1. مرور متون به روش ماتریس علي شيخيان دكتراي ايمونولوژي و سرولوژي
عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي لرستان

2. فلسفه استفاده از روش ماتریس
راه پی بردن به ضرورت استفاده از این روش، توجه به این نکته است که مرور هر مجموعه‌ای از متون، در واقع مشتمل بر چهار گام اساسی است:

3. تصمیم‌گیری در خصوص نوع متونی که قرار است مرور شوند.
مطالعه و درک آنچه نویسندگان در آثارشان آورده‌اند.
ارزیابی ایده‌ها، روش‌های پژوهشی و نتایج هر کدام از آثار.
جمع‌بندی محتوای متون یا اسناد یا شواهد مرور شده.

4. با توجه به ویژگی‌های موجود در هر کدام از مراحل چهارگانه بالا، فرد ممکن است به راحتی در پیچ و خم‌های آن‌ها گرفتار شود. پس، به نوعی استراتژی یا راهبرد نیازمندیم که به کمک آن بتوانیم:

5. متون انتخاب شده در فرآیند جستجو و بازیابی متون را سازماندهی کنیم،

6. اطلاعات را به منظور پی بردن به نحوه شکل‌گیری و پیشرفت ایده‌ها توسط نویسندگان مختلف در متون متفاوت و در طول زمان، ساختاردهی کنیم،

7. از این ساختار برای جمع‌بندی یا تلفیق متون بررسی شده استفاده نماییم.

8. پس از پایان این مبحث از شما انتظار می‌رود که بتوانید
متون (Literature) را تعریف کنید.
مرور متون (Literature Review) را تعریف کنید.
اهميت مرور متون را توضیح دهید.
مراحل مرور متون را لیست کنید.
انواع منابع اطلاعاتي را نام ببرید.
چگونگی تدوین سؤال پژوهشی را شرح دهید.

9. دنباله اهداف آموزشی راه‌های جستجوی متون را لیست کنید.
نحوه‌ی سازماندهی و خلاصه‌سازی متون را شرح دهید.
چگونگی سنتز (جمع‌بندی) متون را شرح دهید.
نحوه ایجاد و مزیت استفاده از کتابخانه پوشه‌های اصلی مرور متون را توضیح دهید.
سیستم نمایه‌سازی ماتریس و کاربرد آن را شرح دهید.

10. مبحث اول:
مقدمات و تعاریف

11. متون علمی چه هستند؟
اصطلاح متون علمی به کلیه انتشارات تئوریک و تحقیقاتی موجود در مجلات علمی، کتاب‌های مرجع، کتاب‌های درسی، گزارش‌های دولتی، بیانیه‌های مربوط به سیاست‌گذاری و نیز سایر اسناد مرتبط با جنبه‌های نظری، عملی و نتایج پرسشگری علمی اطلاق می‌شود.

12. مرور متون چيست؟
فرآيند جستجو، بازيابي، انتخاب، تحليل نظام‌مند، خلاصه‌سازی و سنتز متونی (یا اسناد یا شواهدی) است که در يک زمينه موضوعی خاص منتشر شده‌اند.

13. کارکردهای بررسی منابع برای پژوهشگر:
تبیین مشکل یا سؤال پژوهشی جدید یا بهینه‌سازی سؤال پژوهشی قبلی.
مشخص کردن کمبودها و یا تناقض‌های پژوهش‌های انجام گرفته در خصوص موضوع که نیاز به پژوهش‌های جدید را مشخص می‌کنند.
مشخص شدن نیاز به تکرار پژوهش‌های قبلی بوسیله نوع متفاوتی از پژوهش و یا در جمعیتی متفاوت.

14. کارکردهای بررسی منابع برای پژوهشگر:
پرورش دادن یک فرضیه برای پژوهش.
مشخص کردن بهترین طرح مطالعه و روش جمع‌آوری داده‌ها برای مطالعه.
کمک به تفسیر نتایج بدست آمده از پژوهش.

15. مراحل کلی مرور متون تدوین سؤال و سپس کلید واژه‌های مورد جستجو.
مشخص کردن مناسب‌ترین منبع (منابع) برای جستجو.
مشخص کردن استراتژی جستجو در منبع یا منابع مورد نظر.
بازیابی اطلاعات کتابشناختی متون.

16. ادامه مراحل مرور متون
بررسی اطلاعات بازیابی شده، کنارگذاشتن اطلاعات غیر قابل استناد و بی‌ارتباط،
وارد نمودن اطلاعات کتاب‌شناختی متون مورد نظر در نرم‌افزارهای مدیریت مراجع.
مرتب‌سازی یا دسته‌بندی متون بازیابی شده.

17. بازیابی شکل کامل متون و مطالعه اولیه آنها برای آشنایی با محتوای آنها و انتخاب شاخص‌های مورد استفاده برای خلاصه‌سازی اسناد،
تهیه فراخلاصه‌ای از متون در قالب ماتریس مرور.
سنتز متون با استفاده از ماتریس مرور و تدوین یا نگارش نهایی سنتز.

18. فلسفه یا چرایی انجام مرور متون در علوم سلامت
مرور متون از آن جهت مهم است که تلاش می‌کند تا متون موجود مرتبط با موضوع مورد نظر، را خلاصه کند.
مرور متون، کلیت (مجموعه) پژوهش‌های مربوط به یک موضوع را قابل درک می‌کند.

19. فلسفه یا چرایی انجام مرور متون در علوم سلامت
در هر کدام از حیطه‌های علوم، اطلاعات زیادی وجود دارد.
اغلب یک یافته تحقیقاتی در تناقض با دیگری است
مرور متون به شما در درک تصویری کلی از موضوع کمک می‌کند.

20. فلسفه یا چرایی انجام مرور متون در علوم سلامت
مرور متون به شما در کشف شواهد جدید کمک می‌کند.
مرور متون تفکر عینی را در شما تقویت می‌کند.

21. چرا اغلب یک یافته تحقیقاتی در تناقض با دیگری است؟
هر یافته تحقیقاتی همانند قطعه‌ای از یک جورچین بزرگ است. به عبارت دیگر، هر یافته تحقیقاتی تصویری کامل از موضوع را ارائه نمی‌دهد، بلکه تنها قسمتی از تصویر را نشان می‌دهد و در نتیجه لزوماً باید در کنار سایر اطلاعات به آن نگریست.

22. انواع مرور مرور نقلی یا غیرنظام‌مند
مرور سیستماتیک یا نظام‌مند به شیوه کوکران
مرور نظام‌مند ساده شده به روش ماتریس

24. خصوصیات مرورهای نقلی پرسش پژوهشی خاصی ندارند.
استراتژی جستجوی مشخصی ندارند.
روش معین و مشخصی برای نقد و سنتز یا تلفیق متون ندارند.
به راحتی قابل تکرار نیستند.

25. خصوصیات مرورهای نظام‌مند
پرسش پژوهشی خاصی را دنبال می‌کنند.
دارای استراتژی‌های جستجوی مشخص با روش‌های جامع و دقیق هستند.
دارای روش‌های قدرتمندی برای نقد و سنتز متون هستند.
مرورهای متون بسیار جزئی‌نگر، نیازمند فرآیندی سخت‌گیرانه هستند.

26. خصوصیات مرورهای نظام‌مند
در مرور نظام‌مند تلاش می‌شود تا تمام متون موجود در خصوص یک موضوع خاص به طور جامع و مانع شناسایی شده،
ضمن این که روش‌شناسی یا متدولوژی این فرآیند به طور شفاف بیان می‌شود.
مرورهای نظام‌مند را چکیده‌های دقیقی از بهترین شواهد موجود تعریف می‌کنند که سؤالات بالینی کاملاً مشخص را مورد خطاب قرار می‌دهند (Mulrow et al. 1997).

27. خصوصیات مرورهای نظام‌مند
یکی از خصوصیات اصلی مرور نظام‌مند آن است که مرورگران از پروتکلی سخت‌گیرانه تبعیت می‌کنند تا اطمینان پیدا کنند که مرور انجام شده حالت نظام‌مند دارد.
به این منظور از روش‌های سخت‌گیرانه‌ای برای شناسایی، ارزیابی نقادانه و سنتز مطالعات مرتبط برای پاسخگویی به سؤالی از پیش طراحی شده استفاده می‌شود.
مرورگران سپس ‌ راهبرد جستجوی جامعی را تدوین می‌کنند تا هیچ مطالعه‌ای از قلم نیفتد و فرآیند را تا وقتی که جستجو به اتمام نرسیده است، کامل نمی‌دانند.

28. راهکاری ساده‌تر برای مرور متون
حتی اگر الزامات سخت‌گیرانه‌ی شیوه‌ی بنیاد کوکران در مرور نظام‌مند متون ممکن است خارج از توان یک محقق جوان و تازه‌کار باشد، باز هم می‌توان برای مرور متون از راهکاری نظام‌مند استفاده نمود.

29. راهکاری ساده‌تر برای مرور متون
در این روش سؤال پژوهشی نیز کاملاً مشخص است.
در خصوص نوع منابع و شواهد اطلاعاتی از قبل تصمیم‌گیری می‌شود.
مشخصات کتاب‌شناختی متون یافت شده وارد نرم‌افزارهای مدیریت مراجع می‌شوند.

30. متون انتخاب شده به طور کامل مطالعه شده تا بر آنها تسلط پیدا شود.
اینها در قالب ماتریس مرور خلاصه می‌شوند تا همه چیز در کنار هم دیده شود.
اطلاعات حاصل از همه این متون به شکل یک کلیت سنتز می‌شوند.

31. متون مناسب برای مرور مورد نظر من کدامند؟
از آنجایی که اطلاعات زیادی در خصوص مطلب مورد نظر شما وجود دارد، به اطلاعات و مطالب فراوانی دست پیدا خواهید کرد که ممکن است مورد توجه شما بوده و یا به درد شما نخورند.

32. متون مناسب برای مرور مورد نظر من کدامند؟
اولین وظیفه شما در این مورد این است که در صورت مواجهه با چنین اطلاعات متفاوتی، بین آن‌ها تمایز قائل شده و برای پاسخ به پرسش پژوهشی خود منابع و اطلاعات مناسب و در خور کارتان را انتخاب کنید.

33. متون مناسب برای مرور مورد نظر من کدامند؟
انتخاب نوع اطلاعات، به پرسش پژوهشی شما بستگی دارد.
قبل از هر چیز باید تصمیم بگیرید که کدام نوع از اطلاعات و مطالعات به درد پاسخگویی به پرسش پژوهشی می‌خورند و از این رو بهترین نوع شواهد را برای پاسخ به پرسش انتخاب کنید.

34. متون مناسب برای مرور مورد نظر من کدامند؟
دومین وظیفه شما، برقراری پیوستگی و ارتباط معنایی بین چنین اطلاعات جمع‌آوری شده‌ای است.
از شما انتظار می‌رود که نه تنها هر مورد تحقیقاتی را پیدا و شناسایی کرده و از آن آگاه باشید، بلکه آن را بررسی کرده و به نقد بکشید.

35. انواع متون
تحقیقات تجربی اولیه (اصیل)/تحقیقات اولیه
سایر منابع

36. تحقیقات تجربی اولیه (اصیل)/تحقیقات اولیه
پژوهش‌های اولیه
تحقیقات کمّی
تحقیقات کیفی
مرورهای نظام‌مند

37. سایر منابع نظرات صاحب‌نظران نامه‌ها مقالات مباحثه‌ای
گزارشات نهادهای دولتی
گزارش‌های سیاست‌گذاری بیمه خدمات درمانی (NHS Policy Reports)
گزارش‌های سایر نهادهای دولتی
اطلاعات موجود در سایر وب‌سایت‌ها
بروشورهای اطلاعاتی ویژه بیماران
مجلات و روزنامه‌ها

38. پژوهش‌های کمّی
تحقیقات کمّی یا به عبارت دیگر تحقیقات اثبات‌گرا یا عینی (Positivist Research)، از روش‌های تجربی و یا روش‌هایی استفاده می‌کنند که مستلزم استفاده از اعداد در جمع‌آوری داده‌ها هستند.

39. انواع پژوهش‌های کمی مطالعات تجربی در علوم پایه
کارآزمایی‌های شاهددار تصادفی
مطالعات هم‌گروهی و مطالعات شاهد- مورد
مطالعات مقطعی (پرسش‌نامه‌ای/ پیمایشی)

40. پژوهش‌های کیفی
برخلاف مطالعات کمّی، پژوهش‌های کیفی درصدد پیدا کردن معنی و مفهوم پدیده‌ها در شکل اصلی خود هستند. برخی اوقات از این تحقیق تحت عنوان پژوهش طبیعت‌گرا یاد می‌شود.

41. انواع مطالعات کیفی تئوری پایه (Grounded theory)
پدیده‌شناسی (Phenomenology)
قوم‌نگاری (Ethnography)
پژوهش عملیاتی (Action research)

42. تئوری پایه (Grounded theory)
یکی از اولین راهکارهای پژوهشی بود که توسط دو دانشمند جامعه‌شناس به نام‌های گلاسر و استراوس (Glaser and Strauss, 1967) معرفی شد. هدف از این تئوری، تدوین نظام‌مند یک تئوری از مجموعه‌ای از داده‌هاست که برای اهداف تحقیق جمع‌آوری می‌شوند.

