1. LAGOM, KONGKLUSYON at REKOMENDASYON

2. Ito ang huling kabanata ng pamanahong papel
Ito ang huling kabanata ng pamanahong papel. Ito rin ang isa sa pinakamahalagang bahagi niyon sapagkat dito: nilalagom ang mga nakalap na datos at impormasyon; inilalahad ang mga generalization sa anyong kongklusyon batay sa mga datos na nakalap;

3. at ipinatutungkol sa mga kinauukulan ang mga rekomendasyon tungo sa posibleng kalutasan ng mga suliranin.

4. LAGOM

5. Simulan ang lagom sa isang maikling pahayag tungkol sa pangunahing layunin ng pag-aaral, mga respondante,saklaw,limitasyon
at panahon ng pag-aaral,pamamaraan at instumentong ginamit sa
pangangalap ng mga datos at
impormasyon at ang
disenyo ng pananaliksik. Hindi na
kailangan ng anumang
eksplanasyon o pagpapalawig.

6. sa pangangalap ng mga datos at impormasyon at ang disenyo ng pananaliksik. Hindi na kailangan ng anumang eksplanasyon o pagpapalawig.

7. b. Ilahad ang lagom sa paraang tesktwal at numerikal sa pamamagitan ng pagbubuod ng mga impormanteng datos. c. Huwag gumawa ng mga deduction, inference at interpretasyon sa lagom dahil mauulit lamang ang mga iyon sa kongklusyon.

8. d. Ang mga impormanteng tuklas at haylayt ng mga datos ang dapat banggitin sa lagom, lalung-lalo na iyong mga pinagbatayan ng mag kongklusyon

9. e. Ang mga datos ay hindi dapat ipaliwanag pang muli. f
e. Ang mga datos ay hindi dapat ipaliwanag pang muli. f. Gawing maiikili at tuwiran ang mga pahayag sa lagom. g. Huwag magdaragdag ng mga bagong datos o impormasyon sa lagom.

10. KONGKLUSYON

11. Lahat ng kongklusyon ay dapat ibatay sa lohika ng mga datos at impormasyong nakalap.
Dapat masagot nang tumpak
at maayos ang mga
katanungang tinukoy sa
Layunin ng Pag-aaral.

12. Mawawalan ng kabuluhan ang pananaliksik kung ang mga katanungang iyon ay hindi malalapatan ng mga kasagutan sa kongklusyon. c. Dapat matukoy sa kongklusyon ang mga paktwal na napag-alaman sa inkwiri.

13. d. Huwag bubuo ng kongklusyon batay sa mga implayd o indirektang epekto ng mga datos o impormasyong nakalap.
e. Gawing maiikli at tuwiran ang mga kongklusyon , ngunit tandaang kailangang maihayag ang mga kailangang
impormasyong resulta
ng pag-aara na hinihingi ng mga
tiyak o ispesipik na
tanong sa Layunin ng
Pag-aaral.

14. f. Maging tiyak sa paglalahad ng mga kongklusyon
f. Maging tiyak sa paglalahad ng mga kongklusyon. Hindi dapat ipahiwatig ng mga mananaliksik na sila’y may pagdududa o alinlangan sa validity at reliability ng kanilang pananaliksik.

15. Kailangan kung gayong iwasan ang mga salitang nagpapahayag ng walang-katiyakan tulad ng siguro,marahil,baka atbp. g. Ilimita ang mga kongklusyon sa paksa, saklaw at panahon ng pag-aaral.

16. h. Ang mga kongklusyon ay hindi dapat bahagi ng pamanahong papel
h. Ang mga kongklusyon ay hindi dapat bahagi ng pamanahong papel. Samakatwid, ang isang diwang una nang nabanggit sa ibang bahagi ay kailangang maipahayag sa ibang kaparaanan sa kongklusyon.

17. REKOMENDASYON

18. a. Ang mga rekomendasyon ay dapat naglalayong lutasin ang mga suliraning natuklasan sa imbestigasyon .

19. b. Huwag magrekomenda ng mga solusyon sa anumang suliraning hindi naman natuklasan o natalakay sa pag-aaral.

