2. تداخل دارو و غذا (تاثیر غذاها، میوه ها و نوشیدنی ها بر داروها)
تداخل دارو و غذا (تاثیر غذاها، میوه ها و نوشیدنی ها بر داروها)
معاونت غذا و دارو
بهمن 1394

3. تعریف
اگر دو داروی متفاوت با هم مصرف شوند و يا دارو با غذا استفاده شود ممکن است اثرات متفاوتي نسبت به زماني که يك دارو به تنهايي استفاده مي شود بوجود آيد. البته اين امر در برخی از موارد مي تواند مفيد بوده و گاهي پزشکان برای افزايش اثربخشي دارو ممکن است از اين ويژگي استفاده نمايند.

4. تداخلات دارويی به سه دسته تقسيم می شوند:
انواع تداخلات دارویی
تداخلات دارويی به سه دسته تقسيم می شوند:
تداخل دارو با دارو: زماني رخ مي دهد که دو يا چند دارو با يکديگر واکنش نشان دهند. اين تداخل دارو با دارو مي تواند موجب بروز عوارض جانبي ناخواسته شود.
تداخل دارو با غذا يا مواد نوشيدنی: اين حالت در اثر واکنش بين دارو و مواد خاص خوردني يا نوشيدني پديد مي آيد.
تداخل دارو با يک وضعيت يا بيماری خاص: اين حالت در صورتي است که وضعيت خاص جسماني يك شخص نسبت به يك داروی خاص واکنش نشان مي دهد و دارويي ظاهراً بي عارضه را به ماده ای خطرناک مبدل مي سازد. برای مثال شخصي که دارای فشارخون بالا است در صورت مصرف داروهای دکونژستان بيني، ممکن است واکنش های ناگواری را تجربه کند.

5. تداخلات غذا با داروها
تداخلات غذا و دارو زماني ايجاد مي شود که ماده ی غذايي مصرف شده بر مواد موثره ی داروها اثر گذاشته و باعث کاهش جذب يا افزايش متابوليسم دارو گردد.
مصرف همزمان دارو و غذا در بعضي از موارد باعث تغيير در اثر دارو مي گردد. در اين موارد معمولا نياز به تعويض دارو يا نوع تغذيه نمي باشد، اما تغيير زمان مصرف دارو حائز اهميت است. برای مثال اسيد سيتريك موجود در ميوه باعث کاهش اثر آنتي بيوتيك های گروه پني سيلين مي گردد و يا محصولات لبني اثر ضد ميکروبي تتراسايکلين را کاهش مي دهند.
بسياری از داروها تحت ثاثير مواد غذايي قرار نمي گيرند، اما ممکن است اثرشان با زمان مصرف غذا و نوع غذا در ارتباط باشد. در بسياری از موارد زمان مصرف دارو )قبل يا بعد از غذا) قيد مي شود که مي تواند با محل جذب دارو در سيستم گوارشي در ارتباط باشد.

6. داروهايي كه بهتر است با معده خالي مصرف شوند
داروهايي كه مي خواهيم اثر سريعي از آن ها ببينيم، مثل نيترات ها (نيتروگليسيرين)، خواب آورها، آرام بخش ها (بنزوديازپين ها)، آنالژزيك ها
در مورد آنتي بيوتيك ها قانون كلي اين است كه با معده خالي مصرف شوند مگر آنتي بيوتيك هايي كه عوارض گوارشي بالايي دارند.
متوكلوپراميد، سيتريزين، لوراتادين، هيوسين، مهاركننده هاي پمپ پروتون مثل امپرازول، تركيبات آهن، سيلدنافيل، لووتيروكسين
تداخل لووتيروكسين با آلومينيم به گونه اي است كه با فاصله انداختن بين مصرف آنها هم مشكل حل نمي شود و كلاً با هم منع مصرف دارند.
داروهاي ضد فشارخون مانند آتنولول
فرمولاسيون هاي آهسته رهش (Extended Release) نبايد با غذا به خصوص غذاي چرب مصرف شوند زيرا باعث مي شود دارو به يكباره آزاد شود.

7. نکته ی مهم آن است که مصرف برخي از داروهايي که جذبشان در اثر مصرف غذا به تاخير مي افتد، ولي در جذب کلي آنها تاثير مهمي ندارد، فقط زماني بايد قبل از غذا باشد که نياز به يك اثر فوری از آنها وجود دارد (مثلا اثر ضد درد از يك داروی مسکن)

8. داروهايي كه بهتر است با يا بعد ازغذا مصرف شوند
ديورتيك ها، ضد التهاب هاي غير استروئيدي، بعضي آنتي بيوتيك ها مثل كوآموكسي كلاو (به دليل كلاوولانيك اسيد) یا آمپي سيلين (به علت اسهال)، كورتيكواستروئيدها، پروپرانولول (به علت اثر عبور اول كبدي بالا)
بهتر است اورليستات 20دقيقه بعد از اولين لقمه غذا مصرف شود.
متفورمين به علت عوارض گوارشي زياد ترجيحاً بايد همراه يا بعد از غذا مصرف شود.
جذب داروهايي كه كم محلول هستند، با غذا افزايش مي يابد كه علت آن افزايش مدت زمان ماندگاري غذا در دستگاه گوارش و افزايش تماس با اسيد و افزايش حلاليت دارو است . مثل داروهاي ضد ايدز و آزول ها (كتوكونازول و ايتراكونازول)

9. مصرف داروهايي كه با غذا تداخلي ندارند بعد از وعده هاي غذايي به سالمندان در افزايش كمپليانس دارويي كمك مي كند.
در مورد گلي بن كلاميد از لحاظ جذب مصرف بعد از غذا يا قبل از غذا تفاوتي ندارد، ولي بهتر است نيم ساعت قبل از غذا مصرف شود.
در مورد پني سيلين ها و داروهاي ضدسل (بیشتر ايزونيازيد و ريفامپين) و ماكروليدها (به جز كلاريترومايسين) ممكن است باقي ماندن بيشتر دارو در معده سبب تخريب دارو شود. در كل بهتر است رژيم 4 دارويي ضد سل را بيمار صبح ناشتا مصرف كند.

10. تداخل غذاهای پر فیبر...
غذاهاي پر فيبر هم باعث تأخير تخليه دستگاه گوارش مي شوند و هم به علت متصل شدن داروها به آنها، دارو ممكن است دفع شود، و باید فاصله 2 تا 4 ساعته را با مصرف آنها رعايت كرد
از اين داروها مي توان به ديگوگسين، استامينوفن، استاتين ها، كاربامازپين، ليتيم، استروئيدها، پني سيلين، ضد افسردگي هاي سه حلقه اي، يون هاي 2 ظرفيتي مثل آهن و كلسيم اشاره كرد.
داروهايي كه عارضه يبوست دارند مثل كدئين، پروپوكسي فن، اكسي بوتينين، وراپاميل و بعضي از داروهاي ضد صرع بهتر است با غذاهاي پر فيبر مصرف شوند.

11. عوامل دیگری که عملکرد داروها را تحت تاثیر قرار می دهد:
سن، جنسیت، دوز داروها، سایر داروها، ویتامین ها، گیاهان و مکمل ها می تواند باعث تغییر اثربخشی داروها شوند.
بسياری از آشاميدني ها، الکل، کافئين و سيگار نيز ممکن است با داروها تداخل داشته باشند. اين تداخلات به صورت کاهش اثر دارو يا ايجاد عوارض جانبي نمايان مي گردند.

