1. به نام خدای که در این نزدیکی ا ست
به نام خدای که در این نزدیکی ا ست

2. Drudge Calculation
Ali Akbar Akbar poor

3. اهمیت
بدلایل زير محاسبات كلينيكي داروها از اهميت بسزايي برخوردار مي باشد.
1- اجازه تجويز و استفاده داروها توسط پرستار در موقعيت هاي بحراني 2- تنوع نوع روش استفاده از داروها (بولوس، انفوزيون)

4. اهمیت
3- اثر گذاري بعضي از داروها با دوزهاي خيلي كم (دوپامين) 4- اختلاف زياد بين دوز درماني در بين داروها (آتروپين، بريتليوم) 5- اختلاف كم بين حداقل و حداكثر دوزهای درماني داروها (نيپرايد، ليدو كائين)

5. هرچه این محدوده بیشتر باشد بهتر است
اهمیت
6- اختلاف بین حداقل غلظت یا دوز درمانی با حداقل غلظت یا دوز سمی
حداقل دوز درمانی آمینوفیلین 8mg و حداقل دوز سمی 18mg می باشد
هرچه این محدوده بیشتر باشد بهتر است

6. اهمیت
7- تغيير در مكانيسم تاثير داروها با كمترين تغيير در دوز دارو (دوپامين) 8- اختلاف زياد مابين دوز دارو و مقدار دارو در آمپول ها و ویال های موجود ( مثل TNG)

7. Nurses need an understanding of basic calculations:
Percentages
SI Units; (e.g. millilitre-ml; milligram-mg)
Conversion of metric units
Dilution of solutions

8. Units of Weight 1 milligram (mg) = 1000 micrograms (mcg)
1000 milligrams (mg) = 1 gram (g)
1000 gram (g) = 1 Kilogram (Kg)

9. Milligrams are sometimes expressed in terms of grams:
500mg = 0.5g
250mg = 0.25g
10mg = 0.01g
1mg = g

10. Examples of conversions from milligrams to micrograms:
0.1mg = 100 micrograms
0.2mg = 200 micrograms
0.25mg = 250 micrograms
0.4mg = 400 micrograms
0.6mg = 600 micrograms

11. Percentage Calculations
Measurement of concentration commonly used is percentage.
Example – a 1% volution is:
1g in 100ml = 1% w/v (solid in liquid)
1g in 100g = 1% w/w (solid in solid e.g.
ointment)
1ml in 100ml = 1% v/v (liquid in liquid)

12. Drug Dosages - Injections
Formula
Strength Required X Volume of stock solution = Volume
Stock Strength Required

13. Strength Required X Volume of stock solution = Volume
Example
Cortisone 40mg is required ampoule contains 50mg/2ml. What Volume is required?
40mg x 2ml x 2 = 8 or 1.6ml
50mg
Formula
Strength Required X Volume of stock solution = Volume
Stock Strength Required

14. محاسبات دارویی دوز دستور داده شده دوز موجود مقدار داروی مورد نظر= X
دوز موجود
مقدار داروی مورد نظر= X
مقدار داروی در دسترس

15. خود آزمایی/داروهای خوراکی
فنو باریتال خوراکی 60 میلی گرمی دستور داده شده،قرص موجود 30 میلی گرم است . پرستار چه میزان قرص باید تجویز کند؟
دوز دستور داده شده=60
دوز موجود = 30 میلی گرمی
X=2 1

16. محاسبه ی دوزاژ داروهای درصدی
روش اول
وقتی دارویی بصورت درصدی مطرح می شود یعنی
در 100 میلی لیتر محلول،x گرم از آن دارو موجود است
مثلاً 2% یعنی 2گرم دارو در 100 میلی لیتر محلول .
20 میلی گرم X=
2گرم یا 2000میلی گرم در
در1میلی لیتر
حجم مورد نظر =100میلی لیتر

17. مثال
در 500سی سی سرم مانیتول 20% چه میزان مانیتول وجود دارد؟

18. پاسخ 20% : در هر 100 سی سی 20گرم مانیتول وجود دارد
در نتیجه : سی سی گرم مانیتول وجود دارد

