1. Rrjetë i ndërlidhur kompjuterësh në mbarë botën
Çka është Interneti?
Rrjetë i ndërlidhur kompjuterësh në mbarë botën

2. . . . Ndërlidhje në mbarë botën
Kujtojeni, si është i organizuar sistemi telefonik. . .
. . . Ndërlidhje në mbarë botën

3. Interneti
World
Wide
Web
File Transfer
Program (FTP)
Telnet

4. Elementet në
World Wide
Web
Zëri
Video
Dokumente
Foto &
Vizaime

5. -it
Elementet e
Të dhënat
Teksti
Prezentimet
Zëri
Fotografitë

6. Interneti
“Rrjetë kompjuterësh të kyçur në dhjetra mijëra rrjeta të vogla kompjuterësh rrethepërqark globit. Secili kompjuter ka mundësi të komunikoj me secilin kompjuter tjetër të kyçur në këtë rrjetë.“

7. Tri media të reja të shekullit 20
Radio
Televisioni
Interneti

8. Mediat Tradicionale janë të Centralizuara
Shtypi
Radio
Televizioni
Mediat
Tradicionale
janë të
Centralizuara

9. Mediat Tradicionale Kanë shumë operacione Janë të shtrenjëta
Restrikcion të informimit
Qasje të kufizuar

10. Interneti Nuk ka kontroll qendrore
Çdonjëri mund të ket qasje (prej shtëpisë, zyrës, Internet kafesë, etj)
Çdo person shkrimin, editimin dhe redaktimin e bën në pronësi të vetën
Nuk ka qendër gjeografike

11. Kjo quhet Lidhje prapavajtëse (Feedback)
Dallimi kryesor në mes të mediave tradicionale (radio/TV) dhe Internetit është se përmes Internetiti Ju mund të dërgoni porositë mbrapa.
Kjo quhet Lidhje prapavajtëse (Feedback)
Ju pranoni informata dhe ju dërgoni informata.

12. Internet (disa kthesa)
1960: U disajnua si një mjet kommunikimi i pathyeshëm (Fillimisht për Armatën Amerikane). Pastaj, kryesisht u përdor për nevoja akademike dhe shkencore
1971: u bë shumë i popullarizuar
1976: Elizabeth II dërgoi
1982: U krijua EUnet (European UNIX Network) për të mundësuar qarkullimin e e lirë të -ave.
1983: U krijua EARN (European Academic and Research Network.
1991: Lindi World Wide Web

13. “Çka bëjnë atëherë njerëzit përmes Internetit?”
Njerëzit dëgjojnë në radio dhe shiqojnë në TV lajmet dhe argëtohen, por
“Çka bëjnë atëherë njerëzit përmes Internetit?”

14. Biznes dhe zbulime gazetareske
Detyra shtëpie dhe hulumtime shkencore
Dërgojnë porosi, dorëshkrime, fotografi dhe të dhëna
Iu bashkangjiten grupeve për diskutime
Blejnë mall
Bëjnë rezervime biletash për tren dhe aeroplan
Bëjnë lajmerime, konsultime
Bëjnë intervista

15. Interneti: Është rrjetë kompjuterësh gjithëpërfshirëse
Përmban World Wide Web dhe
Është i “decentralizuar” sepse gjithsecili mund të dërgoj informacionet e veta dhe të pranoj (Komunikimi i quajtur lidhje prapavajtëse Feedback)
Më shumë se sa vetëm vështrues pasiv, ju participoni në Internet

16. Interneti
Ministria e mbrojtjes e SHBA-se , ne kohen e luftës se ftohte i kushtoi vëmendje te veçante zhvillimit te sistemit te telekomunikimeve.
Duke e ndjekur logjiken e menaxhimit te centralizuar dhe hierarkik te sistemeve ushtarake edhe sistemet telekomunikuese u organizuan ne ketë forme , por frika nga mundësia e sulmit nga ana e armikut ne qendrat menaxhuese telekomunikuese, i detyroi strateget ushtarak te mendonin për mënyra te reja , respektivisht te sigurojne nje qeverisje te decentralizuar te sistemeve telekomunikuese.
Kjo detyre iu besua agjensionit ARPa – Advanced Reasearch Projects Agency e cila duhej ti plotësoj dy kushte:
Rrjeti komunikues nuk guxonte te varej nga qeverisja e centralizuar dhe
Sistemi duhej vendosur ashtu qe te mund te punoje edhe nëse dëmtohet ndonjë pjese e tij.

