1. آلودگی هوا و روشهای کنترل آن1

2. The Atmosphere 78 percent nitrogen 21 percent oxygen
0.09 percent Argon
Carbon Dioxide 0.03 percent
Trace elements 0.07 percent
Methane, ozone, hydrogen sulfide, carbon monoxide, etc...
Water vapor can range from 0 to 4%

3. تعریف آلودگی هوا
وجود ترکیبات گازی، جامد، مایع و یا مخلوطی از آنها در هوا که بسته به ماهیت، غلظت، محل قرار گرفتن و همچنین مدت زمان حضور آنها در اتمسفر برای زندگی انسان، گیاه و یا حیوانات خطرناک بوده و برای اشیاء و متعلقات زندگی مضر باشد و یا بطور آسایش عمومی و تعادل محیط زیست و اتمسفر را مختل کند.

4. تقسیم بندی آلودگی هوا 1. منشا آلودگی 2. ماهیت آلودگی
3. حالت فیزیکی (جامد، مایع و گاز)
4. ویژگی منشا تولیدی آلودگی
1. آلی: هیدرو کربنها
2. معدنی: CO، CO2، SOx و NOx
1. نقطه ای: منشا به راحتی قابل شناسایی است
بار حقوقی دارد مانند کارخانه ها
2. غیر نقطه ای: منبع مشخصی ندارد
وسایل نقلیه و کشاورزی

5. طبقه بندی آلاینده های هوا: مبدا تولید آلودگی
طبقه بندی آلاینده های هوا: مبدا تولید آلودگی
2. مصنوعی
صنایع
کارخانجات
نیروگاه
وسائل نقلیه سوختها
سوزاندن زباله
1. طبیعی
گازهای آتشفشانی
گرده گیاهان
تخمیر بی هوازی- متان

6. طبقه بندی آلاینده های هوا: براساس منشا آلاینده ها
1 .آلاینده های اولیه: آلاینده های اولیه ،آن دسته از آلاینده هائی می باشند که مستقیما از منابع وارد اتمسفر می شوند مثل آزاد شدن دی اکسید گوگرد توسط احتراق ذغال.
2 .آلاینده های ثانویه: آلاینده هائی هستند که در اثر واکنش دو یا چند آلاینده با یکدیگر یا در اثر واکنش آلاینده های اولیه با اجزاء طبیعی اتمسفر همراه با واکنش یا بدون واکنش های نوری تشکیل می شوند، مثل ازن:
اکسید نیتروژن+ O O3 6

7. آلاینده های اولیه اصلی شامل:ذرات ریز، دی اکسید سولفور ، دی اکسید نیتروژن ، ترکیبات آلی فرار وسبک (voc) ،دی اکسید کربن و سرب می باشند. اسید سولفوریک اتمسفر یکی از نمونه های آلاینده های ثانویه می باشد. مه دود فتوشیمیائی: ترکیب مهلک و مضر گازها در اثر تابش های زیاد خورشید در اتمسفر را گویند.

8. طبقه بندی آلاینده های هوا: بر اساس حالت ماده
1 .آلاینده های ذره ای معلق : آلاینده هائی می باشند که به دو دسته ذرات مایع یا جامدریز تقسیم می شوند.
ذرات می توانند موادی بشدت فعال یا خنثی دارای اندازه از تا 500 میکرون باشند مثل گردو غبار،دود، دود غلیظ
2 .آلاینده های گازی: آن دسته از آلاینده هائی می باشند که به شکل گاز در اتمسفر موجودند مثل H2S و SO2 8

9. طبقه بندی آلاینده های هوا: بر اساس اندازه شان
آئروسل (Aerosols) ذراتی کم وزن و در هوا به حالت معلق می باشند. ذرات معلق ممکن است به صورت غبار، دود، میست (پراکندگی ذرات بزرگ مایع در هوا ) و دود غلیظ ( فیوم ها ) باشند.
آئروسل یک اصطلاح کلی است که به تمام ذرات ریز اعم از مایعات و جامدات که در اتمسفر پخش و پراکنده اند اطلاق
می شود.
پراکندگی ذرات جامد یا مایع در محیط گازی همچون مه، میست، دود و... 9

10. آلودگي ناشي از آئروسل ها
منابع طبيعي خشکي (گرد و غبار ناشي از طوفان، آتشفشان و...)
منابع طبيعي اقيانوسي (توليد ذرات نمک ناشي از اسپري آب اقيانوسها)
منابع مصنوعي (ذرات حاصل از احتراق) 10

