1. بسم الله الرحمن الرحيم

2. رضايت آگاهانه (Informed Consent ) دکتر عليرضا پارساپور مركز تحقيقات اخلاق و تاريخ پزشكي دانشگاه علوم پزشكي تهرلن

3. معمولا واژه رضايت آگاهانه تداعي کننده:
فرم بلند و بالاي رضايت جهت عمل جراحي که پشت اطاق عمل از همراه مريض امضائ آنرا مي گيرند .

4. معمولا واژه رضايت آگاهانه تداعي کننده:
فرم بلند و بالاي رضايت جهت عمل جراحي که پشت اطاق عمل از همراه مريض امضائ آنرا مي گيرند .
پزشک محتاطي که براي سلب مسئوليت از خود و درد سرهاي قانوني از بيمار خود پيش از مداخلات پزشکي رضايت نامه مکتوب مي گيرد .

5. معمولا واژه رضايت آگاهانه تداعي کننده:
فرم بلند و بالاي رضايت جهت عمل جراحي که پشت اطاق عمل از همراه مريض امضائ آنرا مي گيرند .
پزشک محتاطي که براي سلب مسئوليت از خود و درد سرهاي قانوني از بيمار خود پيش از مداخلات پزشکي رضايت نامه مکتوب مي گيرد .
فرم رضايت نامه آگاهانه اي كه در پژوهشهاي مداخله اي با سوژه انساني بايد همراه پروپوزال ارائه شود .

6. معمولا واژه رضايت آگاهي تداعي کننده:
فرم بلند و بالاي رضايت جهت عمل جراحي که پشت اطاق عمل از همراه مريض امضائ آنرا مي گيرند .
پزشک محتاطي که براي سلب مسئوليت از خود و درد سرهاي قانوني از بيمار خود پيش از مداخلات پزشکي رضايت نامه مکتوب مي گيرد .
فرم رضايت نامه آگاهانهاي كه در پژوهشهاي مداخله اي با سوژه انساني بايد همراه پروپوزال ارائه شود .
پزشک نوع دوستي که براي آزادي بيمار احترام قائل است و به خود اجازه نمي دهد پيش از اطلاع از ماهيت واهداف درمان اقدامي براي وي انجام دهد.

7. معمولا واژه رضايت آگاهي تداعي کننده:
فرم بلند و بالاي رضايت جهت عمل جراحي که پشت اطاق عمل از همراه مريض امضائ آنرا مي گيرند .
پزشک محتاطي که براي سلب مسئوليت از خود و درد سرهاي قانوني از بيمار خود پيش از مداخلات پزشکي رضايت نامه مکتوب مي گيرد .
فرم رضايت نامه آگاهاهنه در هر پژوهشهاي مداخله با سوژه انساني بايد همراه پروپوزال ارائه شود .
پزشک نوع دوستي که براي آزادي بيمار احترام قائل است و به خود اجازه نمي دهد پيش از اطلاع از ماهيت واهداف درمان اقدامي براي وي انجام دهد.
...

8. فهرست :
تاريخچه ديدگاههاي منفي مطالعات تجربي تعريف – اجزا عناصر آگاهي عناصر رضايت مشاركت موارد استثنا

9. تاريخچه :
- اولين کد AMA ( ) تکيه بر مسئوليت مديريت اطلاعات پزشکي براي پزشکان

10. تاريخچه :
- اولين کد AMA ( ) تکيه بر مسئوليت مديريت اطلاعات پزشکي براي پزشکان - راي غالب پرهيز از صدمه ناشي از بيان حقيقت به بيمار (Thomas Percival)

11. تاريخچه :
- اولين کد AMA ( ) تکيه بر مسئوليت مديريت اطلاعات پزشکي براي پزشکان - راي غالب پرهيز از صدمه ناشي از بيان حقيقت به بيمار (Thomas Percival) - ظهور اصلاح رضايت آگاهانه در دهه 1950 خصوصا در شاخه پژوهش هاي پزشکي

