1. Biznesi Ndërkombëtar dhe Globalizmi
Ligjerata #2

2. Objektivat e ligjeratës
Të kuptuarit e terminologjisë së globalizimit
Familiarizimi me shkaqet e globalizimit
Vlerësimi I natyrës së ndryshueshme të globalizimit
Të kuptuarit e argumenteve të debatit reth impaktit të globalizimit
Të vlerësuarit se si procesi i globalizimit krijon mundësi dhe sfida për menaxherët e biznesit.

3. Nëse do ta kishim zvogëluar popullatën e botës në një fshat me 100 njerëz, do të dukej kështu: Do të kishte:
57 aziatikë, 21 evropian, 8 afrikan;
14 nga hemisfera perendimore;
52 femra, 48 meshkuj;
70 jo të bardhë, 30 të bardhë;
70 jo krishterë;
59% e gjithe pasurisë botërore do të ishte te 6 njerrëz- të gjithë qytetare të SHBA;
80 do të jetonin në amvisëri nënstandarde;
30 nuk do të mund të lexojnë;
20 do të vuajnë nga ushqimi i dobët;
1 do të kishte qenë afër vdekjes, 1 afër lindjes;
1 do të kishte arsim sipëror;
1 do të kishte kompjutor.

4. Ju lutem, përfundoni fjaline:
Globalizimi paraqet……….
Ju lutem, përfundoni fjaline:

5. Përkufizimi i globalizmit1
Th.Friedman: … një sistem ndërkombëtar që ka infuencë në politikë, rrethin shoqëror, ekonomi… 2
Ch.Hill: ndryshim i ekonomisë botërore drejt integrimit dhe ndërvarsisë më të madhe 3
R.Meidani: një proces ekonomiko - shoqëror integrues midis individëve, popujve e komuniteteve… 4
Mahathir Mohamed:grumbullimin e të gjitha
vendeve të rruzullit tokësor në një entitet

6. Transformimin e shoqerisë ku kemi kalimin në një ekonomi botërore më të integruar dhe më të ndërvarur, rritjen e tregtisë ndërkombëtare, IDH, zhvillimin e tregjeve të kapitalit, zhvillimi i teknologjisë, etj.

7. Selite e Korporatave me te medha sipas vendeve (2007)
2-7
Copyright Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall

8. Teoritë anti-globaliste1
Transferi i firmave në vendet në zhvillim 2
Liberalizimi i tregtisë dëmton ekonominë 3
Ndikimet në ambient dhe në shoqëri 4
Globalizimi dhe bota e të varfërit

9. Teoritë pro-globaliste
Më shumë zgjedhje
Çmime të ulta
Zhvillim te teknologjise
Ndervarësi te vendeve

10. Komponentet e globalizmit
Globalizimi
Globalizimi i tregut
Globalizimi i prodhimit

11. Globalizimi i tregut Shëndrimi i tregjeve në një treg global
Shijet, preferencat e konsumatorëve shkrihen në norma globale;
Pranimi global i Coca-Cola, Citicorp kartelat kreditore, mobiljet IKEA , dhe McDonald's janë disa shembuj ;
Në fakt, tregjet globale janë për produktet industriale dhe materialeve që shërbejnë nevoja univerzale si psh: mikroprocesore, etj, se sa produkte konsumi;
Në shumë industri nuk egziston sintagma “German market” or an “American market,” por një treg global

12. Globalizimi i prodhimit
Globalizimi i prodhimit nëkupton kontraktimin e prodhimit të mallrave dhe shërbimeve nga lokacionet nga globi duke përfituar nga dallimet kombëtare në kosto dhe kualitetin e faktorëve të prodhimit:
Toka;
Forca punëtore;
Kapitali, dhe
Energjia.