12. اهمیت کافئین در تداخل با داروها
چای، قهوه، شکلات، نوشیدنی های کولا، نوشیدنی های انرژی زا محتوی کافئین هستند. 90 درصد افراد روزانه بیش از 50 میلی گرم کافئین دریافت می کنند که اهمیت تداخل کافئین با داروها را نشان می دهد. کافئین، هم دارو محسوب می شود وهم یک ماده طعم دهنده اضافه شونده به خوراکی ها و نیز یک ماده ادرار آور است، مصرف مقادیر کم کافئین در بارداری مجاز است ولی مقادیر زیاد آن در زنان باردار ممنوع است.

13. الکل
الکل محلول خوبي برای مصرف با دارو نمي باشد. اين ماده باعث افزايش فعل و انفعالات در رابطه با داروها شده و يا اثر آنها را چندين برابر مي کند.
کاهش جذب دارو: الکل باعث کمبود روی و منيزيوم در بدن مي شود و جذب ويتامين B6 و آهن را مختل مي نمايد.
اثر بر متابوليسم کبدی: تغييرات آنزيمي فعال شدن آنزيم های کبدی و خروج سريع دارو از بدن (گاهي عکس اين عمل صورت مي گيرد)
افزايش حلاليت: الکل باعث حل شدن پوشش داروهای آهسته رهش يا کپسول ها مي شود.

14. الکل
به علت اثر تخریبی الکل بر روی کبد، مصرف الکل و داروهای با آسیب کبدی مانند استامینوفن، ممکن است باعث تخریب شدید بافت کبد گردد.
به علت اثرات کاهش هوشیاری الکل، مصرف آن با داروهای ضد حساسیت، اثر گیجی و خواب آلودگی را تشدید می کند.
مصرف با داروهای تضعيف کننده ی CNS : مصرف الکل همراه با اين داروها باعث کاهش سريع فشارخون و نارسايي تنفسي مي شود که مي تواند مرگ بار باشد.

15. آب گريپ فروت
گريپ فروت حاوی ترکيباتي است که هم تشکيل پلاک های آترواسکلروز را کاهش مي دهد و هم تکثير سلول های سرطاني را مهار مي کند.
با اين وجود برخلاف ساير مرکبات با بسياری از داروها تداخل دارد. اين تداخل از طريق مهار يکي از انواع سيستم های آنزيمي در کبدی (نوعي آنزيم سيتوکروم P-450 به نام سيتوکرومP-4503A4(CYP3A4) و ديواره ی روده اعمال مي شود. این سيستم در کبد 80 درصد و در سلول های اپيتليال روده ی کوچك 70 درصد از کل سيستم آنزيمي موجود در آن قسمت را تشکيل مي دهند. قابل توجه است که افراد مختلف به نسبت غلظتي از سيستم p-4503A4 که در روده ی آنها باشد، نسبت به اثر مهاری بر متابوليسم دارو واکنش های متفاوتي نشان مي دهند.

16. آب گريپ فروت
براساس تحقيقات انجام شده، آب گريپ فروت يا خود ميوه بر جذب و متابوليسم داروها موثر بوده و باعث افزايش غلظت سرمي دارو و ايجاد عوارض جانبي مي شود. يك ليوان آب گريپ فروت (250 سي سي) باعث افزايش سطح سرمي داروها و افزايش طول اثر تا 3 برابر مي شود.
از اين رو در صورت مصرف آب گريپ فروت قبل از ظهر (صبح) تا قبل از خوابيدن نمي­توان دارو مصرف نمود و يا تحت نظر پزشك بايد دوز داروی مصرفي کم شود. توجه داشته باشيد ميزان تاثير اين ماده در افراد مختلف متفاوت است و در بعضي موارد حتي در غلظت بسيار پائين باعث ايجاد مسموميت دارويي شده و البته در بعضي موارد نيز تأثير خاصي نداشته است.

17. آب گريپ فروت
لذا به بيماران توصيه شود از مصرف همزمان داروهای خاص (داروهای ضداضطراب، بوسپيرون، کاهش دهنده های فشارخون، داروهای ضد آريتمي و ضد آنژين، آنتاگونيست های کلسيم، لوزارتان، ديگوکسين، کاربامازپين، داروهای آنتي سايکوز، سيزاپرايد، کاهش دهنده های چربي، ترفنادين، ايمونوساپرسيوها، کورتيکوستروئيد و قرص های کنتراسپتيو) با آب گريپ فروت خودداری نمايند. کلسيم بلوکرها (فلوديپين، نيفديپين) نیز با آب گريپ فروت نبايد مصرف شوند.

18. خوراکی های حاوی تیرامین
انواع پنیر مخصوصا پنیر مانده شده و مواد تخمیری (مانند خامه ترش شده و ماست)، گوشت گاو و جگر مرغ، سوسیس و کالباس، خاویار، عصاره گوشت.
آووکادو، موز، کنسرو انجیر، میوه های خشک (کشمش، آلو)، تمشک، میوه بیش از حد رسیده، کلم ترش، سویا و سس سویا، مخمر آبجو. باقلا و مقادیر زیاد شکلات. کافئین: بسیاری از نوشیدنی های کافئین دار دارای مقادیری از تیرامین نیز هستند.

19. داروهای ضد درد و ضد التهاب
مصرف همزمان استامينوفن با ترکيبات حاوی الکل ريسك آسيب کبدی يا خونريزی گوارشي را افزايش مي دهد.
استامينوفن با کربوهيدرات ها (بيسکويت, خرما, مربا..) ايجاد کمپلکس مي کند که ممکن است ميزان جذب دارو به تاخير افتد.
همراه کافئين نيز اثر دارو بيشتر مي شود.

20. داروهای ضد درد و ضد التهاب
سایر داروهای گروهNSAID (aspirin, indomethacin, celecoxib, diclofenac, ibuprofen, ketoprofen naproxen ) و کورتيکوستروئيدها برای پيشگيری از التهاب گوارشي، همراه غذا، شير و يا بعد از غذا بايد مصرف شوند.
مصرف همزمان اين داروها نيز با ترکيبات حاوی الکل ريسك آسيب کبدی و خونريزی گوارشي را افزايش می دهد.

21. داروهای ضد درد و ضد التهاب
مصرف 3 تا 4 فنجان چای يا قهوه ممکن است اثر دگزامتازون را افزايش دهد.
مصرف داروهای مخدر مانند کدئین، مرفین، متادون که در تسکین دردهای شدید کاربرد دارند، با الکل ممکن است منجر به افزایش عوارض جانبی، کما و مرگ شود.
مصرف آسپرين باعث کمبود ويتامينC مي شود. بنابراين بهتر است اين دارو همراه با آب ميوه مصرف گردد.

22. داروهای ضد آسم و برونکودیلاتورها (بازکننده های برونش)
داروهای ضد آسم و برونکودیلاتورها (بازکننده های برونش)
برونکوديلاتوری مثل تئوفیلین اگر همراه با خوراکی ها و نوشیدنی های حاوی کافئین مصرف شود، باعث افزایش عوارض جانبی تئوفیلین مانند افزایش ضربان قلب، عصبی شدن و بی قراری می شود.
مصرف غذاهای چرب ممکن است سطح سرمي تئوفيلين را افزايش داده و رژیم غذایی با کربوهیدرات بالا باعث کاهش جذب این دارو می گردد.
کشیدن سیگار باعث کاهش سطح سرمی تئوفیلین می شود. (به دلیل افزایش متابولیسم کبدی)

23. داروهای قلبی عروقی
این داروها در درمان نارحتی های قلبی عروقی مانند فشار خون، تپش قلب، درد قفسه سینه، نارسائی قلب، لخته های خونی در عروق و کلسترول بالا کاربرد دارند.

