1. ابزار گرد آوری داده ها 1- پرسشنامه 2- مشاهده 3- مصاحبه
ابزار گرد آوری داده ها
1- پرسشنامه
2- مشاهده
3- مصاحبه
4- استفاده از اطلاعات موجود( اسناد و مدارک)

2. معیارهای انتخاب ابزار پژوهش
معیارهای انتخاب ابزار پژوهش
با توجه به خصوصیات ،روش ، اهداف وعملی بودن برای پژوهشگر از حیث(پرسنل ،مهارت ،زمان ،وسائل کار ،بودجه)
عملی بودن برای آزمودنی
قابلیت بکارگیری در جامعه پژوهش (اعتماد و اعتبار )
تلفیق روشهای گوناگون

3. پرسشنامه
ابزاری است که در آن مجموعه ای از سؤالات بصورت کتبی ارائه می گردد و پاسخگو به صورت کتبی به آنها پاسخ می دهد .
مجموعه سئوالاتي كه براي سنجش دانش ،نگرش، باورها و اعتقادات وعملکرد واحدهای مورد پژوهش بكار مي رود .

4. موارد استفاده از پرسشنامه
شناخت جمعیت از نظر باورها ، شیوه زندگی، رفتارها، نگرش ها و گرایش ها
تحلیل پدیده های فردی و اجتماعی بر پایه اطلاعات و نگرش های مردم( نگرش به طلاق)
زمانی که تعداد افراد مورد بررسی زیاد باشند و گردآوری داده ها با مصاحبه و مشاهده امکان پذیر نباشد.
پاسخ دهندگان در فاصله جغرافیایی دور باشند.
در مواردی که ارتباط مستقیم و غیر مستقیم در پاسخ دهی افراد تاثیر گذار باشد.

5. ساختار پرسشنامه راهنما یا دستورالعمل پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی
اطلاعات جمعیت شناختی
بدنه اصلی پرسشنامه

6. راهنمای پرسشنامه مقدمه اي در خصوص اهداف مطالعه لازم است
رازداري و محرمانه بودن اطلاعات را بايستي متذكر شد .
حتي اگر يك نفر مصاحبه گر پرسشنامه را تكميل كند اين توضيحات بايستي گنجانده شود .

7. خصوصیات سوالات پرسشنامه
سئوالات منطبق با اهداف طرح باشد .
تا حد امكان كوتاه ، جامع باشد .
پرسشهاي آسان در ابتدا مطرح شود و سئوالات مشكل تر و پيچيده تر به انتها موكول شود .
نحوه توالي و ترتيب سئوالات پرسشنامه بر حسب موضوع صحيح باشد .
ابهام نداشته باشد .
فعل منفي نداشته باشد .

8. خصوصیات سوالات پرسشنامه
سئوالات در محدوده توانمندی های پاسخگويان باشد .
سئوال نبايستي دو يا چند پرسش باشد
سئوال القاء كننده پاسخ نباشد .

9. انواع سوالات پرسشنامه
باز
بسته
تركيبي

10. مزایای پرسشنامه
تاثير فرد مصاحـبه کننده بر كيفيت جوابها از بين مي رود .
ارزان و سريع است پس در حجم نمونه بالا مقرون به صرفه است .
همه افراد مورد پژوهش به سئوالات يك شكل و يكسان پاسخ مي دهند پس تحليل آسان تر است
بعلت محرمانه ماندن اطلاعات ، امكان پاسخ گويي دقيق وجود دارد .
امكان محاسبه اعتبار و پايايي پرسشنامه بعنوان يك وسيله سنجش وجود دارد .

11. محدودیت های پرسشنامه
افراد بيسواد و کودکان و یا ممكن است فرد مورد پژوهش مفهوم پرسش را درك نكند .
ميزان پرسشنامه های تکمیل شده در مقايسه با روشهاي ديگر گردآوری اطلاعات كم است پس بايستي از ابتدا حجم نمونه بيشتري انتخاب نمود .
در صورت استفاده از طريق غير مستقيم نظيرپست، فاكس ، تضميني براي تكميل وجود ندارد .

12. مشاهده مشاهده مهمترین ، رایج ترین و طبیعی ترین ابزار پژوهشی است.
مشاهده مهمترین ، رایج ترین و طبیعی ترین ابزار پژوهشی است.
روش كلاسيك تحقيق علمي نگاه كردن صحيح و يادداشت كردن پديده ها آن طور كه در طبيعت و در روابط علت و معلولي يا روابط متقابل اتفاق مي افتد .