13. Shembull i kompanise globale
70% e te hyrave jashta SHBA-se
190 shtete
te punesuar
19.6 milijarde kapital ne 2002

14. Shembull i kompanise globale
konsumues ne dite
restorane
119 vende
15.4 miliarde kapital ne 2002

15. Prodhimi global
Shembulli
Swan Optical
Fabrikat
Dizanji 15

16. Ekonomia botërore
Copyright Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall
2-16

17. Institucionet globale
OTB KB BB
FMN

18. Trendet e tregtise nderkombetare

19. Struktura e GDP, eksportit dhe popullatës në nivel botëror

20. Eksporti ne % te GDP-se 1-20
Copyright Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall

21. Faktoret makroekonomik te zhvillimit te globalizmit
Zvogelimi i barrierave ne kembimin e lire te
mallrave, sherbimeve dhe kapitalit
Ndryshimet teknologjike sidomos ne
komunikim, informim dhe transport

22. Lëvizja e përqindjes mesatare të doganës gjatë viteve 1947-1993

23. Arsyet teknologjike te globalizmit
Mikroprocesoret dhe telekomunikacioni
Interneti
Teknologjia e transportit

24. Mikroprocesoret dhe telekomunikacioni
Çdo 18 muaj fuqia e mikroprocesoreve dyfishohet, ndërsa cmimi zvogelohet per 50%
Gordon Moore
renja e cmimit $ $3.32 per tre minuta
Londra
Nju Jorku

25. Çmimi i transportit ajror, bisedes telefonike dhe çmimi deflator i PC
Vitet
Te ardhurat mesatare nga transpori ajror
për pasagjer/mile
Kostoja e tre minuta bisede telefonike nga NY-Londër
Cmimi deflator i nje PC (1990=1000)
1930
0.68
244.65
…….
1940
0.46
188.51
1950
0.30
53.20
1960
0.24
45.86
125,000
1970
0.16
31.58
19,476
1980
0.10
4.80
3,620
1990
0.11
3.32
1,000

26. Interneti dhe World Wide Web
2005
1990
<
2002
1995

27. Shfrytezimi i Internetit sipas rajoneve

28. Tkurja e globit

29. Teknologjia e transportit

30. Liberalizimi i tregtise nderkombetare
Faktoret qe rriten IDH-te 1
Privatizimi i prones shoqerore 2
Liberalizimi i tregtise nderkombetare 3
Integrimet ekonomike 4
Themelimi i OTB-se

31. Flukset hyrëse i investimeve direkte të huaja ( në miliarda dollarë)
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Bota
1 410
832
618
558
711
916
1.461
1.979
1.697
V. e zhvill.
1 134
599
441
359
396
542
973
1.359
962
V. në zhvill
267
221
164
175
275
334
434
529
621
Europa L. 9 12 13 24 40 54 91
114
Burimi: World Investment Report 2009, New York, fq.251

32. Debat: pro-globalizmit
Në globalizëm prodhimet dhe shërbimet janë me çmime më të ulta
Globalizmi stimulon zhvillimin ekonomik
Në globalizëm krijohen vende të reja të punës
Vendet specializohen për prodhimin e mallrave dhe shërbimeve të cilët i prodhojnë më me efikasitet

33. Debat – kontra globalizmit
Globalizmi është shkaktar i falimentimit të firmave në vendet e zhvilluara
Zvoglohet paga e puntorëve jo të aftë në vendet e zhvilluara
Korporatat vendosen në vendet ku nuk ka rregulla të forta për të drejtat e punëtorëve dhe mbrotjen e ambientit njerëzor
Në globalizëm kemi krijimin e organeve ndërkombëtare të cilët zbehin sovranitetin e shtetit

34. Globalizmi dhe Mjedisi
Ankesë e zakonshme se globalizmi e dëmton ambientin.
Argumentohet se kompanit levizin me qëllim që tu shmangen regullave të ndotjes në shtetin ame.
Mjaftë kompani ndjekin koded strikte të mbrojtjes së ambientit dhe involvohen në pastrimin e lokacioneve.
Mjedisi eshte vetëm një faktor në vëndosjen e lokacionit.
1-5

35. A shkakton Globalizimi varfëri?
Pse egzistojnë shumë njerëz qe kundërshtojnë Globalizimin?
A i shkatron Globalizimi diverzitetin kulturor?
A mund të kontrollohet Globalizimi?