19. 60 میلی گرم در چند میلی لیتر
مثال:برای یک بیمار مبتلا به تاکیکاردی بطنی با وضعیت همو دینامیک پایدار 60 میلی گرم لیدوکائین به صورت داخل وریدی تجویز شده است. در صورتی که لیدوکائین 2% در دسترس باشد،چند میلی لیتر لیدو کائین باید تزریق شود.
60 میلی گرم در چند میلی لیتر
2 گرم یا 2000 میلی گرم در
X=3
=ML 100

20. مثال: برای بیمار مبتلا به هیپر کالمی،آمپول گلوکونات کلسیم به مقدار 1 گرم تجویز شده است.در صورتی که آمپول مورد نظر به صورت 10% (ml 10) در دسترس باشد ،چند میلی لیتر گلوکونات کلسیم باید به بیمار تزریق شود؟
ا گرم در چند میلی لیتر
10 گرم در
X=10
Ml=100

21. روش دوم محاسبه دارو های در صدی
هرگاه محلول بصورت در صد بیان شده باشد( 1% یا 2% )
می توان با اضافه کردن یک صفر به عدد در صد ،مقدار آن را در یک میلی لیتر بر حسب میلی گرم به دست آورد
مثلاً : هر میلی لیتر از محلول 1% حاوی 10 میلی گرم یا هر میلی لیتر از محلول 20% حاوی 200میلی گرم می باشد.

22. 1000 میلی گرم دارو در چند میلی لیتر است 100 میلی گرم دارو است
مثال های کاربردی
برای بیمار مبتلا به هیپر کالمی ،یک گرم آمپول گلوکونات کلسیم تجویز شده است . آمپول به صورت 10% در دسترس است،چند میلی لیتر گلوکونات کلسیم باید به بیمار تزریق شود.
10% یعنی 100 میلی گرم در ml1
1 گرم = 1000 میلی گرم
X= 10
1میلی لیتر حاوی
1000 میلی گرم دارو در چند میلی لیتر است
100 میلی گرم دارو است

23. برای تبدیل یک لیتر سرم قندی 10% به یک لیتر سرم قندی 20%،چند ویال گلوکز 50% لازم است؟
جواب امتیازدارد

24. X=1 0 0 10 گرم در در 1000 میلی لیتر 100 میلی لیتر
یک لیتر سرم قندی 10% حاوی چند گرم گلوکز می باشد؟
گلوکز هیپر تونیک 50% حاوی چند گرم قند است؟
X=1 0 0
10 گرم در
در 1000 میلی لیتر
100 میلی لیتر
X=2 5
50 گرم در
در یک ویال 50 میلی لیتر
100 میلی لیتر

25. فاکتور میکروسیت :60 می باشد.
تنظیم قطرات سرم
فاکتور قطره:
هر 15 قطره ست سرم برابر با 1 میلی لیتر می باشد که به آن فاکتور ست سرم گویند،ممکن است در ست های مختلف این عدد متفاوت باشد ،باید به عدد نوشته شده بر روی پوشش پلاستیکی ست سرم مراجعه شود.
فاکتور میکروسیت :60 می باشد.
برای محاسبه مقدار محلول باید برحسب میلی لیتر و زمان برحسب دقیقه باشد.

26. اهداف رقیق کردن دارو
از بین بردن یا کاهش اثرات تحریکی ناشی از تزریق دارو(مانند سایمتدین-پنی سیلین کریستال و .....) که غلظت معمولی دارو می تواند باعث تحریک موضعی ورید و ایجاد فلبیت گردد.
تنظیم سرعت تزریق:برای انفوزیون بعضی از دارو ها(هپارین-لیدوکائین –دوپامین و .....) باید دارو با حجم مشخصی از سرم رقیق شود و با توجه به مقدار داروی مورد نیاز سرعت انفوزیون را تنظیم نمائیم.
پیشگیری از بروز شوک سریع (Speed Shock). شوک سریع واکنش حساسیتی وعمومی است که به دنبال تزریق سریع بعضی ازدارو ها(مانند فنی توئین-آمینوفیلین-سفتریاکسون- وانکو مایسین و ....) ایجاد می شود

