1. دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

2. Health System Research Workshop
دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز
مرکز کشوری مدیریت سلامت
کارگاه آموزشی روش پژوهش در سیستم سلامت
Health System Research Workshop
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

3. جلسه روز اول در پایان این جلسه فراگیران قادر خواهند بود :
جلسه روز اول در پایان این جلسه فراگیران قادر خواهند بود :
1- پژوهش یا تحقیق را تعریف کنند .
2- علل نیاز به تحقیق را درک کنند .
3- اهداف پژوهش در سیستم سلامت را بشناسند .
4- با تعریف مساله و روش شناسایی آن آشنا شوند .
5- بتوانند موضوعات پژوهش را اولویت بندی نمایند .
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

4. تحقیق یا پژوهش چیست؟
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

6. تعریف تحقیق یا پژوهش
تحقيق در لغت به معنای درست و راست گردانيدن، پيدا کردن ، يافتن يا جستجوی حقيقت آورده شده است
تعاريف موجوداز تحقيق و پژوهش فراوانند
تحقيق به روش علمی را مجموعه مقررات و قواعدی دانسته اند که چگونگی جستجو برای يافتن حقايق مربوط به يک موضوع را نشان مي دهد
در جاي ديگر آنرا حقيقت پژوهی ناميده اند
تحقيق عملی منظم است که در نتيجه آن پاسخ هائی برای سوالات مندرج در موضوع تحقيق بدست خواهد آمد
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

7. تعریف تحقیق یا پژوهش ادامه
هرگونه تلاش جهت درک مجهولات و گسترش دایره معلومات
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

8. تعریف تحقیق یا پژوهش ادامه
تحقیق: جمع آوری ،بررسی و تفسیر نظام یافته داده ها به منظور پاسخ به پرسش یا حل یک مشکل خاص می باشد .
Research :
search for knowledge to get additional information , investigation under taken in order to discover new facts , scientific systematic search for pertinent information, systemized effort to gain knowledge voyage of discovery. defining and redefining problems, formulation hypothesis or suggested solutions. collection data, deduction ,conclusions.
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

9. چرا به پژوهش نیاز داریم ؟
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

11. علل نیاز به تحقیق
جان ديوئی معتقد است:" اولين مرحله تحقيق احساس وجود يک مشکل  است؛ به اين معنی که پژوهشگر در کار خويش با مانع يا مشکلی روبرو گرديده است که در حل آن ابهام يا ترديد دارد و نمی تواند در مقابل آن ساکت بماند.”
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

12. علل نیاز به تحقیق
بنابراين اين نقطه آغازين در انجام هرگونه پژوهش يا تحقيقی بسيار مهم است و نقش آموزش افراد برای مسئله يابی نيز از همين امر نشات می گيرد.
هرچه ضرورت پرسش در هنگام تدريس برای فراگير بيشتر مطرح شود و از او خواسته شود تا ذهن خود را برای طرح سوالات بيشتر فعال سازد می توان انتظار داشت که در آينده نياز به تحقيق و پيشرفت در او ارتقاء يابد.
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

13. اهداف پژوهش سلامت
تولید دانش و اطلاعات برای شناسایی مشکلات سلامت و چالش های سیستم سلامت و کمک به یافتن راه حلهایی برای آنها
پایش عملکرد سیستم سلامت
توسعه فناوری و محصولات جدید و مناسب در عرصه سلامت
ارشیابی تاثیر خود سیستم سلامت
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

14. پژوهش سلامت و ارتباط آن با سیستم سلامت
پژوهش در سلامت
سیستم سلامت
توزیع
سلامت
سلامت بهتر
عدالت
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

15. مساله یا مشکل چیست ؟
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

17. مساله یا مشکل چیست ؟
مسأله يا مشكل پديده اي است غيرعادي ، كه در روند كار سيستم وجود دارد و چون اخلال و بي نظمي ايجاد مي كند سبب افت يا كاهش كمي و كيفي جريان كارها و بازده سيستم مي گردد
مسأله يا مشكل عبارت است از شكاف بين وضعيت موجود و آنچه بايد باشد .
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

18. چگونه می توان مشکلات را شناسایی کرد ؟
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

