1. واحد علوم و تحقیقات اردبیل
دانشگاه آزاد اسلامی
واحد علوم و تحقیقات اردبیل
فصل دوازدهم*
حسابداری تورمی وآثار تغییر قیمتها
*کتاب تئوری حسابداری 2 دکتر شباهنگ
مهرماه 91 1

2. ACCOUNTING FOR INFLATION &CHANG PRICES
گرد آورنده ها:
منصور ولی زاده و
آقای حسن نصیری و
آقای پناهی
استادراهنما:
جناب آقای
دکتراصلانی

3. چکیده
یکی از اهداف اولیه یک سیستم حسابداری تهیه اطلاعاتی مربوط، به موقع و قابل اتکا برای استفاده کنندگان از آن اطلاعات است. مبنای سنتی حسابداری برای تهیه این اطلاعات استفاده از ارزش های تاریخی است . چرا که این ارزش ها هم قابل اتکا هستند و هم قابلیت اثبات دارند .وقتی در کشور های پیشرفته تورم باعث ناموزونی در ساختار اقتصاد گردید ، متفکران حسابداری و علمای اقتصادی را به فکر چاره ای انداخت . حسابداران با تهیه و ارائه راه حل هایی در قالب استاندارد های حسابداری در رفع این مشکلات کوشیدند . در این مقاله هدف تشریح بیشتر این استاندارد ها و راه حل ها و نحوه برخورد با آن می باشد . 3

4. تعریف حسابداری تورمی
تورم :افزايش در ميانگين سطح عمومي بهاي كالا و خدمات، تورم خوانده مي‌شود كه كاهش ارزش پول نيز، تعبير ديگر آن است.
حسابداري تورمي: حسابداري تورمي واژه‌اي است كه مجموعه‌اي از سيستم‌هاي حسابداري طراحي شده به منظور اصلاح مشكلات ناشي از به‌كارگيري حسابداري بهاي تمام شده تاريخي، به لحاظ وجود تورم را تشريح مي‌كند. 4

5. حسابداری تورمی
در شرایط تورمی به لحاظ کاهش قدرت خرید و افزایش حجم نقدینگی قیمت ها نوسان دارند و همین عامل باعث می گردد ارزش جاری کالاها و خدمات مداما در حال تغییر (عموماَ در حال افزایش ) می باشند . این نوسانات دائمی قدرت خرید پول و آنچه که اصطلاحاَ تغییر سطح قیمت ها خوانده می شود موضوع اصلی مباحث مربوط به حسابداری تورمی می باشد 5

6. در سال 1979، هيات استانداردهاي حسابداري مالي در كشور امريكا بر اساس استاندارد شماره 33 شركت ها راملزم به رعايت 5 آيتم كرد: 1- ارائه مجدد سود حاصل از عمليات مستمر با توجه به اثر كلي تورم 2- سود يا زيان قدرت خريد مربوط به خالص اقلام پولي 3- سود حاصل از عمليات مستمر بر مبناي ارزشهاي جاري 4- ارزش جاري موجودي ها، اموال، ماشين آلات و تجهيزات در پايان دوره مالي 5- افزايش يا كاهش ارزش جاري موجودي ها و اموال، ماشين آلات و تجهيزات پس از كسر آثار تورم

7. تورم وماهیت تغییر قیمت
قيمت ، معرف ارزش مبادله كالاها و خدمات در اقتصاد است و تغيير قيمت كالاها و خدمات ، هنگامي رخ مي دهد كه قيمت در بازار خريد يا بازار فروش ،يا هر دو ، افزايش يا كاهش يابد. تغييرات قيمت ها را می توان، در يكي از گروههای زير طبقه بندي كرد:
تغییر سطح عمومی قیمت ها
تغییر قیمت های خاص
تغییر قیمت های نسبی

8. تغییرات در سطح عمومی قیمتها
این تغییر معرف تغییر در ارزش پول در دوره های تورم یا رکوداست.
ازجمله اين تغييرات :    
تغيير در عرضه يا سرعت در گردش پول به ميزاني بيشتر يا كمتر از عرضه كلي كالاها و خدمات در جامعه اقتصادي
تفاوت كلي عرضه و تقاضاي كالاها و خدمات مثل خريد كولر در فصل تابستان
تغيير قيمت هاي جهاني كالاهاي اساسي مثل طلا و نفت

9. قدرت خرید
قدرت خرید به توان خرید کالاها وخدمات با مبلغ معین پول ، در مقایسه با کالا ها وخدماتی که با همان مبلغ پول در یک دوره گذشته قابل خریداری بوده است، اشاره دارد. قدرت خرید دو دسته اند: قدرت خرید عمومی وقدرت خرید خاص طبق استاندارد شماره 33 شاخص قیمت مصرف کننده به عنوان معیار سنجش قدرت خرید عمومی پول انتخاب شده است.

