2. Electrotherapy Amir H. Bakhtiary PhD. PT Associate Professor
Physiotherapy Department
Rehabilitation faculty
Semnan University of Medical Sciences

3. پرتوهای مادون قرمز و مرئی Infra-Red & Visible Waves

4. پرتوهای مادون قرمز چیست؟
پرتوهای مادون قرمز را میتوان از طریق اثر حرارتی آنها تشخیص داد
پرتوهای مادون قرمز داراي طول موج بلندتر از نور قرمز (بین 760 nm تا 1mm ) تا منطقه طول موج ميكروويو بوده
به سه دسته A، B و C طبقه بندي شده که براساس ويژگي جذب طول موجهاي مختلف مادون قرمز مي‌باشد.
پرتوهاي A و B براي اهداف درماني بكار ميرود
هر ماده‌اي با حرارت بالاتر از صفر مطلق، مولد مادون قرمز است. كه متناسب با دماي جسم بعضي فركانسها حداكثر شدت تشعشع را دارند‌. بنابراين حرارت بيشتر منجر به فركانس بيشتر و طول موج كوتاهتر ميشود

5. طبقه بندي پرتوهاي مادون قرمز
نوع
طول موج
IRA nm
IRB nm
IRC
3000 nm – 1 mm (استفاده درماني ندارد)
طبقه بندي قديمي‌تر
IR كوتاه يا نزديك nm
IR بلند يا دور nm

6. آثار ناشی از جذب پرتوهای مادون قرمز چیست؟
جذب تمام اين پرتوها منجر به حركات لرزشي مولكولها ميشود
که موجب بروز اثر حرارتی در بافت می گردد
پرتوهاي كوتاهتر مرئي علاوه بر اثر افزایش حرکات لرزشی موجب شكستن اتصالات شيميايي نيز مي‌شود. که تحريك عصب بينايي و توانايي ناشی از این اثر است
چگونه می توان پرتوهای مادون قرمز تولید کرد؟
هر جسم گرمي مولد پرتو مادون قرمز با طول موج متناسب با دماي جسم
دو نوع مولد موجود است
مولدهای مرئی
مولدهای غیر مرئی

7. خصوصیات مولدهای غیر مرئی چیست و پرتوهای انها از چه ویژگیهایی برخوردارند؟
اين مولدها مقداري پرتو در محدوده مرئي توليد مي‌شود، اما حداكثر تشعشع در محدوده مادون قرمز قرار دارد. بنابراين فقط مادون قرمز توليد شده و پرتو مرئي ايجاد نمي كند
این مولدها نیاز به زمان گرم شدن دارند (5 دقیقه)
پرتوها عمدتاً با طول موج 3000 تا 4000 nm (مادون قرمز بلند) منتشر مي‌شوند، حدود 10% پرتوها بين 1500 nm (مادون قرمز كوتاه) و امواج مرئي قرار دارند
لامپهاي كوچك داراي توان خروجي W و لامپهاي بزرگتر با توان خروجي W هستند.
عمق نفوذ کمتر و ایتفاده جهت تحریکات حسی

8. خصوصیات مولدهای مرئی چیست و پرتوهای انها از چه ویژگیهایی برخوردارند؟
توليد مادون قرمز توسط فيلامنت درون حباب شيشه‌اي
این مولدها نیاز به زمان گرم شدن ندارند
حداكثر تابش با فركانس 1000 nm بوده اما طول موج پرتوها از مادون قرمز بلند تا امواج مرئي و ماوراء بنفش امتداد دارد
پرتوهاي خروجي شامل: تقريباً 70 % مادون قرمز كوتاه، 5% پرتو مرئي، 4% مادون قرمز بلند و 1% پرتوها ماوراي بنفش
لامپهاي كوچك با توان خروجي W و لامپهاي بزرگتر با توان خروجي W هستند.
عمق نفوذ بیشتر و کاربرد گرمایی

9. عوامل موثر بر جذب پرتوهای مادون قرمز در بافت زنده کدام هستند؟
عمق نفوذ (عمقی که پرتوها 63% انرژی را از دست داده) پرتوهای مادون قرمز تابع عوامل زیر است
ساختمان بافت (اب و پروتئین بیشترین میزان جذب)،
مقدار عروق بافت،
مقدار رنگدانه‌هاي پوست،
بيشتر از همه طول موج پرتوها
طول موج (nm)
عمق نفوذ (mm)
منابع
2-4
(1989) King
“مادون قرمز كوتاه” 3
(1982) Harlen
1200
“ كمي”
(2004) Ward
1100
0/36
(1959) Nightingale
5-10
(1990) Gourgouliatos
“ مادون قرمز نزديك”
1- 2/5
(1933) Laurens

10. اثر شكست و پراكندگي پرتوها بر نفوذ و جذب پرتوهای وارد شده به پوست.

