1. Je Bewustzijn Ontwikkelen Doe Je Zo! De 4 Fasen van Bewustzijn Ontwikkeling © 2018 Ramo de Boer

2. Wat is Bewustzijn Ontwikkeling? ▪Verhogen van de kwaliteit van bewustzijn om het altijd al aanwezige pure gewaarzijn (natuur van de geest) te kunnen herkennen en daarmee jezelf te bevrijden uit de greep van hoop en angst – de essentie van reactiviteit ▪Bewust worden van het perspectief van waaruit je waarneemt ▪alle Fasen zijn perspectieven van waarneming en interpretatie; Fasen omvatten meerdere niveaus ▪alle waarneming is relatief; veronderstelde absoluutheid stagneert ontwikkeling (symptoom van lagere niveaus) ▪Door Omvatten en Overstijgen evolueren naar een volgende Fase ▪dit is het mechanisme van ontwikkeling van bewustzijn en van evolutie (Ken Wilber). Na de Autonome Fase is er alleen sprake van bewuste ontwikkeling door inzet, motivatie en discipline. © 2018 Ramo de Boer

3. Overzicht 4 Fasen van Bewustzijn Ontwikkeling ▪De Autonome, Psychologische, Existentiële en Realisatie Fase (RdB) ▪Waar zijn ze op gebaseerd? ▪ ontwikkelingspsychologie, bewustzijnspsychologie, mijn werk- en levenservaring, inzicht en praktijk ▪Hoe is dit model functioneel? ▪opeenvolgende chronologische Fasen, met inhoud en ontwikkelingsbehoefte, structuur en richting ▪Hoe kan ik het toepassen in mijn eigen ontwikkeling? ▪zelfanalyse, weten waar je bent en wat te doen (en niet te doen!) voor ontwikkeling © 2018 Ramo de Boer

4. De Drie O’s in de 4 Fasen ▪Bewustzijn Ontwikkeling stagneert of vertraagt in alle Fasen door de Drie O’s ▪deze hangen samen en versterken elkaar - onwetendheid is de belangrijkste als basis voor de anderen ▪Onwetendheid ▪ontbreken van voldoende en juist theoretisch- en praktisch inzicht in Fase: haar ontwikkelingsvraag en schaduwkanten, geen gewaarzijn van aanwezigheid in de Fase ▪Onzorgvuldigheid ▪kwaliteit van noodzakelijke identificatie en desidentificatie met de hele inhoud van de Fase is te laag ▪Onvolledigheid ▪gebrekkige omvatting en overstijging manifesteert zich in hogere Fase(n) als obstakels © 2018 Ramo de Boer

5. Spiritual Bypassing in de 4 Fasen ▪Spiritual Bypassing (term van John Welwood) ▪is het ‘gebruik’ van spirituele beoefeningen en overtuigingen om de confrontatie met pijnlijke gevoelens, oude wonden en ontwikkelingsbehoeften te vermijden. ▪de Fasen zijn chronologisch in de zin dat we er geen kunnen overslaan, na de ‘automatische’ Autonome Fase ontwikkelen we alleen als we bewust, gericht en regelmatig onze ontwikkeling ter hand nemen. ▪als we door onwetendheid en onzorgvuldigheid te snel naar de volgende de Fase willen (spiritual bypassing) dan zullen niet omvatte en overstegen delen zich manifesteren als Gehechtheid en Afkeer ( Boeddhisme ) of Verslaving en Allergie ( Ken Wilber ). ▪Verslaving = gehechtheid, fixatie, vastzitten > door onvolledige overstijging Allergie = afkeer, ontkenning, dissociatie > door onvolledige omvatting © 2018 Ramo de Boer

7. 1 De Autonome Fase (0 - 25 jr.) ▪Wat is Ontwikkeling in de Autonome Fase? ▪de wisselwerking van ons opgroeiende systeem met de omgeving ontwikkelen ons, van geboorte tot volwassenheid ▪Eigen bijdrage ▪ons aandeel is voornamelijk overleven! – in deze Fase er nog geen mogelijkheid voor bewuste sturing of beïnvloeding van onze ontwikkeling, we ‘worden’ ontwikkeld © 2018 Ramo de Boer