10. سیر تکاملی حسابداری تورمی در هیئت استانداردهای حسابداری مالی
اولین کار پژوهشی در زمینه آثار تورم بر اطلاعات حسابداری و صورتهای مالی در سال 1927 توسط هنری سوئینی در رساله دکترای حسابداری انجام یافت.
در اواخر دهه 1960 بیانیه ای منتشر شد مبنی بر اینکه
صورتهای مالی با اطلاعات تعدیل شده بر حسب تغییر در
سطح عمومی قیمتها جایگزین شود. 10

11. سیر تکاملی حسابداری تورمی در هیئت استانداردهای حسابداری مالی
APB شماره 3- با آنکه تعدیل بر اساس تغییرات سطح عمومی قیمت ها به وسیله “هیئت اصول حسابداری” درخواست نشده بود، “کمیته رویه های حسابداری” در تحقیق شماره 3 خود تحت عنوان “گزارشهای مالی تعدیل شده براساس سطح عمومی قیمتها” که در سال 1969 منتشر شد، استفاده از صورتهای مالی اصلاح شده را به عنوان الحاقیه یا اطلاعات ضمیمه حمایت کرده است. به نحوی که شرکت ها می توانند این اطلاعات را افشا کنند به شرط آنکه به مثابه صورتهای اصلی مورد استفاده قرار نگیرد.

12. سیر تکاملی حسابداری تورمی در هیئت استانداردهای حسابداری مالی
در سال 1974 هیئت استانداردهای حسابداری مالی پیش نویسی تحت عنوان “گزارشگری مالی در قالب واحدهای قدرت خرید عمومی” منتشر کرد که از تحقیق شماره 3 APB پیروی می کرد. در این بیانیه چنین اعلام کرد:
“شرایط اقتصادی اقتضا می کند که آثار مربوط به تغییرات سطح عمومی قیمت ها به عنوان اطلاعات همراه صورتهای مالی تاریخی گزارش شود”.

13. در سال 1978 شاخص قیمت مصرف کننده افزایش قابل ملاحظه ای را در نرخ تورم نشان داد. به طوری که نرخ تورم در ایالات متحده آمریکا در این سال به دو رقم افزایش یافته و مسئله تورم به بحران مالی کشور آمریکا مبدل شد. به دنبال افزایش شدید در سطح قیمتها و نرخ تورم این امر ضرورت یافت که برای نشان دادن تاثیر تورم بر گزارشهای مالی و اطلاع استفاده کنندگان از اثرات فوق بایستی استانداردها و رهنمودهای بیشتری در این زمینه تدوین و مقرر شود. به همین جهت FASB مسئولیت فوق را برعهده گرفت. نتیجه این کار تدوین 10 استاندارد مربوط به تاثیرات تورم بر گزارشگری مالی است.

14. سال عنوان استاندارد شماره
1979
گزارشگری مالی و تغییر قیمتها
Sfas.33
1980
گزارشگری مالی و تغییر قیمتها (معدن،نفت و گاز)
Sfas.39
گزارشگری مالی و تغییر قیمتها (صنایع چوبی)
sfas.40
1981
گزارشگری مالی و تغییر قیمتها (املاک)
Sfas.41
گزارشگری مالی و تغییر قیمتها (فیلم سازی)
Sfas.46
1982
گزارشگری مالی و تغییر قیمتها(شرکت سرمایه گذاری)
Sfas.54
گزارشگری مالی و تغییر قیمتها(فعالیتهای تولیدی نفت و گاز)
Sfas.69
گزارشگری مالی و تغییر قیمتها(تسعیر ارز خارجی)
Sfas.70
1984
گزارشگری مالی و تغییر قیمتها(حذف افشاء خاص)
Sfas.82
1986
Sfas.89

15. حسابداری و تورم
حسابداری گزارش “درست” از اتفاقات مالی به مدیریت یا مالکیت شرکت ها و بنگاه های اقتصادی ارائه می کند.
گزارش درست، گزارشی است که اطلاعات مفید، یعنی اطلاعات مربوط و قابل اعتماد، به موقع، کامل و قابل فهم راجع به اتفاقات مالی شرکت را با حداقل هزینه در اختیار تصمیم گیرندگان بگذارد.
برای ارائه اینگونه گزارش ها یا اطلاعات با کیفیت بالا، روشهای گوناگونی وجود دارد، که عبارتند از روشهای :
بهای تاریخی
بهای تاریخی تعدیل شده براساس سطح عمومی قیمت ها
ارزش های جاری
ارزش های جاری تعدیل شده براساس سطح عمومی قیمت ها