43. پدیده‌شناسی (Phenomenology)
به مفهوم مطالعه‌ی تجربه‌های جاری یا آگاهانه است. از نظر معنی لغوی و لفظی، پدیده‌شناسی یعنی مطالعه‌ی پدیده‌ها؛ پدید آمدن چیزها و معنی آن‌ها در تجربه‌های شخصی‌ خودمان. در نتیجه، در یک چنین مطالعه‌ای، عنوان پژوهشی از منظر تجربه‌ای جاری (ساری) یک شرکت‌کننده مطالعه می‌شود.

44. قوم‌نگاری (Ethnography)
به معنی مطالعه‌ی پدیده‌های اجتماعی یا فرهنگی مرتبط با انسان است. یک چنین مطالعه‌ای روی یک اجتماع از افراد متمرکز می‌شود تا جنبه‌های جدیدی از زندگی اجتماعی آن‌ها را کشف کند. برای نیل به این هدف، ممکن است از مشاهدات شرکت‌کنندگان و یا مصاحبه‌های دقیق استفاده شود.

45. پژوهش عملیاتی (Action research)
یا پرسشگری مشارکتی (Collaborative Enquiry)، فرآیندی است که در جریان آن عوامل اجرایی در تلاشند تا مشکلاتشان را به شیوه‌ای علمی برای تصمیم‌گیری دقیق و درست مطالعه کنند. این نوع پژوهش اغلب توسط عوامل اجرایی طراحی و اجرا می‌شود تا بتوانند تصمیم‌های خود را اصلاح کنند.

46. اصطلاح "سلسله مراتب شواهد" به چه معناست؟
تقسیم‌بندی‌های متفاوتی از “سلسله مراتب شواهد” در دسترس است که امکان رتبه‌بندی روش‌های متفاوت پژوهشی را بر اساس اعتبار شواهد ارائه شده، فراهم می‌آورند.
در مورد سلسله مراتب شواهد یک اتفاق نظر عمومی وجود دارد به طوری که برخی از اشکال شواهد پژوهشی نسبت به سایرین قوی‌تر و معتبرتر هستند.

47. ترتیب این سلسله مراتب شواهد به شرح زیر است:
مرورهای نظام‌مند و تحلیل‌های متا
کارآزمایی‌های بالینی تصادفی
مطالعات هم‌گروهی، مطالعات شاهد- مورد کنترل شده
مطالعات پیمایشی
گزارش‌های موردی
مطالعات کیفی
نظرات کارشناسی
نظرات نقلی یا روایتی

48. “4S” Levels Of Organization of Evidence from Research

49. آیا سلسله مراتب شواهد در مورد مرور متون من کاربرد دارد؟
روش‌های تحقیقاتی که در سلسله مراتب شواهد در رأس قرار دارند، ضرورتاً بهترین‌ها برای جواب‌دهی به هر نوع پرسش پژوهشی نیستند.
به عبارت دیگر، قرارگیری یک نوع روش تحقیقاتی در مراتب پایین‌تر، صرفاً به معنی بی‌اعتبار کردن آن نیست.
بنابراین، معتبرترین نوع شواهد برای پرداختن به یک پرسش پژوهشی خاص، به کمک همان پرسش پژوهشی تعیین می‌شود.

50. آیا باید پژوهشم را متمرکز بر یافته‌های تحقیقاتی تجربی یا اولیه کنم؟
عموماً بله، زیرا این گونه تحقیقات به احتمال زیاد معتبرترین شواهد برای جواب دادن به پرسش پژوهشی هستند.
مگر آن که پاسخ به یک پرسش پژوهشی در مرور متون مشخصاً به کمک مقالات غیر تحقیقی امکان‌پذیر باشد.

51. نکات کلیدی
به احتمال زیاد شما با طیف وسیعی از اطلاعات مواجه می‌شوید که به درد پاسخگویی به پرسش پژوهشی می‌خورند.
تشخیص نوع دقیق اطلاعاتی که مناسب پرداختن به سؤال پژوهشی شما هستند از اهمیت برخوردار است.

52. منابع دانش در علوم پزشکی
مبحث دوم
منابع دانش در علوم پزشکی

53. انواع منابع دانش در علوم پزشکی
منابع چاپی
منابع الکترونیک

54. منابع چاپی غیر ادواری: ادواری:
کتاب‌شناسی، دانش‌نامه‌ها، فرهنگ‌ها، دست‌نامه‌ها، درسنامه‌ها، دستورالعمل‌ها، اطلس‌ها
ادواری:
مجلات، نمایه‌‌نامه‌ها، چکیده‌نامه‌ها، فهرست مندرجات.

55. انواع منابع الکترونیک Databases Journals and Electronic Books.
Drugs Information.
Search Engines.
Medical Portals.
PDA Downloads Sites.
Decision Support Systems (DSS)

56. 1) Databases
Bibliographic
Pre-filtered or Synthesized

57. A) Bibliographic Databases
Medline
Embase
Biosis
PsycInfo

58. B) Pre-filtered or Synthesized Databases
کار این پایگاه‌ها، نقد موشکافانه مقالات به منظور انتخاب بهترین و دقیق‌ترین آنها و نیز ادغام اطلاعات آنها به نحو کاملاً علمی و بدون سوگیری است که منجر به شکل گیری مرورهای سیستماتیک می‌شود.
اینها برای استفاده در پزشکی مبتنی بر شواهد شکل گرفته‌اند ولی با اهداف مختلف پژوهشی نیز می‌توان از آنها استفاده کرد.

59. B) Pre-filtered or Synthesized Databases
برخی از این بانک‌ها بر پایه مقالات بنا شده‌اند (مثل کوکران). اینها بهترین نقطه شروع برای جستجو درباره سؤالات پزشکی هستند، بخصوص اگر سؤال درباره تاثیر مداخله Xروی بیمار یا شرایط y باشد.

60. B) Pre-filtered or Synthesized Databases
برخی از اینها بر پایه بیماری‌ها بنا شد‌ه‌اند، یعنی دسترسی به اطلاعات از طریق مشخص کردن بیماری است، که پس از این کار، اطلاعات به روز درباره بیماری در اختیار شما قرار می‌گیرد.
اینها به شکل آنلاین، آفلاین و قابل نصب روی کامپیوتر در اختیار هستند.

61. نمونه‌ها: The Cochrane Library ACP Journal Club
National Guideline Clearinghouse
UpToDate
Trip Database

62. 1) The Cochrane Library این بانک متعلق به کتابخانه کوکران انگلیس است،
حاوی مقالات تمام متن است،
مناسب‌ترین منبع مقالات تولید شده در خصوص بیماری‌هاست.
از هفت بانک کوچکتر تشکیل شده است که دو بانک اول آن به مقالات مرور سیستماتیک اختصاص دارند:

63. CDSR DARE The Cochrane Library Cochrane Database of Systematic Reviews
Database of Abstracts of Reviews of Effectiveness

64. 2) ACP Journal Club متعلق به کالج پزشکان آمریکاست،
کارشناسان این بانک مقالات حدود 170 مجله معتبر را بررسی می‌کنند و در صورتی دارا بودن شرایط آنها را در بانک قرار می‌دهند.

65. ACP Journal Club
آنچه در این بانک قرار می‌گیرد، خلاصه مقاله به علاوه یک توضیح کارشناسانه در مورد آن است که مشکلات متدولوژیک مقاله را بررسی کرده و برای کاربردهای بالینی توصیه‌هایی می‌کنند.
بیشترین مقالات آن در حیطه طب داخلی است.
به شکل آنلاین و آفلاین قابل دسترس است از طریق OVID

66. 3)National Guideline Clearinghouse
این بانک بهترین منبع راهبردهای بالینی در دنیاست.
 در مورد هر راهبرد دارای مطالب زیر است:
خلاصه‌ای ساختار یافته درباره راهبرد و نحوه تولید آن.
اتصال به متن کامل راهبرد.
فایل راهبرد برای استفاده در کامپیوترهای جیبی.
خود بانک مجانی است، ولی مقالات کامل آن مجانی نیستند.

67. 4) UpToDate
در واقع نوعی کتاب الکترونیک عظیم است که شامل نزدیک به یکصد هزار صفحه مطلب درباره تشخیص و موارد دیگر مرتبط با بیماری‌هاست.
در نگارش آن بیش از 3000 پزشک و متخصص درگیر هستند.

68. 4)UpToDate
بر پایه بیماری‌ها بنا نهاده شده است و با مشخص کردن بیماری، اطلاعات آن در اختیار شما قرار می‌گیرد.
یکی از مناسب‌ترین‌ بانک‌ها برای طبابت است و در بسیاری از مرکز پزشکی دنیا از آن استفاده می‌شود.
هر 4 ماه یکبار به روز می‌شود.
به صورت آنلاین و آفلاین در دسترس است.

69. Taking Research into Practice
5) Trip Database
نام این پایگاه داده‌ای برگرفته از کلمات زیر است:
Taking Research into Practice
در واقع نوعی Meta-Search Engine است.
با جستجوی یک موضوع، بالغ بر 55 بانک دیگر را جستجو می‌کند و مجموع نتایج دیگر را به شما نشان می‌دهد.

70. 5)Trip Database
منبعی عالی برای جستجوی همه شواهد معتبر درباره یک موضوع است.
به صورت ماهیانه به روز می‌شود و نسخه پایه آن مجانی است.
فقط به شکل آنلاین در دسترس است. با انتخاب مقاله در میان نتایج، به بانک اصلی متصل می‌شوید و مقاله را در صورت اشتراک می‌توانید دریافت کنید.

71. 3) Electronic Journals Elsevier Science Ovid Blackwell Science
Oxford University Press
Proquest
Springer
Ebsco

72. 4) Drugs Information به دو شکل آنلاین و آفلاین در دسترس هستند
از مهمترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
LexiComp:
Clinical Pharmacology;
Epocrates Rx:

73. 5) Search Engines
مهمترین عملکرد آنها جستجوی صفحات وب یا وب سایت‌های مورد نیاز است.
برای یافتن وب سایت یک مجله، یک سازمان و یا یک بانک می‌توان از آنها استفاده کرد.

74. 6)Scientific Search Engines
Google Scholar
Scirus
GoPubMed
INFOMINE; Scholarly Internet Resource Collections
OAIster Home
PubFocus
CiteSeerX
EB-Eye Search Engine EBI

75. 7) Medical Portals
طیف وسیعی از اطلاعات پزشکی را در یک فضا جمع‌آوری می‌کنند.
هدف این است که دسترس به تمام منابع لازم برای پزشک را در یک محیط فراهم آورند و مراجعین را از مراجعه به منابع دیگر بی‌نیاز کنند.
اینها یک موضوع را در میان منابع مختلفی مثل مجلات، کتاب ها، پمفلت‌ها و .... جستجو می‌کنند.
برخی مجانی و اکثراً پولی هستند.

76. Some Medical Portals Webmed; Martindale’s Center; www.webmed.com

77. 8) PDA Downloads Sites
برنامه‌هایی در مورد اطلاعات دارویی، نوموگرام‌ها، محاسبه‌گرها، کتاب‌های الکترونیک، لیست مجلات ناشران، برنامه‌های چند رسانه‌ای کمک آموزشی، برنامه‌های هوشمند تشخیص و درمان برای استفاده در PDAها در این سایت‌ها قابل دسترس است.
اکثراً پولی هستند. برخی از سایتها اختصاصاً برنامه‌های پزشکی را تولید می‌کنند.

78. Skyscape PDA Downloads Sites www.skyscape.com Unbound medicine

79. 9) Decision Support systems
برای تسهیل در امر تصمیم‌گیری بالینی ابداع شده‌اند.
برخی از آنها با اطلاعات الکترونیک بیماران و نیز سیستم الکترونیک وارد کردن اطلاعات بیماران مرتبط می‌شوند و پیشنهادها، یادآوری‌ها و هشدارهای مختلفی را در موارد لزوم به پزشکان ارائه می‌کنند.

80. سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیری
یکی از کار کردهای این سیستم‌ها، اطمینان خاطر از تجویز داروهای مختلف است. در صورتی که تجویز دو یا چند داروی همزمان برای بیمار خطرساز باشد، سیستم هشدار می‌دهد.
از آنها می‌توان در تشخیص بالینی استفاده کرد. مثلاً با ارائه یافته‌های بالینی و آزمایشگاهی، لیستی از محتمل ترین تشخیص‌ها در اختیار پزشک قرار می‌گیرد.

81. سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیری
استفاده از آنها به عنوان منابع اطلاعاتی هوشمند در بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها به سرعت درحال گسترش است و باعث بهسازی خدمات بالینی شده‌اند.

82. چگونگی تدوین سؤال پژوهشی
مبحث سوم
چگونگی تدوین سؤال پژوهشی

83. اهمیت سؤال پژوهشی
طرح سؤال پژوهشی درست،‌ یکی از مهم‌ترین جنبه‌های تهیه‌ی مرور متون است. مطرح نمودن سؤال پژوهشی درست و واضح، بسیار مهم است، زیرا بدون چنین سؤالی، مرور متون هدفمند و متمرکز نخواهد بود.