9. 2.0 De Psychologische Fase - Voorbij Emoties (ik) (25 - ? jr.) ▪Wat is Ontwikkeling in de Psychologische Fase? ▪bevrijden van de gebondenheid aan onze emotionele identiteit of perspectief, ontmantelen emotionele reactiviteit ▪uitontwikkelen 1 e persoon perspectief – gezond ego of zelf ▪Valkuilen: de drie O’s ▪Onwetendheid: te weinig inzicht in eigen emotionele reactiviteit, haar herkomst en contraproductiviteit ▪Onzorgvuldigheid: door hoop en angst, ongeduld en eigenwijsheid ▪Onvolledigheid: delen van de emotionele schaduw worden niet omvat en overstegen ▪Eigen bijdrage ▪1 aandacht 2 ontmantelen reactiviteit © 2018 Ramo de Boer

10. 2.1 De Psychologische Fase - Voorbij Emoties ▪Eigen Bijdrage ▪Aandacht – trainen kwaliteit van gewaarzijn ▪aandachtsoefeningen door de dag heen > download gratis eboek hierhier ▪Ontmantelen reactiviteit – de dynamiek van hoop en angst ▪Toepassen Gedragsdriehoek en ontmantelen van de Vicieuze Cirkel van Emotionele Reactiviteit © 2018 Ramo de Boer

11. 2.2 De Psychologische Fase - Voorbij Emoties ▪Ramo’s slogans – essentiële inzichten en toepassingen ▪1 Alle gedrag is functioneel, en veel gedrag is contraproductief (geworden) ▪ons gedrag is altijd doelgericht, ook al herkennen we dat niet, en is vaak niet meer adequaat in onze actuele situatie – beiden herkennen is cruciaal voor ontwikkeling ▪2 De ander en omstandigheden zijn niet de oorzaak, maar slechts een aanleiding voor onze reactie en ervaring. De werkelijke oorzaak ligt in onze geest. ▪verantwoordelijkheid nemen voor ons altijd aanwezige aandeel in het resultaat van de interactie met de anderen en de omgeving is een noodzakelijke voorwaarde voor bevrijding en ontwikkeling © 2018 Ramo de Boer

12. 2.3 De Psychologische Fase - Voorbij Emoties ▪Thema’s ▪Emotie – movi (Lat.) = in beweging brengen ▪Positieve- en negatieve emoties ▪‘positieve’ brengen ruimer perspectief in actuele situatie, creativiteit en innovatie en ervaring van lichamelijk en geestelijk welbevinden ▪‘negatieve’ brengen beperkt perspectief, gebrek aan zelfvertrouwen, kwetsbaarheid voor invloeden omgeving, en zijn mede door het negatief zelfbeeld de motor van contraproductieve reactiviteit ▪Identificatie en desidentificatie ▪is het mechanisme van ontwikkeling door de Fasen heen – we moeten ons identificeren met het gehele perspectief (inclusief schaduwdelen!) van de Fase om ons er vervolgens van te kunnen desidentificeren. dit vergt kwaliteit van Aandacht als voorwaarde om Drie O’s te overkomen. ▪is in essentie omvatting en overstijging zélf © 2018 Ramo de Boer

14. 3.0 Existentiële Fase - Voorbij Gedachten (jij) ▪Wat is Ontwikkeling in de Existentiële Fase? ▪bevrijden van gebondenheid aan, en automatische interactie met de doorlopende stroom van gedachten en zintuiglijke informatie ▪Ontspannen van Aandacht ▪van 1 e naar 2 e persoon perspectief ik > jij ▪Valkuilen - de Drie O’s ▪Onwetendheid: te weinig of geen kennis van werking van de geest, en doel en praktijk van de meditatietechnieken ▪Onzorgvuldigheid: deze Fase vergt een lange termijn investering, ongeduld is hier slechte raadgever, blijf rustig beoefenen en studeren ▪Onvolledigheid: menen volledige meditatieve realisatie (stabiele waarneming en helder inzicht ) bereikt te hebben terwijl dat (nog) niet zo is; niet volledig kunnen Ontspannen in Aandacht © 2018 Ramo de Boer

15. 3.1 Existentiële Fase - Voorbij Gedachten ▪Eigen bijdrage ▪Trainen waarnemer: subject – object ▪al aanwezige vermogen voor observatie en reflectie expliciet verder ontwikkelen ▪Waarnemen ▪Meditatie – Shamatha (concentratie) en Vipassana (inzicht) ▪zijn noodzakelijk voor evenwichtige ontwikkeling, niet voldoende voor Realisatie ▪Ontspannen in Aandacht – ervaren rust, ruimte en inzicht - is hier nog een techniek ▪Lojong - trainen van de geest in compassie ▪Liefdevolle vriendelijkheid ▪Mededogen ▪Empatische vreugde ▪Gelijkmoedigheid © 2018 Ramo de Boer