16. حسابداری تورمی
در فرهنگ کوهلر“حسابداری سطح عمومی قیمت ها” یک روش تجدید گزارش صورتهای مالی براساس مقادیر قدرت خرید عمومی تعریف شده است. تعریف مزبور تنها دربرگیرنده تعدیل اطلاعات صورتهای مالی تاریخی بر اساس یک شاخص عمومی قیمت ها ست و هدف اصلی از بکارگیری حسابداری تغییر قیمت ها که همانا بیان وضعیت مالی و نتایج عملیات مالی به قیمت جاری می باشد را دربرنمی گیرد. لذا تعریف زیر از حسابداری تورمی ارائه می شود: “ روش تعدیل اطلاعات صورتهای مالی جهت انعکاس وضعیت و نتیجه عملیات مالی واحد تجاری بر اساس ارزش های جاری و یا برآوردی قابل قبول از آنها و گزارشگری مربوطه”

17. شاخص های مبتنی بر سطح عمومی قیمت
شاخص قیمت مصرف کننده
شاخص قیمت های عمده فروشی
شاخص ترکیب هزینه های ساختمان
عامل ضد تورمی قیمت های واقعی از تولید ناخالص ملی
شاخص قیمت مصرف کننده و عامل ضد تورمی قیمت واقعی تولید ناخالص ملی دو شاخص قیمتی بسیار متداول اند که در حسابداری مبتنی بر سطح عمومی قیمتها به کار گرفته می شوند.
شاخص قیمت مصرف کننده یک شاخص موزون مبتنی بر سال پایه است که تغییر قیمت یک سبد از خدمات و کالاهای خرده فروشی را که خانواده هایی با درآمد متوسط خرید می کند و در مراکز شهرهای متوسط قرار دارند، اندازه گیری می نماید.

18. عامل ضد تورمی قیمت واقعی تولید ناخالص ملی یک شاخص موزون مبتنی بر زمان حال است که تغییرات قیمت در کالاها و خدماتی که طی یک سال مشخص تولید شده اند را اندازه گیری می نماید.
از میان این شاخص ها عامل ضد تورمی قیمت واقعی تولید ناخالص ملی، به دلیل آنکه همه کالاها و خدمات تولیدی سیستم اقتصادی را در نظر می گیرد از شاخص قیمت مصرف کننده که تنها کالاها و خدمات مصرف یک مصرف کننده نوعی را منظور نماید، بهتر است. از طرفی عامل ضد تورمی قیمت واقعی تولید ناخالص ملی برای دوره های سه ماهه و شاخص قیمت مصرف کننده برای دوره های ماهانه تهیه می شود.
در هر حال FASB در بیانیه حسابداری مبتنی بر واحدهای پولی همگن، از شاخص قیمت مصرف کننده استفاده می کند.

19. Statement of Financial Accounting Standards No. 33
Financial Reporting and
Changing Prices
September 1979

20. موضوع استانداردشماره 33
این استاندارد برای گزارش اثارمعین تغییرات قیمت بر بنگاههای اقتصادی را تدوین می کند .این استاندارد به هر دوپدیده تورم عمومی وتغییرات قیمت دسته مشخصی از دارایی ها می پردازد وهیچ گونه تغییری را در صورتهای مالی اساسی ، مناسب نمی داند.اطلاعات مناسب ، باید به شکل یادداشت همراه صورتهای مالی اراﭡه شود . و حوزه استاندارد شماره 33فقط در مورد شرکتهای بزرگ مشخص وفعال بورس اوراق بهادار کاربرد دارد

21. هدف استاندارد
هدف این استاندارد کمک به گروههای مختلف استفاده کننده جهت انجام تصمیم گیریهای مختلف از جمله تصمیمات سرمایه گذاری، اعتباردهی و سایر تصمیم گیریهاست. از طریق این استاندارد ، کمک در ابعاد مختلفی صورت می گیرد که عبارتند از: ارزیابی جریان های نقدی آینده: ارائه اطلاعات مفید با انعکاس آثار تغییر قیمتها ارزیابی عملکرد واحد تجاری: بهبود عملکرد واحد تجاری با خرید به موقع دارائیها در زمان افزایش قیمتها ارزیابی کاهش توانایی و قابلیت عملیاتی: حفظ و نگهداری حداقلی از دارائیها(موجودی کالا، دارائیهای ثابت) به هنگام افزایش قیمتها به عنوان معیاری جهت حفظ توانایی عملیاتی ارزیابی کاهش قدرت خرید عمومی: ارزیابی حفظ قدرت خرید سرمایه واحد تجاری با ارائه اطلاعات بهای جاری