36. A mund të mendoni ndonji kompani që ka investuar ne vendin tuaj?
Pse mendoni se janë përcaktuar për të investuar në vendin tuaj?
©2004 Prentice Hall

37. Natyra e biznesit ndërkombëtar është rajonale, jo globale.

38. Triadi dhe strategjia regjionale e biznesit
Natyra e biznesit ndërkombëtar është rajonale, jo globale.
Për shembull, Wal-Mart ka 94,5% të shitjeve në Amerikën e Veriut, dhe vetëm 20% të shitoreve Wal-Mart i ka të vendosura jashtë Amerikës së Veriut

39. Figure 3.1 Wal-Mart’s globalization: regional distribution of stores
Note: Data are for US stores include 53 stores in Puerto Rico
Source: Wal-Mart, Annual Report, 2004.

40. Industria regjionale e veturave
Reth 30 firma të veturave numërohen në 500 firmat më të mëdha.
Asnjera prej këtyre nuk është globale!
23 nga 30 firmat janë të bazuara në regjionet e tyre vendore dhe me 60 % të shitjeve ne regjionet e tyre.

41. Table 3.4 The regional nature of the motor vehicles and parts industries, 2005
*Weighted intra-regional sales average is weighted according to revenues
Note: Data are for 2005; Goodyear Tire & Rubber, Lear, China FAW Group and Shanghai Automotive are included in the largest 500 companies,
but their regional sales data are not either available or enough to determine their regional characteristics
Source: Authors’ calculations and the individual annual reports of each company

42. Table 3.4 The regional nature of the motor vehicles and parts industries, 2005 (Continued)
*Weighted intra-regional sales average is weighted according to revenues
Note: Data are for 2005; Goodyear Tire & Rubber, Lear, China FAW Group and Shanghai Automotive are included in the largest 500 companies,
but their regional sales data are not either available or enough to determine their regional characteristics
Source: Authors’ calculations and the individual annual reports of each company

43. Pse kompanitë internacionalizohen?

44. Pse kompanitë internacionalizohen?
për të diversifikuar kundër rreziqeve dhe pasigurive të ciklit të biznesit vendas;
të ndjek tregjet botërore në rritje për mallra dhe shërbime;
përgjigje ndaj konkurrencës së huaj;
për të zvogëluar shpenzimet;
për të kapërcyer pengesat për hyrjen në tregjet e huaja;
të përfitojnë nga ekspertiza teknologjike

45. Pse kompanitë internacionalizohen?
për të diversifikuar kundër rreziqeve dhe pasigurive të ciklit të biznesit vendas;
Kompanitë multinacionale shpesh mund të zvogëlojnë efektet negative ekonomike në vendin e origjinës;
Kompanitë multinacionale japoneze, për shembull, kur ekonomia e tyre në shtëpi ka qenë në një rënie ekonomike nga vitet 1990, veprimet e tyre në SHBA kanë performuar mjaft mirë.

46. Pse kompanitë internacionalizohen?
të ndjek tregjet botërore në rritje për mallra dhe shërbime;
Shumë prej KM kanë në shënjestër Shtetet e Bashkuara për shkak të popullsisë së madhe dhe të ardhurave të larta për frymë banori;
KM kanë gjithashtu shënjestër Kinën. Ndonëse për kokë banori produkti i brendshëm bruto nuk është shumë i lartë, por popullsia e madhe e vendit dhe ekonomia në rritje e bëjnë shumë tërheqëse për KM.