16. 3.2 Existentiële Fase - Voorbij Gedachten ▪Identificatie en desidentificatie ▪Hart sutra ▪‘Vorm is Ruimte, Ruimte is Vorm. Vorm is niets anders dan Ruimte, Ruimte is niets anders dan Vorm*’ * ( traditioneel heet Ruimte hier Leegte ) ▪contemplatie over deze klassieke tekst kan leiden van het inzicht van de relativiteit van het ervaren dualisme – er zijn twee, die niet twee, maar één zijn – naar het nondualistisch perspectief ▪volledige identificatie met ruimte en vorm én volledige desidentificatie is de overgang naar de Realisatie Fase © 2018 Ramo de Boer

18. 4.0 De Realisatie Fase - Rusten in Aandacht (wij) ▪Wat is Ontwikkeling in de Realisatie Fase? ▪het overstijgen van de dualiteit subject - object, waarnemer en waargenomene, en het realiseren van de non-duale realiteit zoals zij is ( waarnemer en waargenomene zijn één ) ▪van doen naar niet-doen ▪overgang van 2 e persoon perspectief naar 3e, van jij > wij – het geheel ▪Rusten in Aandacht ▪kan alleen optreden als we niets uitsluiten van wat we waarnemen en ervaren, en alles omvatten ▪‘niet-doen’ is wat overblijft als je niets meer doet = staat van zijn ▪essentieel is hier de volledige afwezigheid van verlangen naar wat dan ook! © 2018 Ramo de Boer

19. 4.1 De Realisatie Fase - Rusten in Aandacht ▪Valkuilen: De Vier Obstakels ▪traditioneel (Tibetaans-Boeddhisme) worden 4 obstakels tegen (onmiddellijke) realisatie van de natuur van onze geest onderscheiden: 1.ze is te dichtbij (metafoor: onze ogen kunnen zichzelf niet zien) 2.geen herkenning in de stroom van ervaringen (het fenomeen is te subtiel voor onze waarneming) 3.we geloven het niet (we hebben geen vertrouwen in onze waarneming en/of concept ervan) 4.we kunnen het niet omvatten (hoe kan ik een Boeddha, Ontwaakte zijn?) ▪Eigen bijdrage ▪beoefening non-meditatie, bestudering theorie en essentiële teksten van deze Fase ▪non-meditatie is de praktische toepassing van volledige omvatting van wat zich dan ook hier-en-nu aandient, wat in zichzelf de directe en volledige overstijging is. © 2018 Ramo de Boer

20. 4.2 De Realisatie Fase - Rusten in Aandacht ▪ De Drie Uitspaken die De Essentie Raken (Tsik Sum Ne Dek) ▪Essentiele klassieke Dzogchen* tekst 1.Directe introductie - Je wordt direct geïntroduceerd in je eigen natuur (directe ervaring) 2.Verblijven zonder twijfel - Je besluit definitief tot deze unieke staat (direct besluit) 3.Voortgaan in de non-duale staat - Je gaat direct verder met vertrouwen in bevrijding (directe voortgang) Dzogchen is de samenvoeging van Dzogpa Chenpo (Tibetaans), vertaald als de ‘Grote Volmaaktheid’, en is het hoogste onderricht in de Nyingma school van Het Tibetaans-Boeddhisme. © 2018 Ramo de Boer

21. 4.3 De Realisatie Fase - Non-meditatie Een van de ‘beoefeningen’ in deze Fase is non-meditatie. ▪Het is de culminatie van eerdere vormen van meditatietechnieken in de Existentiële Fase, waarin we nog mediteerden (werkwoord) met een object van aandacht. ▪De vier kenmerken van non-meditatie: 1.Zit zonder verlangen 2.Zit zonder inspanning 3.Zit zonder iets aan te passen 4.Rust in wat is © 2018 Ramo de Boer

22. Bewustzijn Ontwikkelen Doe je Zo! Dank voor je Aandacht! ▪bezoek voor informatie over Verlicht Je Leven Trainingen www.verlichtjeleven.nuwww.verlichtjeleven.nu voor het aanbod van Therapie, Coaching en Trainingen bezoek MindConsult www.mindconsult.nu www.mindconsult.nu bereikbaar per mail op info@mindconsult.nu en info@verlichtjeleven.nu en telefonisch op 030-6704409info@mindconsult.nuinfo@verlichtjeleven.nu Hartelijke groet, Ramo de Boer © 2018 Ramo de Boer