1. به نام خدا

2. غربالگری هیپوتیروییدی نوزادان
تهیه و تنظیم :واحد مبارزه با بیماری ها
شهرستان شاهین شهر و میمه

3. کم کاری تیرویید نوزادان
شایع ترین علت قابل پیشگیری عقب ماندگی در کودکان است.
کم کاری تیرویید نوزادان به کمبود هورمون تیروکسین در دوران
جنینی و شیر خواری اطلاق می شود.
کمبود تیروکسین (T4)در این دوران می تواند موجب بروز اختلالات
در سیستم مغزی –عصبی و اسکلتی مبتلایان شود.
ویژگی اصلی این بیماری این است که اغلب نوزادان در بدو تولد
کاملا طبیعی به نظر میرسند.
10%نوزادان در سن یک ماهگی و35%تاسه ماهگی و 70%تا یک سالگی و100%انها بین 3-4 سال شناسایی می گردند.

4. میزان بروز
شیوع بیماری در نقاط مختلف دنیا متفاوت است و با کمبود ید ارتباط مستقیم دارد.
بروز در دختران دو برابر پسران وشانس بیماری در سندرم داون 35 برابر بیشتر است.
تژاد آسیایی و نوزاد نارس
در ایران بروز بالااست.

5. بروز بیماری کم کاری تیرویید نوزادان در کشور
میزان بروز بیماری کم کاری تیروییددر کشور برابر با 234 بیمار
در متولد زنده ویا به بیان دیگر 1 بیماردر هر 428 تولد زنده است.

6. بروز در ایران فاکتور های مهم در بروز بالا در ایران کمبود ید
در معرض ید بالا بودن مثل مصرف بتادین زیاد یا داروهای حاوی ید در بارداری
ازدواج فامیلی
بیماری های اتو ایمیون تیرویید
احتمال کمبود سلنیوم
احتمال بالا بودن پر کلرات در آب آشامیدنی
موتاسیون های ژنی

7. علل وخطر بروز بیماری کم کاری تیرویید نوزادان
عوامل مادری موثر در بروز بیماری کم کاری تیرویید
عوامل نوزادی موثر در بروز بیماری کم کاری تیرویید نوزادان
عوامل محیطی موثردر بروز بیماری کم کاری تیرویید نوزادان
عوامل ژنتیکی موثردر بروز بیماری کم کاری تیرویید

8. عوامل مادر زادی موثر : کمبود ید دریافتی روزانه
در معرض ید زیاد قرار گرفتن(مصرف زیاد غذاهای حاوی مقادیر بالای ید مثل جلبک دریایی خوراکی ،ید رادیو اکتیو ،بتادین،شربت اکسپکتورانت....)
انتقال آنتی بادی های مادری از طریق جفت به جنین،آنتی بادی های مهار کننده گیرنده TSH
مصرف بعضی از داروها توسط مادر (داروهای تشنج،دوپامین ،پردنیزولون،لیتیوم و داروهای ضد تیرویید)

9. عوامل جنینی موثر: کمبود ید
در معرض ید زیاد قرار گرفتن (بتادین ،کلسیم،نور اپی نفرین،ادرنالین)
اختلالات ژنتیکی

10. علائم شایع بیماری کم کاری تیرویید در بیماران در سه ماهه اول
تظاهرات بیماری در ابتدای نوزادی
تظاهرات بیماری در اولین ماه زندگی
تظاهرات بیماری در سه ماهه اول زندگی
زردی طول کشنده
اختلال در شیر خوردن
پف الودگی در صورت و بدن
از42 هفته مدت حاملگی بیشترباشد
وزن زمان تولد بیش از 4 کیلوگرم
بزرگی زبان
رنگ پریدگی
هیپوترمی(اغلب زیر 35 درجه)
کم تحرکی و حرکات اهسته
اتساع شکمی
یبوست
فونتانل خلفی بزرگ
اختلالات تنفسی (اپنه و تنفس صدادار،گرفتگی بینی)
خواب الودگی
سیانوز محیطی
ادم در دستگاه تناسلی خارجی
دیسترس تنفسی
مک زدن ضعیف و وزن نگرفتن
یبوست و اتساع شکمی
ضربان قلب کند و کاهش فعالیت
اختلال تنفسی ناشی از بزرگ بودن زبان
فتق نافی
پوست خشک
گریه خشن
سوفل قلبی وکاردیومگالی
کم خونی ماکروسیستیک
رشد جسمی کم