11. نفوذ و جذب بعضي از پرتوهای مادون قرمز و مرئي بداخل پوست بر حسب طول موج آنها
0.1 mm
0.3 mm
1.5mm
3 mm

12. آثار فیزیولوژیک ناشی از جذب پرتوهای مادون قرمز چیست؟
اثر روي عروق سطحي (اتساع عروقی ناشی از ازادی مواد شبه هیستامین)
تعریق
تحریکات حسی
افزایش متابولیسم
کاهش ویسکوزیته
افزایش گردش خون
تغییر رنگ پوست ناشی از تخریب اریتروسیت و ازاد شدن رنگدانه در طولانی مدت

13. کاربردهای درمانی مادون قرمز چیست؟
تسكين درد،
كاهش اسپاسم عضلاني،
تسريع روند ترميم و التيام.
افزایش هدایت الکتریکی قبل از تحریکات الکتریکی یا بیوفیدبک
آثار و موارد استفاده پرتوهاي مرئي کدام است؟
نور درمانی جهت بیماران روانی و اختلالات خواب ،
نور ابی جهت کودکان مبتلا به یرقان (شکستن بیلی روبین)،
رنگ درمانی جهت اثرات تحریکی و یا ارامش بخشی.

14. مراحل و نحوه استفاده از پرتوهای مادون قرمز چگونه است؟
آماده‌سازي بيمار: وضعيت مناسب و نمايان بودن ان همراه با توضیح ماهيت و آثار درمان.
آزمايش و تست بيمار:
آماده‌سازي دستگاه:
تنظيمات محل درمان: شامل برداشتن موانع، پوشاندن چشمها، عمود بودن مولد، فاصله مناسب مولد از سطح بدن
دستورالعمل و احتياطات:
نحوه كاربرد: تنظیم شدت گرما، جلوگیری از گرم شدن مناطق مجاور
انتهاي درمان: وجود اریتمای متوسط روی پوست

15. خطرات استفاده از پرتوهای مادون قرمز چیست؟
سوختگي ناشی از حرارت زیاد، نبود حس، لمس قسمتهای داغ، عدم کنترل حرارت، عدم اطلاع بیمار از گرمای لازم و وجود فلز روی پوست.
کاهش یا تغییر جریان خون محیطی:
عفونت:
التهاب پوست
صدمه به چشم (کاتاراکت)
موارد عدم استفاده
اختلال گردش خون شرياني و بيماريهاي پوستي حاد،
بعد از رادیوتراپی، و وجود عفونتهای و یا تومورهاي سطحی.

16. لیزردرمانی

17. ویژگیهای پرتوهای لیزر چیست؟
Laser مخفف “Light Amplification by the Stimulated Emission of Radiation” است به معني “نور تقويت شده توسط گسيل القايي تابش” با سه ویژگی عمده
تك رنگي، Monochromaticity
هم‌فازي، Coherence (زمانی و فضایی)
موازي بودن، Collimation
شبيه تمام پرتوهای ديگر رفتار مي‌كنند،
منعكس مي‌شوند.
منكسر شده، لذا متمركز يا پراكنده مي‌شوند.
جذب مي‌شوند.
بنابراین پرتو لیزر مجموع تعداد زيادي فوتونهاي یکسان انتشار ، که بصورت هم فاز و موازی حرکت می کنند.

18. گالیوم/آلومینیم/آرسنیدز
انواع ليزر
طول موج nm
تشعشع
ياقوت
3/ 694
نور قرمز
هليوم ـ نئون
گالیوم/آلومینیم/آرسنید
8/ 632
دي اكسيد كربن
10000
مادون قرمز

19. انواع طبقه بندي ليزرها نوع توان اثر موارد استفاده 1 كم
بدون اثر روي پوست و چشم
لیزرهای نشانگر و بارکد خوان 2
كم، امواج دائم تا 1 mW
ايمن روي پوست اما چشمها حفاظت شود
لیزرهای درمانی و نشانگر
3 A
كم، تا متوسط امواج دائم تا 5 mW
تابش مستقيم روي چشم خطرناك است
3 B
متوسط، امواج دائم تا 500 mW
نگاه کردن ممکن است خطرناک باشد
لیزرهای درمانی
4 و 5
زياد، امواج دائم 500 mW به بالا
خطرناك براي چشم و پوست
لیزرهای تخریبی و جراحي

20. نحوه اندازه‌گيري انرژي ليزر
انرژي ايجاد شده در سطح = واحد ژول بر سانتي‌متر مربع (J/cm2)
توان لیزر= يك وات توان (1 W) برابر يك ژول انرژي در هر ثانيه (J/s).
چگالي لیزر = متوسط توان خروجي در واحد سطح W/cm2.
هنگام استفاده از ليزر منقطع، بايد بين حداكثر توان زماني و متوسط توان زماني تفاوت قائل شد.
حداكثر توان زماني = توان هر پالس،
متوسط توان زماني بستگي به طول پالس و فركانس پالس دارد
پرتوهاي ليزر كاملاً موازي نيستند و انحراف پرتوها را مي‌توان با واحد زاويه بيان كرد.

