1. Fire protection and prevention
مدرس: آقای غلامحسین حلوانی

2. Fire protection and prevention
در آمریکا سالانه یک میلیون مورد آتش سوزی و 8000کشته و بالغ بر 20 میلیارد دلار خسارت(خسارات مستقیم)
4/1مرگ ها به علت سوختگی و3/2 مرگ ها بعلت مسمومیت و خفگی و 10/1 بعلت جراحات
نرخ کلی مرگ در نتیجه آتش سوزی8/2 نفر به ازای جمعیت می باشد.

3. در کودکان کمتر از 5 سال و افراد بالای 40 سال این نرخ بالاتر است ،75 تا 85 سال 5/12 نفر و بالاتر از 85 سال 2/22 نفر است.
در 30 دسامبر 1903 تعداد 602 نفر در سالن تئاترIroquois در شیکاگو مردند.
در6 جولای 1944 در سیرک برادران Ringling در امریکا 168 نفر مردند.
در 28 ماه می 1977 آتش سوزی باشگاه شبانه برلی هیلز 165 نفر مردند.
در 25 مارس 1911 در کارخانه Triangle در نیویوک

4. 145 نفر را کشت که در استاندارد طراحان ساختمان موثر بود.
در 11سپتامر سال 2001
درﺁتش سوزیهای شهری ٬سیگار35 درصد وتجهیزات گرمایی وﭙخت وﭘز 7 درصد٬کبریتها و فندکها و شمعها 5 درصد ٬ تصادفات ماشین 4 درصد.
عمده ترین دلایل آتش سوزی صنعتی :
الکتریسیته←23٪ استعمال دخانیات←18٪ اصطکاک←٪ مواد خیلی داغ←8٪ سطوح داغ← 7٪ چراغ های شعله دار←7٪
جرقه ها٬خود بخود سوزی٬جوشکاری٬ﺁتش ناشی از مجاورت

5. حریق عمدی((Arson: دستگاهها٬حریق عمدی هرکدام←5-3٪
فعل و انفعال شیمیایی٬روشنایی و مواد مذاب هرکدام←2-1٪
حریق عمدی((Arson:
خسارت در امریکا 3-1میلیارد دلار
دلایل:ادعای حق بیمه٬ناراحتی از کارفرما٬خرابکاری در مدرسه و...
بهبود حفاظت و ﭘیشگیری از ﺁتش سوزی (Improving fire prevention and protection)
عملیات شبیه سازی کمک در برنامه های ﺁموزشی

6. ﺁتش سوزی در شهر رم منجر به تٲسیس اولین سازمان مبارزه با ﺁتش سوزی(دسته شب زنده دار)شد.
معرفی موتورهای احتراق و ﭘمپ ها در قرن 16 جایگزین ابزار دستی شد.
در سال 1678 در شهر بوستون اولین گروه متخصص ﺁتشنشانی در امریکا
در قرن 17 اقداماتی مثل ذخیره آب کافی،نردبان و سطل جهت شرایط اضطراری وآئین نامه ساختمان
در قرن 19 اقدامات ﭘیچیده تر شدند مثل کنترل گسترش آتش،خروج اضطراری،ذخیره آب،فاصله ساختمانها،تعداد و فاصله دسترسی به تجهیزات

7. Physics and chemistry of fire:
احتراق(combustion):
آتش از اکسیداسیون سریع مواد سوختنی بوجود آمده که معمولا همراه با گرما و یا نور می باشد.
سوختهای جامد معمولا بدون شعله یا برافروخته به نظر میرسند و سوختهای گازی شکل معمولا شعله قابل رٶیت دارند.
اشتعال(Ignition):
هر ماده به یک حداقل دما نیاز دارد که دمای اشتعال Ignition temperature)) نامیده میشود که باید به آن دما برسد تا اشتعال روی دهد.

8. هنگامیکه یک منبع خارجی مانند شعله،جرقه یا حرارت سبب اشتعال شود،این فرایند اشتعال هدایت شده(Piloted Ignition)نامیده میشود.
هنگامیکه هیچ منبع خارجی در کار نباشد،این فرایند خودبخود سوزی(Auto Ignition)یا اشتعال خودبخودی Spontaneous Ignition)) نامیده میشود.
دمای اشتعال هدایت شده به یک سوخت کمتر از دمای خودبخودسوزی است.
احتراق خودبخودی اغلب بوسیله حرارت ایجاد شده از اکسیداسیون مواد آلی اتفاق می افتد.

9. Fire triangle and Pyramid:
باکتریها و بعضی از مواد می توانند در این فرایند شرکت کنند.
ماده باید به حرارت لازم برای خودبخود سوزی برسد و اکسیژن کافی نیز برای سوختن در اختیار داشته باشد.
Fire triangle and Pyramid:
در خلال فرایند سوختن بخارات و گازها که شعله ای قابل رٶیت دارند در مدل بهتری به صورت هرم آتش قابل توجیه میباشد.
علاوه بر سه جزء موجود در مثلث آتش،چهارمین جزء نیز وجود دارد که تولید رادیکالهای آزاد هیدروکسیل(OH)است و یک عامل ادامه دهنده واکنشهای شیمیایی زنجیره ای بوده و باعث

10. شکستن مولکولها به رادیکالهای هیدروکسیل میباشد
شکستن مولکولها به رادیکالهای هیدروکسیل میباشد.این رادیکالها برای مدت بسیار کوتاهی حدود یک میلی ثانیه ﭘایدار میباشند.
Heat and Heat Sources:
دمای مورد نیاز به منظور ایجاد اشتعال در مواد مختلف فرق می کند.
هر نوع سوخت یک انرژی یا ارزش حرارتی به ازای واحد وزن دارد که گرمای احتراق(heat of combustion)می گویند.
مونوکسید کربن BTU/LB4300 ،هیدروژن BTU/LB51000 گازوئیلBTU/Lb 1900، کاغذBTU/LB8000
این دما در با میزان اکسیژن نرمال از هوا میباشد.