11. انواع گذرا و دایمی بیماری کم کاری تیرویید نوزادان
نوع دایمی:تا پایان عمر باید قرص لووتیروکسین مصرف کند.
نوع گذرا:نیاز به درمان جایگزینی و داروی لووتیروکسین گذرا است و بین چند روز و چند سال متغیر است.
بیماری کم کاری تیرویید تحت حاد:غلظت هورمون T4و یاFREE T4طبیعی و سطح TSH مختصری افزایش دارد و بیمار می تواند فاقد علایم و یا علایم مختصری داشته باشد اما نیاز به درمان وجود دارد.

13. تاریخچه اجرای برنامه کشوری غربالگری نوزادان در ایران
در سال 1382 برنامه غربالگری نوزادان طراحی شد.
در سال 1383 به طور ازمایشی در استان های اصفهان و شیراز و بوشهراجرا گردید.
در پی موفقیت امیز بودن برنامه ضوابط و الزامات ادغام برنامه در سیستم بهداشتی کشورتعیین شد.
پس از هماهنگی های درون و برون بخشی در مهر ماه 1384 برنامه غربالگری کشوری نوزادان با امضای 3 تن از مسئولین وزارت بهداشت در سیستم سلامت کشور ادغام گردید.

14. هدف اصلی برنامه
شناسایی و کنترل نوزادان مبتلا به کم کاری تیروییدنوزادان
درمان و پیشگیری از عوارض آن

15. اهداف ویژه شناسایی بیماران مبتلا به بیماری CHدر اوایل تولد
شناسایی نوزادان مبتلا به افزایش گذرای TSHدر اوایل تولد
کنترل و در مان نوزادان مبتلا به افزایش گذرای TSHدر صورت
نیاز به درمان
پیشگیری از عقب افتادگی ذهنی و دیگر عوارض CHبا درمان
وکنترل دارویی
ایجاد بستری مناسب برای غربالگری دیگر بیماری های متابولیک

16. بازده نهایی برنامه
کاهش هزینه های اقتصادی ناشی از بیماری کم کاری تیرویید
کاهش ناتوانی های حاصل از بیماری کم کاری تیرویید نوزادان و عوارض آن
ارتقا کیفیت زندگی بیماران و خانواده های آنان
ارتقا میانگین ضریب هوشی افراد جامعه از طریق جلوگیری از کاهش ضریب هوشی افراد مبتلا

17. استراتژیهای برنامه اموزش و اطلاع رسانی عمومی
غربالگری کلیه متولدین زنده
درمان سریع و مناسب بیماران شناسایی شده
پیگیری و مراقبت مستمر از بیماران طبق دستورالعمل کشوری
افزایش اگاهی و درک از بیماری و عوارض آن و نحوه کنترل بیماری
بهبود نظام اطلاعات و گزارش دهی بیماری کم کاری تیرویید نوزادان
تشکیل بانک اطلاعاتی بیماران مبتلا به بیماری کم کاری تیرویید نوزادان
تقویت هماهنگی های بین بخشی

18. اجزای تشکیل دهنده برنامه کشوری غربالگری نوزادان
آموزش
آزمون غربالگری
پیگیری اولیه
تشخیص بیماری
مراقبت
ارزشیابی

19. روند تشخيصی کم کاری مادرزادی تيروييد
اطلاع رسانی جامع و به موقع
مراجعه نوزادان به مرکز نمونه گيری
ثبت نام و تکميل فرم
نمونه گيری از پاشنه پا
ارسال نمونه به آزمايشگاه رفرانس
بررسی تيتر TSH