12. تاريخچه :
- اولين کد AMA ( ) تکيه بر مسئوليت مديريت اطلاعات پزشکي براي پزشکان - راي غالب پرهيز از صدمه ناشي از بيان حقيقت به بيمار (Thomas Percival) - ظهور اصلاح رضايت آگاهانه در دهه 1950 خصوصا در شاخه پژوهش هاي پزشکي - طرح موضوع به معناي امروزي در سال 1972 بدنبال افزايش توجه به موضوع آزادي فردي و حقوق بشر

13. تاريخچه :
- اولين کد AMA ( ) تکيه بر مسئوليت مديريت اطلاعات پزشکي براي پزشکان - راي غالب پرهيز از صدمه ناشي از بيان حقيقت به بيمار (Thomas Percival) - ظهور اصلاح رضايت آگاهانه در دهه 1950 خصوصا در شاخه پژوهش هاي پزشکي - طرح موضوع به معناي امروزي در سال 1972 بدنبال افزايش توجه به موضوع آزادي فردي وحقوق بشر - طرح رضايت آگاهانه به عنوان يک حق اجتماعي و ضروري براي بيمار در سال 1981 توسط AMA

14. در مقام عملي کردن تئوري :
علي رغم اينکه رضايت آگاهانه به عنوان يک اصل غالبا پذيرفته شده است اما در مورد ميزان ، نحوه و راهنماهاي عملي كمتر توافق و اقدامي صورت گرفته است.
Ehtics in primary Care , Jeremy Sugarman , 2000 , Mc Grow-Hill , P : 246

15. ديد گاه هاي منفي :
معمولا بيماران متوجه اطاعات پزشكي نمي شوند. معمولا بيماران نمي خواهند در تصميم گيري شركت كنند . بعضا تصميماتي ميگيرند كه به مصلحت انها نيست. عملا مشكل است.

16. مطالعات تجربي:
بيماران مي خواهند از وضعيت پزشکي خود مطلع شده و در تصميم گيريهاي درماني درگير شوند.
- Louis Harris and Associates: Views of informed consent and decision making: parallel surveys of and the public, in Making Health Care Decisions,President's Commission/or the Study of Ethical Problems in Medicine and Bio- medical and Behavioral Research. Washington, DC, U.S. Government Printing Office, Deber R, Kraetschmer N, Irvine J: What role do patients wish to play in treatment decision making? Arch Intern Med 156: , Strull W, Lo B, Charles G: Do patients want to participate in medical decision making? JAMA 252: , 1984.

17. مطالعات تجربي:
در يک مطالعه هشتاد درصد بيماران ترجيح مي دادند تا به نحو فعالي در تصميم گيريها مشارکت داشته باشند.
- D, Hickham D: Patients' preferences for risk disclosure and role in decision making for invasive medical procedures. J Gen Intern Med 12: , 1997.

18. مطالعات تجربي:
اگرچه 96 درصد سرويس هاي جراحي به صورت روتين از بيماران رضايت مي گيرند ، اما کمتر از 50 درصد پزشکان براي اقداماتي چون آزمايش هاي خوني يا راديولوژي هاي تشخيصي از بيماران خود اجازه مي گيرند .
- Louis Harris and Associates: Views of informed consent and decision making: parallel surveys of and the public, in Making Health Care Decisions, President's Commission/or the Study of Ethical Problems in Medicine and Bio-medical and Behavioral Research. Washington, DC, U.S. Government Printing Office, 1982.

19. مطالعات تجربي:
اطلاعات لازم در نود درصد اقدامات درماني به اطلاع بيماران رسانده مي شود ، در حاليکه اين آمار در مورد روشهاي آلترناتيو تنها 53 درصد است .
- Sulmasy DP, Lehmann LS, Levine DM, et al; Patient's perception of the quality of informed consent for common medical procedures. J Clin Ethics 5: , 1994.

