1. هوش تجاری (سری دوم) دکتر احمد عبداله‏زاده بارفروش سهیل محمدی مدرس:
تدریس‏یار:
سهیل محمدی
آزمایشگاه سیستم‏های هوشمند (

2. آزمایشگاه سیستم های هوشمند (http://ce.aut.ac.ir/islab)
نسل‏های هوش تجاری
نسل اول هوش تجاری: عمدتا بر ذخیره سازی حجم عظیم داده و راه حل‏های مبتنی بر پایگاه داده تحلیلی استوار بود. این سیستم‏ها امکان غربال کردن و جستجو در حجم عظیم داده به منظور تولید گزارش‏ها توسط تحلیل‏گران داده و ارائه این گزارش‏ها به مدیران در جهت تصمیم گیری بهتر را فراهم می‏ساختند.
نسل دوم هوش تجاری: متقارن با وب 2.0 و در اواسط دهه 2000 شکل گرفت. امکان تحلیل real-time و یا نزدیک به آن در این بازه مورد توجه قرار گرفت و ارائه راه حل‏های مبتنی بر وب، و همچنین ابزارها و کاربردهای جدید مانند KPI‏ها، داشبوردها با واسط گرافیکی پیشرفته، موبایل و ... در این نسل رونمایی شدند.
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

3. آزمایشگاه سیستم های هوشمند (http://ce.aut.ac.ir/islab)
نسل‏های هوش تجاری
نسل سوم هوش تجاری: معرف ابزارهای جدیدی است که به سه منظور زیر تولید شده‏اند: Relevancy، Social و Self-service. در این نسل، استفاده از هوش تجاری منحصر به مدیران نبوده و اکثر افراد سازمان در فعالیت‏های روزمره خود از آن بهره می‏برند، و مانند یک شبکه اجتماعی با یکدیگر در ارتباط هستند. این شبکه اجتماعی باعث کشف اهداف و منافع مشترک شده و منجر به تصمیم گیری گروهی و اشتراکی برای حل مسائل سازمان می‏گردد. به علاوه، نقش IT برای تولید و رسیدگی به هوش تجاری کمرنگ شده و افراد با توجه به ویژگی‏های خود اطلاعات مورد نیاز خود را دریافت کرده و این توانایی را دارند که خود به راحتی به اطلاعاتی که مربوط به آنهاست، دسترسی پیدا کنند.
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

4. آزمایشگاه سیستم های هوشمند (http://ce.aut.ac.ir/islab)
وب 2.0 (Web 2.0)
وب 2.0 عبارتی است که برای توصیف نسل دوم World Wide Web تعیین شده است.
تمرکز وب 2.0 بر روی توانایی افراد در همکاری و به اشتراک گذاشتن اطلاعات به صورت آنلاین است.
وب 2.0 اساسا به انتقال از صفحات وب HTML ایستا به صفحات وب پویا‏تر که بیشتر سازماندهی شده است و بر پایه ارائه برنامه‏های کاربردی تحت وب به کاربران بنا شده است، اشاره دارد.
دیگر کاربرد بهبود یافته وب 2.0 عبارتست از ارتباطات باز با تأکید بر روی جوامع کاربران مبتنی بر وب و به اشتراک گذاری آزادتر اطلاعات.
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

5. آزمایشگاه سیستم های هوشمند (http://ce.aut.ac.ir/islab)
وب 2.0 (Web 2.0)
در طول زمان، وب 2.0 بیشتر به عنوان یک اصطلاح در بازاریابی مورد استفاده قرار می‏گرفته است تا به عنوان یک عبارت مبتنی بر علوم کامپیوتر.
Blog‏ها، wiki‏ها و سرویس‏های وب، نرم‏افزار مدیریت محتوای وب (CMS) همگی به عنوان مؤلفه‏های وب 2.0 در نظر گرفته می‏شوند.
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

6. آزمایشگاه سیستم های هوشمند (http://ce.aut.ac.ir/islab)
تعریف هوش تجاری
OLTP +
OLAP
Enterprise BI
Enterprise (OLTP,OLAP)=BI
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

7. تعداد چوب کبریت‏ها چقدر است؟
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

8. حالا تعداد چوب کبریت‏ها چقدر است؟
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