20. آموزش
پرسنل بهداشتی و درمانی و اجرایی
والدین
عموم جامعه
سیاستگزاران

21. آزمون غربالگری اصول نمونه گیری: زمان و محل و روش دقیق نمونه گیری
تجهیزات لازم
دستورالعمل ها
انتقال نمونه ها از مراکز نمونه گیری به ازمایشگاه غربالگری در استان
انجام ازمون غربالگری و گزارش فراخوان فوری موارد مشکوک و گزارش دهی مواردسالم توسط ازمایشگاه غربالگری و کلیه امور ازمایشگاهی

22. روند تشخيصی کم کاری مادرزادی تيروييد
TSH بين 5 تا 9/9
فراخوان نوزاد
غربالگری نوبت دوم ازپاشنه پابرکاغذ فیلترتا48 ساعت پس ازدریافت جواب
(کمتراز5)
مساوی یابیش از5
طبیعی تلقی شود
انجام آزمایشهای تایید تشخیص
TSH,T3RU,T4,,freeT4
ویزیت توسط پزشک ودرصورت ابتلا به بیماری ،شروع درمان براساس دستورالعمل کشوری برنامه

23. روند تشخيصی کم کاری مادرزادی تيروييد
TSH بين 10 تا 19/9
فراخوان نوزاد
انجام آزمایشهای تایید تشخیص
TSH,T3RU,T4,,freeT4
ویزیت توسط پزشک پس از دریافت جواب آزمایشات تایید تشخیص
درصورت ابتلا به بیماری ،شروع درمان براساس دستورالعمل کشوری برنامه

24. روند تشخيصی کم کاری مادرزادی تيروييد
TSH بيش از 20
فراخوان نوزاد مشکوک
اخذ نمونه وريدیTSH,T3RU,T4,,freeT4
شروع درمان جایگزینی براساس دستورالعمل کشوری
پس ازدریافت جواب
درصورت ابتلا به بیماری ،ادامه درمان براساس دستورالمل کشوری
درصورت عدم ابتلا به بیماری قطع درمان

25. روند تشخيصی کم کاری مادرزادی تيروييد درصورتیکه نوزاد 8روزه وبیشتر باشد
فراخوان نوزاد مشکوک
انجام آزمایشهای تایید تشخیص دراسرع وقت
TSH,T3RU,T4,,freeT4
ویزیت توسط پزشک پس ازدریافت جواب آزمایشات تایید تشخیص
درصورت ابتلا به بیماری ،شروع درمان براساس دستورالعمل کشوری برنامه

26. سن نوزاد
غلظت ازمون اولیه(TSH)
روش برخورد
کمتر از 5
طبیعی تلقی شود
7-3
9/9-5
فراخوان نوزاد
اطلاع به والدین و درخواست از انان برای انجام غربالگری مجدد
غربالگری نوبت دوم از پاشنه پا بر کاغذ فیلتر
روز
19/9-10
انجام ازمایشهای تشخیص در سن 3-2 هفتگی نوزاد
ویزیت توسط پزشک پس از دریافت جواب ازمایشات تشخیصی
درصورت ابتلا به بیماری ،شروع درمان براساس دستورالعمل کشوری
تولد
مساوی یا بیشتر از 20
فراخوان نوزاد مشکوک
اخذ نمونه وریدی برای انجام ازمایش های تایید تشخیص
شروع درمان جایگزینی براساس دستورالعمل کشوری
در صورت بیماری ادامه درمان و در صورت عدم بیماری قطع درمان
8 روزگی و بیشتر
مساوی و بیشتر از 4
انجام ازمایش های تایید تشخیص
ویزیت توسط پزشک پس ازدریافت جواب ازمایشات تایید تشخیص
در صورت ابتلا به بیماری شروع درمان بر اساس دستورالعمل کشوری

27. مراقبت ویزیت های منظم و مستمربراساس دستورالعمل های کشوری
پیگیری های لازم بر اساس دستورالعمل های کشوری
مشاوره های تخصصی لازم