20. مطالعات تجربي:
در بررسي نوار صوتي ضبط شده در ويزيت هاي معمول در مطب براي بيماران سرپايي ، تنها در 14 درصد موارد در مورد آلترناتيو هاي درماني صحبت شده است . و در مورد منافع و خطرات درماني 9 درصد و ارزيابي از ميزان درک و فهم اطلاعات تنها در 2 درصد موارد صورت گرفته است .
- Louis Harris and Associates: Views of informed consent and decision making: parallel surveys of and the public, in Making Health Care Decisions, President's Commission/or the Study of Ethical Problems in Medicine and Bio-medical and Behavioral Research. Washington, DC, U.S. Government Printing Office, 1982.

21. مطالعات تجربي:
چندين مطالعه ”متاسفانه؟!!!“ ارتباط معني داري ميان اخذ رضايت آگاهانه مطلوب و نتيجه باليني مناسب شامل بهبود سلامت رواني ، برطرف شدن علائم و درد ، کمبود عملکرد بيمار و معيار هاي فيزيولوژيک را به اثبات رسانده اند . اين نتيجه شامل پذيرش مناسب تر رژيم درماني و رضايتمندي مي باشد .
- Donovan J: Patient decision making: the missing ingredient in compliance research. IntJ Technol Assess Health Care 11:443-^55, 1995.
- Greenfield S. Kaplan S, Ware J: Expanding pa­tient involvement in care: effect on patient out comes. Ann Intern Med 102: , 1985.
- Kaplan SH, Greenfield S, Ware J; Assessing the effects of physician-patient interactions on the outcomes of chronic disease. Med Care 27:S110-S127, 1989.
- Hulka B: Patient-clinician interactions and com­pliance., in Haynes R, Taylor D, Sackett D (eds)-Compliance in Health Care. Baltimore, Johns Hopkins University Press, 1979, pp
- Stewart MA. Effective Physician – Patient Communication and health outcome : a review CMAJ / 1995 , 152 :

22. تعريف :
رضايت آگاهانه عبارتست از توافق آزادانه (و ابطال پذير ) فرد واجد صلاحيت (بيمار) مبني بر مشارکت در تصميم گيري درماني ( يا تحقيقاتي) بدنبال آگاهي از ماهيت ، هدف و الزامات آن با اعتقاد به تاثير اين مشارکت در انتخاب موثرترين و مفيدترين روش درماني .
Ehtics in primary Care , Jeremy Sugarman , 2000 , Mc Grow-Hill , P : 247

23. اطلاعات انتقال آزادي صلاحيت آگاهي رضايت مشارکت
Ehtics in primary Care , Jeremy Sugarman , 2000 , Mc Grow-Hill , P : 247

24. عناصر آگاهي در رضايت آگاهانه :
الف ) تببين نقش و اهميت خواست بيمار در تصميم گيري : استدلال : بسياري از بيماران نسبت به اين حق خويش آگاهي ندارند. عبارت پيشنهادي : مايلم با هم در مورد درمان تصميم گيري کنيم . خواست و تمايل شما در تصميم گيري من مهم است .

25. عناصر آگاهي در رضايت آگاهانه :
ب ) تشريح وضعيت موجود و ماهيت تصميمي که بايد گرفته شود . استدلال : روشن کردن وضعيت به پزشک کمک مي کند با بيمار در مورد تصميمات درماني همفکري کند . عبارت پيشنهادي : اين وضعيتي است که بايد در آن مورد تصميم گيري کنيم . مشکل فعلي اينست که بايد در آن مورد تصميم گيري کنيم .

26. عناصر آگاهي در رضايت آگاهانه :
ج ) گفتگو در خصوص درمان هاي ممکن: استدلال : معمولا تصميم گيري از ميان چند گزينه مطرح بوده و معمولا بيمار آگاهي نسبت به اين گزينه ها ندارد. عبارت پيشنهادي : شما مي توانيد درمان جديد را شروع کنيد يا درمان فعلي را ادامه دهيد .