22. نیاز به اندازه گیری و افشای اطلاعات مربوط به اثار تغییر قیمتها... ؟؟ ؟
کسب اطلاعات در رابطه با ٍاثار تغییر قیمتها توسط استفاده کنندگان جهت انجام تصمیم گیریهای سودمند و موثر
افزایش اثربخشی تصمیمات مالی با دسترسی به اطلاعات مربوط به آثار تغییر قیمتها
عدم افشای این اطلاعات توسط مدیران سبب کاهش باورپذیری این اطلاعات توسط استفاده کنندگان خواهد شد.

23. محدوده استاندارد
استاندارد فوق تنها در مورد شرکت های بزرگ و فعال در بورس اوراق بهادار کاربرد دارد.
مشخصات این شرکتها به قرار زیر است:
شرکتهایی که موجودی کالا، اموال، ماشین آلات و تجهیزات (قبل از استهلاک انباشته) آن جمعاً بیش از 125 میلیون دلار است، یا
شرکتهایی که جمع داراییهایشان (پس از کسر استهلاک انباشته) بیش از یک میلیارد دلار است.

24. روش های الزامی طبق استاندارد
در استاندارد فوق استفاده از 2 روش جهت گزارشگری آثار تغییر قیمتها استفاده می شود.
روش “حسابداری بر مبنای واحد پول ثابت” که در آن از شاخص قیمت ها برای گزارش آثار تورم بر سود و بر اقلام ترازنامه استفاده می شود.
روش “حسابداری بر مبنای ارزش های جاری” که در آن به جای ب.ت.شده داراییها و هزینه های مشخص از ارزش های جایگزینی استفاده می شود.

25. صورتهای مالی طبق استاندارد
طبق استاندارد 33 واحدهای تجاری بایستی (should) یکی از دو صورت مالی زیر را جهت انعکاس آثار تغییر قیمتها تهیه کنند.
صورت بهای تاریخی تعدیل شده بر حسب واحد پولی ثابت: Historical cost/constant dollar accounting
صورت بهای جاری تعدیل شده بر حسب واحد پولی ثابت: Current cost/constant dollar accounting
برای عملیاتی که بر واحد پولی دلار مبتنی است، از شاخص قیمت مصرف کننده شهری(آمریکا) استفاده می شود.
برای عملیاتی که با استفاده از واحد پولی به غیر از دلار اندازه گیری می شود از شاخص قیمت مصرف کننده همان ارز ( ارز وابسته به آن کشور) استفاده خواهد شد.

26. قدرت خرید عمومی از طریق ارائه صورتهای مالی مکمل همراه
طبق استاندارد فوق ارئه اطلاعات مربوط به آثار تغییر قیتمها و تغییر در
قدرت خرید عمومی از طریق ارائه صورتهای مالی مکمل همراه
صورتهای مالی سالانه الزامی است.

27. پروژه هیئت استانداردهای حسابداری مالی؟....
پس از انتشار SFAS.33 تحت عنوان گزارشگری مالی و تغییر قیمتها، هیئت استانداردهای حسابداری مالی در مدت 5 سال پروژه ای را به راه انداخت که هدف آن بررسی دیدگاه های تهیه کنندگان، استفاده کنندگان و حسابرسان در مورد الزامات استاندارد مورد نظر بود.
آنها در پی این مسئله بودند که مشخص کنند: آیا نیازی به رعایت الزامات این استاندارد کماکان به صورت مستمر وجود دارد، و در صورت ادامه استفاده چه جنبه هایی از آن باید اصلاح شود.
سرانجام با جمع آوری نظرات به این نتیجه دست یافتند که:
اطلاعات مربوط به آثار تغییر قیمتها می تواند به صورت اطلاعات مالی مکمل به همراه صورتهای مالی سالانه توسط واحدهای تجاری ارائه شود.

