1. F3031 : OBJECT ORIENTED PROGRAMMING
Pengenalan Kepada Orientasi Objek
Prepared by : Suzila Yusof

2. PENGATURCARAAN BERSTRUKTUR
Aturcara dipecah-pecahkan kepada modul-modul atau prosedur
Setiap modul mempunyai data dan fungsinya sendiri yang boleh dicapai oleh fungsi lain
Rajah 1.1 menggambarkan bentuk pengaturcaraan berstruktur di mana ac dipecahkan kpd fungsi-fungsi
Setiap fungsi mempunyai datanya sendiri disamping berkongsi data global.
Fungsi-fungsi yg menggunakan data global ini boleh mengubah data tersebut tanpa sebarang kekangan
Bagi ac yg besar, adalah agak sukar utk mengenal pasti fungsi-fungsi yg mencapai data global.
Ini mengakibatkan seandainya sesuatu struktur data global perlu diubahsuai, fungsi-fungsi yang menggunakannya perlu juga dikaji samada perlu diubahsuai akibat dari perubahan ke atas data tersebut.
Masalah ini blh mengakibatkan berlakunya ralat dlm ac dan proses penyenggaraan agak sukar dilakukan.
Oleh itu, pengaturcaraan berstruktur terbukti gagal dalam penyelesaian masalah dalam krisis perisian.

3. PENGATURCARAAN BERSTRUKTUR
MAIN PROGRAM
FUNCTION 3
FUNCTION 2
GLOBAL DATA
FUNCTION 5
FUNCTION 4
FUNCTION 1
Rajah 1.1

4. PERMASALAHAN DALAM PEMBANGUNAN PERISIAN BERSTRUKTUR
Krisis yg biasa berlaku dalam pembangunan perisian menggunakan pengaturcaraan
berstruktur adalah :
Projek tidak dpt disiapkan pd tarikh yg ditetapkan
Pembangunan projek melebihi anggaran kos
Perisian yg dihasilkan tidak menepati kehendak pengguna dan ini menjadikan perisian tersebut tidak dpt digunakan oleh pengguna
Proses penyenggaraan perisian agak sukar. Akibatnya jangka hayat sistem adalah pendek
Keperluan pengguna yang sentiasa berubah-ubah menjadikan pembangunan ac agak sukar
Teknik pembangunan perisian yang digunakan tidak menggambarkan operasi dunia sebenar.
Pengaturcaraan berorientasikan objek seterusnya dihasilkan bagi mengatasi masalah
yg tlh disebutkan di atas. Teknik pengaturcaraan ini mula digunakan dengan meluasnya
pada tahun 1990an.

5. PENGATURCARAAN BERORIENTASIKAN OBJEK
Satu organisasi perisian yang terdiri dr sekumpulan objek yang bekerjasama di antara satu sama lain.
Setiap objek merupakan instant kpd sesuatu kelas dan kelas-kelas pula merupakan ahli kpd satu hirarki dlm hub pewarisan.
Cara pengaturcaraan terbaru yg cuba meniru keadaan dunia sebenar dengan menggunakan objek-objek.
Ia masih menggunakan konsep ac berstruktur yang digabungkan dengan bentuk pengaturcaraan baru.
Rajah 1.2 menggambarkan organisasi data dan fungsi di dlm pengaturcaraan berorientasikan objek. Setiap objek mempunyai data dan fungsinya sendiri dan objek-objek berkomunikasi di antara satu sama lain dengan menghantar mesej.