84. اهمیت سؤال پژوهشی
سؤال پژوهشی، ساختاری را برای کل فرآیند مرور متون مهیا می‌کند.‌ یک سؤال پژوهشی مناسب، طی فرآیند نوشتن مرور متون همانند یک راهنما عمل می‌کند.
سؤال پژوهشی خوب، شاخص روشنی برای انتخاب متون مطلوب برای پاسخ‌دهی به آن است.

85. گام اول: تعیین موضوع پژوهشی
در صورتی که مرور متون بخشی از پایان‌نامه‌ی شما برای دریافت درجه دانشگاهی است، باید حتماً از تناسب موضوع با برنامه کاری یا مقطع تحصیلی مطمئن شوید.
در بیشتر دوره‌های تخصصی به وضوح بیان شده است که موضوع رساله باید بتواند بروندادهای یادگیری کلی یک برنامه را منعکس کند، در نتیجه شما بایستی حیطه‌ی مورد علاقه‌تان را به نحوی تعیین کنید که منعکس کننده‌ی برنامه‌ی رشته - مقطع شما باشد.

86. چگونگی انتخاب یک موضوع پژوهشی خوب
برای آن که علاقه شما به موضوع مورد مرور زیاد شود، سه راهکار وجود دارد.

87. راهکارهای انتخاب یک موضوع پژوهشی خوب
به منظور بالا بردن دانش‌تان پیرامون موضوعات مورد علاقه، درست و حسابی مطالعه کنید تا بتوانید افکار و ایده‌های خودتان را در خصوص عنوانی که قصد پژوهش در مورد آن را دارید، جمع و جور کنید و به نتیجه برسید.

88. راهکارهای انتخاب یک موضوع پژوهشی خوب
ثانیاً، نظرات خود را با افراد علاقه‌مندی چون هم‌کلاسی‌ها، دوستان، متخصصان حوزه‌ی مراقبت‌های اجتماعی و سلامت و دانشجویان در میان بگذارید. این امر به شما کمک می‌کند تا روی موضوع متمرکز شوید.

89. راهکارهای انتخاب یک موضوع پژوهشی خوب
نکته‌ی سوم این که از یک نقشه‌ی ذهنی (Mind Map) استفاده کنید. نقشه‌ی ذهنی فرآیندی است که به واسطه‌ی آن شما در خصوص ایده‌هایتان برای یک مرور متون یادداشت‌برداری می‌کنید و از این یادداشت‌ها برای پرورش ایده‌های جدید استفاده می‌کنید. اصولاً نقشه‌ی ذهنی یک راهکار سازمان‌یافته برای پرورش ایده‌های نو از ایده‌های نخستین شماست.

91. گام دوم:‌ تعیین سؤال پژوهشی
بعد از این که موضوع مورد علاقه‌تان را انتخاب کردید، برای توسعه افکارتان در خصوص سؤالات پژوهشی احتمالی، پیرامون این موضوع مطالعه کنید. هدف از این کار، شناسایی سؤال‌های بی‌جواب، حیطه‌های کشف نشده، موارد متناقض آشکار و نیز کشف زمینه‌های فکری مرتبط با موضوع است که قبلاً در نظر گرفته نشده‌اند و یا شناسایی حیطه‌ی است که شما در خصوص آن نظرات جدیدی دارید.

92. قواعد نگارش یک سؤال پژوهشی خوب
باید نسبت به موضوع مورد پژوهش، علاقه‌مند و با انگیزه باشید.
سؤال پژوهشی باید متمرکز باشد، اما خیلی جزئی و کم اهمیت نباشد.
سؤال باید واضح و شفاف باشد.

93. قواعد نگارش یک سؤال پژوهشی خوب
سؤال پژوهشی باید در چارچوب محدوده‌ی زمانی تعیین شده قابل جواب دادن باشد.
سؤال فقط باید به یک (یا حداکثر دو) نکته‌ی کلیدی بپردازد.
سؤال پژوهشی باید به کمک متون موجود، قابل پاسخگویی باشد.

94. بهبود بخشیدن (تلطیف) سؤال پژوهشی
اگر پس از انجام یک جستجوی مقدماتی، فقط تعداد اندکی منبع مرتبط با موضوع یا برعکس تعداد بسیار زیادی از منابع را پیدا کردید، به شما توصیه می‌کنیم که سؤال خود را تلطیف کنید.

95. مرتباً سؤال پژوهشی خود را به خاطر بیاورید
بعد از این که سؤال پژوهشی را تعیین کردید، بهتر است این سؤال همواره در معرض دیدتان باشد مثلاً آن را روی یک تکه کاغذ نوشته و به صفحه‌ی مانیتور رایانه، یخچال و یا هر سطح دیگری بچسبانید که مرتباً جلوی چشمتان باشد.

96. تجدیدنظر در سؤال پژوهشی
دلایل متعددی برای این امر وجود دارد:
ممکن است که با جنبه‌ای مرتبط از موضوع تحقیقاتی برخورد کنید که نسبت به سؤال پژوهشی اولیه بیشتر علاقه شما را جلب کرده باشد. در چنین حالتی، ممکن است برای لحاظ نمودن این جنبه جدید، سؤال خود را تغییر دهید.
همچنین این امکان وجود دارد که نتوانید در خصوص موضوع مورد نظر به قدر کافی منبع پیدا کنید، اما بتوانید منابع بیشتری در خصوص جنبه‌های دیگری از تحقیق بیابید.
در چنین حالتی می‌توانید حیطه موضوع را تغییر داده، تا بتوانید این منابع اضافی را نیز مورد استفاده قرار دهید.

97. مکتوب نمودن مراحل تکوین یا تدوین سؤال پژوهشی
هنگامی ‌که قصد نگارش مرور متون را دارید، لازم است مراحل تکوین (شکل‌گیری) سؤال پژوهشی را به شکل یک چارت به گونه‌ای ترسیم کنید که با چگونگی انتخاب موضوع پژوهشی شروع شده و با پرسش پژوهشی خاص، پایان پذیرد.

98. نکاتی برای مکتوب نمودن نحوه‌ی تکوین (تدوین) سؤال پژوهشی
برای سؤال پژوهشی یک مقدمه‌ی خوب آماده کنید و توضیح دهید چرا این موضوع برای شما اهمیت دارد.
برای سؤال پژوهشی بایستی زمینه‌چینی کنید، برای بحث پیرامون بسترهای سیاسی، عملی و یا تئوری مهیا باشید. به گزارشات اخیر دولت و یا بیانیه‌های سیاست‌گذاری مراجعه کنید.
معرفی سؤال پژوهشی با شرح یک واقعه‌ی مهم در حیطه‌ی کاری شما مهم بوده و تاکیدی بر اهمیت انتخاب شماست.

99. نکاتی برای مکتوب نمودن نحوه‌ی تکوین (تدوین) سؤال پژوهشی
به خاطر داشته باشید که چگونگی رشد یا تکوین سؤال پژوهشی را در پی بحث با صاحب‌نظران، ارتباطات با دوستان و همتایان و جستجوی مقدماتی متون شرح دهید.
به محض تکوین سؤال پژوهشی، آن را روی درب یخچال و یا هر جای دیگری که بتوان آن را به طور مداوم دید، بچسبانید تا از پرداختن به آن اطمینان حاصل کنید.
سؤال پژوهشی خود را به شکل سر صفحه یا پا صفحه در فایل الکترونیک متنی مربوط به مرور متون تایپ کنید تا به شما در تمرکز بر آن کمک کند.

100. نکات کلیدی
تدوین یا طرح سؤال پژوهشی، فرآیندی اساسی در روش‌شناسی مرور متون است.
‌ ایده‌ی منشأ سؤال پژوهشی، غالباً از حوزه کاری شما نشأت‌گرفته و باید مورد علاقه‌ی شما باشد.
سؤال‌های پژوهشی باید متمرکز، قابل مدیریت و پاسخ‌دهی به کمک منابع موجود باشند.

101. انواع اسناد اصلی و منابع اطلاعاتی و چگونگی جستجوی آنها
مبحث چهارم
انواع اسناد اصلی و منابع اطلاعاتی و چگونگی جستجوی آنها

102. اسناد اصلی جستجوی پایگاه‌های داده‌ای الکترونیک
کتاب‌های مرجع: آشنایی با اصول موضوع مورد نظر
جستجوی پایگاه‌های داده‌ای الکترونیک
مجلات علمی: جدیدترین متون پژوهشی
تحقیقات در دست انجام: NIH RePORTER
گزارش‌های دولتی: Government Printing Office (GPO)
شبکه گسترده جهانی(Web): مراقب منابع سهل‌الوصول باشید
نمایه‌های استنادی غیر فدرال مبتنی بر وب

103. نمایه‌های استنادی غیر فدرال مبتنی بر وب
از جمله موارد رایگان می‌توان به گوگل دانشگاهی (Scholar)، سایرس (Scirus) (توسط الزویر، بزرگ‌ترین ناشر متون پزشکی و علمی)، CiteSeerX (توسط پژوهشگران و افراد دانشگاهی متخصص کامپیوتر و علوم اطلاعات) و GetCITED (پایگاهی داده‌ای آنلاین و کنترل شده توسط اعضاء است که حاوی انتشارات آکادمیک و چکیده‌ی مقالات مجلات و فصول کتاب‌هاست) اشاره کرد.

104. سایر نمایه‌های استنادی نیازمند عضویت بوده و معمولاً از طریق کتابخانه‌ها و خصوصاً کتابخانه‌های دانشگاهی در دسترس هستند. از جمله این‌ها می‌توان به اسکوپوس (Scopus) (توسط ناشر الزویر) و Thomson ISI’s Web of Science اشاره کرد. آخری حاوی نمایه استنادی علوم یا Citation Index Science است

105. متون غیر متعارف
این منابع مشتمل بر انتشاراتی از قبیل مقالات ارائه شده در نشست‌های علمی، گزارشات اولیه، گزارشات تکنیکی و گزارشات یا مدارک دولتی هستند. دلیل اطلاق واژه غیرمتعارف (Grey Literature) بر آن‌ها، این است که توسط ناشران تجاری چاپ نمی‌شوند و پیدا کردن آن‌ها اغلب خیلی مشکل است.

106. اطلاعات بیشتر را می‌توان در وب‌سایت آکادمی طب نیویورک (New York Academy of Medicine) در آدرس زیر پیدا کرد:

107. ویکی‌پدیا
ویکی‌پدیا (Wikipedia) نوعی دایره‌المعارف رایگان اینترنتی است که توسط عموم کاربران نوشته شده و ویراستاری می‌گردد. اولین بار در سال 2001 از طریق شبکه اینترنت در دسترس قرار گرفت. موضوعات گسترده‌ای غیر از بهداشت را در بر می‌گیرد. البته بر عکس سنت حاکم بر مجلات علمی، مطالب آن مورد داوری افراد خبره قرار نمی‌گیرد، اما استفاده عموم از آن هر روز بیشتر می‌شود. آدرس است.

108. تدوین استراتژی حستجو
پس از آن که پرسشی پژوهشی را مطرح کردید که بتوان آن را به کمک متون موجود جواب داد، به یک استراتژی جستجو نیاز دارید که به شما در شناسایی طیف وسیعی از متون منتشر شده متناسب برای پاسخ‌دهی به پرسش پژوهشی، کمک کند.
استراتژی جستجو به شما در شناسایی هر چه بیشتر متون مناسب در یک محدوده‌ی زمانی مشخص و تنگناهای مالی کمک خواهد کرد.

109. در مرور متون، دقیقاً به دنبال چیزی هستید؟
در سرتاسر فرآیند مرور متون کاملاً تابع سؤال پژوهشی هستید و فقط به دنبال متونی می‌گردید که مرتبط با پرسش پژوهشی هستند.

110. معیارهای قبول و رد متون
چنین معیارهایی به محقق امکان می‌دهند تا متون حاوی اطلاعات برای پاسخگویی به پرسش پژوهشی را از بقیه متون تمیز دهند. کلمات موجود در عنوان پرسش پژوهشی، تعیین کننده‌ی معیارها بوده و شما را قادر می‌سازند تا تحقیق را به اجزای تشکیل دهنده‌ی آن بشکنید.

111. مثال‌هایی از معیارهای قبول متون یا منابع
پژوهش‌های اصیلی که مستقیماً با موضوع در ارتباط هستند.
فقط از متونی استفاده می‌شود که به زبان انگلیسی هستند.
فقط متون انتشار یافته (چاپ شده)
متون مربوط به سال 1985 و بعد از آن

112. فلسفه وضع معیارهای رد و قبول متون
دلیل عمده‌ی وضع نمودن معیارهای قبول یا رد یک منبع، تمرکز جستجوی متون و اطمینان از عدم انحراف به وسیله داده‌هایی است که ربطی به مرور متون شما ندارند.

113. استفاده از شواهد مناسب برای پاسخ به سؤال پژوهشی
مفیدترین نوع متون برای پاسخ به یک پرسش پژوهشی، شواهد برخاسته از پژوهش‌های تجربی هستند. بنابراین، شما باید اهمیت بیشتری به پژوهش‌های تجربی بدهید، زیرا این قبیل پژوهش‌ها به پرسش شما جواب می‌دهند، هرچند که همواره این گونه نیست.

