2. دانشكده تربيت بدني و علوم ورزشي
دانشگاه تهران
دانشكده تربيت بدني و علوم ورزشي
موضوع :
آناتومي دستگاه عصبي
كاري از :
ابوذر خطابي
زير نظر استاد :
دكتر سوري

3. تقسيم بندي دستگاه عصبي سیستم عصبی مرکزی (CNS) مغز
نخاع
سیستم عصبی محیطی (PNS)
اعصاب مغزی
اعصاب نخاعی
اعصاب اتونومیک

4. سیستم اعصاب محیطی (PNS)
به منظور متمایز ساختن مسیرهای انتقال اطلاعات از مراکز کنترلی سیستم اعصاب مرکزی را به دو بخش عمده تقسیم کرده اند:
سیستم اعصاب مرکزی(متشکل از مغز و نخاع)
سیستم اعصاب خارجی(متشکل از اعصاب جمع آوری کننده اطلاعات و انتقال دهنده فرامین )
اعصاب این سیستم خود به دو رده تقسیم می شوند :
Somatic: در ارتباط ارگانیسم با محیط خارجی اش دخیل هستند
Autonomic(خودکار): حفظ توازن داخلی بدن از طریق تنظیم ترشح هورمون ها، جریان خون، هضم غذا و ...

5. سیستم اعصاب محیطی(PNS)

6. دستگاه عصبی محیطی 12 جفت اعصاب مغزی (چپ و راست)
31 جفت اعصاب نخاعی( چپ و راست)

7. اعصاب مغزی زوج1: بویائی زوج 2: بینائی
زوج 3: عضلات اطراف چشم و اسفنکتر مردمک (پاراسمپاتیک)
زوج 4: عضلات اطراف چشم ، زوج 5 (سه قلو): فک بالا، فک پائین و کاسه چشم
زوج 6: عضله اطراف چشم
زوج 7: عضلات چهره ، غده اشکی، غدد زیرزبانی و تحت فکی (پاراسمپاتیک)
زوج 8: شنوائی تعادلی
زوج 9: زبان و حلق و غده بناگوشی (پاراسمپاتیک)
زوج 10: عضلات حلق و حس و حرکت لوله گوارش فوقانی، قلب، ریه ها و حنجره (پاراسمپاتیک)
زوج 11: عضلات گردن ، زوج
12: عضلات زبان

8. اعصاب مغزی

9. سیستم اعصاب مرکزی(CNS)
سیستم اعصاب مرکزی از مغز و دنباله طبیعی آن یعنی طناب نخاعی تشکیل شده است.
ستون فقرات و جمجمه محافظ مناسبی برای سیستم اعصاب مرکزی هستند.

10. سلول های سازنده سیستم عصبی
نورون ها
یک قطبی، دو قطبی و چند قطبی
حسی، حرکتی و میانجی (واسطه)
نروگلیاها
از نرون ها کوچکتر هستند.
تعدا آنها 50 تا 70 برابر تعدا نرون ها است
حدود 50 درصد حجم سلول های سیستم عصبی را شامل می شوند

11. بخش های مختلف یک نرون

13. نورون تك قطبي( unipolar) : نورون حسي
نورون دو قطبي( bipolar ) : نورون واسطه
نورون چند قطبي (multipolar ) : نورون حركتي

14. انواع نورون برحسب نوع كار
Motor or efferent neuron (نورون حرکتي)
)sensory or afferent neuronنورون حسی(
)intermediate neuronنورون های واسطه(

15. نورون حسي
این نورون ها، پیام های عصبی را به طرف دستگاه عصبی مرکزی می برند. نورون های حسی محیطی را نورون های آوران اولیه (Primary afferent neurons) می نامند.

16. نورون حركتي
نورون حرکتی یا وابران (Motor, or Efferent neuron): پیام های عصبی را از دستگاه عصبی مرکزی به سمت محیط هدایت می کنند (یعنی به عضلات صاف، اسکلتی و قلبی یا غدد). نورون های سیستم اتونوم (سمپاتیک و پاراسمپاتیک) حرکتی هستند.

17. نورون واسطه
ورون ارتباطی (Connector, or association neuron) یا نورون بینابینی یا واسطه ای Interneuron):)نورون هایی هستند که وظیفه آنها ارتباط نورون ها با یکدیگر در سیستم عصبی است. به عنوان مثال می توان به بسیاری از نورون های واسطه ای در طناب نخاعی، مخچه و قشر مغزاشاره کرد. نورون های واسطه ای ممکن است مهاری یا تحریکی باشند.