13. موارد استفاده از روش مشاهده
پدیده مورد مطالعه را نمی توان دستکاری کرد.
نمی توان از روش دیگری استفاده کرد
حضور پرسشگر می تواند بر پاسخ پاسخ دهندگان تاثیر بگذارد و باعث شود پاسخگو از بیان واقعیت خودداری کند.

14. انواع مشاهده
داراي ساختار(ساختاریافته)
بدون ساختار ( مشاهده مشاركتي)

15. مشاهده ساختاریافته
ابتدا بايد مشخص گردد چه پدیده ای باید مورد مشاهده قرار گيرد.
اين نوع مشاهده در پژوهش هايی كه موارد مورد مشاهده، مقياس ها، معيارها و تعاريف عملی مشخص داشته باشد مورد استفاده قرار می‏گيرد.
در بيشتر موارد پژوهشگر از:
1.يك چک ليست جهت ثبت یک رویداد، دفعات و طول مدت رفتار، استفاده می کند.
2.یک مقیاس درجه بندی شده برای درجه بندی بعضی از پدیده ها در بعد مورد نظر استفاده می کند

16. مشاهده بدون ساختار مشاهدات سطحی و نامنظم و فاقد برنامه‏ريزی است.
مشاهده خود بخود و ثبت آنچه كه مشاهده شده، بدون برنامه‏ريزی قبلی.
مشاهده بدون ساختاراین اجازه را به محققین می دهد تا دنیا را همان گونه که مشارکت کنندگان در مطالعه آن را می بینند، دیده و درک غنی و مناسبی از پدیده مورد نظر داشته باشند.

17. ثبت مشاهدات
متداولترین شکل در ثبت مطالعات مشاهده ای، گزارش و یادداشت است.
یک گزارش و یا یادداشت عرصه ثبت دقیق حوادث و گفتگو ها است
اطلاعاتی مانند زمان، مکان، فعالیت و گفتگو باید تا حد ممکن به طور کامل ثبت شوند.

18. نکاتی که در مشاهده باید مورد توجه قرار داد.
نکاتی که در مشاهده باید مورد توجه قرار داد.
1. مشاهده گر بايد حقايق را بيان كند و از برداشت شخصي دوري كند .
2- يادداشت ها بايد به صورت جامع , كامل و در كوتاه ترين فاصله بعد از مشاهده انجام گيرد .
3- مشاهده گر بايد با كمك وسايلي همچون فيلم , عكس ... اطلاعات وسيعي را جمع آوري كند .
4- نكات كم اهميت و پر اهميت را از هم جدا كند .

19. مزایای روش مشاهده
در موقعیت های مختلف و متعدد مورد استفاده قرار می گیرد و کاربرد وسیعی دارد.
اعتباريا روايي قابل توجه اطلاعات مورد مشاهده
درزمینه های رفتاری و فعالیت افراد.
امكان توصيف كامل و جامع پدیده
گرد آوری داده ها در زمان کوتاه

20. معایب روش مشاهده خطاي سيستماتيك
محدود بودن دامنه مشاهده ( حوزه دید افراد محدود است و اغلب تنها می توانند در هر لحظه از زمان تعداد محدودی از وقایع را به دقت مورد مشاهده قرار دهد.
تعصبات ، تمایلات و قضاوت ناصحیح مشاهده گر ممکن است برآنچه مشاهده می کند اثر بگذارد.
متكي بودن به ظواهر امور
تهیه ابزار روا و پایا مشکل است
در مشاهده همیشه خطر ورود به حریم خصوصی افراد وجود دارد.
حضور پژوهشگر در محیط منجر به تغییر رفتار افراد در محیط می شود.

21. مصاحبه
یکی از بهترین و بنیادی ترین روش های گردآوری داده ها است . در روش مصاحبه ، اطلاعات بصورت شفاهی و یا پرسش از فرد پاسخ دهنده جمع آوری می شود.

22. انواع مصاحبه مصاحبه با ساختار(Structured Interview):
مصاحبه كننده از هر كدام از پاسخ دهندگان مجموعه اي از سئوالات از قبل طراحي شده را كه جواب هاي محدودي دارند مي پرسد.
- بيشتر در مطالعات كمي مورد استفاده قرار مي گيرد.

