1. اصول روان سنجی و روان آزمویی
روایی آزمون

2. تعريف پايايي
پايايي يك وسيله اندازه گيري به دقت آن اشاره مي كند. يك آزمون در صورتي داراي پايايي است كه اگر آن را در يك فاصله زماني كوتاه چندين بار به گروه واحدي از افراد بدهيم نتايج حاصل نزديك به هم باشند.

3. تعريف روايي
منظور از روايي اين است كه آزمون آن چه را كه براي اندازه گيري آن ساخته شده است ، اندازه بگيرد. مثلا اگر آزمون براي اندازه گيري هوش ساخته شده است ،فقط هوش را اندازه بگيرد.

4. روايي
اگر آزموني براي اندازه گيري هوش ساخته شده است ، ولي افراد درونگرا نمره بيشتري از آن به دست مي آورند ، اين آزمون براي اندازه گيري هوش ، روا نيست.

5. انواع روایی محتوايي Content-related Validity
‌ملاكي Criterion-related Validity
سازه Construct Validity

6. روايي ظاهري روايي محتوا روايي پيش بين روايي همزمان روايي سازه
انواع روايي
روايي پيش بين
روايي همزمان
روايي سازه

7. انواع روايي روايي محتوا
آزموني داراي روايي محتواست كه پرسشهاي آزمون كليه هدفهاي آزمون را مورد اندازه گيري قرار دهند.

8. انواع روايي روايي محتوا- مثال
محتواي كتاب روانسنجي بر اساس ۵۰ هدف تنظيم شده است. بنابراين اگر آزموني براي تعيين ميزان پيشرفت تحصيلي دانشجو در درس روانسنجي ساخته شود كه در آن به ازاي هر هدف يك پرسش تهيه شده باشد ، اين آزمون داراي روايي محتواست.

9. انواع روايي روايي ظاهري
در روايي ظاهري ، ميزان انطباق صورت ظاهر پرسشها با موضوع مورد آزمون بررسي مي شود.

10. انواع روايي روايي ظاهري
در روايي ظاهري به اين پرسش پاسخ داده مي شود كه آيا پرسشها از لحاظ ظاهري با موضوعي كه آزمون براي اندازه گيري آن ساخته شده است، انطباق دارد؟

11. انواع روايي روايي ظاهري
انواع روايي روايي ظاهري
در مجموعه پرسشهاي آزمون ويژه داوطلبان خلباني ، پرسش زير داراي روايي نيست: پرتقال فروشي ۱۰۰ كيلو پرتقال را از قرار كيلويي ۳۰۰ تومان خريد و كيلويي ۳۵۰ تومان فروخت.مقدار سود پرتقال فروش را حساب كنيد.

12. انواع روايي روايي ظاهري
در مجموعه پرسشهاي آزمون ويژه داوطلبان خلباني ،پرسش زير داراي روايي ظاهري است: اگر هواپيمايي با سرعت ۹۵۰ كيلومتر در ساعت پرواز كند ، فاصله بين تهران و بندر عباس را كه حدود ۱۲۵۰ كيلومتر است در چه مدتي طي ميكند؟

13. انواع روايي ملاكي : روايي پيش بيني Predictive Validity
براي تعيين روايي پيش بيني يك آزمون،انجام دو آزمون ضروري هستند. ضريب همبستگي بين نمرات حاصل از اين دو آزمون شاخص روايي پيش بيني آزمون مورد نظر است. هر چه اين ضريب بزرگتر باشد، آزمون داراي روايي بيشتري خواهد بود، و هرچه اين ضريب كوچكتر باشد آزمون مورد نظر روايي كمتري خواهد داشت.

14. انواع روايي روايي پيش بين
براي تعيين روايي پيش بين آزمون، بين نتايج حاصل از اجراي آزمون و نمره اي كه بعداَ به دست مي آيد ،ضريب همبستگي محاسبه مي شود و بر اساس ضريب همبستگي به دست آمده ، درباره روايي آزمون جديد ، حكم داده مي شود.

15. انواع روايي روايي پيش بين- مثال
اگر فرض شده است آزمون جديد ، استعداد پيشرفت تحصيلي را مي سنجد ، مي توان اين آزمون را در مهر ماه اجرا كرد و سپس بين نتايج به دست آمده و معدل تحصيلي آزمودنيها (كه در تير ماه سال بعد به دست مي آيد) ضريب همبستگي محاسبه كرد.

16. روايي همزمان Concurrent Validitiy
روايي همزمان نوعي روايي پيش بيني است كه در آن، به جاي تعيين رابطه بين دو آزمون پس از گذشت يك فاصله زماني، رابطه بين دو آزمون به طور همزمان تعيين مي شود. هدف از تعيين روايي همزمان بين دو آزمون اين است كه معلوم سازيم آيا مي توان يك از دو آزمون را به جاي آزمون ديگر مورد استفاده قرار داد يا نه.

17. انواع روايي روايي همزمان
مي توان بين نتايج حاصل از اجراي آزمون جديد و آزموني كه داراي روايي است و همزمان با اجراي آزمون جديد ، اجرا مي شود ، ضريب همبستگي محاسبه كرد ، و آن را براي تعيين روايي آزمون جديد ، تعبير و تفسير كرد.

18. انواع روايي روايي همرمان- مثال
براي تعيين روايي آزمون جديد كه مدعي اندازه گيري هوش است، اين آزمون همزمان با آزمون هوش استنفرد- بينه اجرا مي شود؛ و بين نتايج به دست آمده از هر دو آزمون ، ضريب همبستگي محاسبه مي شود. ضريب همبستگي به دست آمده نشان دهنده ميزان روايي آزمون هوش جديد است.

19. مثال: هوش ، خلاقيت ،عشق،...
تعريف سازه :
سازه عبارت است از يك صفت ،ويژگي يا كيفيت روان شناختي (چيزي كه نمي توان آن را مستقيما مشاهده نمود)که از طريق نظريه هاي روان شناسي قابل استنتاج است.
مثال: هوش ، خلاقيت ،عشق،...

20. روايي سازه
روايي سازه بيشتر از روايي محتوايي و روايي پيش بيني جنبه نظري دارد. بنا به تعريف، يك آزمون در صورتي داراي روايي سازه است كه نمرات حاصل از اجراي آن به مفاهيم يا سازه هاي نظريه مورد نظر مربوط باشند.
براي مثال، يك آزمون يا پرسشنامه اضطراب در صورتي داراي روايي سازه است كه نمرات حاصل از آن به سازه هايي كه در نظريه هاي اضطراب آمده اند ارتباط داشته باشد.

21. انواع روايي روايي سازه
در صورتي كه نمره هاي حاصل از اجراي آزمون به مفاهيم يا سازه هاي نظريه اي كه بر اساس آن آزمون ساخته شده است ٬ مربوط باشد ٬ آزمون مورد نظر داراي روايي سازه است .

22. انواع روايي روايي سازه - مثال
اگر بر اساس نظريه هاي اضطراب ٬ پرسشنامه اي در زمينه اندازه گيري اضطراب ساخته شود ٬ اين پرسشنامه در صورتي داراي روايي سازه است كه نمرات حاصل از آن به سازه هاي مورد اشاره در نظريه هاي مربوط به اضطراب ارتباط داشته باشد.

23. باتشکر از استاد دکتر کامکار
باتشکر از استاد دکتر کامکار
نی درد ماند نی دوا نی خصم ماند نی گوا
نی نای ماند نی نوا نی چنگ زیر و بم زند