18. Neurons
این سلول ها تمامی اجزای عمومی سلول ها مثل غشائ و سیتوپلاسم را دارند. اما این سلول ها با توجه به وظیفه خاصی که دارند(انتقال اطلاعات) دارای اجزایی هستند که آنها را از سایر سلول ها متمایز می سازد
Dandrites : که با شکل شاخه ای خود اطلاعات را جمع آوری و به بدنه سلولی نرون منتقل می کنند.
Axons که معمولا بسیار طولانی هستند و هر نرونی تنها یکی از آنه دارد. این جزء اطلاعات را از بدنه سلولی نرون دور می کند و به سایر نرون ها منتقل می کند(به این محل اتصال سیناپس گفته می شود)

19. Neurons

20. Neural Communication
ارتباطات نرونی توسط دو فرآیند مکمل انجام می شوند. این دو فرآیند عبارتند از:
هدایت الکتریکی(نباید با سیناپس های الکتریکی که در ادامه می آیند اشتباه شوند)
انتقال شیمیایی

21. Neural Communication
هدایت الکتریکی که انتقال پالس های عصبی در داخل نرون را سریعتر می سازند. هدایت الکتریکی امکان پاسخ سریع را بر خلاف سیستم هورمونی امکان پذیر می سازد.
انتقال شیمیایی در محل اتصال دو سلول عصبی صورت می گیرد و انتقال پالس های عصبی را بین نرون ها امکان پذیر می سازد.

22. Axon Myelination
به منظور سرعت بخشی به انتقال پالس های الکتریکی در طول آکسون ها، نرون ها از سلول های glial جانبی استفاده می کنند. این سلول ها خود را به دور آکسون ها می پیچند و غلافی را تشکیل می دهند. این غلاف از ماده ای به نام myelin تشکیل شده است. این ماده انتقال پالس های عصبی در طول آکسون ها را سریعتر می سازد.
سرعت انتقال پالس های عصبی در آکسون های دارای میلین برابر 120 متر در ثانیه است(400km/h ) . در صورت نبود میلین این سرعت به 0.5 متر در ثانیه تنزل پیدا می کند. (بیماری MS)

23. Axon Myelination

24. Synapses
سیناپس به معنی نقطه ای است که آکسون یک نرون به دندریت نرون دیگر متصل می شود. نرون ها به دو طریق می توانند به یکدیگر متصل شوند:
سیناپس های الکتریکی(سلول ها با یکدیگر تماس دارند)
سیناپس های شیمیایی(سلول ها با یکدیگر تماس ندارند)
بخش اعظم سیناپس ها در مغز انسان سیناپس های شیمیایی هستند . این سیناپس ها از سیناپس های الکتریکی کندتر هستند اما انعطاف پذیری آنها سبب ایجاد توانایی یادگیری در انسان هستند.. اجزای یک سیناپس شیمیایی در شکل زیر آمده است.

25. Synapses

26. Neurotransmitters
مولکول های شیمیایی که شلیک های عصبی را در سیناپس از یک نرون به نرونی دیگر منتقل می کنند. هرNeurotransmitter دارای شکل خاص مولکولی است که به آن امکان می دهد که به جای درست در نرون دیگر متصل شود و وظیفه خاص خود را انجام دهد..این مولکول ها به دو دسته تقسیم می شوند:
excitatory neurotransmitters
inhibitory neurotransmitter

27. Neurotransmitters مهمترین انتقال دهنده های عصبی در ادامه آمده اند
Acetylcholine : در CNS با هوشیاری، خشم، تهاجم...مرتبط است. بیماری آلزایمر با کمبود این مولکول در بخش هایی از مغز مرتبط است.
Dopamine : یک انتقال دهنده عصبی Inhibitor به حساب می آید و در کنترل حرکات ،تنظیم وضعیت روانی، انگیزش و ایجاد حس وابستگی دخالت دارد (با بیماری پارکینسون مرتبط است)
GABA (gamma-aminobutyric acid): به طور گسترده ای در کورتکس پخش می شود. این مولکول به دیدن و سایر فعالیت های کورتیکال کمک می کند. داروهایی که سطح این مولکول را در مغز بالا می برند به کنترل صرع و بیماری هانتینگتون کمک می کنند.

28. Neurotransmitters Glutamate: در یادگیری و حافظه دخیل است
Serotonin : در فعالیت های مختلفی از جمله تنظیم درجه حرارت بدن، خواب ، وضعیت روانی، اشتها دخیل است.
افسردگی، خودکشی ، بی هدفی و خشونت همه به نوعی با نوسان سطح این مولکول در مغز مرتبط هستند. داروی پروزاک که برای درمان افسردگی به کار می رود سطح این مولکول را در مغز تنظیم می کند.