114. روش‌های جستجوی متون
چهار روش اصلی برای جستجوی متون وجود دارد. این چهار روش عبارتند از؛
جستجوی پایگاه‌های داده‌ای الکترونیک از طریق رایانه،
جستجو در لیست مراجع،
جستجوی دستی متون در مجلات مناسب،
جستجو بر اساس نام نویسندگان و تماس مستقیم با آنها.

115. جستجوی الکترونیک
اولین گام، شناسایی پایگاه‌هایی است که شما می‌توانید به آن‌ها دسترسی پیدا کرده و مناسب بودنشان را برای استراتژی جستجو تأیید کنید.

116. پایگاه‌های متداول داده‌ای عبارتند از:
Allied and Alternative Medicine (AMED)
Applied Social Sciences Index and Abstracts (ASSIA)
British Nursing Index (BNI)
CANCER-CD
Caredata
Cochrane Library
Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature (CINAHL)
DHSS-DATA

117. ادامه پایگاه‌های متداول داده‌ای
Dissertation Abstracts
Index to Theses
Medline
PsycLit
PsycINFO
Social Care Online
Social Services Abstracts
Sociofile
System for Information on Grey Literature in Europe

118. جستجو در لیست مراجع
پس از آن که مقالات کلیدی مرتبط با پرسش پژوهشی را شناسایی کردید، جستجو در لیست مراجع این مقالات اصلی برای یافتن سایر مقالات مفید، کمک شایانی به شما خواهد کرد.

119. جستجوی دستی مجلات مناسب
اگر مقالات مهم و کلیدی مرتبط با کار شما در یک یا چند مجله متمرکز شده‌اند، جستجوی دستی این مجلات برای یافتن سایر مقالات مرتبط شناسایی شده از طریق استراتژی‌های جستجو، مفید خواهد بود.

120. جستجو بر اساس نام نویسنده
اگر بیشتر مقالات مرتبط با کار شما توسط یک نویسنده یا نویسندگانی خاص منتشر شده‌اند، جستجوی نام چنین نویسندگانی می‌تواند به شناسایی مقالات دیگری از آن‌ها منجر شود که به کمک جستجوی الکترونیکی موفق به شناسایی آن‌ها نشده‌اید.

121. استفاده از چکیده‌ی مقالات برای پی بردن به مناسب بودن آن‌ها
گام بعدی، گشتن در میان لیست متون جمع‌آوری شده و شناسایی آن دسته از متونی است که بیشترین تناسب را با پرسش پژوهشی دارند. برای نیل به این هدف، شما نمی‌توانید تنها به عنوان مقاله اعتماد کنید. دلیل این امر این است که هدف و کانون تمرکز مقاله، اغلب و تنها از عنوان آن پیدا نیست.

122. نکات کلیدی
شما بایستی انواعی از متون را که امکان پاسخگویی به پرسش پژوهشی را فراهم می‌آورند، پیدا کنید.
معیارهای رد یا قبول متون در مورد مرور متون، باید اختصاصی باشند.
استراتژی جستجوی متون بایستی تلفیقی از راهکارهای متعدد از جمله جستجوی الکترونیکی، جستجوی دستی متون و لیست مراجع موجود در پایان هر کدام از متون باشد.
باید به نقاط ضعف و محدودیت‌های این روش‌ها اشاره شود.

123. مبحث پنجم
ارزیابی نقادانه متون

124. چگونگی ارزیابی نقادانه متون
پس از اتمام موفقیت‌آمیز جستجوی جامع متون منتشر شده و پیدا کردن منابع به ظاهر مناسب برای پاسخگویی به پرسش پژوهشی، گام بعدی، مطالعه و مطالعه‌ی دوباره آن‌هاست. هدف این است که با متون جمع‌آوری شده کاملاً آشنایی پیدا کرده و بتوانید نقاط قوت و ضعف و نیز میزان ارتباط متون با موضوع مورد نظرتان را تعیین کنید.

125. ارزیابی نقادانه چیست؟
فرآیند سازمان‌یافته‌ی ارزیابی یک یافته‌ی تحقیقی برای تعیین نقاط قوت و ضعف آن و در نتیجه تعیین جایگاه (وزن) آن در مرور متون است.

126. آیا باید همه متون انتخاب شده برای مرور را نقادانه ارزیابی کنم؟
به شما قویاً توصیه می‌کنیم که در تمام مراحل تهیه‌ی مرور متون، اطلاعات مورد استفاده را نقادانه ارزیابی کنید به گونه‌ای که خواننده بتواند به زمینه (Context) اطلاعات مورد استفاده توسط شما پی ببرد.

127. شروع ارزیابی نقادانه
اولین گام در فرآیند ارزیابی نقادانه، این است که متوجه شوید به طور کلی در مقالات تحقیقاتی و سایر منابع اطلاعاتی چه اتفاقاتی در حال روی دادن است [یعنی این که به کلیت قضیه پی ببرید].

128. ابزارهای ارزیابی نقادانه
به منظور تسریع در فرآیند ارزیابی نقادانه، ابزارهای ارزیابی نقادانه متعددی برای ارزشیابی منابع یا متون پژوهشی وجود دارند.
اکثر ابزارهای ارزیابی نقادانه موجود برای سنجش پژوهش‌های تجربی طراحی شده‌اند. با این حال، روش‌های دیگری نیز برای ارزشیابی نقاط ضعف و قوت مقالات غیر تحقیقاتی وجود دارند.

129. از کدام ابزار ارزیابی استفاده کنم؟
بر اساس یک تحقیق، 121 ابزار ارزیابی نقادانه در اینترنت و در پایگاه‌های داده‌‌ای الکترونیک وجود دارد (Katrak et al. 2004).
بسیاری از ابزارهای ارزیابی نقادانه تنها برای مرور انواع خاصی از پژوهش توسعه یافته‌اند.

130. انواع Critical Appraisal Skills Program (CASP)
Consolidated Standards of Reporting Trials (CONSORT)

131. محل ذکر ارزیابی نقادانه متون
به عنوان یک قاعده‌ی کلی، انتظار می‌رود تا در سطح مقطع کارشناسی، یک پاراگراف مختصر از ارزیابی نقادانه‌ی هر منبعی ذکر شود.

132. محل ذکر ارزیابی نقادانه متون
این موضوع در سطح مقاطع تحصیلات تکمیلی پیچیدگی بیشتری دارد. در هنگام نوشتن قسمت بحث، باید در اولین باری که به مقاله ارجاع می‌دهید، آن را ذکر کنید. در نتیجه، در هر بار ارجاع نیازی به ذکر خلاصه ارزیابی نقادانه مقاله وجود ندارد.

133. محل ذکر ارزیابی نقادانه متون
در قسمت مقدمه‌ی مقاله که در آن فقط استدلال‌های (حقایق) شناخته شده را مطرح می‌کنید و مقدمات کار خودتان را می‌چینید، نیازی به ارائه ارزیابی نقادانه‌ی متون مورد استفاده ندارید.

134. مثال
“بنا به گفته اسمیت (2006)، پرستاران از قضاوت حرفه‌ای خود برای ارزیابی وضعیت زخم‌ها استفاده می‌کنند...”.

135. مثال
: “نظر به استفاده از ابزار برای ارزیابی زخم‌ها، اسمیت (2006) متوجه شد که پرستاران چگونه نوع پانسمان مناسب برای یک بیمار خاص را ارزیابی می‌کنند. او با ده نفر پرستار مجرب در یک مرکز مراقبت‌های روزانه ویژه افراد سالمند در یک بیمارستان در شهری از انگلستان در خصوص راهبردهای ارزیابی آن‌ها از زخم و نحوه کاربرد این راهبردها برای بیماران مختلف، مصاحبه کرد. وی متوجه شد که با آن که برخی پرستاران به ابزارهای ارزیابی موجود در درمانگاه تکیه می‌کنند، بسیاری از آن‌ها از قضاوت بالینی خودشان استفاده می‌کنند. مطالعه مذکور نوعی مطالعه کوچک بوده است و توسط پرستاری به اجرا درآمده است که در زمینه مراقبت از افراد سالمند تبحر داشته است. تمامی مصاحبه‌ها ابتدا روی نوار ضبط شده‌اند و سپس روی کاغذ پیاده شده‌اند اما تمامی مصاحبه‌شوندگان افرادی متخصص با چندین سال سابقه‌ی کاری بوده‌اند. از افراد کم تجربه برای شرکت در مطالعه دعوت به عمل نیامده است. بنابراین، نتایج خیلی قابل تعمیم به شرایط دیگر نیستند.

136. ارزیابی نقادانه‌ی مقالات مروری
گام اول در ارزیابی نقادانه‌ی یک مقاله‌ی مروری، تعیین نظام‌مند بودن نحوه‌ی تهیه‌ی آن است.
با این حال، اساسی‌ترین راهکار برای اطمینان از نظام‌مند بودن یک مرور متون، بررسی موشکافانه‌ی روش‌های به کار رفته در تهیه آن است.

137. ارزیابی نقادانه‌ی مقالات مروری
یکی از ابزارهای ارزیابی نقادانه برای ارزیابی یک مرور نظام‌مند متون، ابزار CASP است که می‌توان از طریق آدرس اینترنتی به آن دسترسی پیدا کرد.

138. ارزیابی نقادانه‌ی مطالعات کمّی
یکی از راهکارهای اصلی برای تعیین کیفیت یک مطالعه‌ی کمّی، بررسی روایی و پایایی آن است.

139. پرسش‌های زیر را در مورد هر کدام از مقالات کمّی مطرح کنید:
مقاله در کدام مجله منتشر شده است؟
سؤال پژوهشی چیست و چرا تحقیق اجرا شده است؟
از چه روشی برای اجرای تحقیق استفاده شد؟
اندازه نمونه چقدر بوده است؟
آیا نمونه‌ی مناسبی انتخاب شده است؟
داده‌ها چگونه جمع‌آوری شده‌اند؟
داده‌ها چگونه تجزیه و تحلیل شده‌اند؟

140. ارزیابی مطالعات پرسش‌نامه‌ای یا نظرسنجی‌ها
به چه اطلاعاتی نیاز است و آیا یک پرسش‌نامه در این خصوص مناسب است؟
آیا در حال حاضر ابزاری به این منظور وجود دارد و آیا روایی و پایایی این ابزار سنجیده شده است؟‌
نمونه چگونه انتخاب شده است؟

141. ارزیابی نقادانه‌ی مطالعات کیفی
بین محققان اتفاق نظری در این خصوص وجود ندارد که یک مطالعه کیفی خوب کدام است و چگونه یک مطالعه کیفی را باید به نقد کشید و یا از چه اصطلاحاتی در هنگام ارجاع به مطالعات کیفی و ابزارهای نقد استفاده کرد.

142. اصول عمومی ارزیابی نقادانه مطالعات کیفی
نویسنده مقاله کیست؟
مقاله کجا چاپ شده است؟
آیا سؤالی پژوهشی مطرح شده است و آیا روش پژوهشی از تناسب لازم برای پرداختن به سؤال پژوهشی برخوردار است؟
آیا از روش پژوهش کیفی مناسب استفاده شده است؟
از چه نمونه‌ای برای مطالعه استفاده شده است؟
اندازه نمونه چقدر بوده است؟
داده‌ها چگونه جمع‌آوری شده‌اند؟
داده‌ها چگونه تحلیل شده‌اند؟

143. راهکاری برای ارزیابی مقالات مباحثه‌ای
آیا موضوع مقاله به سؤال مورد مرور ارتباط دارد؟
آیا دقیق است؟
آیا با دقت نگاشته شده و معتبر است؟
آیا به نحوی توسط همتایان داوری شده است؟
آیا باور کردنی است؟
مجله‌ای که در مقاله در آن چاپ شده است، از چه کیفیتی برخوردار است؟

144. راهکار ارزیابی اطلاعات موجود در وب‌سایت‌ها
شکی نیست که اینترنت حاوی اطلاعات فراوانی است که ممکن است مورد استفاده متخصصین مراقبت‌های بهداشتی و اجتماعی قرار گیرند. در واقع حتی شواهدی وجود دارد که در نظام خدمات بهداشتی و درمانی می‌توان از جستجوی اینترنتی به نفع بیماران و مشتریان استفاده کرد

145. راهکار ارزیابی اطلاعات موجود در وب‌سایت‌ها
اما باید به این نکته اعتراف کرد که وب‌سایت‌ها حالت کنترل شده ندارند و هر کسی می‌تواند هر آن چه می‌خواهد در اینترنت منتشر کند. پس باید نسبت به محتویات هر وب‌سایتی که با آن برخورد می‌کنید، دید انتقادی داشته باشید.

146. فینک (Fink 2005) پیشنهاد می‌کند که سؤالات زیر را در مورد هر وب‌سایتی که با آن برخورد می‌کنید، مطرح سازید:
حامی یا پشتیبان سایت چه کسی است؟
آخرین به روز رسانی سایت چه تاریخی بوده است؟
نویسندگان سایت چقدر اعتبار یا اقتدار دارند؟

147. نکات کلیدی
ارزیابی نقادانه، فرآیندی ضروری برای تعیین ارتباط اطلاعات منتشر شده با سؤال پژوهشی و کیفیت آن‌ها است.
قبل از این که بتوانید مقالات را نقادانه ارزیابی کنید، بایستی چندین بار آن‌ها را مطالعه کنید.

