3. پروژه توانمند سازی ایمنی زیستی در ایران
از طرف برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) و با توجه به عضویت ایران در پروتکل جهانی ایمنی زیستی کارتاهنا و با هدف ظرفیت سازی و توانمند سازی ایران در زمینه تجهیز امکانات و زیر ساخت های اولیه در انجام ارزیابی و مدیریت مخاطرات، تقویت و بهبود چارچوب قوانین و مقرارت ایمنی زیستی وتوسعه زیر ساخت ها در افزایش آگاهی و تنویر افکار عمومی و مدیریت سیستم های اطلاع رسانی ایمنی زیستی در ایران به اجرا در آمده است. این پروژه در نهایت باعث ارتقاء و تقویت چارچوب کلی و ملی ایمنی زیستی در ایران شده که منجر به رشد اقتصادی و توسعه پایدار ایران در کاربرد از زیست فناوری می شود.

4. اطلاع رسانی و مشارکت عمومی در بحث موجودات دستکاری شده ژنتیکی
داود حیات غیب
هماهنگ کننده ملی پروژه توانمندسازی ایمنی زیستی
25 آذر 1394

5. زیست‌فناوری (بیوتکنولوژی)
زیست فناوری در واقع علمی است که با بکارگیری از ساز وکارهای زیستی و موجودات زنده دست به تولید محصولاتی می زند که در نهایت باعث بهبود سطح زندگی انسان ها می شود.
این تکنولوژی این اجازه به ما می دهد که یک ژن مشخص را از یک موجود به یک موجود دیگر انتقال دهیم، حتی اگر این دو موجود از یک خانواده نباشند.

6. پروتكل جهاني ايمني زيستي كارتاهنا
اجلاس سران زمین (UNCED): ]1992/1371[
کنوانسیون تنوع زیستی: ]1996/1375[
تاکید مواد 8 و 17و 19 کنوانسیون بر تدوین ساز وکارهای قانونی برای کاربری مطمئن از زیست فناوری
پروتکل ایمنی زیستی كارتاهنا : ]2000/1379[
با تصويب اين پروتكل، براي اولين بار يك سيستم قانون گذاري جامع جهت اطمينان در انتقال، نگهداري و استفاده ايمن از موجودات تغييرژنتيكي يافته و فرآورده هاي حاصل از آنها ايجاد شده است.
در شهریور ماه سال 1382 پروتکل به تصویب مجلس شوراي اسلامي ايران رسید و به مورد اجرا درآمده است .
قانون ملي ايمني زيستي جمهوري اسلامي ايران مشتمل بر يازده ماده و هفت تبصره در سال 1388به تصويب رسيد.

7. نشست های بین المللی محصولات دستکاری شده ژنتیکی
نشست های بین المللی محصولات دستکاری شده ژنتیکی

8. هدف پروتكل ايمني زيستي كارتاهنا
طبق ماده 1، مطابق با اصل 15 اعلامیه ریو که نسبت به محیط زیست نگرشی احتیاط آمیز دارد و هدف این پروتکل این است که در زمینه انتقال ایمن و جابجایی و استفاده از سازواره های تغییر یافته ژنتیکی زنده که حاصل بیوتکنولوژی جدید هستند و ممکن است اثرات زیان آوری بر حفظ تنوع زیستی و استفاده پایدار از آن داشته باشند اصول ایمنی و حفاظتی به طورکافی مراعات گردیده مخاطرات آنها برای سلامت انسان در نظر گرفته شده و نقل و انتقالات بین مرزی با دقت بیشتری صورت گیرد. اعضاء تا كنون حدود 166 كشور از جمله ايران عضو اين پروتكل هستند. هرگونه انتقال فرا مرزي موجودات زنده تغيير ژنتيكي يافته بين كشورهاي عضو و غير عضو بايد منطبق با اهداف اين پروتكل باشد.

