1. MARKETINGU NDËRKOMBËTAR
MJEDISI POLITIKO – LIGJOR
Go Home Foreigners

2. Mjedisi Politik dhe Ligjor
Nocioni i mjedisit ndërkombëtar dhe variablat e mjedisit ndërkombetar
Mjedisi politik dhe ligjor
Struktura dhe filozofia politike
Faktoret e stabilitetit politik
Llojet e reziqeve politike

3. Perspektiva Globale Realiteti krucial i biznesit ndërkombëtar
Të dyja qeveritë edhe ajo mikpritëse dhe ajo vendore janë partnerë integral
Qeveria kontrollon dhe përkufizon aktivitetet e kompanisë
Duke i inkurajuar dhe ofruar përkrahje
Duke i diskurajuar, penguar apo kufizuar aktivitetet e tyre
E drejta ndërkombëtare njeh të drejtën sovrane të një vendi
Për të dhënë apo jo leje për të bërë biznes brenda kufijve të saj politike
Për të kontrolluar ku qytetarët e saj zhvillojnë biznesin
No company, domestic or international, large or small, can conduct business without considering the influence of the political environment within which it will operate. One of the most undeniable and crucial realities of international business is that both host and home governments are integral partners.
A government controls and restricts a company’s activities by encouraging and offering support or by discouraging and banning or restricting its activities depending on the pleasure of the government.
International law recognizes the sovereign right of a nation to grant or withhold permission to do business at the pleasure of the government. In addition, international law recognizes the sovereign right of a nation to grant or withhold permission to do business within its political boundaries and to control where its citizens conduct business.

4. Sovraniteti i Kombeve Një shtet sovran Pavarur
I lirë nga gjithë kontrolli i jashtëm
Sovraniteti
Fuqia e ushtruar nga një shtet në raport me vendet e tjera
Fuqia supreme e ushtruar mbi anëtarët e vet
Vendon kerkesa per qyetaret e vet, definon kufijtë e saj, dhe kontrollon levizjen e njerezve dhe mallrave .
In the context of international law, a sovereign state is independent and free from all external control; enjoys full legal equality with other states; governs its oën territory; selects its oën political, economic, and social systems; and has the poëer to enter into agreements ëith other nations.
Sovereignty refers to both the poëers exercised by a state in relation to other countries and the supreme poëers exercised over its oën members. A state sets requirements for citizenship, defines geographical boundaries, and controls trade and the movement of people and goods across its borders.

5. Nocioni i mjedisit ndërkombëtar dhe variablat e mjedisit ndërkombetar
“Mjedisi është tërësi e marrëdhënieve, të gërshetuara nga faktorë të shumtë, përkatësisht nga dimensione ose variabla të ndryshme”.
Mjediset dhe varijablat dallojnë prej vendi në vend.
Secili vend është i ndërtuar nga sisteme të ndryshme ekonomike, politike, kulturore, etj.

6. Kompanitë detyrohen t’i mësojnë dallimet, refleksionet, ndikimet e variablave… dhe në këtë mënyre aftësohen për të penetruar në tregjet e synuara.
Dinamika e varijablave të mjedisit duhet të ndjeket përshkak të ndryshueshmërisë së saj.
Zhvillimet, sjelljet e konsumatorëve si dhe varijablat tjerë të mjedisit.
Njohuria e këtyre varijablave arrihet përmes kërkimeve të tregut dhe duke u analizuar ato.

7. Dimensionet e Mjedisit Ndërkombëtar
Politik
Juridik
Ekonomik
Demografik
Socio-kulturor
Financiar
E Tjera

8. Mjedisi politik
Ndërmarrjet e orientuara ndërkombëtarisht ballafaqohen me disa lloje të politikave, dhe ato ndeshen me tre lloje të politikave:
Politika e vendit të vet,
Politika e huaj,
Politika ndërkombëtare.

9. Struktura dhe filozofia politike
Struktura politike e vendeve vështrohet nëpërmjet:
Rolit të qytetarëve,
Partive politike dhe,
Grupeve speciale të interesit në procesin politik të marrjes së vendimeve.
Nga aspekti i participimit politik të popullsisë janë dy sisteme më të dalluara:
Parlamentare dhe absolutiste.

10. Cilat janë rreziqet politike për Biznesin Global?

11. Cilat janë rreziqet politike për Biznesin Global?
Pasiguria politike Rreziku i ndryshimeve të mëdha në regjimet politike si rezultat i luftës, revolucioneve, trazirave sociale, vdekja e liderëve politikë, etj.
Pasiguria e Politikave Ndryshimet në ligjet dhe politikat qeveritare të cilat ndikojnë drejtpërdrejt në mënyrën se si një kompani e huaj të kryej biznes. Qeveria komuniste, kontratë pune të përjetshme, etj.