23. انواع مصاحبه . مصاحبه بدون ساختار(Unstructured Interview):
- به پاسخ دهنده آزادي بيشتري در پاسخ دادن مي دهد.
- محقق از سئوالات باز استفاده مي كند .
مثال: « پس از اینکه برای اولین بار فهمیدید که مبتلا به هپاتیت شده اید چه اتفاقی رخ داد؟»
در اين مثال، دامنه پاسخ وسیع است. سوالات متعاقبا متمرکز شده و بر اساس پاسخ های اولیه هدایت می شود.

24. انواع مصاحبه
مصاحبه نیمه ساختار( Semi structured Interview): - مصاحبه کنندگان از یک موضوع راهنما یا راهنمای مصاحبه استفاده می کنند تا مطمئن شوند تمام سوالات مورد نظر، تحت پوشش قرار گرفته اند. - وظیفه مصاحبه کننده، تشویق شرکت کنندگان درمصاحبه به بحث آزادانه در مورد تمام موضوعاتی است که در راهنمای مربوطه آمده است.

25. مزایای روش مصاحبه
این روش برای کودکان و افراد بی سواد بهترین و شاید تنهاشیوه جمع
آوری اطلاعات باشد.
برای افرادی که پاسخگویی تمایل به مطالب نوشتاری ندارند مناسب ترین روش است.
در صورتی که مصاحبه گر فرد ماهر بوده بوده باشد. می تواند به اطلاعات وسیع و عمیقی دست یابد.
حضور مصاحبه گر این امکان را فراهم می کند که مصاحبه شونده منظور و هدف وی را از سوالات بهتر درک نموده و دقیق تر و مناسب تر پاسخ بدهد.
معمولا به همه سوالات پاسخ داده می شود.

26. معایب
وقت گیر است و در مدت زمان کوتاه نمی توان از افراد زیادی مصاحبه به عمل آورد.
پر هزینه می باشد.
با توجه به وقت گیر و پر هزینه بودن معمولا تعداد افراد مورد مطالعه زیاد نیست.
تجزیه و تحلیل ، تعبیر و تفسیر آنها مشکل است.

27. تاثیر مصاحبه بر مصاحبه شونده
اين عامل تقريباً در كليه موقعيتهاي مصاحبه اتفاق مي افتد . مصاحبه شونده ممكن است نسبت به منظور مصاحبه كننده بي اعتماد بوده و از دادن بعضي پاسخ ها طفره رفته و يا پاسخهاي گمراه كننده دهد .

28. نکات ضروری برای استفاده از روش مصاحبه
مصاحبه گر و مصاحبه شونده هردو به یک زبان و حتی به یک لهجه تکلم نماید
در صورتی که از وسایلی مانند ضبط صوت و یا ضبط تصویری استفاده می شود اجازه گرفته شوند.
مصاحبه گر از اعمال نظرات ، تعصبات و تمایلات شخصی خودداری نماید
محیط آرام و صمیمی برای مصاحبه شونده ایجاد شده باشد.
مصاحبه گر از هدف و سوالات تحقیق آگاه باشد تا جهت مصاحبه را صحیح هدایت نماید.
شرایط برای همه افراد مورد مصاحبه یکسان باشد.
از وارد شدن به مسائل خصوصی مصاحبه شونده خودداری شود.
به مصاحبه شونده این اطمینان داده شود که انچه بیان می کند کاملامحرمانه خواهد بود و از فاش شدن نام او در مطالب خودداری خواهد شد.

29. مصاحبه و مشاهده بايستي همراه با دستورالعمل نحوه انجام مصاحبه باشد و براي استفاده از روشهاي مشاهده و مصاحبه ، جمع آوري كنندگان داده ها بايد قبلاً آموزش هاي لازم را ديده باشد .

30. استفاده از اطلاعات موجود
در اين روش اطلاعات به وسيله ديگران جمع آوري شده است
مانند : پرونده هاي بيمارستاني ، اطلاعات مربوط به سرشماري و ....

31. مزایا ارزان بودن بدليل موجود بودن اطلاعات
امكان ارزيابي موضوع مورد تحقيق در گذشته
يكي از بهترين روش های گرد آوری داده ها در مطالعات گذشته نگر

32. معایب اطلاعات ممكن است هميشه در دسترس نبوده يا ناقص باشند .
مشكلات اخلاقي مانع از دستيابي و يا استفاده از اطلاعات موجود باشد .
اطلاعات موجود ممكن است قديمي باشنـــد.