11. اگر اکسیژن کافی نباشد احتراق ناقص و بخشی از ماده سوختنی به هوا میرود
اگر اکسیژن کافی نباشد احتراق ناقص و بخشی از ماده سوختنی به هوا میرود.(مونوکسید کربن،دود)
در صورت رسیدن اکسیژن به آتش برگشت شعله
Back Flash) )بوجود می آید.
کل گرمای نهایی تولید شده در یک آتش سوزی بستگی به وزن سوخت و گرمای احتراق آن دارد.
اگر 20 ﭘوند گازوئیل(2 گالن):BTU =19000×20
گرمای ناشی از آتش سوزی از طریق جابجایی،تابش و هدایت منتقل میشود.
بیشتر گرما توسط تابش انتقال میابد(به رنگ و جنس اشیاء وابسته است)

12. Methods for Controlling Combustion and Extinguishing Fires:
سطوح و اشیایی که در نزدیکی آتش قرار دارند در صورتیکه دمایشان به اندازه کافی توسط حرارت جذب شده از ﭘرتوهای گرمایی بالا برود میتوانند آتش بگیرند.
Methods for Controlling Combustion and Extinguishing Fires:
Products of combustion and their hazards:
شعله،دود،گاز و ذرات
علاوه بر دی اکسید کربن و مونوکسید کربن با توجه به نوع با توجه به نوع سوخت،گازهایی از قبیل:سولفید هیدروژن،دی اکسید گوگرد،آمونیاک،سیانید هیدروژن،کلرید هیدروژن،دی اکسید نیتروژن،اکرولئین،فسژن

13. غلظت یک درصد یا بیشتر co در عرض کمتر از یک دقیقه باعث مرگ میشود.
کمبود اکسیژن خطر دیگری در آتش سوزیهاست که به کارکرد حرکتی تخریب و بی هوشی می انجامد.
Behavior of Fire:
General Movement of Hot Gases and Smoke
گازهای داغ و دود به دلیل چگالی کمتر نسبت به هوا به طرف بالا حرکت می کنند(وجود دود اثر مهمی بر حرکت گازها ندارد)

14. در صورتیکه گازها به یک مانع برسند آنقدر به سمت طرفین حرکت می کنند تا فرصتی برای ادامه حرکت عمودی بیابند و یا آنقدر سرد شوند که به سمت ﭘایین حرکت نمایند.
به دلیل افزایش حرارت گازهای ناشی از آتش سوزی در حجم ﭘراکنده میشوند،همانطور که اگر گازها سرد شوند به حجم اولیه شان برمیگردند.
حریق می تواند افزایش فشار کوچکی را در یک محیط بسته ایجاد کند که میزان این افزایش فشار می تواند بر حرکت گازها به داخل یا خارج این فضا اثر بگذارد.

15. حرکت افقی(Horizontal Movement):
در یک فضای بسته گازهای داغ آنقدر بالا میروند تا به یک سقف برسند،یعنی جایی که آنها یک لایه شناور در بالای هوای خنکتر ایجاد می کنند.
گازهای داغ در امتداد سقف بسیار سریع به صورت افقی حرکت می کنند.به زودی لایه داغ محدود میشود و ضخامتش افزایش میابد و به لایه سرد زیرفشار می آورد.جرم گاز داغ ورودی به لایه های بالاتر به اندازه آتش بستگی دارد.
=M جرم گاز(پوند بر ثانیه) /3
=P محیط منطقه آتش گرفته(فوت)
H =فاصله بین کف تا مرکز لایه داغ(فوت)
p.h
M = 40

16. حرکت عمودی(Vertical Movement):
در ساختمانهای بلند گازهای داغ و انبساط یافته در یک آتش سوزی به صورت عمودی انتشار میابند.
چندین عامل بر حرکت عمودی تٲثیر می گذارند:محکم و کیپ بودن سازه،جریان بادها از خارج به داخل ساختمان،اختلاف دمای بیرون و داخل،وجود فضاهای باز روی سطوح عمودی مثل پله ها،چاه اسانسور،کانال تهویه
یک عامل بسیار مهم اثر انباشتگی است که پس از حرکت گرما و دود به طرف بالا دودکش یا راه فرار دود ایجاد میشود.

17. اثر انباشتگی:یک ظرف باریک و بلند را در نظر بگیرید،اگر حرارت داخل این ظرف بیشتر از هوای خارج باشد یک ستون از هوای خارج وزن بیشتری از ستون هوای داخل ظرف خواهد داشت.فشار در پایین ستون هوای داخل ظرف کمتر از این مقدار برای ستون هوای خارج ظرف خواهد بود.اگر ظرف یک منفذ در پایین و یک منفذ در بالا داشته باشد فشار خارج ظرف می خواهد که هوا رااز پایین به داخل فشار دهد و سبب میشود که هوای که گرمتر و دارای چگالی کمتری است به سمت بالا جریان پیدا کند. 1 1
pd = 7/63 H ( ) - - - T T i

18. H =فاصله عمودی بین منافذ ورودی و خروجی(فوت)
Pd = برحسب اینچ آب
H =فاصله عمودی بین منافذ ورودی و خروجی(فوت)
T0 = دمای مطلق هوای خروجی(درجه رانکلین)
Ti = دمای مطلق هوای ورودی(درجه رانکلین)
در صورتیکه ((Ti>T0 باشد هوا از منفذ بالا به درون جریان پیدا خواهد کرد و از پایین خارج میشود.
در صورتیکه (T0>Ti)یا((T0=Ti باشد هیچ جریان هوایی ایجاد نمیشود.