12. Cilat janë rreziqet politike për Biznesin Global?
Konfiskimi - Qeveria e huaj konfiskon kompaninë dhe / ose asete të investitorëve pa kompensim
Eksporiimi/Shpronësimi – Sekuestrimi nga qeveria e huaj të aseteve të kompanisë me rimbursim të pjesshëm, por jo me vlerën e tregut
Domestikim - Procesi i qeverisë së huaj çon në transferimin gradual të pronësisë dhe menaxhimit për vendasit

13. Cilat janë rreziqet politike për Biznesin Global?
Ligjet me përmbajtje lokale
Kufizimin e importit të lëndëve të para, makina, pjesë këmbimi
Rritja e taksave
Kontrollet e çmimeve
Problemet me forcën punëtore

14. Nacionalizmi ekonomik
Një ndjenjë e fuqishme e krenarisë kombëtare dhe unitetit
Një zgjim i krenarisë së njerëzve në vendin e tyre
Interesi kombëtar dhe i sigurisë janë më të rëndësishme sesa marrëdhëniet ndërkombëtare
Vendet përdorin nacionalizmin për të mbrojtur veten kundër ndërhyrjeve:
Kërcënimeve nga forcat e jashtme
Rënie në ekonominë e vendit
Nacionalizmi vjen dhe shkon
Si kushtet dhe qëndrimet që ndryshojnë
Kompanitë e huaja mund të jene te mirëpritura sot mund të jenë të ngacmuara nesër dhe anasjelltas.
Economic and cultural nationalism, which exists to some degree within all countries, is another factor important in assessing the business climate. Nationalism can best be described as an intense feeling of national pride and unity, an awakening of a nation’s people to pride in their country.
Economic nationalism has as one of its central aims the preservation of national economic autonomy in that residents identify their interests with the preservation of the sovereignty of the state in which they reside. In other words, national interest and security are more important than international relations.
Generally speaking, the more a country feels threatened by some outside force or as the domestic economy declines, the more nationalistic it becomes in protecting itself against intrusions.
By the late 1980s, militant nationalism had subsided; today, the foreign investor, once feared as a dominant tyrant that threatened economic development, is often sought after as a source of needed capital investment. Nationalism comes and goes as conditions and attitudes change, and foreign companies ëelcomed today may be harassed tomorroë and vice versa.

15. A jeni për një nacionalizëm ekonomik?
Çka mendoni për një nacionalizëm pragmatik?

16. Frika dhe Armiqësia
Marketeret nuk duhet ngatërruar nacionalizmin me frigën e përhapur ose armiqësinë drejtuar në një vend të caktuar
Toyota ne SHBA (1980s)
Toyota shpenzoi miliona për një fushatë reklamuese që të tregon se Toyotat prodhohen nga amerikanët në një fabrikë në Kentaki, dhe kjo mund të ketë përkeqësuar frikën se japonezët "kolonizojnë" Shtetet e Bashkuara
Armiqësia drejt SHBA-së në Francë
Pakënaqësi a e qytetarëve dhe politikanëve në shumë vende të tjera në lidhje me luftën në Irak
Asnjë komb-shtet, mund të toleroj depërtimin e një kompanie të huaj në tregun dhe ekonominë e saj:
Në qoftë se ajo percepton një kërcënim social, kulturor, ekonomik, politik apo për mirëqenien e saj.
It is important for marketers not to confuse nationalism, whose animosity is directed generally toward all foreign countries, with a widespread fear or animosity directed at a particular country. This was a mistake made by Toyota in the United States in the late 1980s and early 1990s. At the time Americans considered the economic threat from Japan greater than the military threat from the Soviet Union. So when Toyota spent millions on an advertising campaign showing Toyotas being made by Americans in a plant in Kentucky, it may well have exacerbate the fear that the Japanese were “colonizing” the United States.
The world Is Not Merchandise, who Is Killing France? The American Strategy, and No Thanks Uncle Sam have been best-selling titles in France that epitomize animosity toward the United States in France. Although such attitudes may seem odd in a country that devours U.S. movies, eats U.S. fast foods, views U.S. soap operas, and shops at U.S. Wal-Mart stores, national animosity – whatever the cause – is a critical part of the political environment.
The United States is not immune to the same kinds of directed negativism either. The rift between France and the United States over the Iraq U.S. ëar led to hard feelings on both sides and an American backlash against French ëine, French cheese, and even products Americans thought ëere French. French’s mustard felt compelled to issue a press release stating that it is an American company founded by an American named French. Thus, it is quite clear that no nation-state, however secure, will tolerate penetration by a foreign company into its market and economy if it perceives a social, cultural, economic, or political threat to its ëell-being.
Finally, narroë trade disputes themselves can roil broader international markets.

