1. توانبخشی پس از زایمان Post Partum Rehabilitation
لیلا هادی پور جهرمی
کارشناس ارشد مامایی- دانشجوی MPHبهداشت باروری
اداره سلامت مادران وزارت بهداشت

2. پس از زایمان
تغییرات فیزیولوژیک
مشکلات فیزیکی

3. Care of Mother (The 10 Bs)
Be careful: do not use douches or tampons for 4-6 wks post-delivery
Be fit: encourage gradual increases in walking, Kegel exercises
Birth control: assess for use of contraceptives; breastfeeding is NOT an effective method of birth control
Bladder: assess for urinary incontinence, maintain high fluid intake
Bleeding: 300 jlg ofRhiG should be given ifRh+ fetus and
Rh- mother or extensive bleeding at delivery

4. Care of Mother (The 10 Bs)
Blood pressure: especially if gestational HTN
Blood tests: glucose, CBC (for anemia as sign of hematomas, retained placenta)
Blues: (see Postpartum Mood Alterations)
Bowel: fluids and high-fibre foods, bulk laxatives; for hemorrhoids/perineal tenderness: pain meds, doughnut cushion, Sitz baths, ice compresses
Breast and pelvic exam: watch for Staphyloccoccal or Streptococcal mastitis/abscess, ± Pap smear
at 6 wks

5. تغییرات فیزیولوژیک تغییرات اصلی عبارتنداز:
برگشت سریع رحم( حدود4 هفته بعدبه حالت اول)
شیردهی
برگشت تغییرات فیزیولوژیک بدن به قبل از بارداری

6. Physiological Changes Postpartum
• uterus weight rapidly diminishes through catabolism, cervix loses its elasticity and regains firmness
• should involute -1 em below umbilicus per day in first 4-5 d, reaches non-pregnant state in 4-6 wks postpartum
• ovulation resumes in -45 d for non-lactating women and within 3-6 months for lactating women
• lochia: normal vaginal discharge postpartum
• decreases and changes in colour from red (lochia rubra; presence of erythrocytes) -7 yellow (lochia serosa) -7 white (lochia alba; residual leukorrhea) over 3-6 wks
• foul smelling lochia suggests endometritis

7. مهمترین تغییرات قلب و عروق بهبودی تون عضلات صاف رگها کاهش حجم خون
برگشت ویسکوزیته به قبل از بارداری
بازگشت برون ده قلب و فشار خون به قبل از بارداری
نکته: وجود ورم در دست وپا ناشی از زور زدن مرحله دوم زایمان احتمال ترومبوز و یا آمبولی

8. سیستم اسکلتی عضلانی:
وجود اثر ریلکسین و پروژسترون 5-4 ماه یا گاهی 6 ماه پس از
زایمان روی بافت فیبروئید،عضلات و لیگامانها
لیگامانها کشیده و بزرگ
طول عضلات افزایش یافته
احتمال دیاستاز
ضعف عضلات کف لگن

9. مشکلات فیزیکی 1- ادم پرینه (دردناک و ناراحت کننده) درمان:
سرما درمانی : کاهش خونریزی، ورم، درداسپاسم عضلات و افزایش اندورفین
کم کردن فشار با پوزیشن مناسب: استفاده از بالش زیر هر ایسکیوم

10. 2- هماتوم: در ناحیه پرینه پس از زایمان طبیعی یا با فورسپس ، در غشای رکتوم پس از سزارین
3- هموروئید: مشکل شایع (معمولا در 25 درصد زنان باقی می ماند) گاهی با مرورزمان کوچک می شود
4-دیاستاز رکتوس:
باز ماندن بیش از دو و نیم سانتی متر یا بیشتر بین دوعضله رکتوس (چندزایی ،پلی هیدرآمنیوس و چندقلویی)

11. عضله رکتوس شکمی
                                                           
                                                           
دیاستاز رکتوس

12. دیاستاز شکمی سه روز اول پس از زایمان چک شود اقدامات :
سه روز اول پس از زایمان چک شود   اقدامات :
1-هنگام تغيير وضعيت و انجام تمرينات بدني عضله ي پايين شکم را مرتب منقبض کنيد. 2-از تمرينات به صورت چهار زانو يا نشست و برخاست و تمرینات شکمی جدا پرهيز کنيد. 3-از گن هايي که به صورت تور مانند است و از لگن تا جناغ سينه را مي پوشاند استفاده کنيد. 4-هنگام برخاست ابتدا کف پا روي زمين سپس شانه و زانو با هم بچرخد .
5-تمرين عضلات کف لگن فراموش نشود .
6-تمرين پيشگيري و اصلاح دياستاز را هم در بارداري و به خصوص بعد از زايمان انجام دهيد.

13. 5-دیسفانکشن سمفیز پوبیس
علت: هورمون و ترومای لیبر
48-24 ساعت پس از زایمان به شکل ورم
6- کمردرد
علل:کشیدگی عضله، ضعف عضله، درد سایکولوژیک
معمولا وضعیتی است
درمان:وضعیت مناسب، حرکات لگن
7-درد کوکسیکس معمولا با دردکمر همراه است
علت: صدمات قبلی یا زایمان مشکل
درمان:پوزیشن مناسب-فیزیوتراپی

14. Puerperal Pain ice packs can be used on perineum if painful
"after pains" common in first 3 d due to uterine contractions; encourage simple analgesia
ice packs can be used on perineum if painful
encourage regular analgesia and stool softener

