1. Tregjet financiare Ndërkombëtare
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

2. Ne kete teme: Tregjet financiare nderkombnetare kuptimi
Qendrat dhe struktura e tregut financiar global
Subjektet e tregjeve nd. Pse duhen blere dhe shitur monedhat?
Funksionet e tregjeve valutore
Te hysh nen treg per te ulur rriskun
SPOT – Forward, Option – Future, Swap Currency
Faktoret e kurseve te kembimit kerkese oferta, inflacioni, perqindja e interesit
Eurotregjet
Bankingu – biznes i globalizuar
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

3. Tregjet financiare nderkombnetare
Tregjet financiare - Jo vendosje fikse por nje sistem institucionesh, procedurash, rrjet linjash, telefonike, kompjuterike, kabllore qe lidhin subjektet ne treg.
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

4. Qendrat më të mëdha të tregjeve financiare ndërkombëtare
Amsterdam
Brussels
Hamburg
Dusseldorf
London
Frankfurt
Zurich
Toronto
Paris
Basel
Rome
San
Francisco
Chicago
Madrid
Vienna
New
York
Tokyo
Hong Kong
Mexico
City
Bombay
Singapore
Sydney
Rio de Janiero
Melbourne
São Paulo
Note: Size of dots (squares) indicates cities’ relative importance
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000
9-10

5. Struktura e tregut global financiar (Londër, Nju Jork, Tokio)
9-11
© McGraw Hill Companies, Inc., 2000

6. Subjektet e tregjeve nderkombetare
Korporatat
Qeverite
Bankat
Firmat e vogla dhe
Individet
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

7. Pse duhen këmbyer (shitur/blere) monedhat kombëtare?
Pagesat mund te kërkohen në monedha të huaja.
Blerjet mund te kerkohet të paguhen në monedhën e furnitorit apo te nje vendi te trete.
Kompania mund të dëshirojë të investojë në një vend tjetër.
“Spekullimi” me monedhat.
9-2
© McGraw Hill Companies, Inc., 2000

8. Te ardhurat qe duhen konvertuar
Turistet – kerkese e kufizuar
Kompani, biznese, investime nderkombetare
Arketimet nga eksporti
Arketimi i investimeve
Licensimet
Duhen konvertuar ne monedhen e vendit meme
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

9. Pagesa jashte Pagesa e importeve Investimet jashte
Spekullimi me monedhat – Xhorxh Soros
Tregtimi i monedhave me synim perfitimin apo shmangjen e rrisqeve nga ndryshimi i kurseve te kembuimit. Krijimi “artificial” i ndryshimeve duke hyre ne treg thjeshte per efekt perfitimi (Sorros)
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

10. Funksionet e Tregjeve Valutore
Dy funksione:
Konverton monedhat
Te ofroje nje fare sigurie kundrejte riskut te kurseve te kembimit
9-6
© McGraw Hill Companies, Inc., 2000

11. Risku i monedhave
Në çdo transaksion ndërkombëtar ka një risk të monedhës nga data e kontraktimit deri ne datën e kryerjes së pagesës.
Kurset e këmbimit të monedhave ndryshojnë vazhdimisht.
9-7
© McGraw Hill Companies, Inc., 2000

12. Ekspozimi ndaj kurseve te kembimit
Ekonomik
Objektivi, të parashikohet dhe ndikohet efekti i ndryshimeve të papritura të kurseve të këmbimit në fluksin e ardhshen të cash-it të firmës.
I transaksionit
Ndodh kur pagesat bëhen ose merren në një monedhë të huaj.
I kthimit (translationit)
Vjen si rezultat i konsolidimit të burimeve dhe mjeteve të shprehuara në monedha të ndryshme të huaja, në monedhën raportuese.
9-4
© McGraw Hill Companies, Inc., 2000

13. Si ulet risku?
Kurset Spot /“ne çast” të këmbimit. Kur të dy palët në transaksion merren vesh të këmbejnë monedhat dhe kryejnë transaksionin menjëherë.
Kurset Forward/”në avancë” të këmbimit: ku palët merren vesh të këmbejnë monedhat e egzekutojnë pagesën me kurse të parapërcaktuara ne një datë të caktuar në të ardhmen (KONTRATE!!!)
Marrveshjet Option, Future (opcionale!!!)
Currency swap: blerje/shitje simultane të një sasie të caktuar monedhash ne dy data të ndryshme me vlera të ndryshme.
9-8
© McGraw Hill Companies, Inc., 2000

14. Tregjet spot dhe forward
Kuotat e drejtperdrejta dhe te terthorta
Kuotat e kryqezuara Cross rate (produkt i kuotes se drejtperdrejte te nje monedhe kundrejt dollarit me kuoten e terthorte te nje monedhe tjeter kundrejt dollarit)
Kursi i kryqezuar pound / euro = £/$ * $/€, pra £/€
Zhvleresimi dhe vleresimi i monedhave (Diskount ose premium)
Vl/zhvl = F-S/S*M
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

15. Kurset Spot dhe forward
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

16. Tregjet option dhe future
Tregjet Option (jo kontraktuale)
Japan Air lines JAL case
Tregjet future
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

17. © McGraw Hill Companies, Inc.,2000
9-1

18. Perkufizimi i Currency Swap apo i marrveshjes Swap
Kembim i monedhave midis dy vendeve me kursin zyrtar te kembimit, qe kryhet per tu siguruar burime te gatshme valutore ne rast nevoje. Marrveshja eshte ne baza “standby” dhe qe mund te ekzekutohet vetem ne se nje vend ka nevoje per monedhen e vendit tjeter per te mbajtur valuten e tyre brenda kufijve te caktuar ne raste krizash
Shembull. Franca ne ’68 gjate demonstratave te studenteve marrveshje swap me SHBA-te dhe Gjermanine Perendimore duke siguruar dollare dhe marka gjermane per te neutralizuar daljen e frangave franceze ne kembim te valutave te tjera. Marrveshje te tilla ka edhe midis SHBA-ve dhe te tjereve ne G.10
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