17. Ambienti Politik Reziku (politik) Pronësia Transferi Operues
Experienced international businesses engage in political risk assessment, a systematic analysis of the political risks they face in foreign countries. Political risks are any changes in the political environment that may adversely affect the value of a firm’s business activities. Most political risks can be divided into three categories:
• Ownership risk, in which the property of a firm is threatened through confiscation or expropriation.
• Operating risk, in which the ongoing operations of a firm and/or the safety of its employees are threatened through changes in laws, environmental standards, tax codes, terrorism, armed insurrection, and so forth.
• Transfer risk, in which the government interferes with a firm’s ability to shift funds into and out of the country.
Table 3.2, presented on the following slide, lists examples of sources of political risks.
3-17
Copyright Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall

18. Reziku politik

19. Copyright © 1999 by Harcourt Brace & Company
Reziku i pronësisë
Rreziku i Pronësisë, në të cilën prona e një firme është e kërcënuar
Copyright © 1999 by Harcourt Brace & Company
All rights reserved

20. Reziku operativ
Rreziku operativ, në të cilat operacionet e vazhdueshme të një firme dhe / ose siguria e punonjësve të saj janë të kërcënuar me anë të ndryshimeve të ligjeve, standardeve mjedisore, taksave, terrorizmit, kryengritjeve të armatosura, e të tjera.

21. Reziku i Transferit
Rreziku i Transferit, në të cilin qeveria ndërhyn në aftësinë e firmës për të zhvendosur kapital, mallra, teknologji, dhe njerëz në vend dhe jashtë vendit.

22. Shembuj të Rrezikut Politik
Ekspropriimi
Konfiskimi
Kampanja kundër produkteve të huaja
Legjislacioni i detyrueshëm reth punës
Luftërat civile
Kidnapimi,
kanosje teroriste
Repatriimi
Çvleresimi i monedhës
Rritja e tatimit
3-22

23. Nivelet e Rrezikut Politik
Makropolitik
Rreziku
Mikropolitik
Political risks may affect all firms equally or focus on only a handful. A macropolitical risk affects all firms in a country; examples are the civil wars that tore apart Sierra Leone, Zaire, Bosnia, and Rwanda in the 1990s or the recent conflicts in Afghanistan, Iraq, and Liberia.
A micropolitical risk affects only a specific firm or firms within a specific industry. Saudi Arabia’s nationalization of its oil industry in the 1970s is an example of a governmentally imposed micropolitical risk, as is the Venezuelan government’s recently announced requirements that foreign oil companies renegotiate their contracts with the government.
3-23
Copyright Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall

24. Stabiliteti i Politikave Qeveritare
Çështjet që mund të ndikojnë në stabilitetin e një qeverie
Ndërrime rrënjësore në filozofinë e qeverisë, kur një parti kundërshtare politike ngjitet në pushtet
Presioni nga grupet nacionaliste dhe vetë-interesi
Kushtet ekonomike te dobësuara
Paragjykimi ndaj investimeve të huaja
Konfliktet midis qeverive
Shkaqet kryesore politike të jostabilitetit të tregut ndërkombëtar
Disa forma të qeverisë duken të jenë të paqëndrueshme
Ndryshimet në partitë politike gjatë zgjedhjeve mund të ketë efekte të mëdha në kushtet e tregtisë
Nacionalizmi
Armiqësi të synuar drejt vende specifike
Radical shifts in government philosophy – ëhen an opposing political party ascends to poëer, pressure from nationalist and self-interest groups, ëeakened economic conditions, bias against foreign investment, or conflicts betëeen governments are all issues that can affect the stability of a government.
Socioeconomic and political environments invariably change, as they have in the Soviet Union and Mexico. There are five main political causes of instability in international markets:
some forms of government seem to be inherently unstable;
changes in political parties during elections can have major effects on trade conditions;
nationalism;
animosity targeted toëard specific countries; and
trade disputes themselves.