28. انتقادات و مشکلات استاندارد 33 جهت تجدید نظر و جایگزینی...
عدم کاربرد استفاده کنندگان به دلیل محدود بودن دامنه استفاده از آن
فزونی مخارج تهیه اطلاعات بر منافع استفاده و کاربرد آن
عدم ضرورت و نیاز به افشای اجباری اطلاعات، به دلیل آنکه استفاده کنندگان از مدلها و روشهای خود جهت ارزیابی آثار تورم استفاده می کنند. (مهم ترین نقد )
گمراه کننده بودن اطلاعات به دلیل ارائه ناقص آنها
به دلیل استفاده از دو روش متفاوت تهیه صورت های مالی، قابلیت مقایسه اطلاعات مالی شرکتها کاهش خواهد یافت

29. علاوه بر مشکلات استاندارد 33 که سبب تجدیدنظر و جایگزینی آن شد، دو عامل دیگر به اختیاری ارائه شدن اطلاعات تغییر قیمتها کمک کرد که عبارتند از:
نرخ تورم در ایالات متحده آمریکا پس از انتشار استاندارد 33 رو به کاهش نهاد و در نتیجه نیاز به افشای اثرات تورم نیز کاهش یافت.
عده ای زیادی از متخصصان معتقد بودند که عوامل دیگری به جزء تغییر قیمتها در تصمیمات استفاده کنندگان موثر خواهد بود.
لذا در سال 1986، پس از 6 سال از انتشار استاندارد 33، استاندارد شماره 89 با اختیاری کردن ارائه اطلاعات تغییر قیمتها جایگزین استاندارد 33 شد.

30. نرخ تورم در فاصله بین آغاز رکود تورمی تا سال انتشار استاندارد 89
توضیحات
نرخ تورم
سال
بالاترین نرخ تورم از سال fasbسال آغاز پروژه
13.5
1980
آغاز رکود تورمی
5.84
1970
10.35
1981
4.3
1971
6.16
1982
3.27
1972
3.22
1983
1973
4.2
1984
11.03
1974
3.55
1985
9.2
1975
انتشار استاندارد 89
1/91
1986
5.75
1976
3.66
1987
6.5
1977
4.08
1988
7.62
1978
4.83
1989
انتشار استاندارد 33
11.22
1979

31. Statement of Financial Accounting Standards No. 89
Financial Reporting and Changing Prices
supersedes FASB Statement No. 33
December 1986

32. سود ناشی از عملیات مستمر Income from Continuing Operation
یکی از مواردی که شرکت ها طبق استاندارد 89 ارائه می کنند، سود ناشی از عملیات مستمر بر مبنای ارزشهای جاری می باشد. فرایند تهیه این مورد اطلاعاتی به ترتیب به شرح زیر است:
ب.ت.ک.ف بر اساس اقل ارزش جاری یا مبلغ بازیافتنی در تاریخ فروش
هزینه استهلاک اموال، ماشین آلات و تجهیزات(depreciation)، استهلاک منابع طبیعی(depletion) و استهلاک دارایی نامشهود(amortization) بر مبنای اقل متوسط ارزش جاری یا مبلغ بازیافتنی طی دوره استفاده از آنها
سایر درآمدها، هزینه ها، سودها و زیانهای غیرعملیاتی بر مبنای همان اقلام ارائه شده در صورتهای مالی تاریخی قبل از تعدیل بر اساس شاخص قیمتها

33. اموال، ماشین آلات و تجهیزات بر اساس اقل ارزش جاری و مبلغ بازیافتنی در تاریخ اندازه گیری
ارزش جاری اموال، ماشین آلات عبارت است از: بهای جاری تحصیل دارایی با همان پتانسیل خدماتی
موجودی کالا بر اساس اقل بهای جاری یا مبلغ بازیافتنی در تاریخ اندازه گیری
ارزش جاری موجودی کالا عبارت است از: بهای جاری خرید کالاهای مشابه یا بهای جاری منابع مورد نیاز جهت تولید کالاهای مشابه

34. Increase or Decrease in the Current Cost Amounts of Inventory and Property, Plant, and equipment
افزایش یا کاهش در مبلغ ارزش جاری موجودی کالا و اموال، ماشین آلات و تجهیزات عبارت است از تفاوت بین اندازه گیری دارایی ها در تاریخ ثبت آنها با اندازه گیری دارایی ها در تاریخ خروج آنها.
تاریخ ثبت: تاریخ ابتدای سال یا تحصیل هر کدام که قابل کاربردتر است.
تاریخ خروج: تاریخ پایان سال یا تاریخ استفاده و یا فروش هر کدام که قابل کاربردتر است.