20. c. Bagama’t ang mga rekomendasyon ay maaaring maging ideyal, kailangang ang bawat isa’y maging praktikal, naisasagawa, nakakamit, makatotohanan at makatarungan.

21. d. Dapat maging balid at lohikal ang bawat rekomendasyon.

22. e. Dapat ipatungkol ang bawat rekomendasyon sa indibidwal, pangkat, tanggapan o institusyong nasa posisyong magpatupad ng bawat isa.

23. f. Kung may mga mabubuting bagay na natuklasan, kailangang irekomenda ang pagpapanatili, pagpapatuloy at/o pagpapabuti ng mga iyon at/o mga hakbang o paraan kaugnay niyon.

24. g. Maaaring irekomenda sa ibang mga mananaliksik ang pagpapatuloy o pagpapalawak ng isinagawang pag-aaral at/o paggamit ng ibang saklaw, panahon, lokaliti at populasyon upang ma-verify, ma-amplify o mapasinungalingan ang mga natuklasan sa pag-aaral.

25. ANG LISTAHAN NG MGA SANGGUNIAN

26. Ang listahan ng mga sanggunian ay matatagpuan sa katapusan ng isang papel-pampananaliksik. Ito ang pinakakatumbas ng Bibliograpi sa M.L.A. Sa A.P.A., ang pahinang ito ay maaaring pamagatang Listahan ng mga Sanggunian , mga Sanggunian o Talasanggunian.

27. Ang unang linya ng bawat entri sa listahan ng sanggunian ay nagsisimula sa dulong kaliwa, samantalang ang ikalawa at mga kasunod na linya ay nakapasok nang tatlong espasyo mula sa kaliwang margin. Ang mga entris ay nakaayos ng alpabetikal batay sa apelyido ng awtor o unang awtor.

28. TUNGKULIN

29. Nagpapahalaga at nagbibigay ng kredit sa mga pinaghanguan ng mga ideya, ilustrasyon, mga pahayag na hiniram o mga materyales na hinalaw.
Nagpapakita ng pagkilala
sa mga taong pinaghanguan
ng mga kaalaman.

30. c. Nagbibigay ng mga karagdagang impormasyon para sa mambabasa na nagnanais na palawakin pa ang isang
pananaliksik.

31. d. Nagbibigay ng oportunidad sa mga mambabasa na alamin kung may katotohanan ang mga nakalap na impormasyon ng isang mananaliksik. e. Nagbibigay ito ng kredibilidad sa pananaliksik na isinasagawa.

32. Batayang impormasyon na kailangang matukoy sa Listahan ng Sanggunian:
Awtor/mga awtor
Pamagat
Lugar ng Publikasyon
Publisher/Tagalimbag
Petsa/taon ng ublikasyon
Editor, tagasalin, konsultant,
compiler (kung mayroon)

33. MGA TAGUBILIN
Si Burgess (1995) ay nagtala ng mga tagubilin sa paggawa ng listahan ng sanggunian sa akda niyang A Guide for Research Paper.
a. Aklat na may isang awtor
Simulan sa apelyido ng awtor,
sundan ng kuwit at inisyal ng awtor
(o buong pangalan kung abeylabol
ang datos na iyon), at tuldukan.
2. Isunod ang taon ng publikasyon.
Tuldukan.

34. 3. Isunod ang pamagat ng aklat
3. Isunod ang pamagat ng aklat. Tanging ang unang salita ang nagsisimula sa malaking titik at ang mga pangngalang pantangi at subtitle na karaniwang sumusunod sa tutuldok. Tuldukan ang huling salita ng pamagat. Aguino, B The taming of the millionaire. New York: Random House. Bernales, Rolando A Bukal 3:Pagbasa. San Mateo,Rizal: Vicente Publishing House, Inc.