29. انواع نروگلیا در سیستم عصبی مرکزی
آستروسیت ها
الیگو دندروسایت ها
مایکروگلایاها
سلول های اپندیمال

30. انواع نروگلایا در سیستم عصبی محیطی
سلول های شوآن
سلول های ماهواره ای

31. وظایف سلولهای نوروگلیا
پشتیبانی و محافظت از سلول وبافت عصبی
تنظیم یون های خارج سلولی
عمل بیگانه خواری(Phagocytosis)
تأثیر در فیزیولوژی انتقال مواد در محل سیناپس
سلولهای اولیگودندروسیت و شوان(ساختن میلین)
جلوگیری از رشدسلولهای دیگر در بافت عصبی

32. - آستروسیت. آستروسیت ها فضاهای بین نورون ها را پر می کنند
- آستروسیت. آستروسیت ها فضاهای بین نورون ها را پر می کنند. در شکل ها و اندازه های مختلفی وجود دارند. از ویژگی های این سلول ها داشتن زوائد متعدد است. بسیاری از زوائد آنها در ارتباط نزدیک با عروق خونی هستند که پاهای انتهایی دور عروقی می نامند. بنابراین احتمال دارد که در نگهداری عروق یا تبادل متابولیک میان نورون ها و دستگاه عروقی نقش داشته باشند. - الیگودندروسیت که وظیفه ساخت میلین را در دستگاه عصبی مرکزی برعهده دارد - میکروگلیا. این گروه از سلول ها، ماکروفاژ بوده و بیشتر آنها در بالغین دور عروق هستند. - سلول اپندیمی. این سلول ها دستگاه بطنی مغز و مجرای مرکزی نخاع را مفروش می کنند. - سلول شوان که در ساختن میلین نورون های دستگاه عصبی محیطی نقش دارد

33. شکل گیری سیستم عصبی

34. بخش های مختلف مغز مغز پیشین (پروزنسفالن) مغز میانی (مزنسفالن)
داین سفالن (تالاموس و هیپوتالاموس را می سازد)
تلن سفالن (مخ را می سازد)
مغز میانی (مزنسفالن)
مغز پسین (رامبن سفالن)
متن سفالن (پانز و مخچه را می سازد)
مایلن سفالن (مدولا یا پیاز مغز را می سازد)

35. بخش های مختلف مغز

36. بخش های مختلف مغز

37. بخش های مختلف مغز

38. ویژگی های مننژ سه لایه ی غشاهای مننژ غشای بیرونی (Dura mater)
غشای میانی (Arachnoid)
غشای داخلی (Piamater)

39. مایع مغزی نخاعی
تولید مایع مغزی نخاعی با کمک سلول های اپندیمال از پلاسما ی خون
وظایف مایع مغزی نخاعی:
محافظت مکانیکی مغز
محافظت شیمیایی مغز
تبادل مواد غذایی و مواد زاید بین خون و مغز

40. نواحی پیرابطنی مغز نواحی پیرابطنی مغز شامل: هیپوتالاموس غده صنوبری
غده هیپوفیز
برخی بافت های دیگر

41. خون رسانی به مغز سرخرگ مغزی
شبکه خونی به نام شبکه کورویید (Choroid plexus)
انتقال برخی مواد براحتی از خون به سلول های مغز
عبور نکردن پروتئین ها و آنتی بیوتیک ها از سد خونی مغزی
تشخیص تغییرات شیمیایی خون توسط نواحی پیرابطنی مغز

42. وظایف بخش های مختلف مغز مدولا پانز
دارای تراکت های بالا رونده و پایین رونده برای اتصال مغز به نخاع
دخالت در تنظیم فعالیت های حیاتی بدن
پانز
مانند یک پل برای اتصال نخاع به مغز و بخش های مختلف مغز به یکدیگر
وجود هسته ی برخی از اعصاب مغزی در پانز
دخالت در کنترل فعالیت تنفسی بدن

43. وظایف بخش های مختلف مغز مغز میانی تالاموس
هدایت پیام های حسی و حرکتی در بین بخش های مختلف مغز
کنترل فعالیت ناآگاهانه ماهیچه
مرکز انعکاس برای حرکت چشم ها، سر وگردن و تنه
منشا اعصاب مغزی 3 و 4
تالاموس
مهمترین مرکز رله پیام های حسی رسیده از نخاع، ساقه مغز، مخچه و دیگر بخش های مخ به قسمت کورتکس
تا حدودی دخالت در درک احساس های درد، دما و فشار

44. وظایف بخش های مختلف مغز هیپوتالاموس دارای هسته های متعدد
دخالت در تنظیم هموستازی و دمای بدن
دخالت در تنظیم فعالیت اندام های احشایی
دخالت در کنترل میزان مصرف آب و خوراک
دخالت در تنظیم الگوی خواب و بیداری

45. وظایف بخش های مختلف مغز هیپوتالاموس دارای چهار ناحیه است:
ناحیه تیوبرال: هورمون های تنظیم کننده ی فعالیت هیپوفیز پیشین را می سازد.
ناحیه سوپر اپتیک: هورمون های اکسی توسین و ضد ادراری در هسته های این ناحیه ساخته شده و برای ذخیره به هیپوفیز پسین فرستاده می شود.
ناحیه پری اپتیک: در تنظیم برخی فعالیت های اتونومیک دخالت دارد.
ناحیه مامیلاری: مرکز رله حس بویایی است.