27. عناصر آگاهي در رضايت آگاهانه :
د ) تشريح منافع و مضار بالقوه هر کدام از درمان هاي مطرح با توجه به باورهاي بيمار : استدلال : معمولا پزشک در بيان خود نقاط قوت يکي از روشها و نقاط ضعف ساير روشها را بيان مي کند بدون اينکه ديد جامعي از نقاط ضعف روش مد نظر خود و نقاط قوت ساير روشها را ارائه دهد . عبارت پيشنهادي : گرچه درمان جديد گران تر است اما در عوض شما روزي يکبار از آن استفاده مي کنيد گرچه اسکرين کانسر کولون با آزمايش مدفوع راحت تر و ارزان تر است ولي سيگموئيدوسکوپي مطمئن تر مي باشد .

28. عناصر آگاهي در رضايت آگاهانه :
ه ) بيان نگرانيها : استدلال : گرچه انجام آن مشکل است ولي براي درک کامل و جلب اطمينان و پذيرش پايدار بيمار خيلي حساس و مهم است . عبارت پيشنهادي : شانس موفقيت عالي است . اکثر بيماران با شرايط شما با اين درمان بهبود يافته اند اما نه همه .

29. عناصر آگاهي در رضايت آگاهانه :
و ) ارزيابي و درک و انتقال مفاهيم : استدلال : مسير اصلي در جهت تصميم گيري درک اطلاعات ارائه شده به بيمار است و بدون آن بيمار از اين اطلاعات طرح شده سودي نمي برد . عبارت پيشنهادي : فهميديد مطلب چيست متوجه عرايض من شده ايد .

30. ارزيابي ميزان درک انتقال مفاهيم به بيمار در دو سطح بايد انجام شود :
الف ) متوجه مطالب گفته شده در خصوص بيماري و درمان از سوي پزشک شده است ؟ ب) متوجه نقش خود در تصميم گيري در روند درمان شده است ؟

31. مطالعات تجربي:
در بررسي نوار صوتي ضبط شده در ويزيت هاي معمول در مطب براي بيماران سرپايي ، تنها در 14 درصد موارد در مورد آلترناتيو هاي درماني صحبت شده است . و در مورد منافع و خطرات درماني 9 درصد و ارزيابي از ميزان درک و فهم اطلاعات تنها در 2 درصد موارد صورت گرفته است .
- Louis Harris and Associates: Views of informed consent and decision making: parallel surveys of and the public, in Making Health Care Decisions, President's Commission/or the Study of Ethical Problems in Medicine and Bio-medical and Behavioral Research. Washington, DC, U.S. Government Printing Office, 1982.

32. عناصر آگاهي در رضايت آگاهانه :
ز ) کشف خواست و رجحان بيمار : استدلال : پزشک معمولا فرض را بر اين مي گذارد که بيمار در صورت مخالفت با تصميم گيري اين مخالفت را ابراز مي کند در حاليکه اغلب لازم است نظر بيمار پرسيده شود .اين امر اين اطمينان را به بيمار ميدهد که حق دارد مخالفت کند يا سوالات بيشتري بکند . عبارت پيشنهادي : به نظر شما اين منطقي است نظرتان چيست .

33. + ساده متوسط پيچيده الف ) تبيين نقش و اهميت خواست بيمار در تصميم گيري
الف ) تبيين نقش و اهميت خواست بيمار در تصميم گيري +
ب ) تشريح وضعيت موجود و ماهيت تصميمي که بايد گرفته شود
ج ) گفتگو در خصوص درمان هاي ممکن
د ) تشريح منافع و مضار بالقوه هر کدام از درمان هاي مطرح با توجه به باورهاي بيمار
ه ) بيان نگرانيها
و ) ارزيابي و درک و انتقال مفاهيم
ز ) کشف خواست و رجحان بيمار