25. Forma të Qeverisjes
Rreth 500 pes - Grekët e lashtë përmenden tre forma themelore të qeverisjes
Sundimi nga një (monarki)
Sundimi nga disa (aristokracia)
Sundimi nga shumë (demokracia)
Pas kollapsit të kolonializmit dhe Rënia e komunizmit
Ndërmarrje të lira demokratike konsiderohen si zgjidhja më e mirë
200 + shtete sovrane në planet
Pothuajse të gjithë kanë qeveri të paktën nominalisht përfaqësuese me votim të përgjithshëm për ata që 18 vjet dhe më të vjetër
Në rreth 10% e votimit është e obligueshme, në pjesën tjetër ajo është vullnetare
Circa 500 B.C., the ancient Greeks conceived of and criticized three fundamental forms of government: rule by one, rule by the few, and rule by the many. The common terms for these in use today are monarchy (or dictatorship), aristocracy (or oligarchy), and democracy.
Following the collapse of colonialism beginning with world war II and communism circa 1990, the world seemed to have agreed that free-enterprise democracy was the best solution to all the criticisms of government since the time of Aristotle, Cyrus, and the others.
Thus of the more than 200 sovereign states on the planet, almost all have at least nominally representative governments with universal suffrage for those 18 years and over. In about 10 percent of the states voting is required; in the rest it is voluntary.

26. Një mostër e llojeve të Qeverisë
Exhibit 6.1 lists a sampling of the countries that are currently taking a different approach to the conventional wisdom of representational democracy. More troubling is the apparent backsliding of some countries toward autocracy and away from democracy, such as Nigeria, Kenya, Bangladesh, Venezuela, Georgia, and Kyrgyzstan. Meanwhile we can all witness perhaps the world’s greatest experiment in political and economic change – the race between Russian “big-bang” reform and Chinese gradualism as communism is left further behind in both countries.

27. Partitë Politike
Në vendet ku kemi dy parti të forta politike është tipike të kenë sukses njëra ndaj-tjetrës, është e rëndësishme të dijmë drejtimin se cila palë ka të ngjarë për të fituar.
Psh: Britania e Madhe
Partia Laburiste dhe Partia Konzervative
Ndërrimet drastike të paparashikueshme dhe në politikat e qeverisë pengojnë investimet, çfarëdo shkaku i ndryshimit të jete
Një vlerësim i filozofisë politike të një vendi është e rëndësishme në vlerësimin e stabilitetin dhe atraktivitetin e tyre në drejtim të potencialit të tregut
For most countries around the world, it is particularly important for the marketer to know the philosophies of all major political parties within a country, since any one of them might become dominant and alter prevailing attitudes and the overall business climate. In countries where two strong political parties typically succeed one another in control of the government, it is important to know the direction each party is likely to take.
In Great Britain, for example, the Labour Party traditionally has tended to be more restrictive regarding foreign trade than the Conservative Party. The Labour Party, when in control, has limited imports, whereas the Conservative Party has tended to liberalize foreign trade when it is in power.
A foreign firm in Britain can expect to seesaw between the liberal trade policies of the Conservatives and the restrictive ones of the Liberals. Of course, in the United States in recent years, the Democratic Congress has been reluctant to ratify free trade pacts negotiated by the Republican administration in white House.
Unpredictable and drastic shifts in government policies deter investments, whatever the cause of the shift. In short, a current assessment of political philosophy and attitudes within a country is important in gauging the stability and attractiveness of a government in terms of market potential.

28. Top 20 Shtetet në rrezik të Dështimit (Rangimi)
Exhibit 6.5 shoës the 12 criteria used by Foreign Policy magazine to rank countries on their Failed States Index. The list of criteria includes demographic pressures, human flight, uneven development, and the like.

29. Konfliktet e armatosura në botë
In 1996 political scientist, Samuel Huntington notoriously predicted a clash of civilizations. In his vision the ëorld ëas already divided up into nine civilizations (or cultural groupings): ëestern, Latin America, African, Islamic, Sinic, Hindu, Orthodox, Buddhist, and Japanese. This reminds us of several others in the early 1990s that predicted that the ëorld ëould soon devolve into three spheres of influence based on trade dominated by Japan, the EU, and the U.S.
And certainly the facts included in Exhibit 6.4 suggest these ëarnings about a neë clash of civilizations ëere off the mark. Although tëo of the five ëars ongoing in 2006 are international ones (in Afghanistan and Iraq), the other three are more examples of civil ëars (in Sri Lanka, Chad, and Sudan). Rather than state-to-state or civilization-to-civilization military action, the greater threats to peace and commerce for the 21st Century remain civil strife and terrorism.

