1. Trausti Óskarsson læknanemi
CRP
Trausti Óskarsson
læknanemi

2. CRP (C-reactive protein)
Uppgötvað árið 1930
Finnst bæði hryggdýrum og hryggleysingjum
Akút fasa prótein
Framleitt í lifur
Pentraxin fjölskyldan Ca bindi pr ( eins og SAP). AKP = 25% hækkun eða lækkun í plasma

3. Akút fasa prótein Hvað kemur af stað akút fasa viðbragði?
Sýkingar (bakteríur > sveppir > veirur)
Vefjaskemmdir (áverki, bruni, necrosa, aðgerðir, ofl.)
Bólga
Illkynja vöxtur
Væg hækkun ef mikil áreynsla, streita, fæðing, pillan
Hvert er hlutverk akút fasa próteina?
Mikilvæg í frumvörnum ónæmiskerfisins
Magna upp ónæmissvarið
Jafnvægi bólguhvetjandi og bólguhemjandi svars
C-polysaccaríð pneumococca
Firsta akút fasa pr sem var lýst
Hækkun í þunglyndi

5. . It is logical to presume that the need to divert available amino acids to the production of other acute-phase proteins explains the decreased production of plasma proteins not required for host defense

6. CRP
Hjá flestum er grunnþéttni CRP undir 1mg/L, hjá 99% einstaklinga er grunnþéttnin undir 10mg/L
Getur hækkað x1000 í akút fasa viðbragði. Hámarki náð eftir 24-48klst. Helmingunartími í blóði er 5-7 klst.
Nákvæmari mæling en sökk:
Bein mæling á akút fasa viðbragði
Rís hratt upp og fellur fljótt þegar hvetjandi áhrif minnka
Immúnoglóbúlín í blóði, stærð, lögun og fjöldi rauðra blóðkorna hafa lítil áhrif á CRP gildi
CRP is a ubiquitous protein found in both vertebrates and invertebrates phylogenetically spanning 400 million years of evolution.
Er á krómasóm 1
The erythrocyte sedimentation rate is an indirect measurement of plasma acute-phase protein concentrations and can be greatly influenced by the size, shape, and number of erythrocytes, as well as by other plasma constituents such as immunoglobulins. Consequently, the results are imprecise and sometimes misleading. . As a patient's condition worsens or improves, the erythrocyte sedimentation rate changes relatively slowly, whereas plasma C-reactive protein concentrations change rapidly. The range of abnormal values for C-reactive protein is broader than the range of abnormal values for the erythrocyte sedimentation rate, with accompanying clinical implications: among patients with plasma C-reactive protein concentrations greater than 100 mg per liter, 80 to 85 percent have bacterial infections.4 The erythrocyte sedimentation rate increases steadily with age, but plasma C-reactive protein concentrations do not.

7. Stjórnun á seyti CRP
Átfrumur og neutrofílar seyta IL-6, IL-1β, INF-γ TNF-α og TGF-β
Lifrarfrumur auka seyti og framleiðslu á akút fasa próteinum eins og CRP
Akút fasa kokteillinn fer eftir cýtókín prófílnum o.fl. Munur milli einstaklinga á því hversu mikið myndast af CRP og hvernig svörunin er í kjölfarið
Sterar auka áhrif cýtókína á myndun Akút fasa pr en insúlín minnkar áhrifin

8. Verkunarháttur CRP Bindur fosfókólín á yfirborði baktería
Getur einnig bundist ýmsum efnum í líkamanum t.d. chromatíni, histónum, snRNP, oxuðu LDL, apoptosis particles, skemmdum frumuhimnum
Virkjar bæði complement kerfið og auðveldar frumuát með opsoniseringu
Tekur þátt í fínstillingu ónæmissvarsins, t.d. minnkar tjáningu L-selectins á yfirborði neutrofíla og súperoxíðs. Eykur tjáningu bólguhemjandi cýtókína í átfrumum
Nettó áhrifin eru bólguhemjandi
Sjálfsmótefni gegn CRP epitópum hafa fundist hjá sjúklingum með SLE
Hindrar lectin virkjunina – samtal við MBL myndun!
Finnst á yfirborði eitilfrumna (4%)

10. Notagildi CRP mælinga Skyndi-CRP mælt með nephelometer
CRP í blóðrannsókn er mælt með þurrkemíu
Mæligildi hærri í bakteríu en veiru sýkingum
Þó CRP er eðl er ekki hægt að útiloka bakteríu sýkingu Gera serial mælingar.
Mæligildi >100mg/l 80-85% eru með bakteríu sýkingu
Mæligildi 10-50mg/L erfitt að meta hvort bakt eða veiru
Næmi og sértæki háð ástæðu hækkunarinnar og mæliaðferðinni
Gott til að fylgjast með gangi sýkingar
Greinir t.d á milli veiru og bakteríu meningitis ef mælt rétt
Semi-quantitative vs. quantitative
Nýbura sepsis: næmi 56%, sértæki 72% (nephelometry).
Getur aðstoðað í því að greina á milli cystitis og pyelonephritis
CRP>100 gefur bestar upplýsingar um horfur í akút pancreatitis
CRP hærra í RA en SLE
CRP er hærra í akút bronchitis en asthma
CRP er hærra í UC en Crohn´s
Há gildi geta greint á milli viral og bakt AOM >20

11. Falsk neikvæð CRP mæling
Falsk neikvætt:
SLE
Scleroderma
Dermatomyositis
U.C.
Hvítblæði
Graft vs. host
Fyrirburar
<12klst frá upphafi
ÓK gallar
Alv lifrarsjúkdómar
Hypocalcemia

12. CRP og hjartasjúkdómar
Orsakaþáttur eða afleiðing kransæðasjúkdóms
Eykur bólgu, hvetur storku
Áhrif statína
<1,0 mg/L Lítil áhætta
>1,0<3,0 mg/L Miðlungs áhætta
>3,0 mg/L Mikil áhætta

13. Samantekt CRP gefur álíka miklar upplýsingar og hiti
Lág gildi fyrstu klst. Nær max á 24-48klst
Ekki hægt að útiloka bakteríu sýkingu þó svo CRP gildi sé lágt

14. TAKK
Góðan vinnudag!