34. بر اين اساس اخذ رضايت اگاهانه از يک مدل رويدادي (Event Model) به يک مدل فرايندي (Process Model) تبديل مي شود که در آن به اخذ رضايت به عنوان يکي از مراحل درمان نگريسته نمي شود که در آن بيمار بايد مطالبي از يک فرم رضايت نامه را بخواند و يا اطلاعاتي را بشنود و نهايتا پايين فرم را امضا نمايد . در اين مدل تفاوت زياد ميان پزشک بيمار و پزشک کشيک وجود دارد .
) Informed Concent , 2001 , Jessica W. Berg etc. ( P:

35. سوال : چه ميزان اطلاعات کافي است ؟
الف ) جامعه متخصصين (Professional Practice) ب) معيار فرد معقول (Reasonable Person) (average of Patient) ج ) معيار فردي SObjective د) Transparency *

36. سوال : چه مواردي بايد در رضايت نامه بصورت مکتوب ذکر شود ؟

37. سوال : چه مواردي بايد در رضايت نامه بصورت مکتوب ذکر شود ؟
به عنوان اصل کلي عامل اخذ رضايت آگاهانه قانون نيست بلکه اصول اخلاقي و احترام به حقوق افراد و حرکت در جهت ارائه بهتر خدمات و ارتقاي درمان است .

38. اطلاعات انتقال آزادي صلاحيت آگاهي رضايت مشارکت
Ehtics in primary Care , Jeremy Sugarman , 2000 , Mc Grow-Hill , P : 247

39. الف ) آزادي : عوامل مخدوش کننده شامل :
عناصر رضايت در رضايت آگاهانه :
الف ) آزادي : عوامل مخدوش کننده شامل :

40. عناصر رضايت در رضايت آگاهانه :
الف ) آزادي : عوامل مخدوش کننده شامل : عوامل داخلي : درد ، اضطراب ، تمايل به مورد تقدير واقع شدن ، حس احترام و قدر شناسي به پزشک ، ذهنيت نادرست نسبت به امکان مداخله در تصميم گيري ، (تعويق تصميم گيري اصلي به پس از کنترل درد )

41. فريب (Manipulation) : ارائه اطلاعات ناقص
اجبار (Force): بستن بيمار به تخت ، خانواده يا دوستان
تهديد (Coercion) اختلاف جايگاه پزشک و بيمار فضاي تهديد آميزي ايجاد مي کند . مثلا اگر پزشک بگويد دارويA بسيار موثرتر و بهتر از B مي باشد بيمار به خود اجازه مخالفت نمي دهد . اوج تهديد وقتي است که پزشک از امتناع بيمار خشمگين شود .
فريب (Manipulation) : ارائه اطلاعات ناقص
2- عوامل خارجي :
Ehtics in primary Care , Jeremy Sugarman , 2000 , Mc Grow-Hill , P : 250

42. ب) ظرفيت (صلاحيت) : Capacity
تعريف : توانايي دريافت اطلاعات ، فهم و پردازش اطلاعات ، تامل و مشورت کردن و نهايتا بيان انتخاب اول از سوي بيمار عموما اصل بر ظرفيت بيمار است مگر اينکه خلاف آن ثابت شود .
Ehtics in primary Care , Jeremy Sugarman , 2000 , Mc Grow-Hill , P : 247

43. نکاتي چند در باره صلاحيت :
* سن قانوني در کشورهاي مختلف 15،18ويا21 ميباشد. رضايت ولي جهت معالجه فرد با کمتر از سن قانوني ضروري است .

44. پزشک بدون اطلاعات طبي ضامن صدمات وارده به بيمار است
پزشک بدون اطلاعات طبي ضامن صدمات وارده به بيمار است . همينطور اگر ديوانه ، کودک يا برده اي را بدون اذن ولي و يا مالک وي معالجه کند و بر اين مسئله اجماع وجود دارد ”فاضل مقداد ، التنقيح الرائع في مختصر الشرايع ص 818” پزشک ضامن است اگر کودک و يا ديوانه اي را بدون اذن ولي معالجه کند ”مقدس اردبيلي ، مجمع الفائده و البرهان ، کتاب الديات ، ص 1 )”

45. اين اجازه به معناي مالکيت والدين به فرزند نيست بلکه آنها بايد بر اساس منافع فرزند و نه منافع خود تصميم گيري کنند . در صورت احراز خلاف مسئله بايد از آنان سلب اختيار شود .