27. مقدار محلول × فاکتور قطره × دوز دارو
محاسبه دارو های که به صورت میکرو گرم در دقیقه یا میلی گرم در دقیقه تجویز می شوند
مقدار محلول × فاکتور قطره × دوز دارو
تعداد قطره در دقیقه = مقدار دارو در حلال
توجه:واحد مقدار دارو در حلال باید متناسب با دوز داروی تجویز شده باشد، مثلاً در مورد نیترو گلیسیرین که واحد دوز دارو بر حسب میکرو گرم می باشد، واحد دوز داروی تجویز شده و مقدار در حلال هم بایستی به میکرو گرم تبدیل گردد،همچنین در مورد لیدوکائین و پروکائین آمید دوز داروی تجویز شده و مقدار دارو در حلال بایستی به میلی گرم محاسبه گردند.

28. مثال: برای بیماری انفوزیون پروکائین آمید به مقدار 3 میلی گرم در دقیقه تجویز شده است،در صورتیکه ا آمپول (1000 میلی گرم) در میلی لیتر سرم قندی با استفاده از میکروست رقیق کرده باشیم،تعداد قطره در دقیقه را محاسبه نمایید.
18 = 3 × 60 × 100
1000

29. روش تجزیه تحلیل(1) mg3 mg 1000 X=/3 Ml 100
mg1000 دارو در cc 100 محلول وجود دارد،mg3 آن در چند ccکه قرار است عرض یک دقیقه برود ،وجود دارد.
mg3
mg 1000
X=/3
Ml 100

30. روش تجزیه و تحلیل(2) قطره 18 x= 60 قطره مکروست 3/ cc11
هر 1 میلی لیتر برابر با 60 قطره میکروست است،3/ میلی لیتر چند قطره میکروست می باشد.
قطره x=
60 قطره مکروست 3/
cc11

31. خود آزمایی
برای بیماری داروی لیدوکائین با دوز mg/min 2به صورت دوز نگهدارنده تجویز شده است، در صورتیکه mg لیدوکائین را در cc 100 سرم، داخل میکروست ریخته باشیم،تعداد قطرات باید چند قطره در دقیقه تنظیم گردد.

32. محاسبه لیدوکائین
12قطره= 2 × 60 ×

33. محاسبه دارو های که به صورت میکرو گرم به ازای هر کیلو گرم وزن بیمار در دقیقه تجویز می شوند
تعداد قطره = وزن × مقدار دارو × فاکتور قطره × مقدار محلول
مقدار کلی دارو در حلال بر حسب میکرو گرم

34. تنظیم قطرات دوپامین و دبوتامین
بیماری با Kg 70 وزن مبتلا به فشار خون،مقدار kg/min/ µ10
تجویز شده ،تعداد قطرات سرم در دقیقه محاسبه گردد.

35. روش تجزیه تحلیل
چون دوز تجویز شده میکرو گرم می باشد ،لذا مقدار دارو در حلال را در 1000 ضرب نموده تا به واحد میکروگرم تبدیل گردد.
ابتدا باید به این نتیجه برسید که در 1 دقیقه چند میلی لیتر حاوی دارو به بیمار انفوزیون گردد.ودر نهایت با توجه به اینکه هر میلی لیتر برابر با 60 قطره میکروست می باشد،تعداد قطرات میکروست را محاسبه کنید.