11. نقش آئروسل ها در اتمسفر پراکندن و جذب اشعه هاي خورشيدي.
جذب اشعه مادون قرمز بازتابي از زمين.
موثر بر تعادل حرارتي کره زمين از طريق ايجاد هسته هاي تراکم جهت ايجاد ابر و يخ در هوا. 11

12. قطر ذراتي که در آلودگي هوا موثر هستند 0.01 تا 100 ميکرون است
قطر ذرات در آلودگي هوا
قطر ذراتي که در آلودگي هوا موثر هستند 0.01 تا 100 ميکرون است
ذرات بزرگتر از 10 ميکرون در هوا را ذرات ذرات قابل ته نشيني يا Dustfall گويند 12

13. خواص سطحي ذرات از عوامل موثر در ته نشيني
خواص سطحي ذرات عبارتند از:
جذب بر جامدات
جذب بر مايعات
جذب شيميايي
چسبندگي 13

14. انواع ذرات معلق در هوا
ذرات معدني
ذرات آلي
ذرات بيولوژيکي 14

15. غبار(Dust)
غبار به مواد معدنی دارای اشکال نامنظم معلق در هوا یا به ذراتی که دارای 1 تا 200 میکرون قطر می باشند اطلاق می گردد.
غبار تحت تاثیر نیروی ثقل رسوب می نمایند .
غبار در اثر فرآیندهائی نظیر خرد کردن ،آسیاب کردن ، سائیدن و هم چنین توسط خردشدن و متلاشی شدن طبیعی سنگ ها و خاک ایجاد می گردد.
غبار از چند ثانیه تا چندین ماه به حال معلق در اتمسفر باقی خواهند ماند.
ذراتی با اندازه کمتر از 100 میکرون غبار ریز ( Fine Dust) و ذراتی با اندازه بزرگتر از 100 میکرون غبار درشت (Coarse Dust) نامیده می شوند.
ذرات بزرگتر از 50 میکرون با چشم غیر مسلح قابل رویت هستند. 15

16. اندازه غبار اندازه تیپیک غبارها عبارتست از:
ذرات غبار حاصل از خرد کردن و آسیاب کردن میکرون<
خاکستر فرار از دودکش میکرون
غبار سیمان میکرون
غبار ریخته گری میکرون 16

17. مشخصات غبار
غبار تمایلی به چسبندگی ندارد مگر اینکه تحت تاثیر نیروی الکتریسیته ساکن قرار گیرد.
ذرات تشکیل دهنده غبار معمولاً پخش نمی شوند ولی تحت تاثیر نیروی جاذبه رسوب می نمایند.
ذرات غبار در اثر نیروهای فیزیکی از ذرات بزرگتر حاصل می شوند. 17

18. دود (Smoke ): دود ، آئروسلی از ذرات خیلی ریز کربن با اندازه 0
ذرات کوچک حاصل از احتراق ناقص است که عمدتاً متشکل از کربن و سایر مواد قابل احتراق هستند.
دوده (Soot): دوده به اجتماع ذرات کربن دارای اندازه 1 تا 10 میکرون که با مواد قیری آغشته شده اند و به علت احتراق ناقص مواد کربن دار تشکیل شده اند ،اطلاق می گردد.
دود غلیظ (Fume ): دود غلیظ به ذرات ریز جامد که در اثر تراکم یا کنداکسیون حالت گازی بعد از تبخیر مواد تشکیل شده اند، اطلاق می گردد. اندازه ذرات دود غلیظ از 0.03 تا 1 میکرون متغیر می باشد. فرایند جوشکاری یکی از منابع تولید فیوم است

19. میست (Mist): آئروسلی از قطرات مایع است که در اثر مایع شدن بخارات حاصل می شود. اندازه میست های طبیعی بخار آب از 40 تا 500 میکرون متغیر می باشد. معمولا اندازه میست کمتر از 10 میکرون می باشد.
ذرات بزرگ مایع با پراکندگی کم غلظت
مه (Fog): مه میستی است که حالت مایع آن آب می باشد (به اندازه کافی متراکم گردیده تا میزان دید را کاهش دهند )
مه آئروسلی است که قابل رویت می باشد.
مه دود (Smog): دود که به مه افزوده شود ، مه دود نامیده می شود.
تاری (Haze): تاری یک حالت آلودگی هوا است ( میزان دید در اتمسفر کاهش می یابد) که بعلت حضور میست در غبارهای خیلی ریز و غیره در اتمسفر به وجود می آید.