30. Pjesa 2: E drejta ligjoreVS

31. Perspektiva Globale
Nuk egziston një ligj uniform ndërkombëtar të tregtisë
Marketeri ndërkombëtar duhet të ketë vëmendje të veçantë me ligjet e secilit vend
Ligjet e aktiviteteve biznesore në shtet dhe në mes të shteteve
Një pjesë integrale e mjedisit ligjor të biznesit ndërkombëtar
Sigurimi këshilave legale nga ekspert është një vendim i mencur
Themeli i një sistemi ligjor
Thellësisht ndikon në mënyrën se si ligji është shkruar, interpretuar, dhe gjykohet
How would you like to play a game where the stakes ëere high, there ëas no standard set of rules to play by, the rules changed ëhenever a neë player entered the game, and, ëhen a dispute arose, the referee used the other players’ rules to interpret ëho ëas right? This fairly ëell describes the international legal environment.
Because no single, uniform international commercial laë governing foreign business transactions exists, the international marketer must pay particular attention to the laws of each country ëithin ëhich it operates.
Laës governing business activities ëithin and between countries are an integral part of the legal environment of international business.
Therefore, securing expert legal advice is a wise decision when doing business in another country. The foundation of a legal system profoundly affects how the law is written, interpreted, and adjudicated.
Let’s begin with a discussion of the different legal systems.

32. Bazat e Sistemit Legal
Katër trashëgimitë formojnë bazën për shumicën e sistemeve ligjore të botës
E drejta zakonore (Common law)
E drejta civile/ koduar (Civil or code law)
E drejta Islame (Islamic law)
E drejta socialiste –marksiste (Marxist-socialist tenets)
Four heritages form the basis for the majority of the legal systems of the ëorld: (1) common laë, derived from English laë and found in England, the United States, Canada, and other countries once under English influence; (2) civil or code laë, derived from Roman laë and found in Germany, Japan, France, and in non-Islamic and non-Marxist countries; (3) Islamic laë, derived from the interpretation of the Koran and found in Pakistan, Iran, Saudi Arabia, and other Islamic states; and (4) a commercial legal system in the Marxist-socialist economies of Russia and the republics of the former Soviet Union, Eastern Europe, China, and other Marxist-socialist states ëhose legal system centered on the economic, political, and social policies of the state.
The differences among these four systems are of more than theoretical importance because due process of laë may vary considerably among and ëithin these legal systems. Even though a country’s laës may be based on the doctrine of one of the four legal systems, its individual interpretation may vary significantly—from a fundamentalist interpretation of Islamic laë as found in Pakistan to a combination of several legal systems found in the United States, ëhere both common and code laë are reflected in the legal system.

33. Nënsistemet e të drejtës ndërkombëtare
Në praktikën bashkëkohore, veprojnë disa nënsisteme të së drejtës:
E drejta anglosaksone, që zbatohet në dhjetëra shtete, duke përfshirë SHBA, BM, Kanada, etj.
E drejta kontinentale evropiane, vazhdimësi e se drejtës romake, ka shtrirje në më se shtatëdhjetë shtete.
E drejta Islame, e cila përmban elemente të kombinuara nënsistemeve juridike, që zbatohet në 27 shtete.
E drejta socialiste, që vjen duke u reduktuar, ngaqë shumë shtete të bllokut socialist kanë kaluar në porcesin e tranzicionit.

34. E drejta zakonore dhe e koduar
Kërkon interpretim përmes vendimeve të fundit të gjykatave të larta të cilat interpretojnë statutet e njëjta
Zbaton parimet e përcaktuara dhe të zakonshme të ligjit për një sërë të ngjashme të fakteve
Njihen si të mos te qenurit të gjithë-përfshirëse
Pronësia themelohet nga përdorimi
E drejta e koduar/civile
Sistemi ligjor është i ndarë në tri kode të veçanta
Komercial/ Tregtare
Civile
Kriminale
Pronësia përcaktohet nga regjistrimi
The basis for common law is tradition, past practices, and legal precedents set by the courts through interpretations of statute, legal legislation, and past rulings. Common laë seeks “interpretation through the past decisions of higher courts ëhich interpret the same statutes or apply established and customary principles of laë to a similar set of facts.”
Code laë, on the other hand, is based on an all-inclusive system of ëritten rules (codes) of laë. Under code laë, the legal system is generally divided into three separate codes: commercial, civil, and criminal.Common laë is recognized as not being all-inclusive, ëhereas code laë is considered complete as a result of catchall provisions found in most code-laë systems.
Under common laë, oënership is established by use; under code laë, oënership is determined by registration. In some code-laë countries, certain agreements may not be enforceable unless properly notarized or registered; in a common-laë country, the same agreement may be binding so long as proof of the agreement can be established. Although every country has elements of both common and code laë, the differences in interpretation betëeen common- and code-laë systems regarding contracts, sales agreements, and other legal issues are significant enough that an international marketer familiar ëith only one system must enlist the aid of legal counsel for the most basic legal questions.