36. ادامه محاسبه دوپامین X=35/ cc 100 میکرو گرم 700 میکرو گرم200000
با توجه به اینکه دوز دارو 10 میکرو گرم به ازای هر کیلو گرم وزن بیمار می باشد برای kg /70 وزن بیمار 700 میکرو گرم دارو باید در دقیقه بگیرد.
kg/min µ /700 = × 70
X=35/
cc 100
میکرو گرم 700
میکرو گرم200000

37. ادامه قطره21= x 60 قطره 35/ میلی لیتر 1 میلی لیتر
لذا میکرو گرم دارو در 35/ میلی لیتر محاول وجود دارد
1 میلی لیتر برابر با 60 قطره میکروست است ،35/ میلی لیتر چند قطره می باشد.
قطره21= x
60 قطره
35/ میلی لیتر
1 میلی لیتر

38. دارو های که بصورت واحد درساعت یامیلی گرم در ساعت تجویز می شوند.
دارو های چون هپارین و استرپتوکیناز ،داروهای هستند که بر حسب واحد در ساعت تجویز و آمیون دارون برحسب میلی گرم در ساعت تجویز می شوند مقدار محلول × 60 × دوز دارو = تعداد قطرات در دقیقه مقدار دارو در حلال × 60 مقدار محلول باید بر حسب میلی لیتر با شد. 60= فاکتور قطره برای میکروست دوز دارو تجویز شده باید بر حسب واحد در ساعت یا میلی گرم در ساعت باشد. مقدار دارو در حلال= باید برحسب واحد (مانند هپارین) و یا میلی گرم در ساعت(مانند آمیون دارون) باشد.

39. مثال 1000واحد 10000واحد در cc10X = cc100
برای بیمار مبتلا به DVT انفوزیون هپارین به مقدار hr /U1000 تجویز شده است. در صورتی که واحد هپارین را در 100 میلی لیتر دکستروز 5%
رقیق کرده باشیم .چند قطره در دقیقه باید به بیمار انفوزیون شود؟
10= 100 × 1000= قطره در دقیقه
10000
روش تجزیه و تحلیل(1)
با توجه به اینکه واحد را درcc 100 رقیق کردیم ، محاسبه کنیم 1000 واحد در چند میلی لیتر وجود دارد.
1000واحد
10000واحد در
cc10X =
cc100

40. ادامه روش تجزیه وتحلیل(2)
10= x
Cc10 یا قطره میکروست
در 1 دقیقه چند قطره برود
1 ساعت یا 60 دقیقه

41. مثال برای بیمار داروی آمیون دارون با دوز 360 میلی گرم در طی 6 ساعت
mg/min1 ) 1 ) تجویز شده است. در صورتی که مقدار 360 میلی گرم دارو را در 100 میلی لیتر سرم قندی مخلوط کرده باشیم ،تعداد قطرات در دقیقه با میکروست را محاسبه نمائید.
طبق فرمول باید مقدار دارو تجویزی بر حسب میلی گرم در ساعت باشد،لذا 360 میلی گرم در 6 ساعت به 60 میلی گرم در 1 ساعت تبدیل می کنیم

42. ادامه
فرمول :
دوز دارو در یک ساعت × مقدار محلول/ تقسیم بر مقدار کل دارو در حلال
60 × 100= 17قطره در دقیقه
360

43. تجزیه وتحلیل آمیون دارون
360 میلی گرم دارو ( در 6 ساعت ) در 100 مخلوط کردیم ،گام اول :محاسبه کنیم در یک ساعت چند میلی گرم دارو باید بیمار بگیرد ،جواب 60 میلی گرم است.
گام دوم:60 میلی گرم دارو در چند میلی لیتر محلول وجود دارد.
60 میلی گرم در چند میلی لیتر
360 میلی گرم در
X = 17میلی لیتر
100 میلی لیتر

44. ادامه تجزیه تحلیل آمیون دارون
17 میلی لیتر در یک ساعت باید انفوزیون شود دریک دقیقه چند قطره میکروست برود
قطره17x=
60 × 17 حجم
1 دقیقه چند قطره برود
1 ساعت یا 60 دقیقه

45. S.R.F
Sadeghi Rapid Formula

46. هر گاه لازم باشد براي اجراي يك دارو درماني ،بصورت انفوزيون با ميكروست ،
دارويي را به بيماري بدهيد ،اصلا ديگر لازم نيست طبق فرمول:
غلظت دارو × دوز درماني × وزن بيمار × 60
تعداد قطرات ميكروست در دقيقه =
مقدار كل دارو در ميكروست
زمان زيادي براي محاسبه تعداد قطرات ميكروست صرف كنيد.
فقط كافي است طبق فرمول ابداعي S.R.F ، بخاطر داشته باشيد 6 قطره
ميكروست ،حاوي همان مقداردارواست ،كه شما در100 سي سي ميكروست
ريخته ايد،با يك واحد كوچكتر.