15. 8-مشکلات ادراری
سوزش فیزیولوژیک به علت کاهش حجم خون وافزلیش مواد دفعی
نشت ادرار با سرفه،خنده و عطسه (بیش از 12 هفته ارجاع داده شود)
9-مشکلات دفع
کمتر از مشکلات ادراری است اما ناراحت کننده است به علت پارگی ها درجه 3و 4
یبوست شایع است درمان با: رژیم غذایی، ورزش و تکنیک صحیح دفع
10-خستگی
چند روز اول به علت کم خوابی و مراقبت از بچه و شیردهی

16. Bladder Dysfunction
pelvic floor prolapse can occur after vaginal delivery
stress or urge urinary incontinence common
increased risk with instrumental delivery or prolonged second stage
conservative management: pelvic floor retraining with Kegel exercises, vaginal cones or pessaries, lifestyle modifications (e.g. limit fluid, caffeine intake)
surgical management: minimally invasive procedures (tension-free vaginal tape, transobturator tape, midurethral sling

17. Breastfeeding Problems
inadequate milk
breast engorgement: cool compress, manual expression/pumping
nipple pain: clean milk off nipple after feeds, moisture cream, topical steroid if needed
mastitis: treat promptly
inverted nipples: makes feeding difficult
maternal medications: may require pediatric consultation

18. تمرینات پس از زایمان Post natal Exercise
تمرینات برقراری جریان خون
تمرینات کف لگن
تمرینات شکمی
تمرینات عضله ترانسورس
تمرینات عضله ترانسورس و کف لگن
تمرینات حفظ تعادل بدن و ستون فقرات

19. Circulatory Exercise هدف: بهبود جریان خون و برگشت وریدی
به پشت دراز بکشید و پاها کشیده باشد
مچ پا را خم و صاف کنید با تاکید بر خم کردن
مچ پا را بچرخانید
12 بار

20. 10 بار انقباض رانها به پشت دراز بکشید یا بنشینید
هر دو پا را به طرف مچ بکشید و پشت زانو را به زمین بچسبانید
برای 5 ثانیه در این وضعیت بمانید
تنفس عادی داشته باشید
سپس به حالت اول برگردید
10 بار

21. تنفس عمیق تنفس دیافراگماتیک به برگشت خون وریدی کمک می کند
تا زمانیکه مادر کاملا راه نیافتاده باید چندین بار در روز انجام شود
در هر وضعیتی 4-3 بار (نه بیشتر ) تنفس عمیق برای باز شدن
ریه ها داشته باشید

22. تمرینات عضله ترانسورس هدف:تقویت عضلات شکم ، کمک به استحکام لگن
به پشت دراز بکشید زانوها خم و کف پا روی زمین باشد
دستها را زیر شکم و جلوی استخوان لگن قرار دهید
دم بگیرید و با بازدم، شکم (زیر ناف) را به داخل بکشید
تا ده شماره با تنفس عادی در این حالت بمانید
10 بار

23. تمرینات لگن به پشت دراز بکشید زانو ها خم و کف پا روی زمین باشد.
عضلات شکم را به داخل بکشید.
عضلات باسن را منقبض کنید.
سعی کنید قوس کمر را به زمین بچسبانید.
5 شماره در این وضعیت با تنفس عادی بمانید.
سپس به حالت اول برگردید.
ابتدا 5 بار و سپس به 10 بار افزایش دهید

24. کف پا روی زمین و دستها زیر شکم باشد.
تمرین تعادل ستون فقرات
روی صندلی بنشینید.
کف پا روی زمین و دستها زیر شکم باشد.
یک پا را تا حدود 5 سانتی متر از زمین بالا ببرید.
5 ثانیه نگه دارید مطمئن شوید لگن و ستون فقرات حرکت نکند.
برای هر پا 5 بار تکرار کنید.

25. تمرین تعادل ستون فقرات

26. زانو را با چرخش استخوان هیپ به بیرون بلند کنید.
تمرین تعادل ستون فقرات
به پهلو دراز بکشید.
پاها را از زانو خم کنید.
زانو را با چرخش استخوان هیپ به بیرون بلند کنید.
پاشنه های پا به هم چسبیده باشد.
5 ثانیه نگه دارید.
مطمئن شوید ستون فقرات یا لگن نچرخد.
برای هر پا 5 بار

27. به پهلو دراز بکشید و یک بالش زیر سر بگذارید
زانوی زیری خم باشد
عضله زیر شکم کشیده و پا را به سمت سقف در راستای بدن بالا ببرید
5 ثانیه نگه دارید
پشت و لگن حرکت نکند
5 بار برای هر پا

28. به پشت بخوابید زانوها خم و کف پا زمین باشد
دستهایتان را روی هیپ زیر شکم قرار دهید
اجازه دهید زانوی راست به آرامی به زمین نزدیک شود
کمر صاف و لگن ثابت باشد.
آرام به وضعیت اول برگردید.
5 بار برای هر پا

29. به پشت دراز بکشید زانوها خم و کف پا روی زمین باشد.
دستها روی هیپ باشد عضله زیر شکم را به آرمی به داخل بکشید
پاشنه یک پا را روی زمین بلغزانید.
کمر صاف و لگن حرکت نکند.
به آرامی به حالت اول برگردید.
دقت کنید: اگر لگن شروع به حرکت کرد تمرین را متوقف کنید.
5 بار برای هر پا

30. علائم خطر احساس خستگی درد عضلات تغییر رنگ لوشی
افزایش میزان لوشی یاخونریزی
شوع دوباره لوشی اگر قبلا قطع شده است

31. ورزشهای مجاز بعد از زایمان
پیاده روی سریع
شنا
یوگا
ورزشهای آئروبیک در آب
دوچرخه سواری
نکته: به علت شل بودن مفاصل تا سه ماه بعد از زایمان از ورزشهای سنگین و ورزشهاییکه نیاز به تغییر وضعیت سریع دارند بپرهیزید

32. شاد باشید