6. PENGATURCARAAN BERORIENTASIKAN OBJEK
Object 1
Object 2
Data
Function
Object 3
Rajah 1.2 : Objek-objek dalam pengaturcaraan OO

7. PENGATURCARAAN BERORIENTASIKAN OBJEK
Pelanggan
Nama
NoAkaun
Baki
Akaun
JenisAkaun
JenisTransaksi
bukaAkaun( )
urusAkaun( )
kemaskiniMaklumat( )
PekerjaBank
Nama
Jawatan
Gaji
Tugas
Rajah 1.3 Rajah kelas yang menggambarkan hubungan di anatara Pelanggan, Akaun dan PekerjaBank

8. PENGATURCARAAN BERORIENTASIKAN OBJEK
Rajah 1.3 merupakan satu rajah kelas yg terdiri dr objek Pelanggan, Akaun dan PekerjaBank.
Setiap objek mempunyai data dan kelakuannya sendiri
Objek2 berkomunikasi dgn menghantar mesej
Contoh :
- pelanggan menghantar mesej bukaAkaun() kpd Akaun dan ini mengakibatkan objek Akaun bertindakbalas terhadap mesej tersebut dgn menghasilkan akaun bg Pelanggan tersebut.

9. PENGATURCARAAN BERORIENTASIKAN OBJEK
Kelebihan OOP :
Fasa analisa & rekabentuk sistem lbh mudah krn corak pengaturcaraan cuba meniru keadaan dunia sebenar dgn menggunakan objek sbg fokus utamanya.
Membenarkan kod digunakan semula
Penyenggaraan sistem lbh mudah, kerana pengubahsuaian hanya mengambil kira objek-objek yg terlibat shj
Mengurangkan pembinaan kod yg berulang krn kod yang tlh dihasilkan blh diguna semula
Aturcara yg dihasilkan lbh selamat.

10. PERBEZAAN ANTARA PENGATURCARAAN BERSTRUKTUR Dan OOP
Penekanan ialah kepada data daripada prosedur
Data dan fungsi-fungsi dikumpulkan dalam kelas
Reka bentuk keseluruhan sistem mudah difahami oleh orang lain (walaupun tidak mempunyai latar belakang pada komputer sains)
Menggunakan pendekatan dari bawah ke atas dalam reka bentuk atur cara
Penekanan ialah pada fungsi(algoritma)
Data dan fungsi-fungsi adalah disimpan berasingan.
Reka bentuk tidak kemas, sukar untuk faham dan sukar untuk dilaksanakan.
Menggunakan pendekatan dari atas ke bawah.

11. KONSEP-KONSEP ORIENTASI OBJEK
Konsep-konsep penting OO terdiri drp :
Kelas (Class)
Objek (Object)
Pengabstrakan Data (Data Abstraction)
Pengkapsulan Data (Encapsulation)
Polimorfisma ( Polymorphism)
Pewarisan (Inheritance)

12. KELAS: KONSEP-KONSEP ORIENTASI OBJEK
Objek yg mempunyai struktur data & kelakuan yg sama dikumpulkan dalam satu kelas.
Kelas tidak mempunyai nilai bg data/attribut
Setiap objek merupakan instant kpd kelasnya
Contoh kelas : kenderaan, perenggan, syarikat , masa, haiwan
Drpd kelas terhasillah objek atau instant
Instant : objek unik yg mempunyai nilai data/atributnya yg tersendiri ttp berkongsi nama attribut dan operasi dengan instant dr kelas yg sama.
Contoh instant : - Kereta Honda Civic, WNF3318
- Perenggan pertama dalam dokumen cuba.doc
- Buku Pengaturcaraan OO : Pendekatan C++

13. OBJEK: KONSEP-KONSEP ORIENTASI OBJEK
Mempunyai pengenalan, kelakuan dan attribut.
Boleh berupa konkrit atau konsep
Jadual 1.1 menyenaraikan contoh objek konkrit dan objek konsep
Identiti – Ciri sesuatu objek yg membezakannya dr objek lain
Objek Konsep
Objek Konkrit
Polisi
Undang-undang
Masa
Jadual kuliah
Kerusi
Bola
Pekerja di sebuah syarikat
Imej dalam dokumen