35. استفاده از روشهای گوناگون سبب تنوع اطلاعاتی خواهد شد.
لذا از شرکت انتظار می رود که نوع مناسب اطلاعات را با در نظرگرفتن هزینه، قابلیت دسترسی و قابلیت اطمینان مشخص سازد.
دو روش اصلی جهت انجام این کار وجود دارد که عبارت است از:
استفاده از شاخص ها
شاخص های قیمت خارجی برای طبقات دارایی ها و خدمات
شاخص های قیمت داخلی برای طبقات دارایی ها و خدمات
قیمت گذاری مستقیم
قیمت جاری فاکتورها
لیستهای قیمتی فروشندگان یا سایر برآوردها و سایر قیمتها
هزینه های تولیدی استاندارد که منعکس کننده بهای جاری هستند

36. مبلغ بازیافتنی
مبلغ بازیافتنی عبارت است از ارزش فعلی خالص وجه نقد مورد انتظار بازیافتنی ناشی از استفاده یا فروش یک دارایی با در نظرگرفتن ارزش در حال استفاده یا ارزش بازار دارایی اندازه گیری می شود. ارزش در حال استفاده هنگامی که فروش فوری دارایی مورد قصد نباشد، به عنوان مبلغ بازیافتنی دارایی استفاده می شود. ارزش بازار دارایی هنگامی که دارایی به فروش نزدیک باشد یا قصد فروش آن را داشته باشیم، به عنوان مبلغ بازیافتنی دارایی مورد استفاده قرار می گیرد.

37. سود یا زیان ناشی از قدرت خرید بر مبنای خالص اقلام پولی Purchasing Power Gain or Loss on Net Monetary Items
سود یا زیان ناشی از قدرت خرید بر مبنای خالص اقلام پولی عبارت است از:
خالص سود یا زیان تعیین شده با ارائه مجدد دارایی ها و بدهی های پولی بر اساس قدرت خرید ثابت مانده های اول و پایان دوره.

38. تفاوتهای بین دواستاندارد
ماهیت الزامات (مهم ترین تفاوت)
همان گونه که قبلا گفته شد، طبق استاندارد شماره 33 ارائه اطلاعات مربوط به تغییر قیمتها به عنوان اطلاعات مالی مکمل به همراه صورتهای مالی سالانه الزامی(should) است، در حالی که ارائه همین اطلاعات طبق استاندارد شماره 89 از سوی شرکتها اختیاری (shall)محسوب می شود.
ارائه فقط صورت بهای جاری تعدیل شده برحسب واحد پولی ثابت
از جمله انتقادات و ایرادات وارده به استاندارد 33 این بود که ارائه دو صورت مالی سبب گمراه شدن استفاده کنندگان و کاهش قابلیت مقایسه اطلاعات مالی شرکتها به هنگام افزایش قیمتها خواهد شد، لذا استاندارد شماره 89 این صورت مالی را حذف کرده و تنها ارائه صورت بهای جاری تعدیل شده برحسب واحد پولی ثابت را اختیاری می داند.

39. دو استاندارد فوق در تمامی موارد دیگر مشابه هستند

40. International Accounting Standard 29
Financial Reporting in Hyperinflationary
Economies
1994 40

41. مشخصات اقتصادهای دارای تورم حاد
استاندارد مورد نظر می تواند توسط شرکتهای فعال در اقتصادهای دارای تورم حاد به کار گرفته شود.
تشخیص اینکه چه نرخی می تواند به عنوان نرخ تورم حاد شناخته شود در محدوده این استاندارد نیست، لیکن طبق این استاندارد مشخصات اقتصادهای دارای تورم حاد به شرح زیر است:
عموم مردم ترجیح می دهند که ثروتشان را به شکل دارایی های غیر پولی یا یک ارز نسبتاً با ثبات خارجی نگهداری کنند.
بیان مبالغ پولی و حتی قیمت ها بر حسب یک ارز نسبتاً با ثبات خارجی، صورت می گیرد.
معاملات نسیه به قیمتی بالاتر از قیمت روز انجام می گیرد.
نرخهای بهره، دستمزدها و قیمتهای قراردادی تابع نوعی شاخص می شود.
نرخ انباشته تورم در طی سه سال به 100% نزدیک یا از آن بیشتر است. (یعنی نرخ سالانه میانگین26 % یا بیشتر است).