19. Faktoret e kurseve te kembimit
Te njejtet Faktore qe ndikojne çmimet!
Kerkese – oferta
Inflacioni
Perqindja e interesit
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

20. Teoritë Ekonomike Kërkesë oferta
Ligji One Price dhe Pariteti i fuqisë blerëse.
Përqindja e interesit
Psikologjia e investitorit.
9-14
© McGraw Hill Companies, Inc., 2000

21. Ligji “One Price”
Në tregjet konkuruese pavaresisht nga kostoja e transportit dhe barrierat tarifore tregtare, produkte të njëjtë që shiten në vende të ndryshme duhet të shiten me të njejtin çmim, kur ky i fundit është shprehur në të njëjtën monedhë.
Shembull: Kur kursi USD/Euro është 1/0.8, një xhaketë e blerë 100 USD në SHBA duhet të kushtoje 80 Euro ne vendet e BE (100*0.8)
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000
9-15

22. Pariteti i Fuqisë Blerëse PFB/PPP
Duke krahasuar çmimet e produkteve të njëjtë në vende të ndryshme mund të për caktohet kursi “real” ose PFB- në se tregjet janë eficientë.
Në tregjet relativisht eficientë (me pengesë të vogla per tregtinë dhe investimet) “kanistra e të mirave” do të kushtojë pothuajse njëlloj në secilin vend.
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000
9-16

23. Parashikimi i kurseve të këmbimit
Tregjet eficiente: kur çmimet reflektojnë të gjithë informacionin publik të disponueshëm.
Kurset Forward të këmbimit reflektojnë parashikimet e përbashkëta të pjesëmmarrësve të kurseve spot në një kohë të caktuar në të ardmen.
Tregjet jo eficientë: Kur çmimet nuk reflektojnë të gjithë informacionin publik të disponueshëm. Kurset Forward nuk janë parashikimi më i mirë i kurseve spot në të ardhmen.
Perdorimi i analizave teknike dhe fondamentale të parashikimit të kurseve të këmbimit.
9-21
© McGraw Hill Companies, Inc., 1999

24. Faktorët që ndikojnë vlerën e monedhave
Faktorë ekonomikë
1. Bilanci i pagesave
2. Përqindja e interesit
3. Inflacioni
4. Politika monetare apo fiskale
5. Konkurenca Ndërkombëtare
6. Rezervat monetare
7. Kontrolli dhe nxitesit shteterorë
8. Rëndësia e monedhës në tregun global
Faktorë Politikë
9. Filozofia e Partive politike dhe e liderve të tyre
10. Koha deri në zgjedhjet e rradhes apo ndryshimin e lidershipit politik
Faktorët e parashikimeve për të ardhmen.
11. Pritjet/expectations
12. Çmimet në tyregun Forward të këmbimit
9-22

25. Konvertueshmëria e monedhës
Konvertim i lirë.
Jo e konvertueshme
Ruajtja e rezervave të valutave të huaja.
Shërbimi i borxheve të huaja.
Blerje e importeve.
Vendime Politike.
Mjaft vende kanë kufizime të caktuara
Countertrade/Tregtia me kompensim.
9-23
© McGraw Hill Companies, Inc., 1999

26. Euromonedha Nuk eshte Euro-ja!
Eshte cdo monedhe e depozituar jashte vendit te vet te origjines.
Ne vitet ‘50. Eurolindoret frikesoheshin qe SHBA-te mund te konfiksonin depozitat per te rimbursuar humbjet e biznesit si rezultat shtetezimeve komuniste te Europes Lindore.
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000
11-12

27. Norma e interesit ne tregjet vendase dhe eurotregjet
Perqindja e interesit
Normat e huadhenies
vendase
Normat e huadhenies
ne eurotregjet
Normat vendase
te depozitave
Normat e depozitave
ne eurotregjet 0%
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000
11-15

28. TREGJET EUROMONATARE
Rreth 70% e transaksioneve mendohet qe kryhen midis vete bankave
Permasa e madhe fuqizon aftesine huadhenese
Depozituesit dhe huamarresit perfshijne:
Banka Qendrore
Institucionet financiare nderkombetare
Ndermarrjet industriale dhe tregtare
Individe private
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000
11-14

29. Tregjet euromonetare Mangesi: Bankat ka te ngjare te falimentojne
Duke poseduar monedhe te huaj do te thote qe merrni risk persiper, riskun e ndryshimit te kurseve te kembimit.
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000
11-14

30. Tregjet Globale te aksioneve (te zakonshme)
Vendet ku investitoret mund te blejne/shesin aksione.
Zhvillohet ne mjaft bursa ne mbare boten.
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000
11-19

31. Kush i perdor Eurotregjet?
Investitoret qe synojne diversifikimin e portofolit te tyre.
Kompanite qe synojne te
Emetojne aksione ne vend
Te perdorin aksionet dhe opsionet si nje forme e nxitjes se punonjesve.
Te plotesoje kerkesat e pronareve vendas
Te siguroje financimin per blerjet e ardhshme
Te rrise visibilitetin e kompanise.
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000
11-21

32. Bankingu nderkombetar
Rritje Drastike si edhe:telekomunikimi, transporti ajror rrugor, bankingu sherbimet financiare edhe para 90 por tani ne nje tjeter filozofi dhe permasa
Shume transaksione, me shume monedha, ne nje kohe me te shkurter
Struktura e bankingut nderkombetar – zyra perfaqesimi, marrdhenie pjesemarrjeje, filiale bankare
Fund
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000