14. OBJEK: KONSEP-KONSEP ORIENTASI : OBJEK samb…
Attribute – merupakan data atau maklumat yg dipunyai oleh sesuatu objek. Data yg dipunyai oleh sesuatu objek membezakannya dengan objek lain. Attribute sesuatu objek bertukar apabila datanya bertukar.
Contoh attribute sesuatu objek :
- panjang perenggan : 20 perkataan
- Tahap kemahiran pekerja : sederhana
- tarikh perlaksanaan polisi : 20hb Jun 2010
Method – merujuk kpd bagaimana sesuatu objek bertindak dan bertindakbalas terhadap perubahan sesuatu keadaan ataupun terhadap penerimaan mesej dr objek lain. Dikenali juga sebagai fungsi.
Contoh method bagi kelas perenggan : Pamer perenggan, taip perenggan, kemaskini perenggan
Contoh method bagi kelas polisi : ubah polisi, analisa polisi, laksana polisi

15. OBJEK: KONSEP-KONSEP ORIENTASI : PENGABSTRAKAN DATA samb…
Konsep di mana ianya memfokus kpd aspek penting dan mustahak kpd satu entiti manakala aspek yg tidak penting dan tidak berkaitan diabaikan
Pengguna hanya perlu tahu ciri-ciri yang dipunyai oleh sesuatu kelas dan methodnya tanpa perlu mengetahui bagaimana method tersebut dilaksanakan.
Rajah 1.4 menggambarkan perlaksanaan konsep pengabstrakan data
Pelajar
Nama
NoPend
HPNM
Kursus
Belajar( )
LayarInternet( )
HadirKuliah( )
Pelajar
Abstrak kepada
Rajah 1.4 : Pengabstrakan data bagi Pelajar

16. OBJEK: KONSEP-KONSEP ORIENTASI : PENGKAPSULAN DATA
Dikenali sbg penyembunyian maklumat
Satu konsep di mana data dan fungsi dikumpul dalam satu unit
Dengan pengumpulan data dan fungsi dalam satu unit, data tdk boleh dicapai oleh objek luaran yg lain
Data tersebut hanya blh dicapai oleh fungsi yg terkandung dlm objek tersebut
Konsep ini memastikan bahwa data tidak blh diubah oleh objek lain dgn sewenang-wenangnya

17. OBJEK: KONSEP-KONSEP ORIENTASI : PERWARISAN
Merupakan kebolehan sesuatu objek mewarisi ciri-ciri superclassnya berdasarkan kpd satu hubungkait hirarki
Dlm perwarisan, kelas pd awalnya didefinisikan secara kasar atau secara umum dan ciri-ciri yg lbh spesifik bg sesuatu kelas kemudiannya diperincikan bg membentuk subclass.
Superclass mewariskan ciri-cirinya kpd subclass manakala subkelas mewarisi semua ciri-ciri superclassnya disamping mempunyai ciri-ciri uniknya yang tersendiri.
Rajah 1.5 menggambarkan konsep pewarisan di mana kelas kenderaan mempunyai atribut dan kelakuannya sendiri. Subclassnya pula mewarisi semua ciri pada kenderaan disamping mempunyai cirinya yg tersendiri.
Penggunaan semula kod yg menjadi kekuatan teknik orientasi objek boleh dilaksanakan melalui konsep perwarisan.

18. OBJEK: KONSEP-KONSEP ORIENTASI : POLIMORFISMA
Objek yg berlainan jenis boleh memberi tindakbalas yg berbeza terhadap operasi yg sama.
Konsep ini blh dilaksana melalui method limpahan (overloading method) atau overridding method
Overloading Method
- merupakan metod dlm kelas yg sama yg mempunyai nama yg sama ttp dibezakan dr
segi jenis pulangan, bil parameter dan jenis parameter
- Contoh : operasi umpukData ke atas seorang pelajar boleh dilaksana dgn beberapa
cara berbeza sebagaimana berikut:
umpukData(string nama);
umpukData(string nama, int kredit, float cpa);
umpukData(string noID, char Gred);