19. شناسايي مشکل
آغاز يک تحقيق با احساس وجود يک مشکل همراه است. در اين مرحله آن احساس بايد به صورت ” يک پرسش " در آيد و بيان شود
بديهی است اين پرسش از مسائل روزمره تا مباحث و فرضيات پيچيده علمی را دربرگيرد، مهم آنست که به شيوه ای علمی و صحيح بيان شود
با در نظر گرفتن دو تقسيم بندی مهم در زمينه علائق علمی و احتياج عملی شما ممکن است تحقيقی بنيادی يا کاربردی را در نظر بگيريد
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

20. Iceberg Principle 90% is invisible 10% is visible Complex Interactions
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

21. شناسايي مشکل Analyze Current Situation The Researching Therapist
Literature
Knowledge
area
Other
Resource
Available
The
Researching
Therapist
Generate Possible Questions
Create List
Evaluate Possible Questions
Select Priority Question
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

22. Importance of Problem Definition
“The formulation of the problem is often more essential than its solution.”
Albert Einstein
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

24. Clear Problem Definition Results in Clear Research Objectives
Symptom Detection
Analysis of
the Situation
Problem Definition
Exploratory
Research
Statement of
Research Objectives
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

25. Components of Problem Definition
Ascertain the decision maker’s objectives 4.
Determining the unit of analysis 1.
Understanding the background of the problem
Determining the relevant variables 2. 5.
identifying problem origins not the symptoms
Stating research questions and objectives 3. 6.
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

26. گام های مساله یابی در سیستم های بهداشت و درمان و حل آن
گام های مساله یابی در سیستم های بهداشت و درمان و حل آن
آشنایی با سیستم و شناخت فرآیندها
گام اول
نگرش سیستمی به مسایل بهداشت و درمان
تفکر
انتقادی
تشخیص مسائل
موجود در سیستم
گام دوم
مساله یابی
انتخاب مهمترین
مساله
گام سوم
گام چهارم
بیان مساله
راه حل و اجرا
شناخت عوامل ایجاد کننده
گام پنجم
گرد آوری و تحلیل
داده ها
تنظیم راه حل و پیش بینی عملیات
اجرا و ارزشیابی
-برنامه ریزی عملیاتی
-تعیین هدف
-انتخاب راه حل
-پیش بینی عملیات
ارزشیابی
اجرای برنامه
گام ششم
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

28. كنترل و ارزيابي توسط سرپرستان بازرسي واقعه بحراني بروز شكايت و انتقاد
روش هاي پيداكردن مساله
روش هاي غيرفعال
كنترل و ارزيابي توسط سرپرستان
بازرسي
واقعه بحراني
بروز شكايت و انتقاد
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

30. مقايسه با ساير سازمانها مقايسه با شاخص ها
روش هاي پيداكردن مساله
روش هاي فعال
ساده كردن كارها
كنترل آماري
مقايسه آمار ادواري
مقايسه با ساير سازمانها
مقايسه با شاخص ها
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

31. روش هاي کیفی پيداكردن مساله
روش هاي کیفی پيداكردن مساله
مصاحبه با افراد كليدي
مصاحبه گروهي
بحث گروهی
مشاهده مستقيم
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

32. استنتاج از نظريه ها و فرضيه ها استفاده از متون درسی و مجلات تخصصی
روش هاي پيداكردن مساله
استفاده از تجارب
استنتاج از نظريه ها و فرضيه ها
استفاده از متون درسی و مجلات تخصصی
دولت ها ، دانشگاه ها وموسسات پژوهشی خصوصی
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

33. روش هاي پيداكردن مساله مرور متون و اطلاعات علمي
شركت دردوره هاي آموزشي وهمايشهاي علمي
مطالعه مورد يا موارد
پايش يا كنترل گلوگاه (نقاط كليدي)
کنترل مالي
بررسي فرآيند زمان انتظار
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

34. پيش آگهي رويدادها پيش آگهي قضاوتي پيش آگهي روند پيش آگهي علت و معلول
روش هاي پيداكردن مساله
پيش آگهي رويدادها
پيش آگهي قضاوتي
پيش آگهي روند
پيش آگهي علت و معلول
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی
Ali Janati