46. وظایف بخش های مختلف مغز مخ بخش عمده مغز
دارای ماده خاکستری در بیرون و ماده ی سفید در زیر ماده خاکستری
دارای دو نیم کره و هر نیمکره دارای لب های مختلف
وجود چندین هسته پایه
جایگاه هوش، محاسبه، یادآوری، سخن گفتن و ...

47. وظایف بخش های مختلف مغز مخچه سیستم لیمبیک هسته های پایه
بزرگترین بخش مغز بعد از مخ
دارای دو نیمکره
دارای ماده ی خاکستری و سفید
دخالت در حفظ تعادل بدن
سیستم لیمبیک
هسته های پایه

48. وظایف نخاع نخاع دارای ویژگی هایی به شرح زیر است:
پیوند دستگاه عصبی مرکزی به گیرنده ها، ماهیچه ها و غدد
ادامه یافتن تا اولین مهره کمری در برخی از حیوانات (گاو، گوسفند واسب) و تا سومین مهره یا ششمین مهره کمری
دارای اعصاب نخاعی

51. اعصاب خودکار اعصاب سمپاتیک اعصاب پاراسمپاتیک
منشا از اعصاب نخاعی پشتی و کمری
سیناپس با اعصاب پس گرهی در نزدیکی ستون فقرات
تارهای سمپاتیکی پیش گرهی مایلین دار و کوتاه و تارهای پس گرهی بلند
اعصاب پاراسمپاتیک
منشا از اعصاب مغزی و نخاعی لگنی
عصب واگ دراز ترین عصب بدن است و به قلب، شش و تقریبا تمامی اندام های حفره ی شکم می رود.
تارهای پیش گرهی بلند و پس گرهی کوتاه

52. تحریک پذیری چیست و کدام سلول ها تحریک پذیرند؟
درک تغییرات بیرونی و درونی بدن توسط سلول های معین در بدن
ایجاد پاسخ مناسبی برای هر تغییر
تحریک پذیری سلول ها ناشی از دوعامل است:
اختلاف ولتاژ الکتریکی در دو طرف غشای سلول
وجود کانال های یونی که می توانند باز یا بسته باشند 52

53. پلاریزه، دپلاریزه، رپلاریزه و هایپر پلاریزه
TIME VM 53

54. آستانه تحریک، پتانسیل استراحت و پتانسیل عمل54

55. عامل اصلی تغییر پتانسیل سلول های تحریک پذیر چیست؟55

56. عامل اصلی تغییر پتانسیل سلول های تحریک پذیر چیست؟56

57. 57

58. موج پتانسیل عمل چگونه منتشر می شود؟58

59. 59

60. چگونه ایمپالس عصبی از یک نرون به نرون دیگر می رسد؟
برای انتقال پیام عصبی از یک نرون به نورن دیگر دو راه وجود دارد:
ارتباط مستقیم دو نرون با یکدیگر (سیناپس الکتریکی)
ارتباط با واسطه دو نرون با یکدیگر (سیناپس شیمیایی) 60

61. 61

62. دستگاه عصبی خودکار بدن مهمترین ویژگی های دستگاه عصبی خودکار بدن:
دخالت در حفظ هموستازی بدن
ارتباط با گیرنده های شیمیایی و مکانیکی اندام های ویسرال
دریافت پیام از بسیاری از بخش های سیستم عصبی مرکزی
هیپوتالاموس مهمترین محل کنترل مراکز اتونومیک در مدولا و نخاع
کنترل فعالیت هایی که موجب حفظ ذخایر انرژی بدن می شود در بخش پارسمپاتیکی
بخش سمپاتیکی با فرآیندهایی ارتباط دارد که همراه با مصرف انرژی هستند و بدن را برای شرایط اضطراری آماده می کند 62

63. دستگاه عصبی خودکار بدن مهمترین ویژگی های دستگاه عصبی خودکار بدن:
نرون های پیش گرهی و پس گرهی پاراسمپاتیکی استیل کولین تولید می کنند
نرون های پیش گرهی سمپاتیکی استیل کولین اما پس گرهی آن نوراپی نفرین تولید می کنند
نرون های پس گرهی سمپاتیکی و پاراسمپاتیکی دارای گیرنده های نیکوتینی برای تارهای کولینرژیک هستند
گیرنده های موسکارینی که تحت تاثیر تارهای کولینرژیک قرار می گیرند در تمام بافت های تحریک پذیر دارای اعصاب پارسمپاتیک قرار دارند 63