19. Fire hazard of Materials: Flammable and Combustible Liquids طبقه بندی:
Smoke Produced:
نرخ دود تولید شده به محیط آتش سوزی و ارتفاع ناحیه تمیز هوای بالای آتش سوزی بستگی دارد.
هرچه لایه هوای تمیز کوچکتر شود دود تولید شده کمتر میشود،با کاهش اندازه آتش سوزی دود تولید شده کاهش میابد.
Fire hazard of Materials:
Flammable and Combustible Liquids
طبقه بندی:
نقطه اشتعال یک مایع کمترین دمایی است که در آن دما فشار بخار

20. مایع برای تولید یک ترکیب قابل اشتعال در محدوده بسیار کمتری بوده و به محض نزدیک شدن شعله یا جرقه به آن باعث شعله ور شدن و شروع حریق میگردد.
فشار بخار ویژگی یک مایع در یک ظرف بسته است، اتمسفر بالای مایع ترکیبی است از هوا و بخار مایع،بخش بخار تشکیل دهنده این ترکیب تابعی از فشار بخار مایع است.
نقطه جوش دمایی است که در آن تعادل فشار بخار مایع با فشار کلی در سطح برابر است،به بیان ساده تر دمایی است که در آن مایع تحت بعضی از فشارهای کلی احاطه کننده می جوشد.

21. توصیف
طبقه بندی
مایعات قابل اشتعال
Class IA
Class IB
Class IC
مایعات قابل احتراق
Class II
Class III A
Class III B
طبقه بندی مایعات قابل اشتعال و قابل احتراق(NFPA)

22. Vapor Volume: وزن مخصوص مایع × 8/33 وزن مخصوص × 111 V = = V
بطور عادی مایعات قابل احتراق و قابل اشتعال در ابتدا خودشان نمی سوزند بلکه سوخت مایع باید تبخیر شود.
حجم بخار،حجم گازی است که از تبخیر سوخت مایع تشکیل میشود.
Vv =حجم بخار(فوت)
33/8=وزن(پوند)یک گالن استاندارد آب
75%=وزن(پوند)یک فوت مکعب هوا در فشار استاندارد
وزن مخصوص مایع × 8/33
وزن مخصوص × 111 V = = V
دانسیته بخار × 0/075
دانسیته بخار

23. Flammable Limits:
به ترکیب کمتر از پایین ترین حد قابل اشتعال محدوده بسیار ضعیف گفته میشود.
غلظتهای بیشتر از بالاترین حد قابل اشتعال محدوده بسیار سنگین گفته میشود.
مثال:بچه ای را در نظر بگیرید که از گازوئیل برای پاک کردن دستهایش در حمام استفاده می کند،یک آبگرمکن گازی نیز در همان اتاق وجود دارد،بخار گازوئیل مشتعل شده و کودک به شدت میسوزد(اندازه اتاق6×10×8 فوت است)
با فرض مخلوط کامل چقدر گازوئیل باید تبخیر شود تا به یک تبخیر قابل احتراق برسد؟

24. فرض کنید که مخلوط ناقص است از فاکتور تصحیح 5 استفاده کنید.
حجم اتاق 480 فوت مکعب است
LFL گازوئیل 4/1 درصد در هوا(جدول)
حجم بخار لازم برای اشتعال Ft3 72/6=٪14×480
بخار معادل گازوئیل 24 فوت مکعب بر گالن(جدول)
بنابراین حداقل حجم مایع گازوئیل که باید بخار شود تا LFL را تشکیل دهد گالن 28/0=24/72/6
برای ترکیب غیر یکنواخت:گالن56٪ = 5/28/0
(تقریباً معادل 14 قاشق گازوئیل)

25. چگالی بخار گازوئیل 4-3 است و بسیار سنگینتر از هوا است.
Flammable Gases:
هر ماده ای که فشار بخاری بیشتر از 40 پوند بر اینچ مربع در حالت مایع در دمای °F 100 داشته باشد.
گازهای بی اثر(غیر فعال)آنهایی هستند که در فرایند احتراق شرکت نکرده ویا آنرا تسریع نمی بخشند.
بعضی از گازها که گازهای واکنش پذیر نامیده میشوند در فرایندهای غیر از احتراق با دیگر مواد واکنش میدهند.بطور مثال کلرین با هیدروژن،کلرین غیرقابل اشتعال ولی سمی است ،هیدروژن قابل اشتعال است ،هنگامیکه آنها با یکدیگر واکنش دهند بدون حضور اکسیژن شعله ور میشوند.

26. Other Materials: چوب(Wood):
در مدت احتراق تبدیل به ذغال میشود،که در این حالت لایه ای از چوب سوخته(زغال)روی آن را گرفته و سبب میشود که مواد در قسمت زیرین از گرمای احتراق محفوظ شوند و نرخ سوختن کاهش یابد.
چوب میتواند بسیاری از ویژگیهای ساختاری اش را در هنگام اتش گرفتن برای مدت زیادی حفظ کند زیرا...
حرارتهای احتراق چوب به رطوبت،چگالی و دیگر عوامل بستگی دارد.