35. b. Aklat na may dalawa o higit pang awtor
Simulan sa may apelyido nng unang awtor, kuwit at inisyal o pangalan (kung abeylabol). Huwag babaguhin ang pagkakasunud-sunod ng mga awtor na nakatala sa aklat.
2. Isunod ang apelyido ng (mga) ko-awtor. Tularan ang pormat ng unang awtor. Paghiwalayin ang mga pangalan ng
awtor ng kuwit, maliban kung dalawa
lamang ang awtor at bago ang huling
awtor na ginagamitan ng ampersand (&).

36. 3. Sundin ang tuntunin a.2, a.3 at a.4 Davis, K. & Newstorm, J Human behavior in organization. New York: Mc Graw-Hill Tumangan, Alcomtiser P., Bernales, Rolando A., Lim,Dante C. & Mangonon, Isabela A Sining ng pakikipagtalastasan: Pandalubhasaan. Valenzuela City: Mutya Publishing House, Inc.

37. Ang et.al (et alibi,and others,atbp) ay hindi ginagamit sa listahan ng sanggunian kahit pa mahigit sa dalawa ang awtor ng isang sanggunian. Sa dokumentasyon(talang-parentetikal) lamang ginagamit ang et al. c. Inedit na bolyum ng isang aklat 1. Simulan sa apelyido ng editor ng bolyum. Bantasan katulad ng sa awtor o mga awtor ng isang aklat. Kung dalawa o higit pa ang editor, gumamit ng ampersand sa pagitan ng dalawang editor at huling editor kung tatlo o higit pa.

38. 2. Isunod ang Ed. (nag-iisang editor) o Eds
2. Isunod ang Ed. (nag-iisang editor) o Eds. (dalawa o higit pa) na nakapaloob sa parentesis. Tuldukan. 3. Sundin ang tuntunin a.2, a.3 ay a.4. Almario, Virgilio S. (Ed.) Poetikang Tagalog: Mga unang pagsusuri sa sining ng pagtulang Tagalog. Lungsod ng Quezon: UP Diliman. Darling, C.W., Shields, J. & Villa V.B. (Eds.) Chronological looping in political novels. Hartford: Capitol Press.

39. Halos ganito rin ang mga tuntunin sa mga isinalin at kinumpayl na akda
Halos ganito rin ang mga tuntunin sa mga isinalin at kinumpayl na akda. Palitan lamang ang Ed. o Eds. ng Tran. o Trans. para sa translator/s at Comp. o Comps. para sa compiler/s. Kung konsultant naman ang given, gamitin ang Con. o Cons. sa halip.
d. Mga hanguang walang awtor o editor
Simulan sa pamagat ng akda at
tulduakan.
2. Sundin ang tuntunin a.2 at a.4

40. Webster’s new collegiate dictionary. 1961
Webster’s new collegiate dictionary Springfield, MA: G and G Merriam.
The personal promise pocketbook Makati: Alliance Publishers,Inc.
e. Multi-bolyum, inedit na akda
Sundin ang tuntunin c.1 at c.2
Sundin ang tuntunin a.3
Isunod ang bilang ng bolyum
na nakapaloob sa parentesis.
Tuldukan.
4. Sundin ang tuntunin a.4.

41. Nadeau, B. M. (Ed. ). 1994. Studies in the history of cutlery. (Vol 4)
Nadeau, B.M. (Ed.) Studies in the history of cutlery. (Vol 4). Lincoln; University of Nebrasca Press. Kung ang multi-bolyum na akda ay hindi inedit at sa halip ay isinulat ng isang awtor, sundin lang ang tuntunin a.1, a.2, a.3,e.4 at a.4. Kung dalawa o higit pa ang awtor, sundin ang tuntunin b.1, b.2, a.2, a.3, e.4 at a.4.

42. f.Di-nalathalang disertasyon, tisis, pamanahong-papel
Sundin ang a.1 at a.2.
Sundin ang tuntunin a.3
at salungguhitan.

43. 3. Isunod ang salitang di nalathalang-disertasyon/tisis/pamanahong-papel (o anumang anyo ng papel pampananaliksik o akademikong papel), sundan ng kuwit, ng pangalan ng kolehiyo o unibersidad at tuldukan.