9. آزمایشگاه سیستم های هوشمند (http://ce.aut.ac.ir/islab)
معماری هوش تجاری
معماری هوش تجاری یک معماری چند لایه است:
لایه داده
لایه کاربرد
لایه نمایش
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

10. آزمایشگاه سیستم های هوشمند (http://ce.aut.ac.ir/islab)
معماری هوش تجاری
معماری هوش تجاری یک معماری چند لایه است:
لایه داده
لایه کاربرد
لایه نمایش
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

11. آزمایشگاه سیستم های هوشمند (http://ce.aut.ac.ir/islab)
پشته هوش تجاری
(BI Stack)
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

12. نظارت بر فعالیت‏های کسب و کار (Business Activity Monitoring)
BAM یک نرم‏افزار است که هدف آن نظارت بر فعالیت‏های کسب و کاری است که در سیستم‏های کامپیوتری پیاده سازی شده‏اند.
BAM به جمع آوری، تحلیل و نمایش اطلاعات بلادرنگ درباره فعالیت‏های داخل سازمان، مشتریان و شرکا اشاره دارد.
یک فعالیت کسب و کار می‏تواند یا یک فرآیند کسب و کار باشد که توسط نرم‏افزار مدیریت فرآیند کسب و کار (BPM) هماهنگ می‏شود؛ و یا یک فرآیند کسب و کار باشد که به صورت مجموعه‏ای از فعالیت‏ها است که چندین سیستم و برنامه کاربردی را پوشش می‏دهد.
BAM یک راه حل سازمانی است که هدف آن، ارائه یک خلاصه بلادرنگ از فعالیت‏های کسب و کار به مدیران عملیاتی و مدیران سطح بالاتر می‏باشد.
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

13. نظارت بر فعالیت‏های کسب و کار (BAM)
یکی از نمایان‏ترین خصیصه‏های راه حل‏های BAM، نمایش اطلاعات بر روی داشبورد‏ها است که دربرگیرنده KPI‏هایی است که اطمینان و قابلیت رؤیت فعالیت‏ها و عملکرد را فراهم می‏نماید.
مطالعه بیشتر در:
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

14. یکپارچه سازی اطلاعات سازمانی (Enterprise Information Integration)
EII عبارتست از توانایی پشتیبانی از یک دیدگاه یکپارچه به داده‏ها و اطلاعات یک سازمان.
در یک برنامه مجازی سازی داده‏ها، متعلق به EII، یک فرآیند یکپارچه سازی اطلاعات با استفاده از انتزاع داده‏ها، یک واسط کاربری یکپارچه (که تحت عنوان «دسترسی به داده‏های یکنواخت» شناخته می‏شود) را برای مشاهده همه داده‏های داخل یک سازمان، یک مجموعه یکتا از ساختار‎ها و قراردادهای نام‏گذاری (که تحت عنوان «بازنمایی اطلاعات یکنواخت» شناخته می‏شود) برای بازنمایی این داده‏ها ارائه می‏نماید.
هدف EII، دریافت مجموعه‏ای بزرگ از منابع داده‏ای ناهمگون برای نمایش به یک کاربر یا یک سیستم به عنوان یک منبع داده‏ای یکتا و همگون است.
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

15. یکپارچه سازی اطلاعات سازمانی (EII)
داده‏های درون یک سازمان می‏توانند در فرمت‏های ناهمگون، مانند پایگاه داده رابطه‏ای، فایل‏های متنی، فایل‏های XML، و به انواع روش‏های اختصاصی ذخیره سازی با روش‏های ایندکس گذاری و دسترسی به داده مختص به خودشان، ذخیره شوند.
API‏های استاندارد دسترسی به داده پدید آمدند که مجموعه‏ای مشخص از دستورات را برای بازیابی و تغییر داده‏ها از یک منبع داده عمومی ارائه می‏دادند. برخی از این API‏ها عبارتند از: ODBC، JDBC، XQJ، OLE DB و ADO.NET.
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

16. یکپارچه سازی اطلاعات سازمانی (EII)
ترکیب مجموعه‏های داده‎‏ای مختلف
سادگی درک
سادگی استقرار
سروکار داشتن با اطلاعات با مرتبه بالاتر
مطالعه بیشتر در:
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