27. هنگامیکه چوب میسوزد رطوبت و گازهای فیبر سوختنی در همان ابتدا خارج میشود و سپس به دماهای بیشتری رسیده و در این هنگام بخارهای قابل اشتعال و بخصوص واکنشهای گرمازا شکل میگیرند و زغال چوب تولید میشود.
بطور کلی دمای سوختن چوب با پیشرفت احتراق به لایه های عمقی تر کاهش میابد.
فلزات(Metals):
قطعات کوچک و گوشه دار و ذرات ریز برای سوختن بسیار آماده تر از قطعات جامدضخیم هستند.
مانند:منیزیم،تیتانیوم،روی،سدیم،لیتیوم،بعضی فلزات رادیواکتیو

28. پلاستیک ها(Plastics):
از هر لحاظ با یکدیگر فرق میکنند.
دارای دمای آتشگیری بیشتری نسبت به چوب هستند.
بسیاری از آنها در طول سوختن دود غلیظ و سیاهی تولید میکنند که بدلیل مواد اضافه بوده و مانع از آتشگیری میشود
تولید گاز مونوکسید کربن و گازهای سمی
در حال سوختن ذوب شده و بصورت قطره و در نتیجه گسترش آتش سوزی...

29. Identification of hazards of Materials:
NFPAبرچسب را بیشتر برای سه خطر در لوزی خطر مطرح میکند.
این اطلاعات برای آتش نشانان و سایر افراد مفید است:
0-بدون خطر خاصی بوده و لازم نیست تا آتش نشانان محاسبات خاصی را در نظر بگیرند.
-1خطرات آزاردهنده وجود دارد که بعضی از احتیاطها را طلب میکند.(روشهای مبارزه با آتش به صورت استاندارد طلب میشود.)
-2خطراتی وجود دارد که به تجهیزات و روشهای خاصی برای انتقال ایمنی اینگونه مواد مورد احتیاج است و با شیوه های استاندارد

30. میتوان با آنها مبارزه کرد.
3-آتش سوزی باید با استفاده از روشهایی که برای موقعیتهای فوق العاده خطرناک مورد استفاده قرار میگیرند مهار شود.مانند روشهایی که بدون حضور انسان عمل میشود و یا وسایل حفاظت فردی که از تمام بدن در مقابل صدمات محافظت میکند.
4-برای نزدیک شدن به آتش به تجهیزات و روشهای استاندارد مهار آتش در شرایط بسیار خطرناک لازم است،باید تا زمان مشورت با یک متخصص برای چگونگی حمل و جابجایی از هر کاری صرفنظر کرد.

31. Fire Safety Buildings:
هدف عمده ایمنی در مقابل آتش سوزی در ساختمانها:
بیرون آوردن ساکنان بطور سالم
به حداقل رساندن خسارات برای ساختارها و محتویات
به حداقل رساندن تعلیق عملیات از طریق مطالعات پیوسته
افزایش آگاهی بمنظور رفتارهای مناسب در آتش سوزی و طراحی ساختمان
محدود کردن آتش در محل سرچشمه آن

32. برنامه ریزی محلی و نحوه دسترسی:
(Site Planning and accessibility )
تجهیزات و گروه های مقابله با آتش همه اطراف ساختمان دسترسی داشته باشند.
خاکبرداریها،ساختارهای خارجی،ترافیک،پارک ماشین نباید مانع دسترسی باشد.
ذخایر آب،شیرهای آتشنشانی،شلنگها در محل مناسب و مقدار مناسب آب با فشار کافی
افراد پشتیبان در محل مناسب
بسته شدن شیرهای گاز و خطوط تغذیه برق

33. Separation of Structures:
جداسازی به اندازه کافی تا از انتقال آتش سوزی جلوگیری شود.
ایجاد مسیر با دیوارهای ضد آتش،نوع ساختار در و پنجره،درهای اتوماتیک،انبارداری مناسب
نوع سازه،ارتفاع ساختمان،اندازه دیوارهای در معرض و میزان منافذ دیوارهای ساختمان
Fire resistance ratings:
بر اساس تستهای آزمایشگاهی صورت میگیرد.
مقدار مقاومت در برابر آتش سوزی نشان میدهد که چقدر طول

34. Building construction classification: نوع ساختمان(220NFPA):
میکشد تا یک سازه یا ترکیب آن در مقابل آتش سوزی مقاومت کند و فرو نخواهد ریخت و اجازه فرار و افراد مبارزه با آتش در محدوده مناسبی قرار داشته
Building construction classification:
نوع ساختمان(220NFPA):
الف)مقاوم به آتش:تستهای ساختمانی مانند دیوارها،پایه ها،ستونها،سقف ها و کف ها غیر قابل احتراق هستند و یا دارای موادی با قابلیت احتراق کم میباشند و در برابر آتش مقاومت میکنند.
ب)غیر قابل احتراق با قابلیت احتراق کم:دیوارها،پایه ها و اجزاء ساختمانی غیر قابل احتراق هستند و یا دارای موادی با قابلیت احترق