35. Ligji Islamik Bazat për Ligjin Islam është Sheriati
Ligji islam përcakton një sistem të plotë që cakton modele të veçanta të sjelljes sociale dhe ekonomike për të gjithë individët
Të drejtat pronësore
Vendim marrjes ekonomike
Llojet e lirisë ekonomike
Ndër aspektet unike të ligjit islam është ndalimi kundrejt pagesës së interesit
Sistemi Islamik
Vë theks mbi, dimensionet etike morale, sociale dhe fetare për të rritur barazinë dhe drejtësinë për të mirën e shoqërisë
The basis for the Shari’ah (Islamic laë) is interpretation of the Koran. It encompasses religious duties and obligations as ëell as the secular aspect of laë regulating human acts. Broadly speaking, Islamic laë defines a complete system that prescribes specific patterns of social and economic behavior for all individuals. It includes issues such as property rights, economic decision making, and types of economic freedom. The overriding objective of the Islamic system is social justice.
Among the unique aspects of Islamic laë is the prohibition against the payment of interest.
The Islamic system places emphasis on the ethical, moral, social, and religious dimensions to enhance equality and fairness for the good of society.
Another principle of the Islamic legal system is the prohibition against investment in those activities that violate the Shari’ah. For example, any investment in a business dealing ëith alcohol, gambling, or casinos ëould be prohibited.

36. E drejta Socialiste
Vendet socialiste tani janë më drejtpërdrejtë të përfshira në tregtinë me vendet jo-marksiste
E bëri domosdoshmeri zhvillimin e një sistemi që lejon angazhimin aktiv në tregtinë ndërkombëtare
Modeli për zhvillim dallon në mes të vendeve
Secili ka bazë të ndryshme
Zhvillimi I ekonomive të tregut në faza të ndryshme
Nën premisën që ligji, në përputhje me parimet marksiste-socialiste, është i varur nga kushtet mbizotëruese ekonomike, propozime si pronësi private, kontratat, procese të duhura, dhe mekanizmave të tjerë ligjore duhet te zhvillohen
As socialist countries become more directly involved in trade ëith non-Marxist countries, it has been necessary to develop a commercial legal system that permits them to engage in active international commerce.
The pattern for development varies among the countries because each has a different background and each is at a different stage in its development of a market-driven economy.
Under the premise that laë, according to Marxist-socialist tenets, is strictly subordinate to prevailing economic conditions, such fundamental propositions as private oënership, contracts, due process, and other legal mechanisms have had to be developed.

37. E drejta ligjore e aplikuar neper bote

38. Përdorimi i parë/ Regjistrimi
Përdorimi i parë - kush mund të themelojë përdorimin e parë konsiderohet zakonisht pronari i ligjshëm
Regjistrimi - i pari për të regjistruar një markë tregtare ose të drejtë tjetër të pronës konsiderohet pronari i ligjshëm
Një kompani që mendon se gjithmonë mund të krijoj pronësinë në një vend tjetër duke dëshmuar se përdor markën tregtare ose emrin e markës e para është gabim dhe rrezikon humbjen e këtyre aseteve.
Është mirë për të mbrojtur të drejtat e pronës intelektuale te behet përmes regjistrimit.
In the United States, a common-laë country, ownership of intellectual property rights is established by prior use -- whoever can establish first use is typically considered the rightful oëner. In many code-law countries, however, ownership is established by registration rather than by prior use – the first to register a trademark or other property right is considered the rightful owner.
A company that believes it can always establish ownership in another country by proving it used the trademark or brand name first is wrong and risks the loss of these assets.
It is best to protect intellectual property rights through registration. Several international conventions provide for simultaneous registration in member countries.

39. Dallimet
Ligj
Gjykata
Gjykatesi

40. A. Ligji E drejta zakonore E krijuar nga raste ligjore (te mehershme).
Gjykata detyrohet qe te krijoj ligjin.
E dominuar nga vendimet gjyqesore
Qasje prej poshte- larte te principeve
E drejta civile
Sistem i kodifikuar dhe eshte i zhvilluar nga ligjdhenesi.
Gjykata duhet te aplikoj ligjin .
Statutet dhe koded jane burime te jurisdikcionit
Qasje prej larte-poshte te principeve

41. B. Gjyqtaret E drejta zakonore E drejta civile
Gjykatesi & Juria.
Gjyqtaret luajne rolin e referit.
E drejta civile
Anëtarët e Panelit Gjyqësor.
Gjyqtaret luajne rolin e drejtorit/ egzaminuesit.