24. داروهای قلبی عروقی
از گروه داروهای قلبي - عروقي، ديورتيك ها سبب کاهش پتاسيم، کلسيم و منيزيم مي شوند. از سوی ديگر تريامترن اچ و اسپیرينولاکتون بعنوان ديورتيك های حابس پتاسيم هستند که ترشح پتاسيم از کليه ها را مهار مي کنند و سبب هايپرکالمي و افزايش ضربان قلب مي شوند. لذا هنگام مصرف اين داروها بايد از مصرف غذاهای حاوی پتاسيم (موز - پرتقال- سبزيجات برگ سبز و نمك های حاوی پتاسيم و ...) خودداری شود.
فورزمايد، هيدروکلرتيازيد، متولازون، بومتانيد بايد همراه غذا مصرف شوند مخصوصا غذاهای حاوی پتاسيم و منيزيم مثل ميوه (پرتقال، آلوخشك، کشمش و خرما).

25. داروهای قلبی عروقی
مصرف داروهای ضد فشارخون به همراه ترکيبات شيرين بيان (برای مثال قرص رگليسن يا ساير ترکيبات)، نوشابه های الکلی، موز، شکلات، پنير، انجير، جگر، ماهي، ترشي، آناناس، مخمر و مالت ممکن است به علت آمين های مؤثر بر افزايش فشار، سبب کاهش اثر داروی کاهش دهنده ی فشارخون و متناوب با آن افزايش فشارخون مي گردد (البته مصرف يکبار در روز ترکيبات شيرين بيان مشکلي را ايجاد نخواهد کرد).
ايزوسوربايد و سوتالول: بايد با معده ی خالي مصرف شوند.

26. داروهای قلبی عروقی
مصرف همزمان داروهای ACE Inhibitor (مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین) بویژه کاپتوپريل با غذا جذب اين دارو را افزايش مي دهد، لذا این دارو بايد با فاصله از غذا مصرف شوند. (1ساعت قبل از غذا و يا 2 ساعت بعد از غذا)
همچنين اين داروها ممکن است سبب افزايش پتاسيم خون شوند پس مصرف همزمان با با غذاها و نوشیدنی های محتوی مقادیر زیاد پتاسیم مانند موز، پرتقال و نمک های پتاسیم، ممکن است مقدار این ماده را در بدن بیش از اندازه بالا ببرد که عوارضی همچون افزایش ضربان قلب ایجاد می کند.

27. داروهای قلبی عروقی
داروهای بتابلوکر مانند کارودیلول و متوپرولول باعث کاهش ضربان قلب و کاهش فشار خون می شوند. برای جلوگیری از کاهش فشار خون و ضربان قلب ناگهانی، این داروها را بعد یا همراه غذا میل کنید.

28. داروهای قلبی عروقی
دیگوکسین برای درمان نارسائی قلب و تنظیم ضربان قلب تجویز می شود و باید یک ساعت قبل از غذا و یا 2 ساعت بعد از غذا میل شود و در روزهای تجویز شده (معمولا 5 روز در هفته)، سرساعت مشخصی مصرف شود. فیبرهای گیاهی غذا مانع از جذب این دارو می گردد.
مصرف همزمان گليکوزيدهای قلبي با شير و لبنيات يا غذاهای حاوی کلسيم ممکن است آريتمي ايجاد نمايد. گليکوريس (شيرين بيان) هيپوکالمي را القاء نموده و موجب مسموميت ناشي از ديگوکسين مي شود. کربوهيدرات زياد موجب کاهش جذب این داروها مي گردد.

29. داروهای قلبی عروقی
مصرف آنتي کواگولانت ها (داروهای ضد انعقاد) با غذاهای حاوی ويتامين K سبب کاهش اثر اين داروها مي شود.

30. وارفارین
وارفارين برای جلوگیری از لخته شدن خون و برطرف کردن بعضی لخته های ایجاد شده در عروق تجویز می شود.
هماهنگی رژیم غذایی جهت حفظ پاسخ پایدار و ثابت در طی درمان با وارفارین بسیار حائز اهمیت است. بیماران باید از محتوای ویتامین K در رژیم غذایی معمول، بویژه غذاهای دارای مقادیر بالای ویتامین K (سبزيجات دارای برگ سبز (کلم بروکلی، کلم پيچ، شلغم، کاهو، اسفناج، کلم، برگ چغندر) گل کلم، بقولات، مایونز، روغن های سویا و کانولا) آگاه بوده و مقدار ثابت از این غذاها را در رژیم غذایی خود حفظ کنند.
به همین دلیل بسیار مهم است که میزان این ویتامین در رژیم، ثابت باقی بماند تا کنترل میزان دارو مشکل نباشد، یعنی باید از تغییر ناگهانی در میزان دریافت منابع غذایی حاوی این ویتامین جلوگیری نمود.

31. وارفارین
مصرف همزمان وارفارین و غذاهای دارای مقادیر بالای ویتامین K ، اثر این دارو کاهش مي يابد.
بستني نیز جذب وارفارين را کم مي کند

32. وارفارین
برعکس، بعضی خوراکی ها اثر وارفارین را تشدید می کند و ممکن است باعث خونریزی شود مانند سیر، جین سینگ، گلوکزآمین، زنجبیل، جینکوبیلوبا و چای سبز.
دوزهای بالای ويتامين E (بالاتر از 400 واحد) ممکن است زمان لخته شدن را افزايش داده و ريسك خونريزی را افزايش دهد.
و پياز سرخ شده نیز فعاليت وارفارین را افزايش مي دهد..
همچنین نوشیدنی های حاوی کافئین (کولا، قهوه، چای، شکلات داغ، شیر کاکائو) نیز باید اجتناب شده و یا محدود شوند به دلیل اینکه این ممکن است روی درمان با وارفارین اثر گذارند.

33. وارفارین مکملهای گیاهی نیز زمان انعقاد خون را تحت تأثیر قرار می دهند:
کوآنزیم Q10 مکمل گیاهی است که ساختمان شیمیایی آن شبیه ویتامین k بوده و ممکن است بر لخته شدن خون تأثیر بگذارد.

34. WARFARIN -- POMEGRANATE [All Routes] Major Good
Drugs
Severity
Documentation
Summary
WARFARIN -- POMEGRANATE [All Routes]
 Major
Good
Concurrent use of WARFARIN and POMEGRANATE may result in increased warfarin plasma concentrations and increased risk of bleeding.
WARFARIN -- CRANBERRY JUICE [All Routes]
Concurrent use of WARFARIN and CRANBERRY JUICE may result in an increased risk of bleeding.
WARFARIN -- VITAMIN K CONTAINING FOOD [All Routes]
 Moderate
Excellent
Concurrent use of WARFARIN and VITAMIN K FOODS may result in altered anticoagulant effectiveness.
WARFARIN -- HIGH PROTEIN FOOD [All Routes]
Concurrent use of WARFARIN and HIGH-PROTEIN DIET may result in reduced warfarin anticoagulant effectiveness.
WARFARIN -- ENTERAL NUTRITION [All Routes]
Concurrent use of WARFARIN and ENTERAL NUTRITION may result in decreased PT/INR response to warfarin and development of warfarin resistance.
WARFARIN -- NONI JUICE [All Routes]
Concurrent use of WARFARIN and NONI JUICE may result in risk of acquiring warfarin resistance.