35. پایین میباشند اما بعنوان ساختمانهای مقاوم در برابر آتش محسوب نمیشوند.
ج)غیر قابل احتراق حفاظت شده با قابلیت احتراق کم:دیوارهای پوشش و یا قسمتهای بیرونی و داخلی از مواد غیر آتشگیر و یا آتشگیری کم میباشند در شرایطی که در برابر آتش قرار گیرند دارای مقاومت کمتر نسبت به نوع قبل میباشند،همچنین سقفها و کفها و پایه های آنها مقاوم در برابر آتش هستند.
د)چوبی سنگین:دیوارهای پوشش یافته و یا بخشهای پوشش یافته دیوارها غیرقابل احتراق بوده و یا دارای موادی با قابلیت احتراق پایین هستند در شرایط قرار گرفتن در آتش دارای پایداری هستند،دیوارهای بیرونی از مواد غیر آتشگیر و یا با قابلیت احتراق پایین پوشیده شده اند.شامل موارد زیر است:

36. ستونها،نورگیرها،پایه های چابی سنگین که با مواد جامد پوشیده شده اند.
ه)معمولی:دیوارهای پوشیده شده بیرونی از مواد غیر آتشگیر ویا با قابلیت احتراق پایین بوده و در زمانیکه در مواجهه با حریق قرار گیرند پایداری از خود نشان میدهند،کفها،سقفها و چارچوبهای داخل به طور کامل و یا بعضی از قسمتهای آن چوبی است و بعضی از اجزاء آن کوچکتر از آنچه برای ساختمانهای چوبی سنگین مورد نیاز است میباشد.
و)معمولی با حفاظ:ساختمانهای معمولی میتوانند به صورت حفاظت شده طراحی شوند درصورتیکه سقفها و کفها و پایه هاشان دارای پایداری در برابر آتش باشند.

37. گروهها و طبقه بندی سکونت(101NFPA):
ز)اسکلت چوبی:دیوارهای بیرونی،قسمتهای پوشاننده دیوارها،سقفها و ستونها ی آنها به صورت کامل یا جزئی از چوب و یا دیگر مواد قابل احتراق ساخته شده اند.
ح)اسکلت چوبی با محافظ:ساختمانهایی با اسکلت چوبی میتوانند به صورت حفاظت شده طراحی گردند تا کف و سقفها و ستونهای آن دارای پایداری در برابر آتش باشند.
گروهها و طبقه بندی سکونت(101NFPA):
الف)مشغول بدن 50 نفر یا بیشتر کارهایی از قبیل سرگرمی،غذاخوری،اماکن حمل و نقل و از این قبیل.
ب)آموزشی:6 تا 12 نفر یا بیشتر و برای بالاتر از 4 ساعت در روز یا بیشتر از 12 ساعت در هفته.

38. ج)مراقبتهای بهداشتی:مراقبت از 4 نفر یا بیشتر که اکثراً کهولت سن،ناتوانی جسمی و روانی و همچنین برای جاهایی که از لحاظ معیارهای امنیتی تحت کنترل افراد ساکن آن نمیباشد مانند بیمارستانها،خانه های پرستاری و....
د)زندانها و مراکز اصلاح و تربیت:خانه هایی که 4 نفرو یا بیشتر که به دلایل امنیتی ساکن هستند تحت کنترل افراد ساکن نیست.
ه)مسکونی:امکانات و تسهیلاتی برای خوابیدن داشته و صرفاً برای ساکن شدن است نه اهداف اصلاح یا تربیت.
و)محلهای فروش ز)بازرگانی
ح)صنعتی ط)انبار

39. خطر محتویات(101 NFPA):
الف)خطر کم:خطرآتشگیری پایین و احتمال خودبخودسوزی کم است.
ب)خطر متوسط:احتمال سوختن با سرعت متوسط و هنگام سوختن حجم قابل ملاحظه ای دود در محیط ایجاد میکند.
ج)خطر زیاد:با سرعت زیاد میسوزند و یا احتمال انفجار
کلیت ساختاری:Structural Integrity
طراحان از طرحهای تحلیلی و همچنین داده های حاصل از جداول طراحی و راهنما ها و آئین نامه های لازم و نتایج آزمایشات برای رسیدن به یک تصمیم استفاده می کنند.
درصورتیکه مقدار انبساط در حین آتش سوزی یکسان نباشد ممکن

40. است ساختمان درنتیجه بارهای اضافی که قتعات مختلف به یکدیگر وارد میکنند تخریب شود،چنین مسائلی به علت گرمای مستقیم حریق نمی باشد.
مقاومت بسیاری از مواد توسط گرما تحت تأثیر قرار میگیرد بطور مثال:
فولاد هنگام گرم شدن به سرعت توانایی اش را در تحمل بار از دست میدهد،بمنظور کم کردن نرخ افزایش دما سطوح ساختمان میبایست با مواد مناسبی پوشیده شود(رنگ،گچ و...)
چوب که به رطوبت آن بستگی دارد،بخاطر لایه زغالی سریع فرو نمیریزد با ترکیب با موادی که نرخ سوختن را کند میکنند مقاومت بالاتری بدست می آورد.