28. پیگیری بیماران
معاينات منظم شامل ارزيابی رشد و نمو ، آزمايشات سرمی ، جستجوی عوارض
فاصله بررسی ها 2 و 4 هفته بعد از شروع درمان هر 2 ماه در طول 6 ماه اول زندگی هر 3 ماه بين سنين 6 تا 36 ماهگی هر 3تا6 ماه از 36 ماهگی به بعد (درصورت دائمی بودن)
کاهش فاصله ويزيت در صورت عدم دستیابی به اهداف درمانی
آزمايشات سرمی 2تا4هفته بعد از تغيير دوز دارو

29. روند اجرایی برنامه غربالگری نوزادان در ایران
آموزش مادران باردار در دوران بارداری و بخصوص در سه ماهه سوم
نمونه گیری از پاشنه پا بر کاغذ فیلتردرروزهای 5-3 تولد نوزاد در مراکز نمونه گیری معرفی شده به مادران
خشک کردن کاغذ فیلتر حاوی لکه خونی بر اساس دستورالعمل کشوری
ارسال کاغذ فیلتر حاوی لکه خونی توسط پست پیشتاز از مراکز نمونه گیری به ازمایشگاه غربالگری نوزادان در مرکز استان
سنجش غلظت TSHدر نمونه پاشنه پا بر کاغذ فیلتردر ازمایشگاه
فراخوان موارد فوری موارد مشکوک به بیماری بر اساس حد تمایز آزمون غربالگری

30. روند اجرایی برنامه غربالگری نوزادان در ایران
راهنمایی والدین نوزادان مشکوک به آزمایشگاه های منتخب برای انجام ازمایش سرمی و تایید یا رد ابتلا به بیماری
شروع سریع درمان جایگزینی با قرص لووتیروکسین توسط فوکال پوینت برنامه
انجام آزمایشات و اقدامات اتیولوژیک در صورت امکان
انجام مشاوره های تخصصی مورد نیاز مبتلایان

31. موارد غربالگری مجدددرنوزادان
نوزادان نارس (تکرار غربالگری از پاشنه پا در هفته های 2،6،10تولد)
نوزادان بسیار کم وزن(کمتر از 1500گرم)
نوزادان کم وزن (کمتر از 2500گرم)
نوزادان با وزن بیش از 4000گرم
دو و چند قلوها

32. مواردغربالگری مجدد در نوزادان
نوزادان بستری و یا با سابقه بستری در بیمارستان
نوزادان با سابقه دریافت و یا تعویض خون
نوزادان که داروهای خاص مصرف کرده اند
نوزادانی که نتایج آزمون غربالگری آنان بین9/9-5 بوده است
نوزادانی که نمونه غربالگری آنان توسط آزمایشگاه (نمونه نامناسب)
ارزیابی شده است.

33. اقدامات تشخیصی بعدی اسکن تیرویید
سونوگرافی تیرویید(COLOR DOPPLER ULTRASONOGRAFY
اندازه گیری آنتی بادی های ضد تیرویید
اندازه گیری ید در ادرار نوزاد
در چند روز اول بعد از شروع درمان والبته تا زمانی که هورمون بالای 50 است در غیر این صورت در3 سالگیو در زمان قطع دارو انجام می شود

34. درمان شروع درمان 2-3 هفته بعد از تولد
هدف نرمال شدن غلظت T4در مدت دو هفته و TSH درمدت چهار هفته
درمان با قرص لووتیروکسین با دوز 10-15میکرو گرم به ازای هر کیلو وزن در روز
قرص دور از حرارت ونور خورشید نگهداری شود.
ترکیبات سویا وآهن مانع جذب دارو می شود.
در صورت استفراغ شیر خار ککتر از نیم ساعت مصرف مجدد

35. Thank
You
for
Saving
Our
Lives
با تشکر از توجه شما

36. خسته نباشید.
شبکه بهداشت و درمان شاهین شهر و میمه- واحد مبارزه با بیماریها