46. از ديدگاه اخلاقي کودک به فرا خور درک و فهم خود بايد در تصميم گيري هاي پزشکي مشارکت يابد و پزشک بايد به ظرفيت هاي اختصاصي کودک حساس باشد .
(پزشک و ملاحظات اخلاقي ، جلد دوم ، 1383، دکتر باقر لاريجاني و همکاران ، صفحه 85)

47. در کل سه مقطع براي تصميم گيري کودک مي توان در نظر گرفت : الف ) نوزادان و خردسالان : معمولا والدين کاملا تصميم گيرنده هستند . ب ) کودکان دبستاني : اگرچه در تصميم گيري مشارکت دارند اما تصميم گيري نهايي با والدين است ، اگرچه بايد موافقت طفل جلب و مخالفت هاي شديد و پايدار وي جدي گرفته شود . ج) نوجوانان : ظرفيت کاملا وابسته به تواناييهاي فردي وي در درک ، تحليل ، تفکر ، انتخاب و ارزيابي سود و زيان است .در بيماري شديد معمولا براي تصميم گيري نياز به همفکري و کمک معلمان ، والدين ، روحانيون و ... دارند
(پزشک و ملاحظات اخلاقي ، جلد دوم ، 1383، دکتر باقر لاريجاني و همکاران ، صفحه 86 و85)

48. شرايط رضايت شوهر براي همسر:

49. شرايط رضايت شوهر براي همسر:
اگرچه دين اسلام بين زوجين قائل به تساوي حقوق است اما براي شوهر رياست خانواده و حق تدبير قائل است . لذا براي اجراي معالجه اذن شوهر قانونا لازم است . اگر شوهر مخالفت کرد از آنجايي که حق ضرر زدن به همسر را ندارد زوجه مي تواند از اموال خويش و بدون اذن شوهر اقدام کند .
در اقدامات طبي که مربوط به مسائل زناشويي مي باشد رضايت شوهر الزامي است .
مسئوليت مدني ناشي از خطاي شغلي پزشک ، سياوش شجاع پوريان ، 1373 ، انتشارات فردوسي ، صفحه 189

50. در مورد اقدام طبي براي نجات مادري که صاحب جنين است اگر قبل از دميده شدن روح باشد و يقين يا خوف عقلائي نسبت به جان مادر باشد سقط جائز است و پس از آن سقط جايز نيست .
(مجموعه قوانين سال 1363 ، ص 222)

51. ساير موارد و عدم صلاحيت : - زندانيان - عقب افتادگان ذهني و بيماران رواني - کاهش سطح هوشياري

52. در ارزيابي ظرفيت : گروهي که بيشتر نگران حفظ استقلال بيمارند آزمون هاي ساده تر را ترجيح مي دهند. گروهي که بيشتر نگران اصل سود رساني و عدم ضرر رساندن هستند آزمون هاي سخت تر را ترجيح مي دهند .

53. عدم صلاحيت ممکن است :
-موقتي باشد : (بچه ها ، بيمار الکلي ، ...) -متناوب باشد : (اختلالات رواني دوره اي ، ...) -دائمي باشد :( بيهوشي غير قابل بازگشت ، عقب افتادگي ذهني ، ... ) (تصميم گيري اخلاق در درمان ، جوليوس سيم ، ترجمه دکتر حقيقي )

54. عدم صلاحيت در يک تصميم خاص تعريف مي شود
عدم صلاحيت در يک تصميم خاص تعريف مي شود . چه بسا فرد در اقدام پيچيده درماني صلاحيت نداشته ولي در اقدامات معمول ذيصلاح باشد .