41. سیمان:گرما باعث از دست دادن مقاومت آن شده و آن را خرد میکند،ترکیب آن بر مقاومت آن تاثیر می گذارد.
اگر حرارت به مواد تقویت کننده در بتون برسد ساختارهای مهم آن میتواند از بین برود.
محدود سازی:Confinement
یک ساختمان و هر بخش از آن برای محدود کردن حرکتهای افقی و عمودی آتش سوزی،دود و گرما می بایست طراحی شود.
در عمل قسمت بندی،درها،پنجره ها،منافذ لوله های آب و دیگر خطرات برای رویارویی با آتش سوزی به گونه ای طراحی میشوند که از سرایت آتش به نقاط دیگر جلوگیری شود،محدود کردن تا زمانی ادامه یابد که آتش سوزی اطفاء شده و یا تا آخر آتش فقط در

42. Fire Load: همان جا بسوزد.
زمان لازم برای خروج و زمان برای مهار آتش از هنگام کنترل تا عملیات اطفاء حریق نیز قسمتی از برنامه مقاومت در برابر آتش سوزی مشخص شده است.
Fire Load:
یک آتش سوزی سه مرحله دارد:
رشد از یک منبع کوچک توسعه کامل زول
در آتش سوزی کاملاً توسعه یافته دمای محیطهای بسته به 1500 تا 2300 درجه فارنهایت میرسد.
شدت آتش سوزی در طول زمان تابعی است از میزان مواد

43. سوختنی و هوای موجود در محوطه حریق
بیشترین بار گرمایی هنگامی اتفاق می افتد که در محل آتش سوزی تهویه کافی صورت گیرد.
بمنظور ارزیابی شدت آتش سوزی از آتش خواسته شده....
بارناشی از آتش سوزی معمولاً با توجه به وزن ماده قابل سوختن منطقه آتش برآورد میشود و بر حسب پوند بر فوت مربع می باشد.
بار آتش واقعی ناشی از آتش سوزی معمولاً با گرمای سوختن مواد قابل احتراق معمولی سنجش میشوند و فرض میشود 8000Btu/Lb
مثال:انباری شامل 1000 پوند ماده اپوکسی است که در محوطه ای به اندازه 50 فوت مربع انبار شده اند،بار ناشی از آتش سوزی

44. چقدر است؟ (گرمای سوختن اپوکسی Btu/Lb 14400 است.)
1000 (lb) × Btu/lb _8000 Btu/lb Ft2 = 36 lb/Ft2
در مورد ظروف کاملاً محصور نسبت وزن ماده قابل احتراق در ظرف کاملاً محصور(WE)به مجموع وزن تمام مواد قابل احتراق(Ft)مشخص میشود و ضریب فاکتور(K)مورد استفاده قرار میگیرد.
WE/Ft K
< 0/ /4
0/5 – 0/ /2
> 0/ /1

45. در مورد ظروفی که یک سمت باز دارند(به صورت ناکامل بسته)وزن مواد سوختنی معمولی WP با ظریب فاکتور 75/0=K محاسبه میشود.
میزان نهایی بار آتش حاصل جمع مواد قابل احتراق در محوطه ای باز،مواد قابل احتراق در فضای کاملا بسته و نیم بسته است.
Fire Spread:
آتش درابتدا از میان منافذ عمودی و افقی مانند درهای باز و راه پله ها و چاه های بسته نشده گسترش پیدا میکند.
در بسیاری از ساختمانها فضایی مانند بین طبقات برای عبور خطوط برق،لوله های آب سرد و گرم وبخار،آتش سوزیها میتوانند از

46. این مناطق پنهان برای مدتی ادامه دهند
این مناطق پنهان برای مدتی ادامه دهند.هنگام فرو ریختن سقف سریع در اتاق گسترش میابد.
ناودان،رختشویخانه،چاهک آسانسور،چاهک تهویه،نورگیرها جاهایی از منافذ عمودی هستند.
جلوگیری از گسترش آتش از منافذ عمودی و افقی سخت است،مصالح این قسمتها از مواد غیر قابل اشتعال،این مناطق با موانع بسته شوند،ایزوله نمودن این قسمتها با مواد عایق حرارت،مسدود نمودن منافذ در مناطقی که امکان دارد،درزگیری منافذ،مجراها،لوله ها از طریق چسب،گچ،سیمان و شن امکانپذیر است.
نسب درها و کرکره های ضد آتش.

47. Industrial and Process Fire hazards: تهویه(Venting):
در بسیاری از صنایع سهولت یک طبقه بودن
گرما و دود به آسانی در زیر سقف یک ساختمان به صورت افقی حرکت میکند.
محدود کردن مناطق در سقف و کاربرد تهویه مٶثر است از قبیل تهویه های سقفی اجازه فرار گازهای داغ را میدهد.
در بعضی جاها قسمت بندی ایجاد مزاحمت
در مناطق بزرگ قسمت کننده های بخش بندی شده را میتوان از

48. سقف آویزان کرد.
تهویه ها باید در محل هایی که هر ناحیه توسط صفحات از بقیه قسمتها جدا شده اند قرار گیرد.
A =منطقه مورد نیاز برای تهویه(فوت مربع)
P =محیط منطقه آتش گرفته(فوت)
=hفاصله کف تا مرکز لایه گازهای داغ(فوت)
d=ارتفاع لایه(فوت) 3
0/14 p.h 2
A = 1 d 2

49. مثال:در یک کارخانه صفحات پرده ای 10 فوتی از سقف آویزان شده اند،انتهای صفحات از زمین 14 فوت فاصله دارد،درصورتیکه یک آتش سوزی در منطقه به وسعت 4×5 فوت واقع شود فرض کنیم که لایه داغ در امتداد سقف تا نیمی از فاصله تا انتهای صفحه پرده ای قرار داردفچه مساحتی برای تهویه مورد نیاز است؟
محیط منطقه آتش گرفته:18 =(5+4)×2 فوت
فوت مربّع 3
0/14(18)(14+5) 2 A=
= 93/3 1 5 2