17. NSFnet qe gati u asimilua nga ai.
Ne vitin 1969 u krijua rrjeti ARPAnet i cili për shkaqe praktike ne vitin 1983, ne kohen kur kishte lidhur me shume se 1000 kompjuterë , u nda ne dy rrjete :Arpanet dhe Milnet.
Ne vitin 1986 u bashkua
ARPAnet i cili do tu shërbente nevojave te organizatave civile
NSFnet qe gati u asimilua nga ai.
Kështu heshtazi lindi Interneti i cili me përfshinte me se 1 milion kompjuter dhe ky vit shënohet si vit net e cilin Interneti u be “ një e mire e përgjithshme njerëzore”
Me se 150 milion njerëz te cilët punojnë ne shkence arsim qeveri dhe biznese e përdorin Internetin me qellim te këmbimit te informative dhe kryerjes se transaksioneve afariste,
lidhjes direkte me konsumatorë ose partnere,
dërgimit te mesazheve tekstuale, grafikes, fotografive apo zërit.
Interneti ofron informata për individët e ndërmarrjet lidhur me produktet qe ata ofrojnë.

18. Përmes Internetit mund te:
Komunikoni – te dërgoni , dokumente, te dhëna te merrni pjese ne konferenca elektronike
Te qaseni ne informata – te kërkoni dokumente te lexoni broshura elektronike , libra apo konkurse
Te merreni pjese ne diskutime – te bashkoheni ne diskutime interactive ne grupe duke përdorur transmetimin e zërit
Te furnizoheni me informata – te transferoni fajllat dhe tekstin nga kompjuteri grafikonet kompjuterike etj
Te argëtoheni – te luani lojëra , te shikoni video klipe , te lexoni gazeta dhe libra te ilustruara dhe
Te këmbeni transaksione afariste – te shitni ,bleni mallra dhe produkte , te shpallni konkurse etj

19. Interneti është bere baze për:
Krijimin e modeleve te reja te bizneseve
krijimin e proceseve te reja afariste dhe
krijimin e një mënyre te re te shpërndarjes se njohurive
Sipas disa shënimeve:
Ne mars 1996 ishin 30 milion shfrytëzues
rreth 10 milion nga ta e shfrytëzonin Webin
Numri i shfrytëzuesve rritej rreth 100 milion shfrytëzues
ne vitin 1996 kishte domene

20. Qasja ne Internet
Fizikisht lidhja ne internet behet ne Tri mënyra:
Me ane te Modemit: i cili bën kyqjen ne internet përmes lidhjes telefonike ku ne ketë rast kompjuteri e merr rolin e terminalit te kyqur ne kompjuterin qendrr
2. Ne rrjetin lokal: nëse kompjuteri eshte pjese e ndonjë rrjete locale ku ai do te mund te lidhet nepermejt te sistemit Gateways i cili u mundëson rrjetave qe te komunikojnë ne mes veti
3. Nga rrjeti digjital i shërbimeve te integruara: përkatësisht modemi ose lidhja telefonike digjitale ISDN –Interchange Systems Digital Network, ku qasja ne Internet realizohet ne mënyre te drejtpërdrejt.
Kjo qasje paraqet nivelin me te larte dhe me te shtrenjte. Për qasje ne Internet nevojitet programi gjurmues Browser.
Programet me te njohura jane:
Microsoft Internet Explorer dhe Netscape Comunicator te cilet programe i ndihmojnë shfrytëzuesit te përdor serviset e Internetit perms Internet Provajdereve Internet Servise Provajder(ISP).

21. Disa nga termet më të shpeshta ...
Web Page, Faqe ose Site: Lokacioni i informatave. Ngjashëm me Radio ose TV stacion.
Addresa: Vendi i lancimit të Web Faqes. ( Adresa e banimit osa ngjashëm me frekuencat-valët.
Kompjuteri i juaj: Shpesh quhet klient
Server: Kompjuteri qendror që mundëson përmes lidhjeve digjitale qasjen në kompjuter të tjerë

22. Si t’i vizitojmë Web faqet

23. Si punon Web-i. . .
1. Shtypeni adresën e site (WebFaqes) që dëshironi ta vizitoni në browser-in e kompjuterit tuaj
2. Kompjuteri i juaj lidhet në server i cili ka lidhje elektronike për t’iu qasur Site-it të kërkuar
3. Informata nga Site-i paraqitet prapa në kompjuterin tuaj