35. Tools Generation Methods:
Modification
Translation

36. Validity & Reliability

37. Validity How well a survey measures what it sets .out to measure
آیا ابزار طراحی شده همه ویژگی های مهم و اصلی مفهوم مورد اندازه گیری را در بردارد؟
آیا سازه های ابزار همان چیزی را که باید بررسی می کند ؟
آیا اجزاء و کلیت ابزار قابل پذیرش متخصصان مربوطه می باشد؟
اعتبار برآیند دو بردارReliability (همیشه به هدف زدن) و Un biasness (نداشتن تورش یا درست به هدف زدن) است.
به عبارتی Validity یعنی به هدف زدن و همیشه به هدف زدن.

38. Assessment of validity
Validity is measured in four forms:
Face validity
آیا درک پاسخ دهنده ازمفهوم متن سوالات همان است که مد نظر محقق است؟
Content validity
آیا محتوی سوالات پرسشنامه در راستای هدف اصلی و سوال پژوهش است؟
Construct validity
ساختار پرسشنامه با مفهوم انتزاعی موضوع مطابقت دارد ؟به بیان دیگراین اعتبار بیانگر این است که تا چه اندازه سازه مورد مطالعه ارزیابی شده است.
predictive validity
پاسخ های داده شده تا چه اندازه با نتایج اینده همخوانی دارد؟

39. Face Validation
روائی صوری به اعتبار ظاهری ، منطقی بودن ، گویا و مختصر بودن متناسب بودن ،جذاب بودن ، توالی منطقی آیتم ها ، وجامعیت ابزاراز نگاه گروه هدف می پردازد و روائی صوری به این سوالات پاسخ می دهد که :
آیا افرادی که قرار است به این ابزار پاسخ دهند ، با عبارات و جمله بندی آن آشنا هستند؟
آیا برداشت افرا د مورد پژوهش همان است که مورد نظر محقق است ؟
آیا اجزاء و کلیت ابزار قابل پذیرش پاسخ دهندگان می باشد؟
آیا ابزار طراحی شده از لحاظ ظاهری با هدف مطالعه مرتبط است ؟

40. Face validity Measurement
جهت اندازه گیری روایی صوری از گروه هدف در مورد شاخص های زیر بر اساس طیف ليکرتي( بسیار مهم است ، مهم است ، نسبتا مهم است، اندکی مهم است ، اصلا مهم نیست ) نظر خواهی خواهد شد.
(Relevancy ) مربوط بودن تناسب
Ambiguous ابهام و برداشت های نارسا
Difficulty دشواری
Impact Score = Frequency (%)  Importance
فراواني بر حسب درصد= تعداد افرادي است که به آيتم ها امتياز 4 و 5 داده اند
اهميت= ميانگين نمره اهميت بر اساس طيف ليکرتي( بسیار مهم است ، مهم است ، نسبتا مهم است، اندکی مهم است ، اصلا مهم نیست )
در صورتيکه امتياز تأثير از 1/5بيشتر شود، آيتم مناسب تشخيص داده شده و حفظ خواهد شد.

41. Content validity Measurement
Content Validity Ratio (C. V.R)
Content Validity Index(C.V.I )
Expert Panel &
پانل خبرگان Expert Panel در خصوص هرآیتم به سه طیف زیر پاسخ می دهد.
آیتم ضروری است (Essential)
مفید ولی ضروری نیست (Useful but not essential )
ضرورتی ندارد(No necessary )
n = تعداد متخصصانی که گزینه ضروری را انتخاب نموده اند
=Nارزیابها
در صورتی که عدد حاصله از عدد جدول بزرگتر باشد بیانگر آن است که وجود آیتم مربوطه در این ابزار ضروری و مهم است

42. جدول لاوشه Number of Panelists Minimum Value 5 .99 6 7 8 .75 9 .78 10
.62 11
.59 12
.56 13
.54 14
.51 15
.49 20
.42 25
.37 30
.33 35
.31 40
.29