36. مثال
تصور نمائيد صبح زود قصد داريد به محل کار خودعازم شويد.اتومبيل شما روشن نمی شود. (احساس وجود مشکل) .
حال شما تلاش خواهيد کرد تاعلت/علتها را بيابيد.بنابراين به جستجو می پردازيد تا مشکل اصلی که همانا قطع سيم برق می باشد پيدا می کنيد و با اتصال مجدد آن به رفع مشکل پرداخته و با زدن استارت مجدد و روشن شدن خودرو موضوع را پايان يافته تلقی می کنيد.
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

37. نمونه ها مشکل : روشن نشدن خودرو به هنگام صبح پرسش :
دلايل بالقوه براي روشن نشدن خودرو کدامند؟
انجام بررسي عيني از موتور و تجهيزات برقي آن
رفع نقص و راه اندازي خودرو
عنوان :
بررسي علل روشن نشدن خودرو
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

38. تجزيه و تحليل مساله
روش هاي نموداري شناسايي عوامل ايجاد كننده كه مسأله عبارتند از:
شبكه عليت
نمودار استخوان ماهي
نمودار شش كلمه اي
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

39. شبکه عليت سخنراني بحث گروهي نمايش ... زمان آموزش سن جنس رسته شغل
تحصيلات
....
طريقه تدريس
فراگيران
نقش دوره
تکميلي در
ارتقاء کيفي
کارکنان
امکانات آموزشي
امکانات رفاهي
خوابگاه
تغذيه
فوق برنامه
....
کلاسها
سمعي و بصري
جزوات
....
مدرسين
مکان آموزش
مدت آموزش
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

40. دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

41. رضايت از خوابگاه دانشجويي
استخوان ماهي
نحوه تغذيه
امکلنات رفاهي
ساکنين
رضايت از خوابگاه دانشجويي
نوع مديريت
مسافت تا
دانشگاه
عوامل جمعيت شناسي
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

42. که ؟ who? کي ؟ when? کجا ؟ where? چگونه؟ How? چي؟ what? چرا ؟ why?
شش کلمه استفهام
که ؟ who?
کي ؟ when?
کجا ؟ where?
چگونه؟ How?
چي؟ what?
چرا ؟ why?
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

44. اولویت بندی مسائل
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

45. چگونه می توان مشکلات را اولویت بندی و یک مساله پژوهشی را انتخاب کرد ؟
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

46. انتخاب مساله پژوهشی 1- مطالعه پژوهش های گذشته 2-خلاء موجود در دانش
3-تبیین واقعیت
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

47. معيارها براي اولويت بندي
معيارهاي اولويت مسأله عبارتند از :
مناسبت
اجتناب از دوباره کاري
ارتباط مستقيم
مقبوليت
اهميت زماني
توانايي
هزينه – فايده
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

49. قابليت بكارگيري نتايج و توصيه ها فوريت نياز به داده ها(اولويت)
مقبوليت سياسي
جلب حمايت و توجه مسئولين
قابليت بكارگيري نتايج و توصيه ها
فوريت نياز به داده ها(اولويت)
مقبوليت اخلاقي
توجه به حساسيت هاي فرهنگي
گرفتن رضايت نامه كتبي
در نظر گرفتن شرايط افراد تحت مطالعه
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

50. ماتریس اولویت بندی مساله
رتبه
نمره
معیارهای اولویت بندی
موضوع
سهولت
مقبولیت
اثربخشی
اجتناب از دوباره کاري
مناسبت 2 18 5 4 3 A 15 B 1 19 C 16 D
Ali Janati

51. بحث و نتیجه گیری 1-آشنایی با تعریف پژوهش 2-درک علل نیاز به تحقیق
1-آشنایی با تعریف پژوهش
2-درک علل نیاز به تحقیق
3- اهداف پژوهش در سیستم سلامت
4- تعریف مساله و روش شناسایی آن
5- اولویت بندی موضوعات پژوهش.
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

52. کار گروهی
1- با روش بارش افکار و یا فن گروه اسمی هر یک از اعضای تیم 3 مشکل اساسی محل کار خود را لیست کنند .
2- با استفاده از روش رای گیری متعدد تعداد مشکلات را به 5 مشکل کاهش دهید .
3- با استفاده از جدول ماتریس مشکلات را اولویت بندی و یکی از مشکلات را به عنوان موضوع کار پژوهشی خود انتخاب کنید .
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی

54. موفق و سربلند باشید
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه ،گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – دکتر علی جنتی