47. Pse kompanitë internacionalizohen?
përgjigje ndaj konkurrencës së huaj;
Duke përdorur strategjinë e “ndjekjes së konkurrentit”, një numër në rritje i KM kanë vendosur tani operacionet në vendet të konkurrentëve të tyre. Kjo qasje i shërben një qëllimi të dyfishtë: (1) KM merr nga biznesi nga konkurrentët e tyre, duke ju ofruar klientëve zgjedhje të tjera, dhe (2) ja bën me dije konkurrentëve e, nëse ata sulmojnë tregun e tyre në shtëpi, ata do të përballen me një reagim të ngjashëm

48. Pse kompanitë internacionalizohen?
për të zvogëluar shpenzimet;
mund të eliminojnë shpenzimet e transportit,
përgjigjen më saktë dhe më shpejtë nevojave të konsumatorit, dhe të përfitojnë nga burimet lokale;
Ky proces, i njohur si "internalizim“ mund të ndihmojë për të zvogëluar shpenzimet e përgjithshme.

49. Pse kompanitë internacionalizohen?
për të kapërcyer pengesat për hyrjen në tregjet e huaja;
BE-ja ofron një shembull të shkëlqyer. Firmat jashtë BE-së janë subjekt i tarifave mbi mallrat e eksportuara në vendet e BE.
Firmat prodhimin e mallrave në kuadër të BE-së, mund të transportojë në çdo vend tjetër në bllok pa paguar tarifa.
E njëjta gjë ndodh edhe në Amerikën e Veriut, në saje të Marrëveshjes së Tregtisë së Lirë të Amerikës së Veriut (NAFTA), e cila ka eliminuar tarifat në mes të Kanadas, Shteteve të Bashkuara, dhe Meksikës

50. Pse kompanitë internacionalizohen?
Arsyeja e gjashtë të përfitojnë nga ekspertiza teknologjike
duke prodhuar mallra direkt (nga FDI) në vend se tu lejojnë kompanive tjera ta bëjnë atë përmes një licence.
në vitet e fundit disa KM kanë arritur në përfundimin se është e papërgjegjshme që të japin qasje pronarve tjerë të informacionit patentave, markave tregtare, apo ekspertizë teknologjike.

51. Filozofia strategjike e kompanive multinationale
KM mund të marrin vendime bazuar në atë që është më e mirë për kompaninë, edhe nëse kjo do të thotë transferimin e vendeve të punës për në vende tjera.

52. Shtytësit për zgjerim ndërkombëtar
Ambienti biznesor
Specifikat e firmës
Konkurenca
Integrimet politike dhe ekonomike regjionale
Teknogjia
Përmërimsime ne transport dhe teknologji
Rritja ekonomike
Tranzicioni në ekonomi të tregjeve
Konvergjimi i nevojave të konsumatorëve
Cikli jetësor i produktit
Kostot e larta për zhvillimin e produktit
Standardizimi
Ekonomia e shkallës
Forcë pune e lirë
Transferi i përvojës

53. Shtytësitë nga Ambienti biznesor
Konkurenca
Integrimet Regjionale Ekonom ike dhe Politike, psh : NAFTA, EU, ulja e barierave tregtare…..
Mundesia per depertim ne me shume tregje permes regjionalizimit…

54. Shtytësitë nga Ambienti biznesor
Teknologjia
Shembuj:
Konsumatorët në mbarë botën janë ekspozuar në prodhime të njejta, shërbime, zbavitje, dhe komunikim marketingu.
Interneti ka bere revolucion në mënyrën se si kompanitë bejnë biznes.

55. Shtytësitë nga Ambienti biznesor
Transporti dhe Telekomunikacioni
Kosto më të ulëta dhe kualitet më të mirë përshkak të teknologjisë satelitore, telekonferenca, dhe i.
Transpotim më efikas përshkak të kontenerizimit dhe teknologjisë just-in-time

56. Shtytësitë nga Ambienti biznesor
Rritja ekonomike
Rritja e forcës blerëse të klasës së mesme në vendet në zhvillim si Brazili dhe India.
Hapja e tregjeve të reja të cilat më parë ishin të mbyllura, si psh: tregjet e Kinës dhe Vietnamit

57. Shtytësitë nga Ambienti biznesor
Tranzicioni në tregje të ekonomisë së lirë
Tranzicioni i tregjeve të bllokut Lindor në një tregje të ekonomisë së lirë krijoi tregje të reja të rëndësishme.
Krijimi i mundësisë për transformim të kompanive publike në kompani të sukseshme private.