43. محاسبه شاخص روائی محتوی (Content Validity Index)
پانل خبرگان در مورد اطمینان از اینکه برای دستیابی به اهداف پژوهش آیتم ها به بهترین نحو طراحی شده اند سه معیار زیر در طیف لیکرتی 4 قسمتی برای هر آیتم اظهار نظر نموده و محاسبه می شود.
سادگی وروان بودن (Simplicity)
مربوط یا اختصاصی بودن (Relevancy, Specificity)
وضوح یا شفاف بودن (Clarity)

44. نمره CVI بالاتر از =0/79 قابل قبول است. .
سئوالات
مربوط بودن
واضح بودن
ساده بودن
مربوط نیست 1
نستبا مربوط است 2
مربوط است 3
کاملا مربوط است4
واضح نیست
نستبا واضح است2
واضح است
کاملا واضح است4
ساده نیست
نسبتا ساده است2
ساده است 3
کاملا ساده است4
1.چه میزان تشویق والدین به مطالعه درایجاد انگیزه شما موثر است؟
2.چه میزان مطالعه والدین در ایجاد انگیزه شما موثر بوده است؟
نمره CVI بالاتر از =0/79 قابل قبول است. .

45. Translation

46. Process of Translation and Adaptation of Instruments

47. The aim of this process is to achieve different language versions of the English instrument that are conceptually equivalent in each of the target countries/cultures. That is, the instrument should be equally natural and acceptable and should practically perform in the same way.
The focus is an cross-cultural and conceptual, rather than on linguistic/literal equivalence

48. Implementation of this method includes the following steps:
Forward Translation
Expert panel
Back-translation
Pre-testing and cognitive interviewing

49. 1. Forward translation
One translator, preferably a health professional, familiar with terminology of the area covered by the instrument and with interview skills should be given this task. The translator should be knowledgeable of the English-speaking culture but his/her mother tongue should be the primary language of the target culture.

50. The following general guidelines should be considered in this process:
Translators should always aim at the conceptual equivalent of a word or phrase, not a word-for-word translation, i.e. not a literal translation. They should consider the definition of the original term and attempt to translate it in the most relevant way.
Translators should strive to be simple, clear and concise in formulating a question. Fewer words are better. Long sentences with many clauses should be avoided.

51. The target language should aim for the most common audience
The target language should aim for the most common audience. translators should avoid addressing professional audiences such as those in medicine or any other professional group. They should consider the typical respondent for the instrument being translated and what the respondent will understand when s/he hears the question.

52. 2. Expert panel
A bilingual (in English and the target language for translation) expert panel should be convened by a designated editor-in-chief.
The goal in this step is to identify and resolve the inadequate expressions /concepts of the translation, as well as any discrepancies between the forward translation and the existing or comparable previous versions of the questions if any.

53. 3. Back-translation
Using the same approach as that outlined in the first step, the instrument will then be translated back to English by an independent translator, those mother tongue is English and who has no knowledge of the questionnaire.

54. Pre-test respondents should include individuals representative of those who will be administered the questionnaire.
Pre-test respondents should number 10 minimum for each section.
The answers to these questions should be compared to the respondent’s actual responses to the instrument for consistency.

55. Respondents should also be asked about any word they did not understand as well as any word or expression that they found unacceptable or offensive.
Finally, when alternative words or expressions exist for one item or expression, the pre-test respondent should be asked to choose which of the alternatives conforms better to their usual language.
This information is best accomplished by in-depth personal interviews although the organization of a focus group may be an alternative.

56. Reliability
نتيجه سنجشهاي مختلف يك نمونه مقدار ثابتي باشد . یعنی پاسخگو در فواصل زماني معين، مكرراً به یک سئوال پاسخ های یکسانی بدهد.. ابزاری که برای جمع آوری داده ها مورد استفاده قرار میگیرد درمرحله نخست باید از روايي ( اعتبار ) برخوردار باشند و درمرحله دوم باید پايايي ( اعتماد ) داشته باشند .

57. اجراي دوباره آزمون يا روش بازآزمايي Test – Retest ))
روش موازي يا روش آزمونهاي همتا (Equivalence )
روش تصنيف يا دونيمه کردن آزمون Split – half ))
روش کودر _ ريچاردسون ( Kuder – Richardson)
روش آلفاي کرونباخ ( Cronbach Alpha)

58. رابطه بين اعتبار و پايايي
اعتبار شرط كافي براي پايايي است.
پس ابزار معتبری ، پايا نيز است.
پايايي شرط لازم براي اعتبار است.
پس يك اندازه پايا ممكن است معتبر نباشد.