42. ارائه مجدد صورتهای مالی(تعدیل صورتهای مالی)
مهم ترین جنبه این استاندارد تمرکز بر تعدیل صورتهای مالی است.
این استاندارد نظیر استاندارد 33 ارائه دو نوع صورت مالی را توسط شرکتها اختیاری می داند و معتقد است که صرف نظر از نوع صورتهای مالی، این صورتها می توانند در قالب واحد اندازه گیری جاری در پایان دوره مالی ارائه شوند. این دو نوع صورت عبارتند از:
صورتهای مالی به بهای تاریخی
صورتهای مالی به بهای جاری

43. صورتهای مالی به بهای تاریخی
صورت وضعیت مالی
اقلام پولی: چون این اقلام در پایان دوره مالی در قالب واحدهای پوای جاری ارائه شده اند، نیازی به تعدیل و ارائه مجدد نخواهند داشت.
اقلام غیرپولی
دارایی های و بدهی هایی که در پایان دوره به خالص ارزش بازیافتنی و ارزش منصفانه ارائه می شوند، چون از بهای جاری جهت ارزشگذاری استفاده کرده اند، نیازی به ارائه مجدد و تعدیل نخواهند داشت.
سایر دارایی ها و بدهی های غیرپولی نیازمند تعدیل خواهند بود.
طبق استاندارد فوق در اولین دوره به کارگیری و اجرای این استاندارد، تمامی اجزای حقوق صاحبان سهام به جزء سود انباشته و هرگونه مازاد تجدید ارزیابی با استفاده از شاخص عمومی سطح قیمتها تعدیل می شوند.

44. صورت سود و زیان جامع: تمامی اقلام موجود در این صورت مالی با استفاده از شاخص عمومی سطح قیمتها اصلاح و تعدیل می شوند.
سود و زیان خالص اقلام پولی
طبق استاندارد مورد نظر هرگاه دارایی های پولی از بدهی های پولی بیشتر باشد، واحد تجاری دچار زیان قدرت خرید شده است.
و هرگاه بدهی های پولی از دارایی های پولی بیشتر باشند، واحد تجاری سود ناشی از قدرت خرید را کسب کرده است.
سود یا زیان خالص اقلام پولی یه عنوان یکی از اجزای صورت سود و زیان ارائه می شود.

45. صورتهای مالی به بهای جاری
صورت وضعیت مالی: اقلام مندرج در این صورت مالی چون قبلا توسط واحد اندازه گیری جاری ارائه شده اند، نیازی به تعدیل نخواهند داشت.
صورت سود و زیان جامع: در این صورت تمامی اقلامی که به واحد اندازه گیری جاری ارائه شده اند با استفاده از شاخص سطح عمومی قیمتها تعدیل می شوند، چراکه اقلامی نظیر فروش و هزینه ها به محض وقوع شناسایی شده اند که ممکن است الزاما این قیمتها حتی با وقوع در همان دوره منعکس کننده تغییر قیمتها نباشد، لذا بایستی تعدیل شوند. همین وضعیت در مورد ب.ت.ک.ف و هزینه استهلاک برقرار است.
صورت جریان وجه نقد: تمامی اقلام مندرج در این صورت مالی با استفاده از واحدهای اندازه گیری جاری در پایان دوره مالی تعدیل می شوند.
سود یا زیان خالص اقلام پولی: مشابه با صورت مالی به بهای تاریخی
صورتهای مقایسه ای دوره های گذشته: جهت افزایش قابلیت مقایسه با استفاده از شاخص سطح عمومی قیمتها تعدیل می شوند.

46. صورتهای مالی تلفیقی: اگر صورتهای مالی شرکت اصلی و فرعی با یک واحد پولی دارای تورم بالا گزارش شوند، صوزتهای مالی شرکت فرعی قبل از تلفیق با صورتهای مالی شرکت اصلی با استفاده از شاخص سطح عمومی قیمتها تعدیل می شود.
اگر تاریخ پایان سال مالی شرکت اصلی و فرعی مشابه نباشد، شرکت فرعی در هر صورت تمامی اقلام پولی و غیرپولی خود را با استفاده از شاخص سطح عمومی قیمت ها تعدیل خواهد نمود.
نکته: اگر اقتصاد از حالت تورم حاد بیرون آید، واحدهای استفاده کننده از این استاندارد تهیه صورتهای مالی طبق این استاندارد را متوقف می کنند. اقلام تعدیل شده به بهای جاری در آخرین دوره تورمی به عنوان مبالغ پایه در صورتهای مالی دوره بعد استفاده خواهند شد.

47. ارزیابی حسابداری مبتنی بر سطح عمومی قیمتها
دلایل موافقان حسابداری تورمی:
قیمتهای تاریخی گزارش شده در صورتهای مالی در صورتیکه قدرت خرید دلار (یا هر پولی) ثابت نماند، انباشتی از اقلام غیر متجانس و ناهمگن خواهد بود. حسابداری مبتنی بر سطح عمومی قیمتها سعی در کاهش این نقیصه دارد.
برای ارزیابی مدیریت، حسابداری مبتنی بر سطح عمومی قیمتها، اطلاعات مربوط ارائه می نماید. از این رو، سود و زیان حاصل از سطح عمومی قیمتها، نشان دهنده واکنش مدیریت دربرابر تورم است.