47. چند مثال در مورد نحوه محاسبه با فرمول سریع SRF
نام سرم دارویی
طرز تهیه سرم دارویی
مقدار دارو در
6 قطره میکروست
TNG
5mg/100cc
5micg
Dopamine
200mg/100cc
200micg
Dobutamin
250mg/100cc
250miccg
Amiodaron
150mg/100cc
150micg
Adrenalin
1mg/100cc
1micg
Lidocain
500mg/100cc
500micg
Isopreltrenol
2mg/100cc
2micg

48. Drop/Min = ML/H سرنگ پمپ انفوزيون پروتکل های دارويي ویژه
به شرط اینکه حجم سرم در هر دو طرف معادله 100 سی سی باشد.

49. درصد % = گرم در سي سي پروتکل های دارويي ویژه
محاسبه و تبديل درصدهاي دارويي به گرم
با توجه به اينكه تعداد زيادي از داروها و سرم ها مقدار داروي موجود در ظروف آنها به صورت درصد (%) نوشته شده است ( كلسيم ، ليدوكائين ، گلوكز هيپر تونيك ) پرستار براي رساندن مقدار داروي دستور داده شده بايد بتواند آن مقدار را محاسبه و از ظرف فوق برداشت كند .
درصد % = گرم در سي سي

50. پروتکل های دارويي ویژه
هر گاه غلظت دارويي با درصد مشخص شده باشد ، فقط با حذف علامت
درصد ( % ) و گذاشتن رقم صفر جلوي عدد آن دارو ، يك سي سي آن
دارو حاوي اين عدد بدست آمده به واحد ميلي گرم مي باشد ، مثال :
1% يعني :
يك سي سي آن 10 ميلي گرم دارو دارد .
2% يعني :
يك سي سي آن 20 ميلي گرم دارو دارد .
20% يعني :
يك سي سي آن 200 ميلي گرم دارو دارد .
50% يعني :
يك سي سي آن 500 ميلي گرم دارو دارد .

51. پروتکل های دارويي ویژه انفوزيون هپارين مثال :
هر گاه براي انفوزين هپارين فقط واحد هپارين در 100 سي سي ميكروست حل كرديد تعداد قطرات تنظيمي همان مقدار دستور داده شده پزشك در ساعت ، فقط با حذف دو رقم سمت راست آن می باشد.
مثال :
اگر دستور 500 واحد در ساعت است می شود:
5 قطره در دقيقه
اگر دستور 1000 واحد در ساعت است می شود:
10 در دقيقه
اگر دستور 1500 واحد در ساعت است می شود:
15 قطره در دقيقه

52. انفوزيون لازیکس(قانون 48)
پروتکل های دارويي ویژه
انفوزيون لازیکس(قانون 48)
هر گاه هر دستوری برای انفوزیون سرم لازیکس داشتید
کافی است مقدار دستور داده شده برای 24 ساعت را
بطور یکجا داخل سرنگ 50 سی سی بکشید و
سپس حجم سرنگ را به 48 سی سی برسانید و
پمپ سرنگ را برای تمام دستورها روی 2 سی سی در ساعت تنظیم نمایید.

53. انفوزيون لازیکس(قانون 96)
پروتکل های دارويي ویژه
انفوزيون لازیکس(قانون 96)
هر گاه هر دستوری برای انفوزیون سرم لازیکس داشتید
کافی است مقدار دستور داده شده برای 24 ساعت را
بطور یکجا داخل میکروست بکشید و سپس حجم میکروست
را به 96 سی سی برسانید و تعداد قطرات میکروست در دقیقه را برای تمام دستورها 4 قطره در دقیقه تنظیم نمایید.