9. مفاد کلیدی پروتکل جهانی ایمنی زیستی
(Risk Assessment) .1 ماده 15 : ارزيابي مخاطرات (Risk Management) .2 ماده 16 : مديريت مخاطرات (Handling, Transport, Packaging & Identification) .3 ماده 18 : بكارگيري، حمل و نقل، بسته بندي و مشخص كردن (Public Awareness & Participation) .4 ماده 23 : آگاهي و مشاركت عمومي (Socio-Economic Considerations) .5 ماده 26 : ملاحظات اجتماعي-اقتصادي (Monitoring & Reporting) .6 ماده 33 : نظارت و گزارش دهي

10. Article 23 of the Cartagena Protocol on Biosafety
ماده ٢٣ – آگاهي عمومي و مشارکت
The Parties shall: (a) Promote and facilitate public awareness, education and participation concerning the safe transfer, handling and use of living modified organisms in relation to the conservation and sustainable use of biological diversity, taking also into account risks to human health. In doing so, the Parties shall cooperate, as appropriate, with other States and international bodies; (b) Endeavour to ensure that public awareness and education encompass access to information on living modified organisms identified in accordance with this Protocol that may be imported.
The Parties shall, in accordance with their respective laws and regulations, consult the public in the decision-making process regarding living modified organisms and shall make the results of such decisions available to the public, while respecting confidential information in accordance with Article 21.
Each Party shall endeavor to inform its public about the means of public access to the Biosafety Clearing-House.
١- اعضاء بايد:
الف) آگاهي، آموزش و مشارکت عمومي در زمينة انتقال مطمئن، جابجائي و استفاده از ارگانيسم هاي تغيير يافته زنده را در رابطه با حفظ منابع طبيعي و استفاده پايدار از تنوع زيستي با در نظر گرفتن خطرات احتمالی براي سلامت انسان ارتقاء داده و تسهيل کنند . در انجام اين کارها، در موارد مقتضي اعضاء بايد با ساير دولت ها ونهادهاي بين المللي همكاري نمايند.
ب) درجهت اطمينان از آگاهي و آموزش عمومي به منظوردستيابي به اطلاعاتي در مورد موجودات زنده تغيير يافته توسط اين پروتكل مشخص شده اند و ممكن است وارد کشور شوند، تلاش نمايند.
٢- اعضاء بايستي مطابق قوانين و مقررات مربوطه خودشان، در تصميم گيري در مورد موجودات زنده تغييريافته با عموم مشاوره کرده، بايد نتايج چنين مشاوره هايي در اختيارعموم قرار گيرد .در عين حال به محرمانه بودن اطلاعات مطابق ماده ٢١ نيز توجه کافي مبذول گردد.
3- تمام اعضاء بايد تلاش کنند تا عموم مردم را درمورد ابزار دستيابي عمومي به اطاق تهاتر ايمني زيستي مطلع نمايند.

11. اهميت وجود قوانين ايمني زيستي
تعریف ایمنی زیستی
مجموعه اي از تدابير، سياست ها، مقررات و روش ها براي تضمين بهره برداري از فوايد زيست فناوري و پيشگيري از آثار سوء احتمالي كاربرد اين فناوري بر تنوع زيستي، سلامت انسان، دام، گياه و محيط زيست.
اهميت وجود قوانين ايمني زيستي
اطمينان خاطر مصرف كننده .
فراهم نمودن زمينه ای براي لحاظ كردن ابراز نگراني ها و رسيدگي به ملاحظات ابراز شده.
رصد و پایش محصولات دستکاری شده در قالب یک چارچوب کلی و ایمن برای کل کشور.

12. مشارکت عمومی Public Participation
اطلاع رسانی عمومی
Public Awareness
سخنرانی
مقاله
اصحاب رسانه
گروه هدف:
کشاورز
وارد کننده
صادر کننده
تولید کننده
دانشمندان
مصرف کنندگان
روحانیون
معلمان
....
اطلاع رسانی کامل
NGO
کمپین
گروه های مجازی
مشارکت ساده
هیچ روش استانداردی برای اطلاع رسانی عمومی وجود تدارد که باعث ارتقاء مشارکت عمومی شود.
ولی آنقدر باید اطلاع رسانی افزایش یابد تا سطح آگاهی عمومی بالا رود. در این صورت می توان انتظار داشت تا مشارکت مردمی افزایش یابد
تاثیر بر تصمیم گیران
(دولت، مجلس)
مشارکت عمومی Public Participation

