх тэргүүлэх чиглэлийг тодорхойлж + институцийн болон үйл ажиллагааны чадавхийг аажмаар бэхжүүлнэ. Жишээлбэл:
2016
Суурь он
2017
Жилийн зорилт: Жилийн ажлыг хянан үнэлж, зохих өөрчлөлтийг хийнэ
2021
Дунд хугацааны зорилт
2025
Урт хугацааны зорилт
Нөөцийн хомсдол (хүний нөөц, санхүү), техник, институци, хууль
Амжилт ололт, алдаа сургамж
Хэрэгжүүлэх төлөвлөгөө
Хэрэгжүүлэх төлөвлөгөө
Хэрэгжүүлэх төлөвлөгөө
Үнэлгээ
Үнэлгээ
Үнэлгээ

22. Зорилт ба хэмжих үзүүлэлтүүдийн жишээ
Зохистой хөдөлмөрийн үзүүлэлтүүд
Тогтвортой хөгжлийн үзүүлэлтүүд
Хөдөлмөрийн зах зээлийн бусад үзүүлэлтүүд
Үр дүнгийн
Хөтөлбөрийн үр шимийг хүртэж буй хүн амын тоо
Сургалтанд хамрагдсан багш нарын тоо
Эрэлт ихтэй мэргэжлээр /ур чадвараар/ ТМБС-ын хөтөлбөр боловсруулж, хэрэгжүүлсэн байдал
Хөтөлбөрийн

23. Бодлого, түүнийг хэрэгжүүлэх чадавх

24. Хөдөлмөр эрхлэлтийн бодлогыг батлан гаргаснаар:
Засгийн газар хөдөлмөр эрхлэлтийн үр дүнг сайжруулах (улмаар ядуурлыг бууруулах) чиглэлд маш тодорхой үүрэг амлалт авч,
Бодлогын арга хэмжээг үнэлэхэд талуудын оролцоог хангаж,
Үндэсний түвшинд хяналт, үнэлгээ хийх зорилгоор статистик мэдээллийг тогтмол цуглуулах үүрэг хүлээж,
Улс төрийн эдийн засгийн нөхцөл байдлыг зохистой хөдөлмөр эрхлэлтийн зорилтуудыг хэрэгжүүлэхэд таатай байдлаар сайжруулна.

25. Суурь нөхцөл…
Макро эдийг засгийн бодлого нь нийгэм, эдийн засгийн хөгжлийн үндсэн асуудлуудтай уялдсан байх
Одоо хэрэгжиж байгаа бодлогын уялдааг хангах,
Тухайлбал, ур чадвар, худалдаа, хөрөнгө оруулалтын бодлогууд
Хүний нөөц, чадавхийг хөгжүүлэхэд байнга хөрөнгө оруулах
Мэдээлэл, менежмент, дүн шинжилгээ хийхэд хөрөнгө оруулах
Тухайлбал, хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн систем

26. Хөдөлмөр эрхлэлтийн бодлого нь өмнө хэрэгжүүлсэн хөдөлмөрийн зах зээлийн бодлого, хөтөлбөр, төслөөс олж авсан туршлага, сургамжид тулгуурладагаараа …
… байгаа нөөц бололцоондоо тохируулан нийгэм, эдийн засгийн үндсэн бодлогуудыг бодитой уялдуулахад чиглэгддэг.

27. тулгамдаж буй асуудлууд

28. Эдийн засгийн өсөлт удаашрах “шинэ хэв маяг”…
Эдийн засгийн өсөлт удаашрах “шинэ хэв маяг”…
Дотоод, гадаад өсөлт хоорондын тэнцвэржилт,
Хөрөнгө оруулалт, хэрэглээнд суурилсан өсөлт хоорондын тэнцвэржилт
Хүн амын насжилт ба хөдөлмөрийн зах зээлд шинээр орж ирж буй залуучууд
Хөгжиж байгаа олон оронд зохистой хөдөлмөр эрхлэлтийг үндэсний хөгжлийн бодлогынхоо нэг үндсэн зорилго болгон тавьснаар цаашид хийх бүтцийн өөрчлөлтийн үр ашгийг ихээхэн нэмэгдүүлэх боломж байна.

29. Баярлалаа