148. نکات کلیدی
شما بایستی بتوانید بین مقالات حاوی یافته‌های تجربی و آن‌هایی که حاوی بحث‌های نظری و نظر اهل فن (متخصصان) هستند، افتراق قائل شوید.
برای نظم‌بخشی به ارزیابی نقادانه متون، پیشنهاد می‌شود که از یکی از ابزارهای ارزیابی نقادانه‌ی موجود استفاده کنید.

149. چگونگی سازماندهی و خلاصه‌سازی متون: روش ماتریس
مبحث ششم
چگونگی سازماندهی و خلاصه‌سازی متون: روش ماتریس

150. روش ماتریس
امروزه وجود انبوهی از اطلاعات در متون بهداشتی هم یک فرصت و هم یک چالش است. برای غلبه بر این چالش به روشی نظام‌مند برای مرور متون نیاز است که بتوان از آن‌ها با کارایی تمام استفاده کرد. روش ماتریس در واقع ابزاری برای نیل به این هدف است.

151. روش ماتریس
روش ماتریس هم نوعی ساختار و هم نوعی فرآیند برای مرور نظام‌مند متون است. ساختار آن مربوط به پوشه اصلی مرور متون یا همان Literature Review Master Folder است که حاوی تمامی یاداشت‌ها و مدارک جمع‌آوری شده حین فرآیند مرور متون است.

152. گام نخست:
ایجاد پوشه‌ای به نام X Literature Review Master Folder X is equal to “Project name”

153. پوشه اصلی مرور متون مشتمل بر چهار پوشه دیگر به شرح زیر است:
پوشه ثبت فعالیت‌ها (Paper Trail Folder)
پوشه مدارک (Documents folder)
پوشه ماتریس مرور (Review Matrix Folder)
پوشه سنتز (Synthesis Folder)

155. Paper Trail Folder
کارپوشه یا پوشه «ثبت فعالیت‌ها»: چگونگی برنامه‌ریزی و مدیریت جستجوی متون

156. "ثبت فعالیت‌ها" یا کارپوشه چیست؟
پرونده‌ای شامل لیست‌ها و یادداشت‌هاست که به برنامه‌ریزی فعالیت‌های مرتبط با مرور متون و ردیابی آن‌ها کمک می‌کند؛ پس، کارپوشه در واقع روشی برای مستندسازی فعالیت‌های انجام گرفته برای پیدا کردن اسناد مرتبط با موضوع مورد تحقیق است.

157. مزایای پوشه‌ی «ثبت فعالیت‌ها»
«ثبت فعالیت‌ها» هم یک نقشه است که موقعیت شما را به هنگام جستجوی اسناد اصلی مشخص می‌کند و هم این که نوعی دفترچه خاطرات است که گویای فعالیت‌های گذشته شماست.

158. چگونگی ایجاد پوشه‌ی "ثبت فعالیت‌ها"
پوشه «ثبت فعالیت‌ها» را با ایجاد پنج مدرک (فایل) متنی ایجاد کنید که هر کدام بایستی به یکی از موارد زیر اختصاص پیدا کنند:

159. مدارک موجود در کارپوشه مدرک (فایل) کلیدواژه‌ها (Key words Document)
مدرک (فایل) اسناد کلیدی (Key Sources Document)
مدرک (فایل) پایگاه‌های داده‌ای کتابشناختی الکترونیک
مدرک (فایل) اینترنت ((Internet Document
مدرک (فایل) یادداشت‌ها (Notes Document)

160. 1) مدرک (فایل) کلیدواژه‌ها (Key words Document)
در ابتدای این فایل متنی، هدف از مرور متون را تایپ کنید. حال به واژگانی فکر کنید که توصیف کننده موضوع هستند. مثلاً اگر قرار است در خصوص «اپیدمیولوژی پنومونی» جستجو کنید، برخی از کلیدواژه‌ها که می‌بایست استفاده شوند، عبارتند از: پنومونی، خانه‌های سالمندان (Nursing Homes) و سالمندان (Elderly).

161. 1) مدرک (فایل) کلیدواژه‌ها (Key words Document)
به تدریج که اطلاعات را حین فرآیند مرور متون جمع‌آوری می‌کنید، این لیست را تکمیل‌تر کنید. با پیشرفت کار ممکن است به این نتیجه برسید که برخی از واژگانی که در ابتدا انتخاب شده بودند، مناسب نیستند. آن‌ها را از لیست حذف نکنید، بلکه یا رویشان خط بکشید یا به هر شکل دیگری مشخص نمایید. زیرا پی بردن به واژگان به درد نخور برای جستجو به اندازه پی بردن به واژگان به درد بخور، مفید است.

162. 2) مدرک (فایل) اسناد کلیدی (Key Sources Document)
این فایل حاوی لیستی از نام کتاب‌های مرجع، مجلات، گزارش‌های دولتی، یا سایر مواردی است که شما آن‌ها را مرور کرده یا مد نظر دارید.

163. 3) مدرک (فایل) پایگاه‌های داده‌ای کتابشناختی الکترونیک
در این فایل لیستی از پایگاه‌های داده‌ای الکترونیک استفاده شده مثل مدلاین، ایجاد کنید.
استراتژی‌های جستجو در این پایگاه‌ها را نیز یادداشت نمایید: از جمله کلیدواژگان استفاده شده، محدودیت‌های اعمال شده به جستجو (مثلاً این که فقط مجلات انگلیسی زبان یا فقط مقالات مروری مورد جستجو قرار گیرند)، بایستی ثبت شوند.

164. 3) مدرک (فایل) پایگاه‌های داده‌ای کتابشناختی الکترونیک
بازه زمانی پوشش داده شده، مثلاً از سال 1995 تا به حال را نیز در این فایل تایپ نمایید. لیست اسناد پیدا شده پس از جستجو در پایگاه‌های کتابشناختی الکترونیک (مثلاً مدلاین) را به همراه استراتژی جستجوی مورد استفاده برای پیدا کردن این اسناد را در این مدرک بگنجانید.

165. 4) مدرک (فایل) اینترنت ((Internet Document
در صورت عدم یادداشت سایت‌ها و دیگر موارد اخذ شده از اینترنت، ممکن است به راحتی آن‌ها را فراموش کرده و قادر به ردیابی موارد پیدا شده نباشید. به علاوه، سایت‌هایی را که زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرند به لیست سایت‌های دلخواه اضافه کنید. یک راه دیگر آن است که آدرس سایت (URL) را کپی کرده و در مدرک یا فایل اینترنت کپی کنید.

166. 5) مدرک (فایل) یادداشت‌ها (Notes Document)
یادداشت‌های کاربردی. این فایل نوعی فایل متفرقه در کارپوشه است. همانند یک یادداشت روزانه با آن برخورد کنید که برای فراموش نکردن کارهای مهم به کار می‌رود. در مورد مکان پیدا کردن مواردی که به سختی پیدا می‌شوند، یادداشت‌برداری کنید.

167. 5) مدرک (فایل) یادداشت‌ها (Notes Document)
از این فایل برای ثبت سایر منابع علمی یا سایر اسناد اصلی که طی فرآیند جستجوی منابع فرعی بازیابی شده‌اند، استفاده کنید. به تدریج که هر کدام از آن‌ها را خوانده و سپس گزینش شده یا کنار می‌گذارید، یک علامت (Check Mark) کنارشان قرار دهید.

168. 5) مدرک (فایل) یادداشت‌ها (Notes Document)
نام همه نویسندگان را یادداشت کنید. در ثبت ارجاع به مقالات منتشر شده در مجلات به این نکته مهم دقت داشته باشید: هزینه‌ی چاپ مجلات علمی بالاست و مدیران این مجلات به شدت مایل به صرفه‌جویی در تعداد صفحات مجلات هستند. یکی از محل‌های اعمال این صرفه‌جویی، در قسمت مراجع کتاب‌ها یا مقالات مجلات است.

169. 5) مدرک (فایل) یادداشت‌ها (Notes Document)
تکمیل مشخصات مراجع ناقص. برخی مواقع و معمولاً در انتهای مهلت یا فرجه قانونی داده شده به شما، با اسنادی برخورد می‌کنید که فاقد یکی از مشخصات اصلی کتابشناختی مثلاً تاریخ انتشار یا شماره جلد مجله هستند. در این صورت برای تکمیل مشخصات آن‌ها به سایت پابمد (PubMed) مراجعه کنید.

170. چگونگی گزینش و سازماندهی مدارک برای مرور
پوشه‌ی مدارک:
چگونگی گزینش و سازماندهی مدارک برای مرور

171. پوشه مدارک چیست؟
پوشه مدارک در پوشه اصلی مرور متون، حاوی یک نسخه از تمامی مقالات یا اسناد اصلی جمع‌آوری شده برای مرور متون است.
پوشه‌ی مدارک را به عنوان پایگاه داده‌ای خودتان برای اسناد اصلی در نظر بگیرید. اما متوجه باشید که این پایگاه ناقص است، زیرا برخی از مدارک خیلی حجیم هستند (مثل کتاب‌ها)، برخی دیگر در دسترس نیستند (مجله به شکل الکترونیک در دسترس نبوده است)، یا محدودیت دسترسی داشته‌اند (مثلاً اموال خصوصی شرکت‌ها).

172. چگونگی انتخاب مدارک برای مرور
مرور خلاصه‌ی مدارک یا مقالات
مطالعه سطحی مدارک یا مقالات
تهیه کپی مدارک یا مقالات

173. چگونگی انتخاب مدارک برای مرور
گام بعدی پس از گزینش مجموعه‌ای از مدارک، استفاده از آن‌ها به منظور بسط ⁄ توسعه پوشه مدارک در پوشه اصلی مرور متون است.

174. چگونگی سازماندهی پوشه مدارک
برای نظم بخشیدن به این پوشه، مدارک موجود در آن را بر اساس تاریخ انتشار سازماندهی کنید. فایلی از مدارک گزینش شده را بر اساس ترتیب زمانی آن‌ها از قدیم به جدید تهیه نمایید. با تکمیل لیست مدارک، بایستی سعی کنید که این ترتیب زمانی حفظ شود.

175. دو هدف بر این ترتیب زمانی مترتب است:
سازمان دادن به اسناد اصلی در پوشه‌ی مدارک برای استفاده در گام بعدی یعنی ساخت ماتریس مرور
فراهم‌سازی نمایه‌ای سریع برای بازیابی مؤثر یک مدرک خاص در زمان‌های آتی.

176. چگونگی خلاصه‌سازی متون با استفاده از ماتریس مرور
ماتریس مرور:
چگونگی خلاصه‌سازی متون با استفاده از ماتریس مرور

177. ماتریس مرور چیست؟
ماتریس در واقع یک کادر یا جدول با تعدادی ردیف و ستون، همانند یک صفحه گسترده است. در این ماتریس، ردیف‌ها به مدارکی مثلاً مقالات، و ستون‌ها به موضوعاتی (عناوینی) اختصاص می‌یابند که شما برای خلاصه‌سازی مدارک یا اسناد از آن‌ها استفاده خواهید کرد. در ماتریس مرور، خلاصه‌ی مدارک، توصیفی از صرفاً مهمترین نکات در مورد موضوع است.

179. ماتریس مرور: ابزاری فراگیر
با استفاده از ماتریس مرور نوعی خلاصه (چکیده) ساختاریافته از کلیه اسناد اصلی (Source Documents) انتخاب شده برای مرور متون ایجاد می‌کنید.
ماتریس مرور شبیه به صفحه گسترده یا جدولی است که حاوی آرایه‌ای از ستون‌ها و ردیف‌هاست.

180. ماتریس مرور: ابزاری فراگیر
ستون‌های موجود در بالای ماتریس مرور، در واقع موضوعاتی (Topics) یا عناوین مورد استفاده برای خلاصه‌سازی هر کدام از اسناد یا مطالعات دیگران هستند.
هر کدام از ردیف‌ها نیز متعلق به یک سند یا مدرک یا مطالعه هستند. محل تقاطع ستون‌ها و ردیف‌ها، سلول نامیده می‌شود و هر سلول حاوی یادداشتی است که زیر یک عنوان یا موضوع خاص و در ارتباط با (یا در جلوی) یک مدرک یا سند نوشته می‌شود.

182. مزایای ماتریس مرور
دلیل استفاده از روش ماتریس، اجتناب از بی‌نظمی و ایجاد نوعی نظم است. علت بی‌نظمی در فرآیند مرور متون، حجم انبوه اطلاعاتی است که در مقالات متعدد در مجلات متفاوت یا در سایر منابع اطلاعاتی وجود دارند و از طرفی جزئیات فراوانی از این مدارک است که بایستی به خاطر آورده شوند.

183. مزایای ماتریس مرور
نظمی که قرار است توسط شما بر این بی‌نظمی تحمیل شود، سازماندهی این اطلاعات به نحوی است که بتوانید به طور منسجمی در خصوص آن‌ها فکر کنید و به طرز مؤثری استفاده نمایید.

184. مزایای ماتریس مرور
ماتریس مرور در واقع ساختاری استاندارد برای ایجاد نظم است. ساختن ماتریس مرور همانند ساختن خانه است. تزئین این خانه با مطالعه و خلاصه‌سازی هر کدام از مقالات و قرار دادن اطلاعات مرتبط در خانه‌های جدول ماتریس (سلول‌ها) صورت می‌گیرد.