19. OBJEK: KONSEP-KONSEP ORIENTASI : POLIMORFISMA
Overridding method
objek-objek dr kelas yg berbeza ttp mempunyai method yg sama dan bertindakbalas dgn cara berlainan.
Walaubagaimanapun objek-objek ini mestilah mempunyai hubungan dlm satu hirarki perwarisan
Contoh :
- Operasi Bergerak : bagi objek kenderaan, kereta bergerak adalah adalah berbeza dgn cara keretapi bergerak
- Operasi Terbang : bagi objek yg boleh terbang, jet terbang adalah berbeza dgn cara kapalterbang terbang
Bagi polimorfisma, setiap objek beroperasi dgn caranya yg tersendiri. Rajah 1.6
menunjukkan bagaimana polimorfisma dilaksanakan ke atas ops dipandu( ) pd kelas
kenderaan. Subkelas kpd kenderaan iaitu kereta, kapalterbang dan keretapi setiap satunya
mempunyai operasi dipandu( ) ttp bagaimana setiap kenderaan tersebut dipandu adalah
berbeza di antara satu kelas dgn kelas lain.

20. OBJEK: KONSEP-KONSEP ORIENTASI : PERWARISAN samb…
Kenderaan
Model
TahunKeluaran
BilPenumpang
Dipandu( )
Superclass
subclass
Kapalterbang
Ketinggian
Dipandu( )
Terbang( )
Kereta
AdaStereng
Dipandu( )
Keretapi
BilGerabak
Dipandu( )
Rajah 1.6: Pewarisan dan perlaksanaan polimorfisma ke atas operasi dipandu

21. OBJEK: KONSEP-KONSEP ORIENTASI : AGGREGATION
Atribut bg sesuatu objek x semestinya terdiri dr data primitif shj ttp blh berjenis objek.
Ini berlaku kerana adakalanya komponen sesuatu objek terdiri dr objek lain
Konsep ini dikenali svg aggregation
Contoh : Komputer – terdiri drp pemproses, RAM, monitor, papankekunci dan
tetikus
Syarikat - terdiri drp pelbagai jawatan
Rajah 1.7 menggambarkan konsep aggregation di mana, syarikat komputer yang terdiri dari jabatan pengurusan, jabatan penyelidikan dan jabatan kewangan.

22. OBJEK: KONSEP-KONSEP ORIENTASI : AGGREGATION
Syarikata Komputer
Jabatan Pengurusan
Jabatan Penyelidikan
Jabatan Kewangan

23. Bahasa Berorientasikan Objek
Bahasa objek terbahagi kpd 2 : bahasa berasaskan objek dan bahasa berorientasikan objek
Bahasa berasaskan objek merupakan bahasa yg mempunyai konsep enkapsulasi data dan juga mempunyai konsep kelas dan instant.
Contoh bahasa berasaskan objek ialah Ada
Sesuatu bahasa komputer dikatakan sbg bahasa berorientasikan objek jika ia memenuhi syarat berikut :
Boleh enskapsulasi data
Mempunyai konsep kelas dan instant
Boleh melaksanakan konsep perwarisan
Boleh melaksanakan konsep polimorfisma
Bahasa berorientasikan objek yg digunakan sekarang terbahagi kpd 2 : bahasa orientasi objek asli dan bahasa hibrid

24. Bahasa Berorientasikan Objek samb…
Bahasa hibrid merupakan satu bahasa yg agak fleksibel di mana pengaturcara blh menulis aturcara samada secara berstruktur atau berorientasikan objek.
Bahasa orientasi objek asli hanya membenarkan pengaturcara menulis aturcara secara berorientasikan objek shj.
Contoh bahasa berorientasikan objek asli : Smalltalk, Simula, Eiffel, Actor dan Java
Contoh bahasa hibrid : C++, Objective-C, Object-Pascal dan CLOS