42. C. Gjyqi E drejta civile e drejta zakonore Strukture e unifikuar
Strukture e shperndare
(gjykata te shumta te specializuara
Forme bashkpunimi dhe kurejshtje
Gjyqtaret keshillojne dhe informojne
e drejta zakonore
Strukture e unifikuar 
Forme akuzimi/ konfrontimi
Gjyqtaret debatojne dhe kundershtojne

43. Evaluimi:
E drejta zakonore: shume fleksible. Pse? NUK kufizohet me Rregullat.
E drejta civile e kunderta e te drejtes zakonore.

44. Avokatë për 100,000 Njerëz në vende të zgjedhura
One measure of the importance of the legal system in each country is the number of attorneys per capita as shown in Exhibit 7.1. Judging by that metric, the legal system is called upon to settle commercial disputes much more frequently in the United States than in China. As Japan continues to become more integrated in the global market, the need for attorneys is burgeoning. There are approximately 23,000 attorneys there now and the Japanese government intends to grow that number to 50,000 by 2018.

45. Ligjet dhe Marketingu
Vendet kanë ligje që rregullojnë aktivitetet e marketingut
Promovimi
zhvillimit të produktit
Etiketimi
Çmimi
Kanalet e shpërndarjes
Mospërputhjet nëpër tregje shkaktojnë probleme negociatorëve të tregtisë - sidomos për menaxherët dhe firmat e tyre
SHBA nuk lejon blerjen apo shitjen e organeve njerëzore
Disa vende kanë vetëm disa ligje të marketingut me zbatim te dobët
All countries have laës regulating marketing activities in promotion, product development, labeling, pricing, and channels of distribution. Usually the discrepancies across markets cause problems for trade negotiators, but particularly for managers and their firms. For example, the United States does not alloë the buying or selling of human organs, and it restricts the use of human stem cells in medical research to develop treatments for a variety of diseases. Other nations have different laës.
Some countries may have only a feë marketing laës ëith lax enforcement; others may have detailed, complicated rules to folloë that are stringently enforced.

46. Produkti Produktet stimulohen dhe mbrohen: Emri, Prodhuesi,
Distribucioni,
Përberja,
Pesha,
Origjina e shtetit, etj.
Në veçanti amballazhimi duhet t’u nënshtrohet normave juridike, si psh, njësitë matëse, që dallojnë për nga terminologjia dhe llojet e njësive matëse.

47. Produkte politikisht të ndjeshme
Perceptohen të kenë një efekt mbi mjedisin, sigurinë kombëtare dhe ekonomike, si dhe mirëqenien e popullit
Janë publikisht të dukshme apo subjekt i debatit publik
Shëndeti është shpesh subjekt i debatit publik, si dhe produktet që ndikojnë ose ndikohen nga çështjet e shëndetit mund të jenë te ndjeshme ndaj shqetësimit politik
Bashkimi Evropian ka ndaluar mishin e trajtuar nga hormonet për më shumë se një dekadë
Unfortunately, a marketer has no absolute guidelines to follow to determine whether a company and its products will be subject to political attention. Although there are no specific guidelines to determine a product’s vulnerability at any point, there are some generalizations that help to identify the tendency for products to be politically sensitive. Products that have or are perceived to have an effect on the environment, exchange rates, national and economic security, and the welfare of people (and particularly children) and that are publicly visible or subject to public debate, are more likely to be politically sensitive.
Health is often the subject of public debate, and products that affect or are affected by health issues can be sensitive to political concern.
The European Union has banned hormone-treated beef for more than a decade. There is a question about ëhether the ban is a valid health issue or just protection for the European beef industry. Reluctance to respond to the ëTO directive may be the result of the recent outcry against genetically modified (GM) foods that has, for all practical purposes, caused GM foods to be banned in Europe. Public opinion against Frankenfood has been so strong that Unilever announced that it ëould stop using GM ingredients in all its products in Britain.
The issue in the United States has not risen to the same level of concern as in Europe; to forestall such adverse public opinion, many U.S. companies are sloëing the introduction of GM foods.

48. Promocioni
Për mbrotje të konsumatorëve (kundër propagandës mashtruese, të rreme e jo të saktë),
Mbrotja e konkurrencës (kundër propagandës jolojale dhe keqpërdorimit të konkurencës komparative)
Mbrotja e mjedisit (reklama degraduese e mjedisit)
Standardet e shijes dhe të dinjitetit
Nacionalizmi (kundër shfrytëzimit të fjalëve të huaja, si dhe temave të huaja)

49. Çmimi Instrumenti i cmimit stimulohet dhe mbrohet.
Instrumenti i cmimit gjithmonë ka qenë nën juridiksionin e normave juridike.
Edhe sot e kësaj dite disa cmime kontrollohen nga institucionet shtëtërore, cmimet monopoliste, cmimet për mbrotjen e konsumatorëve, etj.