58. Shtytësitë nga Ambienti biznesor
Tranzicioni në tregje të ekonomisë së lirë
Yum! Brandet në
China and Taiëan
(e.g. Taco Bell,
KFC, Pizza Hut)
Yum! Brands is omnipresent in China and Taiëan

59. Shtytësitë nga Ambienti biznesor
Konvergjenca e nevojave të konsumatorëve
Segmente të përbashkëta të konsumatorëve shfaqen nëpër tërë botën:
Tinejxher global
Elite globale
Llojal ndaj brandeve ndërkombëtare, si psh: (Nike, Levi’s, Coca-Cola, Heineken, Ralph Lauren, MTV, TV shows)

60. Shtytësitë nga Ambienti biznesor
Konvergjenca e nevojave të konsumatorëve
                                                                   
Konsumatorët udhëtojnë jashtë vendit dhe sjellin me vete përvojat e produktit dhe brendeve të ndryshëm që mund të mos jenë të disponueshme në treg vendor.
Bagel shitoret në Berlin (Potsdamer Platz)

61. Specifikat e firmës
Konsiderata e ciklit jetësor të produktit: prolongimi i ciklit jetësor të produktit duke depërtuar në tregjet që rriten
Psh: industria e cigareve
në tregjet e vendev në ritje
Shitjet
Intro
Rritje
Pjekuria
Ulja
Profiti

62. Specifikat e firmës Kostot e larta për zhvillimi të produktit të ri
Firma duhet të shikojmë përtej tregut vendor për të mbuluar kostot e investimit. P.sh. Nike: një vit për të zhvilluar një produkt të ri, që zgjati vetëm gjysmë viti në raftet në SHBA

63. Specifikat e firmës
Standardizimi, Ekonomia me shumicë, forcë pune të lirë
Konkurenca në çmim gjatë maturimit të ciklit jetësor të produktit e shtyn kompaninë në gjetje të trgjeve të tjera në kërkesë për forcë punëtore të lirë. Kështu kompania i ulë kostot- çmimet nga ekonomia me shumicë dhe nga proceset e standardizimit .
Transferi i përvojës
Përvoja e fituar në një vend shërben si bazë e strategjive në tregjet ndërkombëtare

64. Pengesat për internacionalizimin
Mbrenda kompanisë
Jashta kompanisë
Financat
Psikologjik: ambient i panjohur
Kriteri i vet-referimit
Barierat qeveritare
Barierat nga konkurenca ndërkombëtare

65. Pengesat për internacionalizimin
Kriteri i Vetë-Referencës
Referencë e ndërgjegjshmërisë dhe pandërgjegjshëm për vetë kulturën kombëtare kur veprojnë në vendin pritës. (P.sh. kontakt me sy SHBA-Japoni)
Për t'iu kundërvënë ndikimit të kriterit të vetë- referencës, korporata duhet të zgjedh personel të përshtatshëm për detyrat ndërkombëtare dhe të angazhohet në trajnimin e ndjeshmërisë, senzitivitetit.

66. Pengesat për internacionalizimin
Pengesat e qeverisë
Kufizimi i vendosur ndaj korporatave të huaja me tarifa të imponuara, kuotat e importit dhe kufizimet e tjera, të tilla si kufizimi i licencave të importit.

67. Pengesat për internacionalizimin
Barrierat e imponuara nga konkurrenca ndërkombëtare,
Bllokimi i kanaleve të shpërndarjes ,
Marrëveshjet ekskluzive të shitësve me pakicë,
Ulje të çmimeve,