17. روش‏های ثبت تغییرات داده‏ها (Change Data Capture)
با توجه به تعریف و اهداف، یک پایگاه داده تحلیلی باید تاریخچه تغییرات اقدامات کسب و کار را نگهداری کند. بنابراین فرآیند‏های ETL در بارگذاری پایگاه داده تحلیلی باید بتوانند تغییرات داده که در سیستم‏های عملیاتی منبع در طی عملیات کسب و کار رخ می‏دهند، را کشف نمایند.
«به توانایی کشف داده‏های تغییر یافته در سیستم‏های منبع و ثبت این تغییرات، ثبت تغییرات داده‏ها (Change Data Capture) می‏گویند.»
همه مراحل فرآیند بارگذاری پایگاه داده تحلیلی دشوار هستند، ولی مرحله ثبت تغییرات داده، سخت‏ترین و چالش برانگیزترین مرحله کار است.
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

18. روش‏های ثبت تغییرات داده‏ها (CDC)
از نظر تئوری، تکنیک‏ها و تکنولوژی‏های متعددی برای انجام فرآیند‏های ثبت تغییرات داده‏ها وجود دارد:
مقایسه کامل منبع (source) و هدف (target)
استفاده از فایل‏های لاگ تراکنشی
استفاده از برنامه‏های ثبت تغییرات داده‏های تجاری
استفاده از خصوصیت CDC سیستم مدیریت پایگاه داده
استفاده از trigger‏ها
استفاده از تکرار سیستم مدیریت پایگاه داده
استفاده از شاخص به روز رسانی در رکورد‏های منبع
(همه این روش‏ها، مزایا و معایبی دارند.)
مطالعه بیشتر در:
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

19. معماری سرویس‏گرا (Service-Oriented Architecture)
معماری سرویس‏گرا، یک رویکرد برای دسترسی به منابع نرم‏افزاری در یک سازمان و همچنین، از طریق شبکه به عنوان سرویس‏های خوش تعریف است.
هر سرویس به یک هدف کسب و کار از پیش تعریف شده دست خواهد یافت و واحد‏های مجزایی از کار را انجام خواهد داد.
این سرویس‏ها مستقل هستند و به محتوا یا حالت سرویس‏های دیگر وابستگی ندارد.
این سرویس‏ها تحت معماری سیستم‏های توزیع شده فعالیت‏ می‏کنند.
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

20. آزمایشگاه سیستم های هوشمند (http://ce.aut.ac.ir/islab)
یکپارچه سازی برنامه‏های کاربردی سازمانی (Enterprise Application Integration)
EAI یک نیاز کسب و کار در تولید برنامه‏های کاربردی متنوع در یک سازمان شامل سیستم‏های همکار برای ارتباط با یکدیگر به منظور دستیابی به یک هدف کسب و کار به یک روش قابل اطمینان و یکپارچه صرفنظر از پلتفرم و موقعیت جغرافیایی این برنامه‏های کاربردی است.
EAI شامل پذیرش پیام، تبدیل، ترجمه، مسیریابی، تحویل پیام و مدیریت فرآیند کسب و کار است.
دو معماری بنیادی برای انتقال همگام (synchronous) پیام وجود دارد:
معماری Hub/Spoke
معماری Bus
از 2 معماری فوق می‏توان در توسعه سرویس‏ها نیز استفاده نمود.
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

21. آزمایشگاه سیستم های هوشمند (http://ce.aut.ac.ir/islab)
معماری Hub/Spoke
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

22. آزمایشگاه سیستم های هوشمند (http://ce.aut.ac.ir/islab)
معماری Bus
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

23. گذرگاه سرویس سازمانی (Enterprise Service Bus)
ESB یک زیرساخت برای ایجاد تسهیل در SOA است.
ESB، API‏ای را در اختیار می‏گذارد که می‏توان با استفاده از آن، سرویس‏ها را توسعه داد و سرویس‏ها را در تعامل با یکدیگر به طور قابل اطمینانی قرار داد.
از لحاظ فنی، ESB، یک ستون فقرات برای ارسال پیام است که تبدیل پیام، تبدیل فرمت پیام، مسیریابی، پذیرش و تحویل پیام از سرویس‏های مختلف و برنامه‏هایی که به ESB متصل هستند، می‏باشد.
برای مطالعه بیشتر در خصوص SOA، EAI و ESB، مقاله مربوطه در سایت قرار داده شده است.
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