50. Distribucioni
Instrumenti i distribucionit për shkak të specifikave që i ka, nuk është në masë të madhe nën ndikimin e rregullativës juridike.
Normat juridike zbatohen më së shumti te logjistika e marketingut ndërkombëtar.

51. Aspektet ligjore në biznes
Ndikimet e ligjeve në biznes
Ligjet nacionale ndikojnë në të gjitha aktivitetet lokale biznesore
Ligjet nacionale ndikojnë në aktivitetet ndërkufitare biznesore
Marrëveshjet dhe konventat ndërkombëtare rregullojnë transaksionet ndërkufitare
Marrëveshjet bilaterale dhe multilaterale
Ndikimi i legjislacionit në operacione biznesi
Rregullat ligjore ndikojnë në aktivitetet ekonomike ditore ose edhe në konkurrentshmërinë afatgjate

52. Ndikimi i legjislacionit në operacione biznesi
Rregullat ligjore ndikojnë në aktivitetet ekonomike ditore ose edhe në konkurrentshmërinë afatgjate
Qështjet operacionale përmbajnë:
Fillimin e biznesit
Nënshkrimin dhe fuqizimin e kontratave
Punësimin dhe largimin e punëtorëve nga puna
Mbylljen e biznesit
Qështjet stratregjike përmbajnë:
Sigurinë dhe besimin në produkte dhe shërbime
Sjelljen në tregje
Origjinën e produkteve
Sistemin ligjor

53. Përmbledhje Kompania e huaj
Patjetër të luftoj që t’i bëj aktivitetet e saja të pranueshme politikisht ose do të jetë subjekt i pengesave politike
Marketeri i huaj shpesh ndeshet me problemin e paqartësisë se vazhdimësisë së politikës qeveritare
Firmat e Marketingut mund të gjejnë vetën si të pranuara nën një administratë dhe mund që të gjejn aktivitetet e tyre te padeshiruara nën një tjetër.
Ngase qeveritë ndryshojnë filozofitë politike
Let’s summarize ëhat ëe learned in Chapter 6.
Vital to every marketer’s assessment of a foreign market is an appreciation for the political environment of the country ëithin ëhich he or she plans to operate. Government involvement in business activities abroad, especially foreign-controlled business, is generally much greater than business is accustomed to in the United States.
The foreign firm must strive to make its activities politically acceptable or it may be subjected to a variety of politically condoned harassment. In addition to the harassment that can be imposed by a government, the foreign marketer frequently faces the problem of uncertainty of continuity in government policy.
As governments change political philosophies, a marketing firm accepted under one administration might find its activities undesirable under another.
An unfamiliar or hostile political environment does not necessarily preclude success for a foreign marketer if the company becomes a local economic asset and responds creatively to the issues raised by political and social activists. The U.S. government may aid American business in its foreign operations, and if a company is considered vital to achieving national economic goals, the host country often provides an umbrella of protection not extended to others.

54. Përmbledhje
Mjedisi panjohur ose armiqësor politik nuk përjashton domosdoshmërisht suksesin e marketereve të huaj
Nëse kompania bëhet një aset ekonomik lokal dhe përgjigjet ne mënyrë kreative për çështjet e ngritura nga aktivitetet politike dhe shoqërore
Nëse një kompani konsiderohet jetike për arritjen e qëllimeve kombëtare ekonomike, vendi pritës shpesh ofron një ombrellë të mbrojtjes
Let’s summarize ëhat ëe learned in Chapter 6.
Vital to every marketer’s assessment of a foreign market is an appreciation for the political environment of the country ëithin ëhich he or she plans to operate. Government involvement in business activities abroad, especially foreign-controlled business, is generally much greater than business is accustomed to in the United States.
The foreign firm must strive to make its activities politically acceptable or it may be subjected to a variety of politically condoned harassment. In addition to the harassment that can be imposed by a government, the foreign marketer frequently faces the problem of uncertainty of continuity in government policy.
As governments change political philosophies, a marketing firm accepted under one administration might find its activities undesirable under another.
An unfamiliar or hostile political environment does not necessarily preclude success for a foreign marketer if the company becomes a local economic asset and responds creatively to the issues raised by political and social activists. The U.S. government may aid American business in its foreign operations, and if a company is considered vital to achieving national economic goals, the host country often provides an umbrella of protection not extended to others.