13. چه ابزار و مکانیسم هایی برای مشارکت عمومی در بحث GMOوجود دارد؟
راهکار
خلاء
راهبرد
ابزار
اطلاع رسانی عمومی
عدم اطلاع رسانی
پروتکل کارتاهنا و قانون ایمنی زیستی مصوب مجلس
1- قانونمندی
از طریق سایت و فضای مجازی حداکثر استفاده برای اطلاع رسانی انجام شود
انتشارات وجود دارد
اطلاع رسانی از طریق سایت خیلی کم است
رسانه ملی فعال نیست
انتشارات، رسانه ملی، سایت ها ...
2- دسترسی و تسهیلات
دستگاه ها باید کارگروه های ایمنی زیستی خودشان معرفی کرده ودر شرح وظایف آن ها مصاحبه با رسانه و مشاوره به کشاورزان را در نظر گیرند
کارگروه های ایمنی زیستی در دستگاه ها برقرار است و می توانند نقش مشاوره داشته باشند ولی اطلاع رسانی نشده است.
سطح مختلف، محلی، اداری – حکومتی – دستگاه های اجرایی- مراکز تحقیقاتی- مشاوره برای عموم مردم باید باشد بویژه NGO ها و کشاورزان – دانشگاهیان
3- اطلاع رسانی و مشاوره

14. چه ابزار و مکانیسم هایی برای مشارکت عمومی در بحث GMOوجود دارد؟
راهکار
خلاء
ابزار
NGO های بیشتری با آگاهی از اهمیت ایمنی زیستی وارد بحث و اطلاع رسانی آن شوند
انجمن علمی ایمنی زیستی
انجمن بیوتکنولوژی
انجمن ژنتیک ایران
)CENESTA,
Food Safety, Gene Watch, Green Peace, non-GMO(
4- رصد کردن ایمنی زیستی در کشور
باید ایجاد شود
فرا سازمانی
نداریم
همانند TESTBIOTECH در اتحادیه اروپا
5- مراکز مستقل علمی- تخصصی در زمینه ایمنی زیستی
سرای محله های شهرداری ها
6- مراکز عمومی برای اطلاع رسانی در زمینه ایمنی زیستی

15. آگاهی و مشارکت عمومی علمی، نه سیاه نمایی همکاری با اصحاب رسانه
همکاری با مراکز مرتبط
اطلاع رسانی عمومی می بایست منجر به مشارکت عمومی شود. هدف پروژه توانمندسازی ایمنی زیستی از آگاهی و اطلاع رسانی عمومی توجیح مراکز درگیر و مرتبط (همچون صنایع، مراکز تحقیقاتی و پژوهشی، دانشگاه ها، کشاورزان ومراکز مردم نهاد( NGO ) ) با موجودات دستکاری شده ژنتیکی و نحوه نقل و انتقال فرا مرزی آن ها می باشد. که در نهایت با افزایش آگاهی این مراکز کلیدی با بحث موجودات دستکاری شده ژنتیکی حمایت و نظارت بر قانون ایمنی زیستی کشور افزایش خواهد یافت. انتظار می رود در انتهای پروژه بیش از 50 در صد از اعضاء این مراکز با بحث موجودات دستکاری شده ژنتیکی آشنایی پیدا کرده و 10 درصد آن ها نیز به طور کامل با بحث مدیریت و ارزیابی مخاطرات آشنا گردند.
هدف اصلی از تبادل اطلاعات فراهم نمودن خوراک علمی و اطلاعات لازم در زمینه ایمنی زیستی برای اصحاب رسانه و مجلات مرتبط می باشد، زیرا آگاهی عمومی در مورد ایمنی زیستی در ایران پایین بوده و در نتیجه طیف محدودی از سازمان های دولتی و غیر دولتی، ناظر و تصمیم گیر در این زمینه می باشند. یکی از اهداف پروژه توانمندسازی ایمنی زیستی، ارتقاء آگاهی عمومی و مشارکت عمومی در کنار ایجاد یک سیستم پایا در مدیریت و نظارت بر موجودات دستکاری شده ژنتیکی در خاتمه پروژه می باشد.

16. سازمان حفاظت محیط زیست دبیرخانه شورای ملی ایمنی زیستی
کارگروه تخصصی ایمنی زیستی
پروژه توانمند سازی ایمنی زیستی
(پروژه مشترک سازمان حفاظت محیط زیست و برنامه محیط زیست ملل متحد)

17. کتب و مقالات در خصوص محصولات دستکاری شده ژنتیکی