50. دیوارهای ضد آتش: : Welding and Cutting
ساختار این ساختمانها به شرایط خاص نیاز داشته تا گرما و آوار دیگر بخشها بر پایه آن تأثیر نگذارد.
دیوارهای ضد آتش از بیرون قابل مشاهده اند به این دلیل که ارتفاع آن تقریبا 3 فوت در بالای سقف قرار دارند.
دیواره به جلوگیری از گسترش آتش سوزی در امتداد سقف کمک میکند.
: Welding and Cutting
خطرات آتش سوزی بدلیل دمای بسیار بالای جوشکاری ایجاد میشود،تجهیزات شعله دار بدمن حفاظ،پخش شدن جرقه ها و ذرات

51. داغ فلز
جرقه ها و ذرات داغ میتواند تا فاصله 30 الی 50 فوت را بپیماد.
چون افراد از نقاب و عینک تیره استفاده میکنند لذا نمیتوانند... استفاده از ناظرین
تماس اکسیژن با....
تجهیزات جوشکاری الکتریکی اتصال زمین شوند و با آئین نامه های الکتریکی مطابقت داشته باشند.
بسته بودن شیرها درصورت عدم استفاده،عدم نشت،جوشکاری ظروف نگهداری سوخت(پر کردن این ظروف با آب یا شن ویا تمیز کردن آنها با فشار آب)عاری بودن محیط جوشکاری از گازهای

52. : Hot Work Permit Procedures
سوختنی،تهویه محل.
: Hot Work Permit Procedures
الف)جوشکاری و برشکاری
ب)فعالیتی که همراه با سوزانیدن بوده و جرقه ها یا شعله های بدون حفاظ داشته باشد.
هدف اصلی در روش صدور مجوز برای کار داغ این است که ناظران و کلیه اپراتورهایی که ممکن است به هر طریق در این کار سهیم باشند از تمام فنون مورد نیاز جهت هدایت کار به صورت ایمن استفاده نمایند.

53. انبارداری(Storage):
Indoor storage of Flammable Liquids:
یک قاعده کلی در این خصوص محدودیت میزان نگهداری و مصرف این مواد بوده و توصیه میشود که در یک منطقه کاری به اندازه لازم و در حد مصرف یک روز وجود داشته
اتاقهای ذخیره سازی(Store Rooms):
کلیه کلیدها،سوییچ ها و سایر وسایل الکتریکی باید ضد جرقه باشند.
تهیه محل مناسب برای ذخیره سازی
درها بصورت خودکار بسته شوند

54. کلیه وسایل و تجهیزات الکتریکی مجهز به سیم اتصال زمین باشند
استفاده از علائم هشدار دهنده
استفاده از دیوارهای جدا کننده بلند و مقاوم در برابر حریق
قفسه های ذخیره سازی(Storage Cabinets):
این قفسه ها بمنظور حفاظت از مایعات قابل اشتعال در مقابل آتش سوزیهای خارجی مورد استفاده قرار می گیرند.
Grounding and Bonding:
هنگامیکه مایعات قابل اشتعال از بشکه های ذخیره سازی بزرگ به ظرف کوچک منتقل میشوند.

55. بشکه ها(Drums):
پر نمودن یا خالی نمودن توسط پمپ و یا نیروی ثقل
از فشار دادن یا کج نمودن اجتناب شود
نشتی و چکه باید تشخیص داده و آزمایشات انجام شود.
قوطی های ایمنی(Safety Cans):
حاوی 5 گالن یا کمتر مایعات قابل اشتعال و جهت انتقال ...چند خصوصیت ایمنی دارند که...
پس از کج شدن و یا تخلیه درب آنها بطور خودکار بسته میشود
دارای شیر تنظیم فشار جهت تخلیه بخار میباشند

56. در دهانه ورودی یک بازدارنده شعله قرار دارد و در هنگام وقوع شعله این قسمت گرما را جذب و از عبور شعله به داخل جلوگیری میکند.
در برابر نشتی مقاوم میباشد.
قوطی های اسپری دار(Plunger Cans):
تمیز نمودن لباس
تمیز کردن و غوطه ور سازی تانکها (Cleaning and Dip Tanks)
درپوش که با پدال کنترل میشود و هنگامیکه پا از روی پدال برداشته شود دریچه بسته میشود.

57. شبکه ورودی قابل ذوب شدن
صفحات زهکش و برگشت به داخل ظرف و از ریخت و پاش جلوگیری میشود.
ضایعات(Wastes)
انبارها و دیگر مجتمع ها (Warehouses and Other Facilities):
فاکتورهای مهمی که بمنظورحفاظت در مقابل آتش سوزی در انبارهای ذخیره سازی مورد توجه قرار میگیرد:
نوع کالا،آتشگیری سریع و آسان،گسترش آتش،نرخ گرمای تولیدشده،
مقدار مواد انبار شده،چگونگی انبار کردن،ارتفاع ذخیره سازی،

58. قابلیت دسترسی،فاصله نگهداری مواد
بدلیل تنوع مواد در انبارها ترکیبی از تجهیزات اطفاء مورد نیاز است.
Fire Boa و نصب اسپرینکلرضروری است.
مقدار ذخیره آب،قطر لوله ها،تعداد اسپرینکلر،فاصله آنها،زمان پاسخ دهی و ....