24. محصول مبتنی بر Bus اختصاصی
پارامتر‏های ارزیابی
معماری Hub
معماری Bus
محصول مبتنی بر Bus اختصاصی
ESB
تلاش برای نصب و راه اندازی
تلاش کمتر نسبت به معماری Bus
تلاش متوسط
مدیریت
نگهداری و مدیریت ساده به دلیل hub مرکزی
ممکن است مدیریت بر اساس سیستم‏های یکپارچه، پیچیده باشد.
هزینه
بالا
هزینه پایین به دلیل عدم استفاده از فرمت‏های اختصاصی به منظور ارتقای کارایی. دلیل دیگر، عدم ارائه همه سرویس‏هایی است که توسط محصولات اختصاصی ارائه می‏گردند.
مقیاس پذیری
اگر از معماری فدرال استفاده شود، بالاست. در غیر اینصورت، محدود است.
مقیاس پذیری بالا
استاندارد‏ها
غالبا مبتنی بر استاندارد است اما ممکن است از فرمت‏های داخلی اختصاصی استفاده نماید.
مبتنی بر استاندارد
معماری سرویس‏گرا
می‏تواند به صورت سرویس‏گرا پیاده سازی شود.
سرویس‏گرا
مقایسه
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

25. مجموعه مدیریت فرآیند کسب و کار (Business Process Management Suite)
BPMS یک نرم‏افزار برای پشتیبانی از مدیریت فرآیند کسب و کار است.
BPMS یک رویکرد بسیار عملی دارد، زیرا بخش‏های تئوری در زمان پیاده سازی به سیستم معرفی شده است؛ در نتیجه سیستم می‏تواند آن‏ها را بهینه کند، تا حد ممکن خودکار کند، بر پذیرش آن نظارت کند، و تحلیل ضروری برای بهبود مداوم آن را ارائه نماید.
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

26. موتور قوانین کسب و کار (Business Rules Engine)
تعاریف بسیاری برای قوانین کسب و کار وجود دارد. یکی از آن‏ها عبارتست از:
قوانین کسب و کار، عناصر منحصر بفردی هستند که به روشی قابل فهم تعریف، تعیین و بیان می‏شوند. همه این قوانین شامل چارچوب ساختاری، سیاست‏ها، استراتژی‏ها و عملیات یک شرکت یا سازمان هستند.
قوانین کسب و کار باید تعریف شوند و از مدل‏ها و فرآیند‏هایی که شرکت با آن‏ها کار می‏کند، مستقل باشند. این استقلال بدین معنا نیست که قوانین کسب و کار هیچ ارتباطی با فرآیند‏ها ندارند، بلکه کاملا بالعکس است؛ یک ارتباط نزدیک و ثابت دارند. با این حال، وجود و شخصیت از مفهوم این سرکت به عنوان یک موجودیت اقتصادی-اجتماعی می‏آید. وظیفه آن تعریف سیاست‏ و حالات اجرایی و عملیاتی به یک روش دقیق است. قوانین کسب و کار، نه موضوعاتی هستند که باید فرآیند‏ها را تعریف و مدل کنند، و نه تغییراتی هستند که موجب رنج و سختی گردند.
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

27. موتور قوانین کسب و کار (BRE)
درست است که قوانین کسب و کار همیشه در عملکرد یک سازمان به یک روش صریح (سیاست‏های دستمزد، ساعت کاری، تخفیف‏هایی که باید بر اساس شرایط فروش اعمال شوند و ...) یا ضمنی و نگفته (برخورد مؤدبانه با مشتریان، مسئولیت پذیری یک سرپرست در قبال نظارتش و ...) که افراد را به صورت مستقیم یا غیرمستقیم دربر می‏گیرد، وجود دارند. با این حال، در حوزه مدیریت فرآیند، عبارت قوانین کسب و کار فقط برای قوانینی که ماهیت صریح دارند و واقعا وجود دارند و به روش قابل فهم بیان، ثبت، ردیابی شده و تغییر می‏یابند، استفاده می‏گردد.
مطالعه بیشتر در خصوص BPMS و BRE در:
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