185. چگونگی ایجاد ماتریس مرور
ساخت ماتریس مرور که مبنایی برای تدوین سنتز پژوهش‌ها می‌باشد، مشتمل بر نوعی فرآیند سه مرحله‌ای است:

186. 1) سازماندهی به مدارک
مدارک موجود در پوشه‌ی مدارک را بر اساس تاریخ انتشار از قدیم به جدید مرتب کنید.

187. 2) انتخاب موضوعات (عناوین)
ماتریس مرور را به شکل جدولی در برنامه واژه‌پرداز یا صفحه گسترده‌ای در برنامه اکسل در کامپیوترتان ایجاد کنید و در خصوص نوع موضوعات یا عناوینی که قرار است مبنای خلاصه‌سازی مدارک قرار گیرند، تصمیم بگیرید.

188. 3) خلاصه‌سازی مدارک:
مدارک را به ترتیب از قدیم به جدید مطالعه کرده و بر اساس معیارها (همان موضوعات یا عناوین ستون‌های جدول ماتریس) آن‌ها را خلاصه کنید و یادداشت‌های برگرفته از مدارک را داخل خانه‌ی مربوطه در جدول تایپ کنید.

189. چگونگی دسته‌بندی مدارک برای استفاده در ماتریس مرور
اسناد اصلی (یا همان مدارک) بایستی بر اساس تاریخ انتشار از قدیم به جدید مرتب شوند.

190. چگونگی انتخاب موضوعات (عناوین) ستون‌ها برای ماتریس مرور

191. عنوان (موضوع) ستون چیست؟
این عناوین در واقع شاخص‌ها یا معیارها یا مفاهیم مهمی هستند که برای خلاصه‌سازی مقالات یا سایر اسناد اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مثلاً اگر عنوان یکی از ستون‌ها "طرح نمونه‌برداری" (Sampling Design) است، در این صورت وظیفه شما در تکمیل ماتریس مرور، شناسایی روش (طرح) مورد استفاده برای انتخاب آزمودنی‌ها در هر کدام از مطالعات است.

192. انواع (دسته‌جات) عناوین ستون‌ها
به هنگام مرور متون علمی، دو دسته‌ی اصلی (کلی) برای عناوین ستون‌ها در نظر داشته باشید.
خصوصیات متدولوژیک مطالعات و
خصوصیات مختص به محتوا(Content - Specific) از قبیل مدل نظری یا مفهومی، نوع نتایج یا کاربرد آن برای سیاست‌گذاری‌های بهداشتی.

193. سه مورد اول عناوین ستون‌ها
ستون 1: نویسنده(گان)، عنوان سند، نام مجله
ستون 2: سال انتشار سند یا مقاله
ستون 3: هدف مقاله یا همان سند اصلی

194. فرآیند انتخاب سایر عناوین
گام اول – مدارک را مطالعه کنید
گام دوم – موضوعات (Issues) مهم را فهرست کنید
گام سوم – عناوین ستون‌ها را انتخاب کنید
گام چهارم – عناوین ستون‌ها را اضافه نمایید

195. چگونگی خلاصه‌سازی مدارک در ماتریس مرور

196. یادداشت‌برداری
در ساده‌ترین حالت، شما در خانه‌ی محل تقاطع ردیف مقاله و عنوان ستون مربوطه، چیزی را یادداشت می‌کنید.
نتیجه‌ی خلاصه‌سازی را نیز در خانه‌های (سلول‌های) ماتریس مرور وارد کنید.

197. ابزارهای ضروری
هیچ وقت یک مقاله تجربی (Empirical) را بدون وجود ماشین حساب مطالعه نکنید.
ابزار Highlighter در برنامه‌ی واژه‌پرداز یا صفحه گسترده(Spreadsheet) برای رنگی کردن یا مارک‌دار کردن بخش‌های مهم مقاله
ابزار یادداشت‌های چسبنده یا حاشیه‌نویسی (Sticky Note or Comment Tool) در نرم‌افزارهای فوق‌الذکر برای نوشتن یادداشت‌ها و سؤالات مرتبط با خود مقاله در متن مقاله.

198. مطالعه را در ذهن خود بازسازی کنید
صرفاً ثبت ساده اطلاعات در ماتریس مرور بدون بازسازی مطالعات مربوطه در ذهن، به معنای مرور نقادانه آن‌ها نیست. لازمه‌ی مطالعه کامل یک مقاله علمی، بازسازی مطالعه توسط شما با پیمودن مسیری است که نویسندگان طی کرده‌اند.

199. مطالعه را در ذهن خود بازسازی کنید
این کار را با پرسیدن سؤالات زیر از خودتان شروع کنید.
هدف از مطالعه چه بوده است؟
پژوهشگران چگونه مطالعه را انجام داده‌اند؟
نتایج چه بوده‌اند؟
منطق آن‌ها در تفسیر نتایج حاصله چه بوده است؟

200. مطالعه را در ذهن خود بازسازی کنید
از یک منظر می‌توان گفت که هر مقاله‌ی علمی خود یک داستان است، داستانی واقعی و شما برای فهم کامل آن بایستی بتوانید آن داستان را با واژگان خودتان مجدداً بازسازی (باز تولید) کنید.

201. مقالات را به ترتیب زمان انتشار آن‌ها مطالعه کنید
مطالعه بر اساس سیر زمانی انتشار مقالات نیز از اهمیت برخوردار است. کار خود را با خواندن قدیمی‌ترین مقاله (مدرک) آغاز کنید و با مطالعه جدیدترین آن‌ها به پایان برسانید.

202. اهمیت مطالعه کرونولوژیک متون
دلیل اهمیت این کار آن است که پژوهش‌های هر برهه‌ای از زمان مبتنی بر نتایج پژوهش‌ها یا مطالعات پیشین هستند. احتمال دارد یافته‌های یک پژوهش، تئوری جدیدی را برای مطالعه، پیش‌رو گذاشته باشند، روش تحلیلی جدیدی در دسترس قرار گرفته باشد یا این که یک مطالعه قدیمی مورد تحلیل مجدد قرار گرفته باشد.

203. یادداشت‌هایی را در ماتریس مرور بنویسید
وظیفه‌ی شما برای ساختن ماتریس مرور، مطالعه هر کدام از اسناد اصلی یا مقالات و ثبت یادداشت‌هایی در خصوص آن‌ها متناسب با عناوین (شاخص‌های) موجود در ماتریس (جدول) مرور است. این یادداشت‌ها باید بسیار دقیق و کوتاه باشند. هدف از تدوین این قبیل یادداشت‌ها، توانایی ردیابی جزئیات مطالعه و نه خلاصه‌سازی کل آن‌هاست.

204. مزایای فرآیند خلاصه‌سازی
جامعه‌شناسی موضوع پژوهشی
توجه به مسائلی که مورد اغماض قرار گرفته‌اند

205. چگونگی سنتز (جمع‌بندی) متون
مبحث هفتم
چگونگی سنتز (جمع‌بندی) متون

206. مقدمه
تا اینجای کار، با نتایج کلیه مطالعات آشنایی پیدا کرده‌اید و همه‌ی مطالعات را به طور نقادانه ارزیابی کرده‌اید و اکنون آمادگی انجام مرحله‌ی بعدی مرور متون یعنی جمع‌بندی نتایج حاصله و پاسخ به سؤال پژوهشی را دارید.

207. سنتز چیست؟
سنتز (Synthesis) در واقع تحلیل نقادانه و مرور متون علمی مرتبط با یک موضوع خاص است. سنتز بر خلاف خلاصه‌ی مقالات مختلف، با آن که مبتنی بر همان مجموعه از مقالاتی است که خلاصه شده‌اند، ولی مشتمل بر بررسی تم‌های (Themes) پژوهشی برخاسته از مطالعات متفاوت و طی سالیان متمادی است.

208. هدف از سنتز:
تحلیل نقادانه محتوای تحقیق، متدولوژی‌های تحقیقاتی و نتایج برخاسته از آن‌ها و آنگاه قرار دادن این اجزاء منفصل در کنار هم به شکل منطقی، برای ایجاد یک کلیت منسجم و یکپارچه (Big Picture) است.

209. هدف از سنتز
هدف، جمع‌بندی مطالعات مختلف یا سایر تکه‌های اطلاعاتی است تا بدین وسیله به معنایی دست یابیم که حاصل همه مقالات به عنوان یک کل است و این معنا فراتر از آن چیزی است که بتوان با مطالعه هر کدام از مقالات به شکل واحدهایی جدا، قابل دریافت باشد.

210. هدف از سنتز
همان طور که فینگلد گفته است (Fingeld, 2003, p. 894) هدف، تدوین یا ارائه تفسیری نو و ادغامی از یافته‌هاست که نسبت به نتایج تک تک مطالعات، بنیادی‌تر و حقیقی‌تر (More Substantive) است.

211. سه راهکار پیشرفته برای جمع‌بندی متون
تحلیل متا
قوم نگاری (اتنوگرافی) متا
مطالعه متا

212. تحلیل متا
یکی از راهکارهای ادغام مقالاتی که نتایج آن‌ها به شکل اعداد و ارقام بیان شده است، تحلیل متا (Meta- Analysis) است. این راهکار در سال 1976 توسط فردی به نام Gene Glass با هدف ادغام و خلاصه‌سازی یافته‌های آماری مجموعه‌ای از پژوهش‌ها ابداع شد.

213. تحلیل متا
گلاس، تحلیل متا را “تحلیل تحلیل‌ها” (Analysis of Analyses) نام‌گذاری کرد و به تحلیل آماری مجموعه بزرگی از نتایج برخاسته از مطالعات جداگانه با هدف ادغام یافته‌ها اشاره کرد.

214. قوم‌نگاری متا
قوم‌نگاری یا اتنوگرافی متا (Meta-Ethnography) راهکار متداولی است که به کرات برای جمع‌بندی گزارشات پژوهشی‌های کیفی مورد استفاده قرار گرفته است. این راهکار در سال 1988 توسط Noblit and Hare ابداع شد.

215. قوم‌نگاری متا
ابداع‌کنندگان این راهکار، از راهکار خود به عنوان “شیوه‌ای قوی” برای استخراج تفاسیر حقیقی و بنیادی از مطالعات اتنوگرافیک یا تفسیری (Interpretive) یاد می‌کنند.

216. مطالعه‌ی متا
راهکار دوم که در سال 2001 توسط Paterson و همکارانش برای جمع‌بندی گزارشات پژوهشی کیفی ابداع شد، مطالعه‌ی متا (Meta- study) است.

217. مطالعه‌ی متا
راهکار ارائه شده توسط این افراد برای ادغام مطالعات شامل بررسی دقیق داده‌های جمع‌آوری شده در هر کدام از مطالعات و نیز روش بکار گرفته شده در مطالعات و چارچوب نظری زیربنای مطالعات می‌باشد.

218. یک راهکار ساده شده
این راهکار برگرفته از راهکار ارائه شده توسط پترسون و همکاران است و با استفاده از آن می‌توان نتایج مطالعات انجام گرفته با روش‌های پژوهشی مختلف را به طرز معنی‌داری با هم ادغام کرد.

219. ابزارهایی که نیاز خواهید داشت
ماتریس مرور
پوشه‌ی مدارک

220. استفاده از ماتریس مرور
کاربرد ماتریس مرور در تدوین سنتز متفاوت از کاربرد آن برای خلاصه‌سازی اسناد اصلی است. برای ساخت این ماتریس شما مجبور بودید که ردیف‌های آن را با تحلیل یک به یک مطالعات بر اساس عناوین ستون‌ها، تکمیل نمایید.
در سنتز طور دیگری عمل می‌کنید: در این جا شما برای مقایسه‌ی مطالعات مختلف بایستی ستون‌های ماتریس مرور را در نظر بگیرید تا متوجه تم‌ها و ترندها شوید.

221. هدف از مرور را تعریف نمایید
گام اول در تدوین سنتز، تعریف دقیق هدف از انجام مرور متون است. البته شما بایستی قبلاً به هنگام شروع گردآوری پوشه "ثبت فعالیت‌ها" این کار را انجام داده باشید، امّا هدف قبلی ممکن است با خواندن چند باره اسناد اصلی تغییر کرده باشد.

222. اولین جمله "سنتز" بایستی به این شرح باشد: "هدف از انجام این مرور این است (بود) که ...... "

223. فرآیند جستجو و مرور را شرح دهید
راهبرد مورد استفاده برای انتخاب و مرور مدارک گنجانده شده برای مرور متون را به طور مختصر شرح دهید. در این جا باید اطلاعات اصلی از فرآیند جستجو و انتخاب منابع از قبیل بازه‌ی زمانی پوشش داده شده، منابع اطلاعاتی مورد استفاده (پایگاه‌های داده‌ای کتابشناختی الکترونیک و مجلات)، انواع مقالات، و شرایط قبول یا ردّ مدارک برای گنجاندن در مرور را فراهم نمایید.