35. داروهای قلبی عروقی
استاتین ها مانند آتورواستاتین، لووستاتین و سیمواستاتین با کاهش تولید LDL (چربی های با دانسیته پائین که اغلب کلسترول بد نامیده می شوند) باعث کاهش کلسترول مضر در بدن می شوند. در صورت مصرف این داروها، نباید بیشتر از یک چهارم گریپ فروت در روز مصرف شود، چون با کاهش متابولیسم کبدی باعث افزایش عوارض جانبی این داروها می شود. ضمنا، مصرف الکل با این داروها احتمال آسیب کبدی را افزایش می دهد.
در این گروه داروها، لواستاتين برای افزايش جذب بايد حتماً همراه یا بلافاصله بعد از غذا مصرف شود.

36. داروهای گوارشی
داروهایH2 بلوکر (سايمتیدين- فاموتيدين- رانيتيدين و...) با يا بدون غذا مي توانند مصرف شوند. مصرف همزمان اين داروها با غذاهای حاوی کافئين ممکن است سبب تحريك سيستم عصبي شود.
مصرف طولانی مدت آنتي اسيدها باعث کاهش جذب فسفر موجود در غذا شده و باعث کاهش غلظت فسفر يا هيپوفسفاتمي مي شوند که شامل علائمي مثل ضعف و خستگي، بي اشتهايي و کمردرد مي باشد.

37. داروهای گوارشی
داروهای مهار کننده پمپ هیدروژن باعث کاهش تولید اسید در معده می شوند و معمولا زمانی استفاده می شوند که اسید معده بیش از حد تولید می شود.
از این گروه پنتوپرازول را می توان با معده خالی یا پر مصرف کرد. ولی اسموپرازول حتما باید یک ساعت قبل یا دوساعت بعد از غذا مصرف شود. لانسوپرازول و امپرازول باید حداقل نیم ساعت قبل از غذا مصرف شود.

38. هیپوتیروئیدیسم (کم کاری تیروئید)
اگر غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نکند بیماری کم کاری تیروئید به وجود می آید که در این صورت کلیه اعمال طبیعی بدن تحت تاثیر قرار می گیرد. رشد و نمو بدن و صحبت کردن به کندی انجام می شود، انرژی بدن کاهش می یابد، وزن افزایش می یابد، ریزش مو، پوست خشک و ضخیم و حساسیت به سرما نیز از علائم این بیماری است.

39. هیپوتیروئیدیسم (کم کاری تیروئید)
داروهای تیروئید این بیماری را کنترل می کند ولی درمان نمی کند، بنابراین قطع یا کاهش دارو باعث برگشت علائم بیماری می شود.
افراد مبتلا به هیپوتیروئیدیسم مادرزادی، گواتر (علامت آن بزرگ شدن غده تیروئید است) و کم کاری تیروئید پس از جراحی، نیاز به داروهای جبران کننده هورمون دارند که توسط تشخیص پزشک، تجویز می شود.

40. هیپوتیروئیدیسم (کم کاری تیروئید)
جذب لووتیروکسین، ارتباط مستقیم با صرف غذا دارد، در صورتی که همراه یا پس از غذا مصرف شود جذب آن به شدت کاهش می یابد، در حالی که معلوم نیست چه میزان دارو جذب می شود، بنابراین، این دارو باید صبح ناشتا و حداقل نیم تا یک ساعت قبل از صبحانه میل شود.
سویا، گردو، خشکبار و فیبرهای گیاهی جذب دارو را کاهش می دهد.

41. هیپوتیروئیدیسم (کم کاری تیروئید)
مصرف همزمان داروهای تيروئيد (لووتيروکسين، لووتيرونين) همراه با مواد غذايي گواتروژن باعث کاهش اثر داروهای موثر بر کم کاری اين غده مي شوند. منابع عمده ی گواتروژن ها عبارتند از: سبزيجات خانواده ی کلم (از قبيل کلم، گل کلم، کلم قمری، کلم بروکلي و بروکسل) اسفناج، شلغم، گلابي، هلو، همچنين بادام زميني، سويا، هويج، کرفس، فلفل سبز، جعفری، زردآلو، سيب، زغال اخته، گريپ فروت و آناناس.
جالب است بدانيد ترکيبات گواتروژن به دنبال حرارت از بين مي روند. نسبت به دريافت توأم اين گواتروژن ها با داروهای ضد تيروئيد بايد کاملا احتياط نمود، زيرا اين ترکيبات مي توانند باعث افزايش عوارض جانبي داروها شوند.

42. آنتی بیوتیک ها
دوره درمان آنتی بیوتیک تجویز شده توسط پزشک باید کامل گردد، حتی اگر بیمار احساس بهبودی داشته باشد. در صورتی که دوره درمان کامل نگردد، ممکن است بیماری مجدداً عود نموده و درصورت بازگشت بیماری، میکروب در مقابل آنتی بیوتیک مقاوم خواهد شد و ممکن است دارو برای بار دوم اثر نکند.
توصيه ی کلي در مصرف انواع آنتي بيوتيك ها با معده ی خالي مي باشد. بهتر است اين داروها 1 ساعت قبل يا 2 ساعت بعد از غذا با يك ليوان آب مصرف شوند و در صورت بروز اختلال گوارشي، بايد اين داروها را حتماً همراه غذا مصرف نمود.

43. آنتی بیوتیک ها داروهای آنتی باکتریال
این داروها فقط بر باکتری ها اثر گذارند و بر روی سایر عفونت ها مانند عفونت های ویروسی کاملا بی تاثیرند.
در گروه پني سيلين ها (آموکسي سيلين - آمپي سيلين و...) بهتر است اين داروها 1 ساعت قبل يا 2 ساعت بعد از غذا با يك ليوان آب مصرف شوند.

44. آنتی بیوتیک ها مشتقات کینولون ها
در گروه کينولون ها، سيپروفلوکساسين، لووفلوکساسین و افلوکساسين بايد با معده ی خالي مصرف شوند، (1 ساعت قبل از غذا و يا 2 ساعت بعد از غذا) از مصرف همزمان با غذاهای حاوی کلسيم، غذاهای حاوی آهن و مواد معدني، ويتامين ها و آنتي اسيدها بايد خودداری شود، زيرا بطور معني داری غلظت دارو کاهش مي يابد.
مصرف همزمان اين داروها با غذاهای حاوی کافئين (چای- کولا- قهوه و شکلات) سبب افزايش سطح کافئين و تحريك سيستم عصبي مي شود. همچنین کافئین جذب سیپروفلوکساسین را کاهش می دهد.

45. آنتی بیوتیک ها مشتقات تتراسیکلین ها
داکسی سیکلین جذب بسیار خوبی دارد و در حدود 90% جذب می شود. غذا نمی تواند جذب این دارو را کاهش دهد.
در حالی که غذا می تواند جذب تتراسیکیلین را تا پنجاه درصد کاهش دهد.
بنابراین داکسی سیکلین بهتر است بعد از غذا مصرف شود. (به علت عوارض گوارشی)
تتراسیکلین، را یک ساعت قبل از غذا و یا دو ساعت پس از صرف غذا مصرف کنید. در صورتی که معده حساس دارید می تواند این دارو را بعد از غذا میل کنید به شرطی که همراه لبنیات (شیر، ماست و پنیر) نباشد.
از مصرف همزمان اين داروها با آنتي اسيدها، غذاهای حاوی آهن و ويتامين ها خودداری شود.