48. 3. حسابداری مبتنی بر سطح عمومی قیمتها نشان دهنده اثر تورم بر سود است و می تواند نرخ بازده سرمایه گذاری ها را به صورت واقعی تر ارائه نماید.)محاسبه دقیق تر نرخ بازده سرمایه گذاری) 4. قابلیت مقایسه صورتهای مالی بین شرکتها افزایش می یابد. 5. مقایسه صورتهای مالی بین دوره ای یک شرکت افزایش می یابد، زیرا یک واحد اندازه گیری ثابت برای گزارش اطلاعات مالی به کار می رود.

49. دلایل مخالفان حسابداری تورمی:
1. بیشتر مطالعات تجربی بیانگر این است که موضوع “مربوط بودن” اطلاعات متعلق به سطح عمومی قیمت یا ضعیف است، یا مورد قبول نمی باشد. 2. تغییر در سطح عمومی قیمت تنها به تغییر در سطح عمومی قیمت و نه به سطح قیمتهای خاص مربوط می شود. از این رو سود و زیان حاصل از نگهداری دارایی های غیرپولی شناسایی نمی شود. 3. در شرکتهای مختلف، تورم اثرهای گوناگون دارد. شرکتهایی که سرمایه گذاریهای سنگین نموده اند بیش از شرکتهایی که به داراییهای کوتاه مدت تکیه می کنند، تحت تأثیر تورم قرار می گیرند و به همین شیوه، شرکتهایی که وام های سنگین دارند از تورم سود می برند. درنتیجه امکان دارد حسابداری مبتنی بر سطح عمومی قیمت، سود عادی را مخدوش نماید.

50. 4. هزینه های اجرای سیستم حسابداری مبتنی بر سطح عمومی قیمت می تواند از منافع آن بیشتر شود. 5. در به کارگیری سیستم حسابداری مبتنی بر سطح عمومی قیمتها احتمالاً مسئله های فنی به وجود آید: نخستین مسئله مربوط به انتخاب یک شاخص مناسب از سطح عمومی قیمت می شود. مسئله دوم، این است که باید دارایی ها و بدهی ها را در طبقه های مربوط به اقلام پولی و غیرپولی قرار داد. اگرچه در مورد شیوه ای که باید بیشتر اقلام راطبقه بندی نمود، توافق عمومی وجود دارد، ولی برخی از اقلام نیاز به تفسیرهای متفاوت دارند.

51. عدم آشنايي مسئولين حسابداري با مفاهيم حسابداري تورمي،باعث عدم بکارگيري حسابداري تورمي در ايران شده است
ناکافي و غير قابل اعتماد بودن شاخص هاي تغيير سطح قيمت ها در ايران باعث عدم بکارگيري حسابداري در ايران است

52. مديران شاخص هاي اعلام شده را صرفا اعداد و ارقام صوري مي دانند که نمي تواند بيانگر واقعيات اقتصادي باشد. استفاده از شاخصص هاي عمومي قيمت ها که در اير ان ارايه مي شود تنها مي تواند براي تعديل حسابها جهت قدرت خريد جاري پول استفاده شود در حالي که استانداردهاي امريکا و انگلستان تاکيد بر استفاده از ارزشهاي جايگزيني دارايي ها براي تعديل حسابها دارند.
متاسفانه ارزشهاي جايگزيني داراييها براي آن دسته از ماشين آلات و تاسيسات خارجي که در عمده کارخانجات ما استفاده مي شود يا وجود ندارد يا با سختي فراوان قابل دستيابي است. در ضمن شاخص هاي خاص براي تعيين ارزشهاي جايگزيني داراييها در ايران تهيه نمي شود، واين مشکل يکي از عوامل عدم استفاده از حسابداري تورمي در ايران است.

53. افزايش بدهي مالياتي ناشي از تجديد ارزيابي دارايي هاي ثابت يکي از دلايل عدم بکارگيري حسابداري تورمي در ايران است
بيش تر بودن مخارج بکارگيري حسابداري تورمي از منافع حاصل از ان يکي ديگر از دلايل بکارگيري حسابداري تورمي در ايران است .
عدم حمايت دولت از بخش هاي اقتصادي در خصوص بکارگيري حسابداري تورمي باعث عدم بکارگيري حسابداري در ايران است

54. باتشکر از توجه شما