224. مثال
مرور متون، یک بازه زمانی ده ساله را از سال 1990 تا سال 1999 پوشش داد. جستجو در سه پایگاه کتابشناختی الکترونیک شامل مدلاین، PsychInfo، International Pharmaceutical Abstract و با عنایت خاص به مجلات بالینی پیشرو در این زمینه (مجله X، مجله Y و مجله Z) انجام گرفت. از بین انواع مطالعات، فقط مطالعات تجربی برای مرور در نظر گرفته شدند، مواردی از قبیل نامه به سردبیر، بیانیه‌های خط و مشی(Policy Statement) و توصیف برنامه (Program Description) مورد توجه قرار نگرفتند. در مجموع 103 مقاله بررسی شد که 23 مورد آن‌ها دارای شرایط ورود به مطالعه بودند.

225. موضوعات اصلی را فهرست کنید
اکنون به موضوعاتی (تم‌هایی) فکر کنید که قرار است مبنای تشکیل سنتز نهایی باشند. سنتز کامل متون مشتمل بر شرح تم‌های مختلف برخاسته از متون و قرار دادن آنها در کنار هم به شکل منطقی است.

226. ستون‌ها را بخوانید
هر کدام از ستون‌های ماتریس را از بالا به پایین مطالعه کرده و ببینید که ذیل هر کدام از عناوین در مطالعات مختلف و با گذشت زمان چه اتفاقی افتاده است.

227. چگونگی استخراج تم‌ها از متون اصلی
تخصیص کُدها
ایجاد تم‌ها
مقایسه کدها و تم‌ها
بررسی دقیق کدها و تم‌ها

228. تخصیص کُدها
اولین کار شما این است که به بخش نتایج مقالات پژوهشی یا قسمت بحث عمومی (کلی) مقالات غیر پژوهشی مراجعه کنید و به هر کدام از یافته‌های اصلی یا نکات اصلی آن‌ها کُدی تخصیص دهید.

229. اگر بیشتر مقالاتی که در اختیار دارید از نوع پژوهشی هستند، در این صورت می‌توانید یافته‌های اصلی را کدگذاری کنید.
اما اگر مقالات شما بیشتر از نوع مباحثه‌ای یا سایر مقالات مرتبط هستند، در این صورت می‌توانید نکات اصلی بحث را کدگذاری کنید.

230. شما ممکن است بتوانید پیامد (Outcome) یک مقاله را در یک کلمه خلاصه کنید و همین یک کلمه اولین کد شما خواهد بود.

231. کدها در واقع بایستی کلماتی باشند که خلاصه کننده نکات اصلی اظهار شده در قسمت خاصی از مقاله هستند و این‌ها بایستی با مداد کنار قسمت مربوطه یادداشت شوند تا امکان ثبت و ردیابی کدهای اختصاص داده شده را به راحتی داشته باشید.

232. بایستی این عملیات کدگذاری را برای تمامی مقالاتی که از یک نوع روش خاص بهره گرفته‌اند، انجام دهید تا آن جا که بخش نتایج/ بحث همه مقالات کدگذاری شود.

233. ایجاد تم‌ها (Developing Themes)
بعد از این که کدگذاری همه مقالات انجام شد، کار بعدی این است که ببیند یک کُد خاص چند بار به مقالات مختلف داده شده است. این کُدهای تکراری در واقع نشان دهنده تم‌هایی می‌باشند که مستخرج از اطلاعات موجود هستند.

234. همه کدهای یکسان یا مشابه را در یک گروه قرار داده تا الگوهای ایجاد شده (در حال شکل‌گیری) در سیستم کدگذاری را ملاحظه کنید.

235. کدهای یکسان یا مشابه را می‌توان در یک گروه قرار داد و یک تم خاص را به آن‌ها اطلاق نمود. نام تم بایستی منعکس کننده محتوای آن باشد.

236. فرآیند اختصاص کدها به تم‌ها را تا آنجا ادامه دهید که هیچ کدی باقی نماند و حداقل تعداد تم‌ها با نام موقت را در اختیار داشته باشید

237. مقایسه کدها و تم‌ها
مرحله بعدی، بازنگری مجدد تم‌ها و کدها و بررسی دو چیز است: اول این که آیا نام تم متناسب با تمامی کدهای اختصاص داده شده (گنجانده شده) در آن هست و دوم این که هیچ بخش کدگذاری شده‌ای در میان نتایج مقالات وجود نداشته باشد که بهتر باشد آن را به تم دیگری اختصاص داد.

238. بررسی دقیق کدها و تم‌ها
در این مرحله است که شباهت‌ها و اختلافات یافته‌های مرور شروع به پدیدار شدن می‌کنند. به تم‌های ایجاد شده به دقت نگاه کنید و ببینید که چگونه با هم ارتباط پیدا می‌کنند.
به همین دلیل است که شما بایستی به اسناد اصلی دسترسی داشته باشید، زیرا ممکن است نیاز باشد برای بررسی اطلاعات یا پیدا نمودن اطلاعات اضافه حین پیشرفت فرآیند تحلیل به آن‌ها مراجعه کنید.

239. کار با کدها و تم‌هایی که همدیگر را تأیید نمی‌کنند
اولین کاری که بایستی انجام دهید این است که زمینه (Context) هر مقاله و نیز نقاط قوت و ضعف راهکارهای پژوهشی مورد استفاده توسط آن‌ها را در نظر بگیرید. در اینجاست که به شدت نیاز به تمرکز روی ارزیابی نقادانه مقالات دارید، زیرا بایستی بتوانید قوت شواهد فراهم شده توسط آن‌ها را از لحاظ توانایی یا کاربردشان در پاسخ به سؤال پژوهشی، مورد ارزیابی قرار دهید.

240. اگر حین کار با متنی (مقاله‌ای) برخورد کردید که تصویری متفاوت از موضوع را نسبت به متون قبلی ارائه می‌دهد، بایستی این امر را به دقت مستند نمایید. به این فکر کنید که چرا چنین است؟ وجه تفاوت پژوهش‌های انجام شده چه بوده است که بتوانند این اختلافات را در یافته‌ها توجیه نمایند؟ به ارزیابی نقادانه‌ی مقالات که قبلاً انجام داده‌اید رجوع کنید. آیا شاهدی وجود دارد که قوی‌تر از دیگری باشد؟

241. بحث نقاط قوت شواهد
شما احتمالاً وزن بیشتری به پژوهش‌هایی می‌دهید که شواهد قوی‌تری را فراهم می‌کنند تا پژوهش‌هایی که از این لحاظ ضعیف‌ترند. ممکن است با بررسی دقیق‌تر مقالات بتوانید اختلافات بین نتایج را توجیه کنید؛ اما اگر نتوانستید اختلافات را توجیه کنید، بایستی موارد اختلافی را ارائه داده و بگویید که قادر به توجیه آن‌ها نیستند.

242. نگارش نتایج
نتایج مرور متون، تم‌های نهایی هستند که حاصل اجتماع چندین کد می‌باشند. وقتی که همه‌ی نتایج مقالات اولیه را کدگذاری کرده و تم‌ها را نیز ایجاد نمودید، آمادگی کشف محتوای تم‌ها را به شکل مفصل‌تر خواهید داشت. حال بایستی به دنبال این نکته باشید که این تم‌ها چگونه می‌توانند شما را در پاسخ‌دهی به سؤال پژوهشی یاری دهند.

243. با داده‌هایتان نوعی داستان نقل کنید
بعد از این که تم‌های اصلی را ایجاد نمودید، بایستی این‌ها را به نحو مناسبی که پاسخگوی سؤال پژوهشی شما باشند، ارائه نمایید. احتمالاً بخش نتایج را متناسب با تعداد تم‌های اصلی به یکسری عنوان تقسیم خواهید کرد.

244. می‌توانید این بخش از مقاله نهایی خود را با توصیف یافته یا تم اصلی شروع کنید. این تم همان تمی است که بیشترین تناسب را با سؤال پژوهشی شما دارد یا احتمالاً تمی است که حاوی کدهایی است که با بیشترین درجه تکرار در متون مرور شده، موجودند. شما بایستی تمامی تحقیقات و سایر اطلاعات مرتبط با این تم را در این قسمت بیاورید.

245. آنگاه ممکن است به این نکته توجه کنید که تم دیگری وجود دارد که توصیف کننده‌ی جنبه خاصی از اولین تم ارائه شده در قسمت نتایج مرور است. در این مورد نیز بایستی تمامی اطلاعات مرتبط با این تم دوم را مطرح نمایید.

246. به همین طریق خواهید دید که یک تم بعد از تم دیگری مطرح شده و بدین‌صورت هر کدام از تم‌های ایجاد شده به صُور مختلفی سؤال پژوهشی شما را مورد خطاب قرار داده و به عبارتی به آن پاسخ می‌دهند.

247. وظیفه شما این است که این تم‌ها را به گونه‌های منطقی سازماندهی کنید که یافته‌های یک تم با جزئیات بیشتری توسط تم بعد از آن توصیف و شرح داده شده و تا آخر، کار بدین منوال ادامه می‌یابد. البته بایستی به تم‌هایی که با تصویر کلی ایجاد شده توسط شما سازگار نیستند (جور در نمی‌آیند) نیز توجه داشته باشید.

248. این فرآیند را نوعی داستان‌سرایی در نظر بگیرید- داستانی که طی آن سعی می‌کنید که توضیح دهید چگونه متون گزینش شده برای مرور، جنبه‌های مختلف سؤال پژوهشی را مورد خطاب قرار داده و به آن پاسخ می‌دهند.

249. ذکر ارزیابی نقادانه متون در اولین ارجاع به آن‌ها
حین نگارش هر تم، بایستی چگونگی مستندسازی فرآیند ارزیابی نقادانه‌ی هر کدام از مقالات را نیز مد نظر داشته باشید. به عنوان یک قاعده‌ی کلی، بایستی زمانی که برای اولین بار به یافته‌های دیگران ارجاع می‌دهید، زمینه (Context) مقاله مربوطه را نیز مطرح سازید.

250. سپس می‌توانید برخی از محدودیت‌های مقاله (پژوهش) را توضیح دهید و در خصوص تأثیر نتایج آن در پخته نمودن بحث و استدلال خود، مطالب را ارائه دهید. در دفعات بعدی ارجاع به چنین مقاله‌ای، نیازی به مطرح نمودن ارزیابی نقادانه آن نیست.

251. کتابخانه پوشه‌های اصلی مرور متون
مبحث هشتم
کتابخانه پوشه‌های اصلی مرور متون

252. کتابخانه پوشه‌های اصلی مرور متون چیست؟
تصویر کنید که طی چند سال گذشته، نه یک، بلکه پنج مرور متون را در مورد پنج موضوع متفاوت انجام داده‌اید و برای هر کدام از آن‌ها یک پوشه اصلی مرور متون را به شکلی که قبلاً توضیح داده شد، ایجاد کرده‌اید. حال شما یک کتابخانه (کلکسیونی) از پوشه‌های اصلی مرور متون را دارید که در کامپیوترتان ذخیره کرده‌اید.

253. کتابخانه پوشه‌های اصلی مرور متون چیست؟
ذخیره‌سازی این پوشه‌ها به تنهایی کفایت نمی‌کند. این منبع در صورتی مفید واقع خواهد شد که دو شرط دیگر نیز فراهم گردد: پوشه‌های اصلی مرور متون به طور متناوب به روز گردند، ثانیاً برای آگاهی از آنچه که ذخیره کرده‌اید و محل نگهداری آن، از نوعی سیستم نمایه‌سازی استفاده کنید.

254. چگونگی ایجاد کتابخانه پوشه‌های اصلی مرور متون

255. رویه‌ی برچسب‌زنی خاصی را اتخاذ کنید
به هر کدام از پوشه‌های اصلی مرور متون، برچسبی بزنید. به عنوان مثال، می‌توانید بر اساس موضوع مرور، به پوشه‌ها برچسب بزنید: پوشه‌های اصلی مرور متون صرع یا Epilepsy Lit Review Master Folder، یا پوشه اصلی سلامت مادر و کودک (Maternal and Child Health Lit Review master folder).

256. رویه‌ی برچسب‌زنی خاصی را اتخاذ کنید
در مرحله بعدی، همه آن‌ها را در پوشه‌ای به نام Master Folders قرار دهید. می‌توانید این پوشه را کتابخانه پوشه‌های اصلی یا Master Folders Library نام‌گذاری کنید.

257. رویه‌ی برچسب‌زنی خاصی را اتخاذ کنید
برچسب‌زنی پوشه‌ها را تا یک مرحله دیگر ادامه دهید و از همان برچسب مورد استفاده برای پوشه اصلی، برای نام‌گذاری چهار پوشه فرعی موجود در هر کدام از پوشه‌های اصلی استفاده نمایید. مثلاً در پوشه اصلی صرع، پوشه‌هایی به نام‌های کارپوشه صرع، پوشه مدارک صرع، پوشه ماتریس صرع و پوشه سنتز صرع ایجاد نمایید.

258. پوشه‌های اصلی را به روز نگه دارید
به تدریج که مطالعه جدیدی را پیدا می‌کنید، نسخه‌ای از آن را دانلود کرده و در پوشه مدارک موجود در پوشه اصلی مناسب (مربوطه) ذخیره نمایید. راهکار دیگر این است که مدارک را در محلی امن ذخیره کرده و در فرصتی مناسب آن‌ها را در پوشه مدارک موجود در پوشه اصلی مرور متون مربوطه ذخیره کنید.