46. تداخل اثر تتراسايکلين ها با فلزات دو ظرفيتي (Mg , Fe ,Ca):
آنتی بیوتیک ها
تداخل اثر تتراسايکلين ها با فلزات دو ظرفيتي (Mg , Fe ,Ca):
جذب همه تتراسیکلین ها تحت تأثیر عوامل دو یا سه ظرفیتی قرار می گیرد.
مصرف توام تتراسايکلين ها با داروها و غذاهايي که حاوی املاح اين فلزات مي باشند، مانند آنتي اسيدها و فروس سولفات و يا لبنيات از جمله ی شير باعث تشکيل کمپلکس غيرمحلول و غير قابل جذب مي شود. بنابراين اثرات درماني تتراسيکلين ها کاهش مي يابد. پس توصيه شود تتراسيکلين ها همراه شير و لبنيات و ترکيبات حاوی آهن و آنتي اسيدها در يك زمان مصرف نشوند و فاصله ی زماني مصرف بين 1 تا 1/5 ساعت را داشته باشند تا در محيط دستگاه گوارش با هم تداخل اثر فيزيکي نداشته باشند.

47. آنتی بیوتیک ها گروه ماکروليدها
آزيترومايسين با معده ی خالي و اريترومايسين همراه غذا بايد مصرف شوند.
آب ميوه و يا مايعات اسيدی ممکن است تجزيه ی اريترومايسين را تسهيل کنند.

48. آنتی بیوتیک ها
از مصرف همزمان مترونيدازول با ترکيبات حاوی الکل بايد خودداری شود چرا که الکل ممکن است سبب تهوع و استفراغ، کرامپ شکمي، سردرد و فلاشينگ شود.

49. آنتی بیوتیک ها ضد قارچ ها
فلوکونازول، ایتراکونازول، گریزئوفولوین، تربینافین
از مصرف همزمان داروهای ضد قارچ (فلوکونازول- کتوکونازول- ايتراکونازول) با غذاهايي چون شير، پنير، ماست، بستني و آنتي اسيدها بايد خودداری شود.
در صورتی که ایتراکونازول، همراه یا بلافاصله بعد از غذا مصرف شود، بهتر عمل می کند.
در مصرف گريزوفولوين با غذاهای چرب، جذب دارو افزايش مي يابد.
بقیه داروهای این گروه را می توان با معده پر یا خالی مصرف نمود.

50. آنتی بیوتیک ها گروه داروهای ضد ويروس
جهت کاهش عوارض گوارشي، آسيکلووير بايد همراه غذا مصرف شود.
داروهای Didanosine, Zalcitibine, Zidovudine, Indinavir ساعت قبل يا 2 ساعت بعد از غذا مصرف شوند.
داروی Nelfinavir همراه غذا مصرف شود تا جذب آن افزايش يابد.
داروهایSaquinavir , Ritonavir جهت افزايش جذب همراه غذاهای چرب مصرف شود.
دارویGanciclovir همراه غذا مصرف شوند تا جذب آن افزايش يابد.
دارویValacyclovir با آب فراوان مصرف شود.

51. داروهای ضد مایکوباکتریا
آنتی بیوتیک ها
داروهای ضد مایکوباکتریا
مایکوباکتری عامل بیماری سل است. باکتری سل میکروب بسیار مقاومی است و برای درمان به دو یا چند آنتی بیوتیک احتیاج است وگرنه سریعا در مقابل یک دارو مقاومت ایجاد می کند.
اتامبوتول، ایزونیازید، ریفامپین :
 اتامبوتول را می توانید با معده خالی یا پر مصرف کنید ولی بقیه داروهای این گروه را حتما باید یک ساعت قبل یا دو ساعت پس از غذا و با یک لیوان پر آب، میل کنید.
در صورت مصرف ایزونیازید از مصرف خوراکی های حاوی تیرامین پرهیز کنید.

52. داروهای آرامبخش و خواب آور
مصرف همزمان داروهای آرام بخش و خواب آور با نوشابه های الکلي باعث افزايش اثر تضعيف کنندگي سيستم اعصاب (خواب آوری، کوما، مرگ) اين داروها مي شود.
مصرف همزمان بنزوديازپين ها با غذاهای حاوی کافئين ممکن است سبب تحريك سيستم عصبي و کاهش اثرات اين داروها شود.

53. ضدافسردگی های مهار کننده منوآمینواکسیدان
این گروه داروها برای کسانی استفاده می شود که سایر داروهای ضد افسردگی بر آنها اثر نداشته است. عملکرد این گروه داروها، افزایش غلظت ماده خاصی در مغز است که به صورت طبیعی در نرون های مغزی تولید می شود و برای تعادل مغز ضروری است.
مصرف این داروها (فنلزين- ترانيل سيپرومين) با غذاهای حاوی تيرامين (پنير، کشمش، موز و آووکادو، کشك، باقلا، پنير کهنه شده، ماهي دودی، مخمر، ترشي، گوشت، فرآورده های پروتئيني، سوسيس، همبرگر، ترشي کلم، ميگو، آبگوشت، آب جو) ممکن است سبب افزايش ناگهانی و خطرناک فشارخون، سردرد شديد و گاهي حمله ی قلبي، مغزی و کوما شود.

54. داروهای آنتی سایکوتیک
بعضی بیماران ممکن است حالت طبیعی خود را از دست داده و چیزهایی را ببینند، بشنوند، بو کنند که وجود خارجی ندارد و یا چیزی را باور داشته باشند که ممکن نیست. در این صورت پزشک به کمک دارو مواد طبیعی که باید در مغز تولید شود را بالانس می کند.
یکی از این داروها کلوزاپین است که در صورت مصرف با کافئین، غلظت دارو در خون افزایش می یابد و اثرات سمی دارو بروز می کند.

55. داروهای بیماری دو قطبی
افراد مبتلا به اختلال دو قطبی در بعضی مواقع احساس شیدایی دارند (خلق و خوی غیر طبیعی هیجان زده، افکار پریشان، پرحرف تر از حد معمول و کاهش خواب طبیعی) و در زمان های دیگر حالت افسردگی دارند.
 داروهای مختلف برای این بیماران تجویز می شود که یکی از آنها لیتیم کربنات است.
برای جلوگیری از دل آشوبه، لیتیم را همراه یا بلافاصله پس از غذا یا با یک لیوان شیر باید مصرف نمود. لیتیم کربنات، باعث دفع سدیم بدن می شود بنابر این رژیم غذائی معمولی با کمی نمک اضافه(زیاده روی ممنوع است) و مایعات فراوان (8 تا 12 لیوان روزانه) بنوشید.

56. پوکی استخوان (استئوپروزیس)
بیس فسفنات ها: این داروها برای درمان و پیشگیری پوکی استخوان استفاده می شود. در استئوپروزیس بافت استخوان ضعیف و نازک می شود و احتمال شکسته شدن آن افزایش می یابد.
آلندرونیت، ریزیدرونیت: این داروها، فقط در صورتی جذب می شوند که معده کاملا خالی باشد. بنابراین، صبح ناشتا قبل از خوردن هرچیزی، دارو را با یک لیوان آب ساده باید میل نمود. آب معدنی که املاح دارد و یا آب میوه اثر آن را کاهش می دهد. مصرف آنتی اسید، کلسیم، انواع غذا و نوشیدنی، ویتامین ها و داروهای دیگر به مدت حداقل 30 دقیقه پس از مصرف این داروها، مانع از جذب آن ها می شود. همچنین نباید به حالت دراز کش، پس از مصرف دارو استراحت کنید تا زمانی که اولین وعده غذائی را دریافت کنید.