59. ایمنی زندگی Life Safety
اولین اولویت در برنامه های حفاظت از حریق نجات جان افراد است و لذا باید:
درجه قابل قبولی از ایمنی و حفاظت در مقابل آتش سوزی در ساختمانها باشد.
امکانات افراد
اصول کلی ایمنی زندگی:
(General Principles of Life Safety)
درجه خطر بر پایه محتویات،نرخ گسترش آتش و نوع فعایت

60. استانداردهای ایمنی خطر حریق را به سه طبقه:کم،معمولی و زیاد تقسیم میکنند.
استانداردهای ایمنی زندگی مقررات ایمنی را بر اساس کاربرد ساختمان تقسیم بندی مینمایند،برای مثال:ساختمانهای مسکونی،سالن اجتماعات،بیمارستانها و مناطق صنعتی.
استاندادهای ایمنی زندگی نظیر:پرداخت کاریهای داخلی،اندازه و تعداد مسیرهای خروجی،محافظت از این مسیرها،سیستمهای اعلام خطر،سیگنالهای اخطاردهنده،علائم آگاهی دهنده،ساختارها،فضاهای باز سیستمهای اطفاء حریق

61. پرداختهای داخلی(Interior Finishes):
موادی هستند که بر روی سطوح سقف،دیوار،ستون بمنظور زیباسازی،پرداخت کف با کفپوش
دو ویژگی:
با چه سرعتی شعله بر روی مواد گسترش میابد.
میزان دود تولیدشده چقدر است.
طبقه A:گسترش شعله 25-0،توسعه دود 450-0
طبقه B:گسترش شعله 75-26،توسعه دود 450-0
طبقه C:گسترش شعله ،توسعه دود 450-0

62. راههای خروجی(Means of Egress):
راههای خروجی شامل سه بخش میباشد:
راه دسترسی به خروج مسیرعبور  تخلیه از خروجی
براساس استاندارد NFPA ویژگیها:ظرفیت،تعداد درها و راههای خروج،حداکثر فاصله افراد تا خروجی،خالی بودن و عدم وجود موانع در مسیر خروجی ها،روشن بودن،داشتن چراغهای اضطراری و علامتگذاری ونصب نشانه ها
ظرفیت(Capacity):
ظرفیت امکانات خروجی از بار سکونت مشخص میشود.

63. امکان ظرفیت پله در راه خروجی
بطور مثال فاکتور بار سکونت برای یک کازینو 11 فوت مربع به ازای هر نفر،یک دفترکار 100 فوت مربع برای هر نفر بنابراین یک کازینو که مساحت آن فوت مربع است بار سکونت 909 و دفترکار به اندازه 100
امکان ظرفیت خروجی برای پله ها 3/0 اینچ برای هر نفر و درها و پاگردها 2/0 اینچ به ازای هر نفر
مساحت کف
= بار سکونت
فاکتور بار سکونت
عرض پله
= ظرفیت نهایی پله
امکان ظرفیت پله در راه خروجی

64. بنابراین پله هایی که عرض هریک 44 اینچ است ظرفیتی برابر 146= 3/0/44 نفر دارند.
درصورتیکه یک طبقه بار سکونتی برابر 200 نفر داشته باشد به دو راه پله یا راه پله عریض تر برای این بار سکونت نیاز دارد.
تعداد درهای خروجی:
حداقل راه خروجی 2 تا و بار سکونت 500 تا 1000 سه راه و بیشتر از 1000 چهار راه خروجی.
دسترسی به راه خروجی:
بدون مانع،اجتناب از ایجاد حالت بن بستی،از میان درهایی که امکان قفل شدن دارند نگذرند،خطر آتش سوزی نباشد،حداقل عرض 36اینچ

65. Fire detection and Alarm systems:
پله ها:
حداقل عرض پله ها 44 اینچ،عمق بهینه پله 11 اینچ،ارتفاع حداکثر 7 اینچ،ارتفاع کف پله تا سقف حداقل 6 فوت و 8 اینچ
حداکثر اختلاف سطح بین دو پاگرد 12 فوت است.
Fire detection and Alarm systems:
Fire Protection:
کلیه اقدامات واکنش باید در کوتاه ترین زمان انجام شود.

66. دود
خروج
آتش
شناسایی
اعلام خطر
اطفاء حریق
گرما
نمونه عملکرد واکنش در برابر آتش

67. Heat Detection: تشخیص آتش سوزی و اخطارها: alarm) and (Fire detection
Fixed Temperature :
در این وسایل مقداری تأخیر زمانی وجود دارد لذا برای آتش سوزی هایی که سریعا گسترش میابند مناسب نمی باشند.
سه نوع دارند: رشته فلزی قابل ذوب شدن دو سیم موازی که توسط عایق جدا شده و عایق ذوب شود روش بی متال
Rate of rise:
این آشکارسازها به آتش سوزیهایی که سریعا شعله میکشد پاسخ میدهد.

68. Smoke detectors: Flame Detector: Ionization:
این وسایل برای مکانهایی که از چوب یا کاغذ تمیز استفاده میشود مناسب هستند،در تشخیص دودهای کم بهتر از آشکارسازهای فتوالکتریک هستند.
Photo electricity:
Flame Detector:
آشکارسازهای مادون قرمز برای انبارهای مسقف و باز و نیز تعمیرات هواپیما در مناطق روباز مناسب هستند.

69. آشکارسازهای UV برای مخازن نگهداری سوخت،چاههای حفاری نفت،انبارها و اتاقک اسپری رنگ مناسب است،هرگاه امکان رسوخ دود وجود داشته باشد آشکارسازهای UV بر IR برتری دارند.
Gas Sensors:
Alarms and Controls:
به صورت مستقیم یا غیر مستقیم با آشکارسازهای اتوماتیک یا دستگاه های علامت دهنده دستی کار میکنند.
اخطارها میتوانند صوتی یا تصویری باشند.