21. موارد استفاده ليزر درماني کدام است؟
ترميم بافتي
مطالعات مختلف انجام شواهد قوی حاکی بر اثرات سودمند ان بر ترمیم زخم، آسیب تاندونی، زخمهای وریدی، ترومای عضلانی و زخم فشاری ارائه نکرده
دردهای عضلانی اسکلتی
کاهش درد ناشی از بیماریهای مزمن مفصلی
درمان استئوارتریت دردناک زانو
درمان آرتریت روماتوئید
استئوآرتریت گردن و کمر
نقاط ماشه‌اي (Trigger Point) و آكوپانكچر
ناحیه گردن و پشت (کاهش درد و افزایش دامنه حرکتی)
سندرم تونل کارپ (کاهش درد)
تورم (کاهش اثر تورم)
پدیده رینولد (کاهش شدت علائم)

22. نحوه و اصول کاربرد لیزر چگونه است؟
آماده‌سازي بيمار: توضيح ماهيت درمان، خطرات و استفاده از عينك
آماده‌سازي دستگاه: قرار دادن مناسب دستگاه ليزر و حفاظت از چشم بيمار و درمانگر
آماده‌سازي بخش تحت درمان: تميز کردن پوست با الكل ميشود، و قرار دادن راحت عضو تا فشار اپليكاتور موجب ناراحتي يا حركت نشود
كاربرد لیزر: استفاده از کلیدهای اضافه بخاطر ایمنی (سوئیچ درب، سوئیچ دستگاه)
تابش عمودی، ثابت بودن اپلیکاتور، اعمال فشار مختصر برای نفوذ بیشتر
روش تابشی شامل: تابش تکی، تابش اسکنی، تابش شبکه ای
استفاده از پروبهای قلمی، کلاستر (خوشه ای) و یا پروبهای اسکنر
پايان درمان: خاموش کردن دستگاه قبل از برداشتن اپليكاتور و ثبت جزئياتی نظیر دوز درماني و هرگونه واكنش بيمار نظير افزايش يا كاهش درد

23. عوامل موثر بر دوز درمانی کدام است؟
طول موج: لیزر GaAlAs ( nm) عمق نفوذ بالاتر (3- 4 mm) ، از لیزر He-Ne (8/632 nm) با عمق نفوذ 1 تا 2 mm دارند
چگالی انرژي: یا همان دوز درماني که معمولاً با واحد J/cm2 يا mJ/cm2 اندازه‌گيري ميشود شامل:
متوسط توان خروجي كه با ميلي‌وات (mV) اندازه‌گيري شده و ثابت است
دانسيته توان يا توان تشعشع كه با واحد mW/cm2 نشان داده می شود
دانسيته انرژي را با واحد Joules/cm2
بنابراین اگر
15 mV÷ 0.2 cm2= 75 mV/cm2دانسیته توان
75 mV/cm2× 60 s= 4500 mJ/cm2 دانسیته انرژی or 4.5 mJ/cm2

24. اصول انتخاب دوز لیزردرمانی چیست؟
وجود پنجره انرژي برای بافت زنده بين دوز 0/5تا 4 J/cm2 برای ليزر
شروع درمان: با دوز کمتر از 4 Jcm-2 و دوز جلسه بعدی برحسب واکنش بیمار تنظیم شود
ضایعات حاد: از کمترین دوز درمانی (کمتر از 4 Jcm-2) استفاده می‌شود و دوز جلسه بعدی برحسب واکنش بیمار تنظیم شود
ضایعات مزمن: از دوز بین 4 تا 50 Jcm-2 استفاده می‌شود.
ساختمانهای عمقی: از بالاترین دوز استفاده شود تا انرژی لیزر به عمق مورد نظر برسد

25. خطرات، موارد احتیاط و عدم استفاده لیزر درمانی چیست؟
خطرات:
تمرکز روی قرنیه و عدسی چشم و افزایش حرارت و اسیب چشم
احتیاطات:
تابش ليزر فقط روي مناطق لازم.
اجتناب از انعكاس پرتو ليزر روي سطوح براق.
روشن کردن دستگاه فقط هنگام تماس اپليكاتور ليزر با پوست،
از عینک محافظ مناسب استفاده کنید
نصب تابلو تابش لیزر در جلو کابین لیزردرمانی
رعایت موارد استریل هنگام تابش روی مناطق عفونی
موارد عدم استفاده:
تومورها و مناطقی که اخيرا" تحت درمان رادیوتراپی قرار داشتند.
رحم خانمهاي باردار

26. بسه دیگه پاشو بریم کلاس تموم شد
چقدر میخوابی
بسه دیگه پاشو بریم کلاس تموم شد