57. ويتامين ها
دوز بالاي ويتامين آ (رتينول) با بعضي داروها مثل تتراسايكلين به علت افزايش فشار داخل مغزي (ICP) ، و با آنتي كوآگولانتها به علت افزايش ريسك خونريزي تداخل دارد.
ب كمپلكس مي تواند جذب تتراسايكلين را كاهش دهد. ويتامين هاي ب2 و ب 6 هم مي توانند اثرات ضد افسردگي هاي سه حلقه اي را افزايش دهند، در نتيجه ترجيحاً بهتر است با فاصله مصرف شوند.
ويتامين ب 6 در صورت مصرف با فني توئين و لوودوپا و يا دوكسوروبيسين و 5 - فلورواوراسيل ميتواند اثرات آن ها را كاهش دهد.
ويتامين ب 9 يا اسيدفوليك با فني توئين تداخل دارد و فني توئين جذب آن را كاهش مي دهد.

58. ويتامين ها ويتامين ث جذب آلومينيوم را افزايش مي دهد.
ويتامين ها چون جذبشان اشباع پذير است بهتر است با معده خالي مصرف شوند،
ولي مينرال ها به علت عوارض گوارشي بهتر است بعد از غذا استفاده شوند.
در مورد كلسيم سيترات كه ذاتاً يك ملح محلول است، فرقي ندارد با غذا يا قبل غذا باشد، ولي در مورد كلسيم كربنات به علت نامحلول بودن بايد اول حل شود بعد جذب شود پس بهترين توصيه 2 ساعت بعد از غذا است كه بيشترين PH اسيدي را داريم ولي كلسيم هاي غذا مثل شير، تخم مرغ كه باند شده به پروتئين اند نياز به PHقليايي براي آزادسازي دارند، بنابراين فرقي ندارد چه زماني مصرف شوند.

59. ويتامين ها
مصرف همزمان کلسيم با فيبرهای غلات، سبوس، حبوبات و اگزالات ريواس و اسفناج جذب کلسيم را کاهش مي دهد.
فروس سولفات همراه با چای و قهوه، حبوبات، تخم مرغ و لبنيات ممکن است به صورت کمپلکس نامحلول در آيد.

60. تداخلات دارو با غذا
نوع ديگری از تداخلات دارويي، اثر داروها بر ارزش مواد غذايي مي باشد که به تداخل دارو با غذا موسوم است.
مصرف همزمان داروهای ضد بارداری با مواد غذايي حاوی ويتامين B(جگر، سبزيجات با برگ سبز تيره مثل اسفناج، گل کلم) باعث کاهش جذب اين ويتامين مي شود.
مصرف همزمان فني توئين با غذاهای حاوی ويتامين D3 (شير و جگر) باعث افزايش سرعت تخريب اين ويتامين مي شود.
داروهای شيمي درماني سبب از بين رفتن اشتها، ايجاد تهوع و استفراغ و تغيير حس چشايي و بطور کلي باعث سوء تغذيه مي شوند.

61. تداخل دارو و مواد آشاميدنی
آب: بهترين آشاميدني است که مي توان همراه دارو استفاده نمود. البته در رابطه با ترکيبات آهن استثناء وجود دارد.
بهترين آشاميدني برای افزايش جذب قرص آهن، آب پرتقال مي باشد. آشاميدني های حاوی ويتامين C مثل عصاره ی مرکبات، گوجه فرنگي و آب گريپ فروت باعث افزايش جذب آهن مي گردند. تحقيقات نشان داده اند با مصرف ويتامين C جذب آهن چندين برابر مي گردد.

62. جدول خلاصه ... بیماری دسته دارویی تداخلات /توصیه ها مثال حساسیت
آنتی هیستامین ها
غذا: همراه با آب میل شود، در صورت تحریک گوارشی همراه غذا مصرف شود.
استثناء: فراهمی زیستی فکسوفنادین با آب میوه هایی نظیر (آب سیب، پرتقال یا گریپ فروت) کاهش می یابد.
سایر داروها: از مصرف همزمان داروهای آرامبخش یا ضدافسردگی ها خودداری شود.
اجتناب از مصرف همزمان الکل
دیفن هیدرامین
فکسوفنادین*
لوراتادین
ستیریزین
*با آب میوه میل نشود.

63. داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDS)
بیماری
دسته دارویی
تداخلات /توصیه ها
مثال
آرتریت/درد
آنالژزیک/ضد تب
غذا: برای اثر ضددردی سریع، با معده خالی مصرف شود.
کافئین: میزان جذب دارو را افزایش می دهد.
اجتناب از مصرف همزمان الکل
استامینوفن
داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDS)
غذا: برای کاهش مشکلات گوارشی همراه غذا، آب یا شیر میل شود. در دوزهای بالای این داروها، مصرف ویتامین C، ویتامین K، و فولات باید افزایش یابد.
کافئین: مصرف آن محدود شود.
مکمل ها: از مصرف فرآورده هایی که انعقاد خون را تحت تأثیر قرار می دهند (سیر، زنجبیل، جینکو، جین سینگ و یا شاه بلوط هندی) خودداری شده و یا مصرف آنها محدود شود.
آسپیرین
ایبوبروفن
ناپروکسن

64. کدئین (در ترکیب با استامینوفن)
بیماری
دسته دارویی
تداخلات /توصیه ها
مثال
 آرتریت/درد
کورتیکواستروئید
غذا: برای کاهش مشکلات گوارشی همراه غذا با غذا یا شیر میل شود. مصرف گریپ فروت و سایر مرکبات ممحدود شود. در زمان مصرف این داروها مصرف سدیم محدود شده و در رژیم غذایی مکملهای حاوی کلسیم، ویتامین D، K، A، C و پروتئین گنجانده شود.
کافئین: مصرف آن محدود شود.
اجتناب از مصرف همزمان الکل
پردنیزولون
دگزامتازون
کورتیزون
ضد درد مخدر
غذا: برای کاهش مشکلات گوارشی همراه غذا با غذا یا شیر میل شود.
کدئین (در ترکیب با استامینوفن)
مورفین

65. تریامترن/هیدروکلرتیازید
بیماری
دسته دارویی
تداخلات /توصیه ها
مثال
آسم
بازکننده های برونش
غذا: در صورت تحریک گوارشی با غذا مصرف شود. غذاهای چرب سطح سرمی تئوفیلین را در بدن افزایش می دهد در حالیکه غذاهای حاوی کربوهیدرات بالا سطح این دارو را کاهش می دهند.
کافئین: از نوشیدن یا مصرف مقادیر بالای غذاها یا نوشیدنی های حاوی کافئین خودداری شود.
اجتناب از مصرف همزمان الکل
 تئوفیلین
سالبوتامول
اپی نفرین
بیماریهای قلبی عروقی
دیورتیک
غذا: دارو با معده خالی مصرف شود، زیرا غذا فراهمی دارو را کاهش می دهد. در صورت بروز تحریک گوارشی با غذا یا شیرمصرف شوند. به دلیل اینکه برخی دیورتیک ها موجب کاهش پتاسیم، کلسیم و منیزیم می شوند، دریافت این مواد معدنی ضروریست.
تریامترن، دیورتیک «نگهدارنده پتاسیم» می باشد، بنابراین در زمان مصرف این دارو از مصرف بالای غذاهای غنی از پتاسیم مانند موز، سبزیجات دارای برگ سبز یا نارنجی و ترکیبات نمک پتاسیم باید خودداری شود. همچنین از مصرف گیاه شیرین بیان باید اجتناب نمود.
 فورزماید
تریامترن/هیدروکلرتیازید
متولازون
هیدروکلرتیازید
تریامترن
بومتانید