44. De Jesus, Armando F Institutional research capability at the Santo Tomas:Proposed model for managing research in private HEIs. Di-nalathalang disertasyon, UST.

45. Grospe, Alas A Isang pagsusuri ng mga pamaraang ginamit ni Rolando Tinio sa pagsasalin ng mga idyoma sa mga dula ni Shakespeare. Di-nalathalang tisis, UP Diliman

46. g. Mga artikulo mula sa journal, magasin, dyaryo, newsletter
Sundin ang tuntunin a.1 kung nag-iisa ang awtor; b.1 at b.2 kung dalawa o higit pa.
Isunod ang taon, buwan
(kung abeylabol ang petsa, idagdag din ito) na pinaghihiwalay ng kuwit.
Tuldukan matapos.

47. 3. Isunod ang pamagat ng artikulo, tulad ng sa a. 2. Tuldukan. 4
3. Isunod ang pamagat ng artikulo, tulad ng sa a.2. Tuldukan. 4. Isunod ang pangalan ng journal, magasin, dyaryo o newsletter, sundan ng kuwit, ng bilang ng pahina (huwag gagamit ng p. o pp.).

48. Dauz, Florentino. 2003, Agosto 10. Ang bayan ng Gapan. Kabyan,4
Dauz, Florentino. 2003, Agosto 10. Ang bayan ng Gapan. Kabyan,4. Maddux, K. 1997, March. True stories of the interest patrol. Net Guide Magazine, Nolasco, Ma. Ricardo. 1998, Hunyo. Ang linggwistiks sa pagsasalin sa wikang pambansa. Lagda,

49. h. Pelikula, kaset, cd, vcd
Sundin ang tuntunin a.1. Palitan lamang ang awtor ng direktor kung pelikula at artist/speaker/lecturer kung kaset,vcd o cd.
Sundin ang tuntunin a.2.

50. 3. Kung di-given ang mga pangalan sa h. 1, magsimula na agad sa h
3. Kung di-given ang mga pangalan sa h.1, magsimula na agad sa h.4, tuldukan, isunodn ang taon ng unang distribusyon at tuldok muli. 4. Sundin ang tuntunin a.3 ngunit bago tuldukan, isingit ang salitang “Pelikula,Kaset,VCD o CD” sa loob ng braket

51. 5. Isunod ang lugar kkung saan prinodyus (kung given) sundan ng tutuldok, isunod ang prodyuser at tuldukan. Kung di-given ang lugar, isunod agad ang prodyuser at tuldukan. Leonardo: The inventor [VCD] Future Vision Multimedia Inc.

52. Redford, R. 1980. Ordinary people [Pelikula]. Paramount
Redford, R Ordinary people [Pelikula]. Paramount. Sound Effects [CD] Network Music Inc. Villaluz,E. & Reyes, L Sing!sing!sing!: A vocal course for pop singers [kaset]. Ivory Records.

53. Maga dokumento mula sa mga tanggapan ng gobyerno

54. Simulan sa pangalan ng ahensyang pinagmulan ng dokumento at tuldukan.
Isunod ang aton ng publikasyon at tuldukan.
Isunod ang pamagat ng dokumento, ang bilang ng publikasyon (kung mayroon) sa loob ng parentesis at tuldukan.
Isunod ang lugar ng publikasyon, tutuldok at pablisher.

55. National Institute of Mental Health. 1982
National Institute of Mental Health Television and behavior: Ten years of scientific progress (DHHS Publication No. A ). Washington, DC: US Government Printing Office.
j. Mga hanguang elektroniko
Kung nakapost sa internet ang panagalan ng awtor o kontribyutor, taon at pamagat, sundin ang tuntunin a.1, a.2 at a.3 at
isunod ang sinalungguhitang
website o path. Tapusin sa tuldok.

56. 2. Kung pamagat lamang ang abeylabol, simulan sa pamagat, tuldukan at isunod ang website o path na sinalungguhitan. 3. Kung hindi abeylabol ang datos sa j.1 at j.2, ilagay na lang ang sinalungguhitang website. Burgess, Patricia A guide for research paper: APA style. intro.htm#content2.