55. اطلاعات انتقال آزادي صلاحيت آگاهي رضايت مشارکت
Ehtics in primary Care , Jeremy Sugarman , 2000 , Mc Grow-Hill , P : 247

56. مشارکت
هدف اصلي ارائه اطلاعات و تفهيم آ ن به بيمار جلب مشارکت فعال وي مي باشد و انتخاب عبارت Consent به مفهوم مشارکت آگاهانه “Informed participation” به جاي Assent به معني انتخاب غير فعال “ Passive Anthorization” حاکي از اين واقعيت است . (Assent لازم است ولي کافي نيست ).
Ehtics in primary Care , Jeremy Sugarman , 2000 , Mc Grow-Hill , P : 241)

57. مشارکت در رضايت آگاهانه به صورت يک ارتباط متقابل است نه يک تشريفات و تبادل اطلاعات و گفتگو ها در آن زائيده تعهدي است که درمانگر جهت تقويت حس مشارکت بيمار در تصميم گيري درماني حس مي کند .
اين تعهد زاييده اعتقاد درمانگر به اين امر است که بدين طريق منافع درماني بيمار به بهترين نحو تامين مي شود .
Ehtics in primary Care , Jeremy Sugarman , 2000 , Mc Grow-Hill , P:242

58. در غالب نوشته ها رضايت آگاهانه معادل مشارکت در تصميم گيري در نظر کرفته مي شود .
اين مشارکت به بيمار اجازه مي دهد که سود و ضرر را از ديدگاه خود ارزيابي نمايد و در مورد درمان تصميم بگيرد .

59. ارزيابي سود و ضرر از ديد بيمار :
معنوي:
جسمي
اجتماعي
اقتصادي
رواني

60. اطلاعات انتقال آزادي صلاحيت آگاهي رضايت مشارکت
Ehtics in primary Care , Jeremy Sugarman , 2000 , Mc Grow-Hill , P : 247

61. استثناءات کسب رضايت آگاهانه :

62. استثناءات کسب رضايت آگاهانه :
* اورژانس : ماده 59 قانون مجازات اسلامي : اعمال ذيل جرم محسوب نمي شود :
هرنوع عمل جراحي يا طبي مشروع که با رضايت شخص يا اولياء يا سرپرستان يا نمايندگان قانوني آنها و رعايت موازين فني و علمي و نظامات دولتي انجام شود در موارد فوري اخذ رضايت ضروري نخواهد بود .
از ديدگاه اخلاقي قاعده سود رساني در اين مقطع اصل احترام به خود مختاري را تحت الشعاع خود قرار مي دهد .
“Assent > Consent”

63. استثناءات کسب رضايت آگاهانه :
مصونيت درماني : Therapeutic Privillege عبارتست از عدم ارائه اطلاعات به بيمار به اين دليل که گفتن اطلاعات باعث آسيب يا رنج جدي بيمار مي شود .
(پزشک و ملاحظات اخلاقي ، جلد دوم ، 1383، دکتر باقر لاريجاني و همکاران ، صفحه 24)

64. استثناءات کسب رضايت آگاهانه :
انصراف ( Waiver ) :
بسياري از بيماران مي خواهند پزشک نقش تصميم گيرنده را داشته باشد .
- Kraetchmer N. Preference of Patience undergoing Angiograms for participation in treatment decisions : Coping style and the Problem Solving-decision – making scale [Master`s Thesis] . Toronto : University of Toronto ,

65. نکته :
علي رغم اينکه بيمار پذيرش کامل نسبت به توصيه هاي پزشک دارد اما بايد سعي شود او را به نحو فعالي در روند کسب رضايت درگير نمود .

66. ديد گاه هاي منفي :
معمولا بيماران متوجه اطلاعات پزشكي نمي شوند. معمولا بيماران نمي خواهند در تصميم گيري شركت كنند . بعضا تصميماتي ميگيرند كه به مصلحت انها نيست. عملا مشكل است.

67. پايان