66. داروهای پایین آورنده کلسترول
بیماری
دسته دارویی
تداخلات /توصیه ها
مثال
بیماریهای قلبی عروقی
داروهای پایین آورنده کلسترول
غذا: دارو با غذا مصرف شود. از مصرف همزمان گریپ فورت و سایر مرکبات خودداری شود. رژیم غذایی حاوی مقادیر پایین کلسترل و چربی باید رعایت شود.
سایر داروها: از مصرف همزمان با داروی آمیودارون اجتناب شود. (داروی ضد آریتمی)
اجتناب از مصرف همزمان الکل
آتورواستاتین
لوواستاتین
سیمواستاتین 
بتا بلوکرها
غذا: برای افزایش فراهمی زیستی، دارو با غذا مصرف شود. با فاصله از آب پرتقال مصرف شده و از مصرف گیاه شیرین بیان خودداری شود. همچنین میزان کلسیم و سدیم در رژیم غذایی که جذب دارو را کاهش می دهند، باید کاهش یابد.
مکمل ها: دو ساعت قبل یا 6 ساعت بعد از مکملهای کلسیم و آنتی اسیدها مصرف شوند.
 آتنولول
متوپرولول
پروپرانولول
نیتراتها
غذا: برای افزایش جذب با معده خالی و همراه با آب (یکساعت قبل یا دو ساعت بعد از غذا) میل شود.
 ایزوسورباید
نیتروگلیسیرین

67. مهار کننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE)
بیماری
دسته دارویی
تداخلات /توصیه ها
مثال
 بیماریهای قلبی عروقی
مهار کننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE)
غذا: کاپتوپریل با معده خالی (یک ساعت قبل یا دوساعت بعد از غذا) مصرف شود. (چون غذا جذب دارو را کاهش می دهد).
در زمان مصرف این داروها، مایعات کافی دریافت نمایید. از مصرف نمک، کلسیم و گیاه شیرین بیان اجتناب نمایید.
HMG-CoA Reductase
غذا: ازمصرف همزمان گریپ فروت و سایر مرکبات مشابه با آتورواستاتین، سیمواستاتین و لوواستاتین خودداری شود. لوواستاتین برای افزایش جذب باید بعد از غذا و ترجیحاً عصر میل شود. در حین مصرف این داروها چربی و کلسترول رژیم غذایی باید کاهش یابد.
مکمل ها: از مصرف همزمان گیاه علف چای خودداری شود.
اجتناب از مصرف همزمان الکل

68. سایر داروها: از مصرف همزمان آمیودارون خودداری شود. وارفارین
بیماری
دسته دارویی
تداخلات /توصیه ها
مثال
بیماریهای قلبی عروقی
ضد انعقادها
غذا: مصرف غذاهای حاوی ویتامین K محدود شوند. به دلیل وجود مواد لخته کننده خون اثر ضد انعقادی این داروها کاهش می یابد. میزان دریافت ویتامین های A و E از مقادیر مجاز نباید افزایش یابد. دوزهای بالای ویتامین E (400 واحد یا بیشتر) زمان انعقاد خون را طولانی نموده و خطر خونریزی را افزایش می دهد.
مکمل ها: از مصرف همزمان سیر، زنجبیل، جینکو، saw palmetto و شاه بلوط هندی خودداری شود.
سایر داروها: از مصرف همزمان آمیودارون خودداری شود.
 وارفارین
عفونت
آنتی بیوتیکها و ضدقارچها
توصیه عمومی: در صورت بروز ناگهانی راش های پوستی و اسهال با پزشک مشورت شود. آنتی بیوتیکها با برخی روش های پیشگیری از بارداری نیز تداخل دارند. دوره درمان آنتی بیوتیک ها حتی در صورت بهبودی باید کامل شده و در طی درمان با این داروها نیز مقادیر کافی آب و مایعات مصرف شود.

69. آنتی باکتریال ها/پنی سیلین ها
بیماری
دسته دارویی
تداخلات /توصیه ها
مثال
 عفونت
آنتی باکتریال ها/پنی سیلین ها
غذا: دارو با معده خالی (یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از غذا) مصرف شود. در صورت بروز تحریک گوارشی با غذا مصرف شود.
مکمل ها: در مصرف فرآورده های حاوی ویتامین K باید احتیاط نمود.
پنی سیلین وی
آموکسی سیلین
آمپی سیلین 
کینولون ها
غذا: دارو با معده خالی (یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از غذا) مصرف شود. در صورت بروز تحریک گوارشی با غذا مصرف شود، اما همراه لبنیات و فرآورده های کلسیم نباید مصرف گردند.
کافئین: مصرف همزمان این داروها با فرآورده های حاوی کافئین می تواند باعث افزایش سطح کافئین در بدن و ایجاد عوارض عصبی و تحریک پذیری نماید.
 سیپروفلوکساسین
لووفلوکساسین
افلوکساسین
سفالوسپورین ها
غذا: دارو با معده خالی (یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از غذا) مصرف شود. در صورت بروز تحریک گوارشی با غذا مصرف شود، این داروها باید یک ساعت قبل از فرآورده های آنتی اسید مصرف شوند.
 سفیکسیم
سفالکسین
سفاکلر

70. بیماری
دسته دارویی
تداخلات /توصیه ها
مثال
عفونت
ماکرولیدها
غذا: در صورت بروز تحریک گوارشی دارو می تواند با غذا مصرف شود.
استثناء: Zmax (یکی از فرآورده های تجاری آزیترومایسین) باید با معده خالی (یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از غذا) مصرف شود. از مصرف همزامن با غذاهای حاوی مرکبات، آب مرکبات و نوشیدنی های کربناته خودداری شود.
آزیترومایسین
کلاریترومایسین
اریترومایسین 
سولفونامیدها
غذا: دارو همراه با غذا و حداقل یک لیوان آب مصرف شوند.
اجتناب از مصرف همزمان الکل
 کوتریموکسازول
تتراسیکلین ها
غذا: دارو با معده خالی و و با آب فراوان میل شود. از مصرف همزمان تتراسیکلین با فرآورده های لبنی، آنتی اسیدها و مکملهای آهن اجتناب شود، به دلیل این که باعث کاهش اثر بخشی این داروها می گردد.
 تتراسیکلین
داکسی سیکلین
مینوسیکلین

71. بیماری
دسته دارویی
تداخلات /توصیه ها
مثال
 عفونت
نیترومیدازول
غذا: در صورت بروز تحریک گوارشی دارو می تواند با غذا مصرف شود، اما غذا فراهمی زیستی دارو را کاهش می دهد.
اجتناب از مصرف همزمان الکل
مترونیدازول 
ضدقارچ ها
غذا: برای افزایش جذب، دارو همراه با غذا مصرف شود. ایتراکونازول نباید همراه با آب گریپ فروت یا مرکبات مشابه آن مصرف شود.
 فلوکونازول
کتوکونازول
ایتراکونازول