24. Shembull: Rrugëtimi i linkut për të kaluar prej një Web Site tek tjetri.

25. Web Browser quhet softveri që mundëson qasjen në Web.
Ai është një derë për surfim në Web

26. Emri i kompjuterit qendror (Host)
Ca fjalë për
Web adresat
Domenet në (U.S.A.)
.com = commercial
.org = organization
.edu = education
.gov = government
.net = network
Shkurtesat për
world wide
web
Emri i kompjuterit qendror (Host)
Emri i Domenit

27. Emrat e Domeneve Të disa shteteve www.bahn.de Albania .al
Antarctica .ag
Austria .bs
Belgium .bz
Bulgaria .bg
Croatia .hz
Czech Republic .cz
Finland .fi
Germany .de
Hungary .hk
Poland .pn
Romania .re
Russia .ro
Slovenia .sg
United States .us
Shembul, adresa e
Sistemit Gjerman
Të hekurudhës
Është:

28. Browserët Internet Explorer Netscape Navigator http://www.nyt.com

29. Tema 1
Tema 2
linku
HOME PAGE
Tema 3
Tema 4

30. Linku
Linku
Shembull:
New York
Times
Linku
Linku
Linku
Linku
Linku
Linku
Linku
Linku

31. Kështu do
Të duket faqja
E krijuar në
HTML

32. Konceptet kyçe për WWW Çdo Website ka adresë unikate
Ju mund ta shkruani adresën në browser ose të klikoni në link.
Browser është sikurse derë për Web-ai ju mundëson qasje në www
Homepage i ka linqet për faqet tjera të Site-it
Ruani informacionet e Webfaqeve:
-komplet, vetëm grafikën, tërë tekstin, ose një pjesë të tekstit

33. Lidhja ne Internet mund te jete :
Lidhje me ane te lidhjes telefonike e cila mundëson lidhje te një rrjeti prej 6 kompjuterësh te një linje te vetme telefonike.
B. Lidhja me mikroval (antyena) qe mundëson lidhjen e një rrjeti te vogël te mesëm apo te madh kompjuterësh.
Puna me rrjetin kompjuterik mund te jete ON-Line , kur shfrytëzuesi është i lidhur aktivisht ne rrjet për te komunikuar me ndonjë shfrytëzues
dhe OFF-LINE , kur lexuesi ka mundësi qe edhe pasi te ndërpresë lidhjen ne rrjetin kompjuterik te lexoj porosinë.

34. E-Mail-i NUK siguron ruajtje të sekretit
Nuk ka ligje që sigurojnë privatësinë -intimitetin e shkresave.
Një porosi me udhëton përmes shumë kompjuterash dhe në secilin prej tyre ajo mund të lexohet apo të shikohet

35. Password-i nuk e mbron E-mail tuaj
Gjithashtu shpesh edhepse ju e fshini porosinë, ajo ruhet në “service provider” (serveri që na ofron shërbimet e internetit)
Password-i nuk e mbron tuaj
Llogaritni se -i është si një kartëpostale
Mbani mend: Edhe -at e Microsoft-it ka mundësi të përcillen nga të tjerët.

36. Ç’është Intraneti?
Intraneti është rrjeti privat i të dhënave të një kompanie që shfrytëzon standarded dhe teknologjinë e Internetit. Informacioni në Intranet (të dhënat, grafikët, madje edhe videot dhe zëri), është në dispozicion vetëm përbrenda organizatës. Në këtë mënyrë,
dallimi kyç ndërmjet Internetit dhe Intranetit është se "firewall"-at ose softver-programet e sigurisë instalohen për të kufizuar qasjen në vetëm ata punëtorë të autorizuar për t’u futur në sistem.
Intraneti i një kompanie shfrytëzon temat e Internetit, siç janë posta elektronike, web-faqet dhe hulumtuesit (browser-at) për të ndërtuar komunikimin dhe burimin e të dhënave në një kompani specifike.

37. Në organizatat të cilat praktikojnë menaxhimin e diturisë, funksioni i Intranetit është të bëjë diturinë e "ekspertëve" të kompanisë më shumë të qasshme nëpër organizatat e tyre.
Ekziston një përpjekje e organizuar mirë dhe qëllim plote për të mbajtur, analizuar dhe për të organizuar ekspertizën e punëtorëve, në mënyrë që ajo të jetë lehtë e kapshme në çdo kohë dhe nga çdo vend.

38. Ekstraneti
Disa ndërmarrje iu lejojnë individëve dhe ndërmarrjeve tjera te kenë qasje te kufizuar ne internetet e tyre .
Intranetet private te cilat iu lejojnë qasje shfrytëzuesve te jashtëm quhen Exstranete.
Extranetet janë veçanërisht te dobishëm për lidhjen e ndërmarrjeve me konsumatorët apo partneret afarist. .