259. سیستم نمایه‌سازی ماتریس
مبحث نهم
سیستم نمایه‌سازی ماتریس

260. مقدمه
سیستم نمایه‌سازی ماتریس که در این فصل توصیف می‌گردد، شامل ادغام اطلاعات از سه منبع مختلف است: پایگاه‌های داده‌ای کتابشناختی الکترونیک، نرم‌افزار مدیریت مراجع و پوشه‌های مدارک موجود در یک یا تعداد بیشتری از پوشه اصلی مرور متون.

261. سیستم نمایه‌سازی ماتریس چیست؟
این سیستم، طرحی یا برنامه‌ای برای سازماندهی مراجع و مدارک و مدیریت این اطلاعات به صورت مداوم است.

262. سیستم نمایه‌سازی ماتریس شامل فعالیت‌های زیر است:
ادغام اطلاعات از سه منبع:
پایگاه داده‌ای کتابشناختی الکترونیکی مثل مدلاین،
نرم‌افزار مدیریت مراجع از قبیل EndNote، ProCite، Refworks
"پوشه‌ی مدارک" موجود در پوشه اصلی مرور متون.

263. سیستم نمایه‌سازی ماتریس شامل فعالیت‌های زیر است:
گسترش (توسعه) پوشه مدارک موجود در پوشه اصلی مرور متون.
به‌روزسازی داشتن کل فرآیند مرور متون.

264. چگونگی ایجاد سیستم نمایه‌سازی ماتریس
برای ایجاد این سیستم به چهار ابزار نیاز دارید:
پایگاه‌های داده‌ای کتابشناختی الکترونیک،
نرم‌افزار مدیریت مراجع،
اسناد اصلی که در پوشه مدارک ذخیره شده‌اند،
و برچسب‌های (Labels) محل قرارگیری مدارک یا اسناد اصلی.

265. نرم‌افزار مدیریت مراجع (Reference Management Software)
Endnote
Zotero
Citavi

266. نرم‌افزار مدیریت مراجع (Reference Management Software)
نرم افزارهای مدیریت مراجع در واقع پلی بین پایگاه‌های داده‌ای کتابشناختی الکترونیک موجود در هر کجا مثلاً کتابخانه بیومدیکال یا اینترنت و کتابخانه‌ی مراجع (Reference Library) واقع در کامپیوتر شما هستند.

267. نرم‌افزار مدیریت مراجع (Reference Management Software)
نرم‌افزارهای مدیریت مراجعی از قبیل EndNote یا Refworks از اصطلاح کتابخانه‌ی مراجع برای توصیف مجموعه مراجعی استفاده می‌کنند که تحت یک عنوان خاص گردآوری شده‌اند. این کتابخانه مراجع معادل همان پوشه مدارک در روش ماتریس است.

268. نرم‌افزار مدیریت مراجع (Reference Management Software)
با استفاده از این نرم‌افزارها می‌توانید مراجع و حتی خلاصه مقالات مجلات را مستقیماً از پایگاه‌های داده‌ای کتابشناختی الکترونیکی مثل مدلاین دانلود کرده و ذخیره نمایید.
این بدان معناست که هنگام نوشتن مقالات نیازی به تایپ کردن مراجع یا چسباندن (Paste) آن‌ها ندارید و نرم‌افزار این کار را برای شما انجام می‌دهد.

269. ایجاد کتابخانه مراجع در کامپیوتر شخصی
اینها در واقع مشتمل بر یک سری رکورد مربوط به مشخصات کتابشناختی رفرنس‌های دلخواه می‌باشند که توسط نرم‌افزارهای مدیریت مراجع ایجاد می‌شوند.
این رفرانس‌ها عموماً از پایگاه‌های داده‌ای اخذ شده‌اند یا این که به شکل محلی وجود دارند و بایستی به طور دستی وارد نرم‌افزار شوند.

270. نحوه ایجاد کتابخانه مراجع
خروجی گرفتن از پایگاه‌های داده‌ای
جستجو با استفاده از خود نرم‌افزارهای مدیریت مراجع
ورود دستی مراجع به نرم‌افزار
استفاده از قابلیتی به نام Web Translation

271. برچسب‌های مکانی (محل قرارگیری) برای پوشه‌های اصلی مرور متون
برچسب‌ها، محل نگهداری کپی‌های مدارک و سایر اسناد اصلی را مشخص می‌کنند. برچسب‌ها به عنوان پلی بین مراجع موجود در نرم‌افزار مدیریت مراجع و کپی‌های اسناد موجود در پوشه مدارک یک یا تعداد بیشتری از پوشه‌های اصلی مرور متون عمل می‌کنند.

272. برچسب‌های مکانی (محل قرارگیری) برای پوشه‌های اصلی مرور متون
مؤثرترین راهبرد برای ایجاد لیست استانداردی از برچسب‌های مکانی، این است که این لیست را قبل از مرور متون و یا انباشتن مدارک در پوشه‌های مدارک متعلق به پوشه‌های اصلی مرور متون، تهیه کنید. این بدان معناست که شما بایستی از همان ابتدای کار از نرم‌افزار مدیریت مراجع استفاده کنید.

273. نحوه‌ی ارتباط اجزاء با یکدیگر
برچسب‌های مکانی به همراه نرم‌افزار مدیریت مراجع، نقش بسیار مهمی در مدیریت حجم انبوه اطلاعات مرتبط با فایل‌های PDF ، موارد چاپی و سایر موارد گردآوری شده طی فرآیند مرور متون دارند.

274. شما بایستی این لیست را در بخش خاصی از پوشه‌ی "ثبت فعالیت‌ها" در پوشه اصلی مرور متون ذخیره کنید. اگر کار دیگری از شما برنمی‌آید، کمترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که نسخه‌ای از لیست برچسب‌های مکانی را پشت در اتاق کارتان بچسبانید.

275. چگونگی ایجاد ارتباط بین عناصر مختلف در سیستم نمایه‌سازی ماتریس

276. ساختار پوشه‌های کامپیوتری برای روش ماتریس
مبحث دهم
ساختار پوشه‌های کامپیوتری برای روش ماتریس

277. پوشه اصلی (Master Folder)
Lit Review Master Folder – Flooding
Lit Review Master Folder – Malaria

278. زیرپوشه‌ها Lit Review master folder—Flooding
Paper Trail folder—Flooding
Documents folder—Flooding
Review Matrix folder—Flooding
Synthesis folder—Flooding
Lit Review master folder—Malaria
Paper Trail folder—Malaria
Documents folder—Malaria
Review Matrix folder—Malaria
Synthesis folder—Malaria

279. پوشه " ثبت فعالیت‌ها" Paper Trail folder—topic Key Words—topic
Key Sources—topic
Electronic Bibliographic Databases—topic
URLs—topic
Notes—topic

280. پوشه‌ی مدارک Documents folder—topic Documents—topic, 1980–89
Documents—topic, 2010–present

281. پوشه‌ی ماتریس مرور ماتریس مرور اولیه (Original).
ماتریس مرور مرتب شده بر اساس روش‌ها (Methods Sort).
ماتریس مرور: سایر انواع مرتب‌سازی (Another Sort).

282. پوشه سنتز
این پوشه محلی برای ذخیره تمامی نسخه‌های سنتز شماست. در انتهای هر روز یا جلسه کاری، پیش‌نویس سنتز را با ثبت تاریخ صحیح ذخیره نمایید.
Synthesis folder—topic
Synthesis—topic— original
Synthesis—topic—
Synthesis—topic—
Synthesis—topic— final

283. پوشه‌ی سنتز
توجه داشته باشید که موارد فوق، مدرک‌های متنی هستند نه پوشه.
هر بار که تغییرات عمده‌ای در سنتز می‌دهید، آن را به شکل یک فایل جدید ذخیره کنید تا کپی آن را مرحله به مرحله داشته باشید و این کپی‌ها را در همین پوشه نگهداری کنید. برچسب‌زنی به نسخه‌های اولیه و نهایی پیش‌نویس (Manuscript) نیز می‌تواند مفید واقع شود.

284. چگونگی بحث در مورد یافته‌ها و ارائه پیشنهادات
مبحث یازدهم
چگونگی بحث در مورد یافته‌ها و ارائه پیشنهادات

285. مقدمه
شما بایستی معنای نتایج یا یافته‌هایتان را تفسیر کنید و از طرفی پیام آن‌ها را برای حیطه مورد مطالعه بررسی کنید.
چگونگی جای دادن یا ادغام این نتایج در زمینه‌ی کلی‌تر (Wider Context) موضوع یا حیطه‌ی مورد مطالعه، اضطراب‌آور است.

286. مقدمه
مهم‌ترین نکته‌ای که باید از بابت آن اطمینان پیدا کنید این است که ادعاهای مطرح شده در قسمت بحث، منطبق بر نتایج باشند. شما بایستی در مقابل این وسوسه که ادعاهایی فراتر از نتایج (گزافه‌گویی) داشته باشید، مقاومت کنید.

287. مقدمه
اگر تناقضی در یافته‌ها وجود دارد، بایستی آن را مطرح کنید و آمادگی بحث و بررسی آثار و معنای تلویحی (Implications) نتایج غیر قاطع را داشته باشید. هورتون (Horton, 1995) طی بررسی‌های انجام شده، مشاهده کرد که در قسمت بحث بسیاری از مقالات، ادعاها و تعمیم‌هایی فراتر از نتایج مطالعه، مطرح شده است.

288. دوهرتی و اسمیت راهکار زیر را برای ساختار قسمت بحث پیشنهاد کرده‌اند
بیان یافته‌های اصلی
بیان نقاط قوت و ضعف مطالعه.
نقاط قوت و ضعف مطالعه با عنایت به سایر مطالعات و خصوصاً بحث در خصوص تفاوت نتایج مطالعه در مقایسه با سایر مطالعات.
معنا و مفهوم مطالعه (Meaning of the study)
بحث در مورد سؤالات پاسخ داده نشده و تحقیقات آتی.

289. بیان یافته‌ها
نکته مهم این است که بخش نتایج را در اینجا مجدداً مطرح نسازید، ولی سعی کنید مطالعه خودتان را در یک یا دو جمله که بیانگر معنای کلی یافته‌های مرور متون باشند، خلاصه کنید.
نگاهی عینی به معنای آنچه که نگاشته‌اید، داشته باشید؛ و ببینید که آیا توانسته‌اید عصاره نتایج را در این جملات ارائه دهید.

290. نقاط قوت و ضعف مطالعه‌ی شما
اقرار به نقاط قوت و ضعف مرور متون از اهمیت خاصی برخوردار است؛ زیرا با این کار، مشکلات پژوهش خود را به خواننده گوشزد کرده و می‌توانید نتایج را به طرز بهتری در ارتباط با نتایج مطالعات پیشین دیگران تعبیر و تفسیر کنید.

291. معنای مطالعه در ارتباط با زمینه‌ی عمومی‌تر دانش موجود
گام بعدی این است که نتایج خودتان را در دل زمینه کلی‌تر حیطه‌ی تحقیقاتی بهداشتی یا مراقبت‌های اجتماعی بریزید.
لازمه این کار آن است که توجه خود را به سمت حواشی و به عبارتی زمینه‌ی کلی یا عمومی موضوع تحقیقاتی معطوف کنید و نحوه‌ی ارتباط تم‌های مشخص شده توسط خودتان را با زمینه‌ی کلی که سؤال پژوهشی در آن جای دارد، در نظر بگیرید.

292. تفسیر نتایج
این نگرانی وجود دارد که پژوهشگران نتایج پژوهشی خودشان را خیلی کلی‌تر از واقع تفسیر کنند و مطالباتی را طرح نمایند که با یافته‌های بدست آمده در مطالعه قابل توجیه نیستند.
به جای بیان اظهارات کلی (از قبیل تمامی شاغلین سیستم بهداشت و درمان فلان کار را انجام می‌دهند) سعی کنید ارجاعاتی اختصاصی به داده‌هایتان داشته باشید.

293. تفسیر نتایج
از طرفی شما بایستی تا حدودی نتایج خود را تفسیر کنید و در خصوص آن‌ها قضاوت نمایید. با تکرار صرف یافته‌های اصلی مطالعه و عدم تفسیر و قضاوت در خصوص آن‌ها، مطلبی برای گنجاندن در قسمت بحث باقی نمی‌ماند

294. بحث در مورد سؤالات پاسخ داده نشده و تحقیقات آتی
احتمال زیادی وجود دارد که حتی پس از اتمام فرآیند مرور متون نیز نتوانید به طور کامل به سؤال پژوهشی پاسخ دهید. به احتمال بسیار زیاد شما می‌توانید فقط تا حدودی به سؤال پژوهشی پاسخ دهید.

295. نکات کلیدی مطمئن باشید که بحث شما دقیقاً منعکس کننده نتایج باشد.
یافته‌های اصلی را در قسمت بحث خلاصه کنید، اما رعایت ایجاز را بکنید.
کیفیت مطالعات گنجانده شده دیگران را در این قسمت، به طور خلاصه ارائه دهید.
به منظور چیدن زمینه‌ی مطالعه خودتان، به متون مرتبط ارجاع دهید.
سؤالات بی‌پاسخ را مورد بحث قرار داده و توصیه‌هایی برای پژوهش‌های آتی داشته باشید.