20. خاکستر فرار (Fly Ash)
ذرات بسیار کوچک خاکستر که در اثر احتراق مواد سوختی وارد جریان گاز دودکش شده و این ذرات ممکن است حاوی ذرات ناقص سوخته باشد. 20

21. اتمسفر زمین
به عنوان پوششی برای زمین از سرد و گرم شدن بیش از حد آن جلوگیری می نماید.
موجودات زنده را از اشعه سوزان خورشید، اشعه ماوراء بنفش و اشعه کیهانی محافظت می نماید و انشار صوت را سبب می گردد. 21

22. لایه های تشکیل دهنده اتمسفر22

23. تغییرات دمایی اتمسفر با افزایش ارتفاع23

24. نقش ریزش های جوی در پاک سازی محیط
باران، برف و... نقش موثری در شستشوی هوا و انتقال آلودگی از هوا به زمین دارد. 24

25. مه به عنوان ماده سینرژیسم در آلودگی هوا
ایجاد مه در هنگام اوج آلودگی هوا به دلیل ایجاد هسته های تراکم مواد آلاینده منجر به افزایش شدید آلودگی می گردد.
در بسیاری از حوادث مهم آلودگی هوا مه نقش سینرژیسم داشته است. 25

26. در لایه تروپوسفر با افزایش ارتفاع بایستی دما کاهش یابد
دما در جو
در لایه تروپوسفر با افزایش ارتفاع بایستی دما کاهش یابد
در شرایط طبیعی
این کاهش به ازاء هر 100 متر یک درجه سانتیگراد است. این تغییر دما را Lapse Rate می نامند. 26

27. وارونگی دما (اینورژن)
اگر به هر دلیلی با افزایش ارتفاع افزایش دما نیز به وجود آید وارونگی دمایی اتفاق افتاده است.
در شرایط اینورژن حرکت عمودی هوا وجود نداشته و آلودگی ها محبوس می گردند. در نتیجه غلظت آلاینده ها در هوا افزایش می یابد. 27

28. در این تصویر می بینید که دود از ارتفاعی خواص بالاتر نمی رود
نمایی از وارونگی دما
در این تصویر می بینید که دود از ارتفاعی خواص بالاتر نمی رود

29. اثرات جهاني آلودگي هوا گرمايش جهاني افت ازن استراتوسفري
باران هاي اسيدي
آئروسل 29

30. گرمايش جهاني
گرم شدن زمين به دليل توليد گازهايي با ظرفيت زياد جذب حرارت ايجاد مي گردد. اين گازها را گازهاي گلخانه اي مي نامند.
اين گازها عبارتند از:
دي اکسيد کربن، فريون ها، هالوژن ها، متان، اکسيد نيتروس و کلروفلوروکربن ها 30

31. توانايي گازهاي گلخانه اي در گرمايش زمين
طبقه بندي از لحاظ پتانسيل گرمايش زمين:
کلروفلوروکربن ها، اکسيد نيتروس، متان و دي اکسيد کربن
طبقه بندي از لحاظ کمي:
اکسيد کربن، متان، اکسيد نيتروس و کلروفلوروکربن ها 31

32. تاثيرات گرم شدن زمين ذوب يخهاي قطبي افزايش ارتفاع آب اقيانوسها
تغييرات آب و هوايي 32

33. افت ازن استراتوسفري
ازن طي يک چرخه با کمک جذب اشعه ماوراء بنفش خورشيد توليد و در واکنشهاي مختلف مصرف مي گردد.
ترکيباتي همچون کلروفلوروکربنها باعث تشديد مصرف ازن و به هم خوردن تعادل چرخه ازن مي گردد. 33

34. خطرات کاهش غلظت لايه ازن
کاهش غلظت ازن در استراتوسفر منجر به نفوز بيشتر اشعه هايي همچون اشعه ماوراء بنفش مي گردد که سرطانزا است و به چشم آسيب مي رساند.
واحد اندازه گيري غلظت ازن دابسون است. يک دابسون معادل يک قسمت در يک بيليون قسمت (ppb) ازن است. 34

35. در توليد باران اسيدي SOx مهمتر از NOx است.
وجود ترکيباتي همچون NOx و SOx در هوا منجر به توليد اسيد سولفوريک و اسيد نيتريک در هنگام بارندگي و کاهش pH آب باران مي شود.
در توليد باران اسيدي SOx مهمتر از NOx است. 35

36. چرخه باران اسیدی 36

37. نمونه ای از اثرات بارانهای اسیدی37