72. مهارکننده های مونوآمین اکسیدازها (MAO)
بیماری
دسته دارویی
تداخلات /توصیه ها
مثال
اختلالات خلق
مهارکننده های مونوآمین اکسیدازها (MAO)
غذا: این داروها محدودیت های غذایی زیادی دارندو بیمارانی که این داروها را مصرف می نمایند باید توصیه و راهنمایی های پزشک در خصوص رژیم غذایی را با دقت دنبال کنند. افزایش فشارخون سریع و کشنده در صورت مصرف همزمان این داروها با مواد غذایی یا نوشابه های الکلی حاوی تیرامین، رخ خواهد داد. از مصرف غذاها حاوی مقادیر بالای تیرامین در طی درمان با انی داروها و دو هفته پس از قطع آنها جدا خودداری گردد.
اجتناب از مصرف همزمان الکل
 فنلزین
ترانیل سیپرومین
داروهای ضد اضطراب
غذا: در صورت بروز تحریک گوارشی دارو می تواند با غذا مصرف شود. مصرف گریپ فروت و مرکبات باید محدود گردد.
کافئین: می تواند باعث تحریک پذیری، عصبی شدن و بیش فعالی و کمتر شدن اثر ضداضطرابی داروها شود.
مکملها: مصرف گیاهان آرامبخش مانند بابونه، کاوا و یا محرک نظیر کافئین یا گوار باید با احتیاط باشد.
 لورازپام
دیازپام
آلپرازولام

73. بیماری
دسته دارویی
تداخلات /توصیه ها
مثال
 اختلالات خلق 
داروهای ضدافسردگی
غذا: این داروها با یا بدون غذا می توانند مصرف شوند.
اجتناب از مصرف همزمان الکل
پاروکستین
فلوکستین
سرترالین
محرک های مغزی
غذا: این داروها با یا بدون غذا می توانند مصرف شوند. مصرف کافئین محدود شده و کلسیم دریافتی به میزان کافی باشد.
متیل فنیدیت
آرامبخش ها
غذا: دارو همراه با غذا یا بلافاصله پس از صرف غذا مصرف نشود.
زولپیدم

74. بیماری
دسته دارویی
تداخلات /توصیه ها
مثال
گوارشی
H2 بلوکرها
غذا: این داروها با یا بدون غذا و با یک لیوان آب می توانند مصرف شوند. رژیم غذاییعتدل توصیه می شود. همچنین دارو باید 2 ساعت قبل از مکملهای آهن و آنتی اسیدها مصرف شود. (به دلیل کاهش در جذب آهن و ویتامین B12)
کافئین: فراورده های حاوی کافئین ممکن است باعث تحریک معده شوند.
اجتناب از مصرف همزمان الکل
سایمتیدین
فاموتیدین
رانیتیدین
نیزاتیدین
تشنج
داروهای ضد صرع و تشنج
غذا: دارو باید همرا غذا و یا شیر مصرف شود تا عوارض گوارشی آن کاهش یابد. از مصرف گریپ فروت وو سایر مرکبات مشابه و آب انار خودداری شود.مکملهای کلسیم و ویتامین D به اندازه کافی مصرف شوند.
کاربامازپین

75. چند نسخه آموزشي... نسخه شماره 1
 Tab Levothyroxine………………….1 tab once daily
 Alendronate 70 mg…… … …1 cap once weekly
 Caplet Ca-D 500 mg…… …..BID
 Tab Hydroxychloroquine 200 mg …BID
 Tab Aspirin 80 mg………………… .1 tab Hs
 Tab Captopril 50 mg……………… BID

76. چند نسخه آموزشي...
لووتيروكسين بايد با معده خالي مصرف شود ولي در صورتي كه نگران مصرف آن با آلندرونات باشيم مي توان آن را 2ساعت بعد از
صبحانه مصرف كرد.
آلندرونيت به علت عارضه رفلكس بايد صبح ناشتا مصرف شود
كلسيم دي به علت عوارض گوارشي ترجيحاً بعد از غذا مصرف شود.
هيدروكسي كلروكين و آسپيرين هم به علت عوارض گوارشي بعد از غذا مصرف شود.
كاپتوپريل هم بايد با معده خالي مصرف شود

77. چند نسخه آموزشي... نسخه شماره 2  Tab Bactrim 400/80 mg………………2 tabs BD
 Tab Augmentin 625 mg………………1 tab q 8 h
 Tab Cetirizine………………… ……1 tab daily
 Cap Omeprazole 20 mg………………once daily

78. چند نسخه آموزشي...
Bactrim (كوتريموكسازول) كوآموكسي كلاو =) Agumentin ) آنتي بيوتيك ها به طور كلي بهتر است با معده خالي مصرف شوند.
به علت عوارض گوارشي بايد با معده خالي مصرف شود.
ستريزين چون جزء آنتي هيستامين ها است بايد با معده خالي مصرف شود
امپرازول هم بايد صبح ناشتا مصرف شود.

79. چند نسخه آموزشي... نسخه شماره 3  Tab Divalproex sodium 250mg…… ……BID
 Tab Trazodone 50 mg………………… … HS
 Tab Alprazolam 0.5 mg…………………….HS
 Tab Glyburide 5 mg……………………… .BID
 Tab Metformin 500 mg…………………….BID
 Tab Carvedilol 12.5 mg…………………… TDS
 Tab Ferrous sulfate…………………………Daily

80. چند نسخه آموزشي... دي والپروكس بهتر است با معده خالي مصرف شود.
ترازدون در صورت مصرف با غذا با تأخير اثر همراه خواهد بود پس بهتر است با معده خالي مصرف شود.
آلپرازولام هم بايد با معده خالي مصرف شود.
متفورمين هم به منظور كاهش عارضه گوارشي بهتر است بعد از غذا مصرف شود.
كاروديلول هم به منظور كاهش ريسك افت فشارخون وضعيتي بهتر است برخلاف ساير آنتي هايپرتنسيوها كه بايد با معده خالي مصرف شوند بعد از غذا مصرف شود.

81. چند نسخه آموزشي... نسخه شماره 4 Tab Griseofulvin 500mg……………… ……..Daily
Cap Itraconazole 100mg………………… ….BID
Tab INH 300mg………………………… … …1 tab daily
Cap RMP 300mg…………………………… ...2 tabs daily
Tab PZA 500mg………………………………..3 tabs daily
Tab EMB 400mg……………………………….2 tabs daily
Tab Zidovudine 300mg……………… ………BID
Tab Lamivudine 150mg…………… ………..2 tabs daily
Tab Efavirenz 600mg…………………………Daily

82. چند نسخه آموزشي...
گريزوفولوين به علت حلاليت در چربي بايد با غذاي چرب مصرف شود.
ايتراكونازول با معده پر به خصوص با غذاهاي اسيدي بهتراست مصرف شود.
در مورد ايزونيازيد و ريفامپين حتماً بايد با معده خالي مصرف شوند. (پيرازيناميد و اتامبوتول با غذا يا بدون آن فرقي ندارد ولي
معمولاً با دو داروي قبلي به صورت صبح ناشتا مصرف مي شود)
زيدووودين و لاميوودين فرقي ندارند ولي به علت عوارض گوارشي بهتر است بعد از غذا مصرف شوند.
افاويرنز چون با غذاهاي چرب، جذبش افزايش مي يابد و اين دارو سميت عصبي شديدي دارد حتماً بايد با معده خالي مصرف شود و
به خصوص با غذاهاي چرب مصرف نشود.

83. با تشکر