28. پردازش تحلیلی برخط (On-Line Analytical Processing)
سرويس‏هايی که از پايگاه داده تحليلی به منظور پاسخ‏گويی سريع به پرسش‏های تحليلی کاربران استفاده می‏کنند، پردازش تحليلی برخط (OLAP) ناميده می‏شوند.
OLAP عبارت است از مجموعه‏ای از نرم‏افزارها که برای اکتشاف و تحليل سريع داده‏های مبتنی بر يک شيوه چند بُعدی با چندين سطح از مجموع سازی (Aggregation) استفاده می‏شود، و تصميم گيری را تسريع و تسهیل می‏کند.
آسان شدن تصميم گيری به دليل قابليت هدايت تحليل‏ها بدون نياز به يک زبان پرس‏و‏جوی اصلی يا فهم ساختار زيرين بانک اطلاعاتی حاصل می‏شود.
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

29. پردازش تحلیلی برخط (OLAP)
سريع‏تر شدن تصميم گيری نيز از اين جهت است که مجموع داده‏ها برای درخواست‏های متداول از پيش محاسبه شده است و به اصطلاح داده‏ها، Pre-Aggregate شده اند، بنابراين زمان محاسبه کاهش يافته و پاسخ‏گويی به پرس‏وجوهای پيچيده تحليلی به سرعت امکان پذير خواهد بود.
پايگاه داده تحليلی (DW) و پردازش تحليلی بر خط (OLAP) از جمله عناصر ضروری در سيستم‏های تصميم‏يار به شمار می‏آيند.
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

30. مقایسه جنبه‏های متفاوت OLTP و OLAP (OLTP: On-Line Transactional Processing)
سيستم‏های
مقايسه شده
پارامترهای
ارزيابی
پردازش تراكنش برخط (OLTP)
پردازش تحليلي برخط (OLAP)
كاربران
كاربران فناوري اطلاعات
كاركنان دانش
كاركرد
عمليات روزانه
پشتيباني تصميم
طراحي پايگاه داده
كاربرد-گرا
موضوع-گرا
داده
جاری، به روز، با جزئیات، رابطه‌ای، منفرد
سابقه، خلاصه شده، چند بعدي، سرجمع، یكپارچه
كاربرد
عملیات تكرار شونده
خاص منظوره
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

31. مقایسه جنبه‏های متفاوت OLTP و OLAP
سيستم های
مقايسه شده
پارامترهای
ارزيابی
پردازش تراكنش برخط (OLTP)
پردازش تحليلي برخط (OLAP)
دسترسي
خواندن/نوشتن،
اندیس گذاری/درهم سازی
بر روي كلید اصلی
پویش سراسری وگسترده
واحد كاري
تراكنش‌های ساده و كوتاه
پرس‌وجوهاي پیچیده
تعداد ركوردهاي مورد دسترسی
ده‏ها ركورد
ميليون‌ها ركورد
تعداد كاربران
هزاران كاربر
صدها كاربر
اندازه پايگاه داده
مگابایت - گيگابایت
گيگابايت - ترابايت
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

32. مقایسه جنبه‏های متفاوت OLTP و OLAP
سيستم های
مقايسه شده
پارامترهای
ارزيابی
پردازش تراكنش برخط (OLTP)
پردازش تحليلي برخط (OLAP)
معيار سنجش
بازده تراكنش (Throughput , Speed)
بازده پرس‌وجو، پاسخ
(Throughput,Speed,
) جامعيت و همبستگی
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (

33. یک مقايسه بین OLAP و OLTP
معیار
پشتیبانی از تصمیم گیری و پاسخگویی به پرس‏و‏جو‏های کسب و کار و مدیریتی
انجام کار‏های کسب و کار روزانه
هدف
پایگاه داده تحلیلی و data mart
پایگاه داده تراکنشی
منبع داده
Ad hoc، چند بعدی، پرس‏و‏جو‏ها و گزارش‏ها با تمرکز گسترده
روزمره، به صورت دوره‏ای، گزارش‏ها با تمرکز دقیق.
گزارش گیری
چند پردازنده، ظرفیت بزرگ، پایگاه داده‏های تخصصی
پایگاه داده‏های رابطه‏ای معمولی
نیازمندی‏های منبع
کند (پرس‏و‏جو‏های پیچیده، با مقیاس بزرگ و نیازمند منابع زیاد)
سریع (ثبت تراکنش‏های کسب و کار و گزارش‏های روزمره)
سرعت اجرا
آزمایشگاه سیستم های هوشمند (