1. Tölvunotkun í landsbyggðarskóla 1998–2002
Sólveig Jakobsdóttir Bára Mjöll Jónsdóttir Torfi Hjartarson
NámUST
Gróska og margbreytileiki Ráðstefna FUM – Kennaraháskóla Íslands 22. nóvember 2003

2. Efni erindis Markmið, aðferð, niðurstöður
Markmið rannsóknar
Tölvumenning
Upplýsingatækni og skólasöfn
Rannsóknin – aðferð
Niðurstöður
Lokaorð

3. Markmið Rannsóknarspurningar
Hvernig hefur tölvumenning þróast í landsbyggðarskóla frá 1998 til 2002?
Notkun tölva heima fyrir, nýting tölva og hugbúnaðar í skólanum, viðhorf, félagslegir þættir og fleira.
Er munur eftir kyni, skólastigi og tíma könnunar á tölvufærni, tölvunotkun og viðhorfum nemenda innan skólans?
Hvert hefur verið hlutverk skólasafnsins í þessari þróun og hvernig ætti hlutverk þess að þróast í framtíðinni?

4. Tölvumenning skóla Hvaða þættir hafa áhrif?

5. Hlutur skólasafnsins Nokkur athugunarefni
Miðstöð á sviði upplýsingatækni?
Miðstöð yfirleitt?
Sjálfsmynd og ímynd starfsmanns/a
Frumkvæði starfsmanna og stjórnenda
Stuðningur, samvinna og samþætting
Tækjakostur, gagnakostur, húsnæði
Kennsla á safni og kennsla í upplýsingatækni
Tómstundir á safni
Aðsókn og afnot með tilliti til kynja
Aðgengi, umgengni og reglur

6. Aðferð Nokkur meginatriði
Þátttakendur úr landsbyggðarskóla um 94% allra nemenda úr 6.–10. bekk 1998 (62) og 5.–10. bekk 2002 (63). 1–2 kennarar/skólastjórnendur hvort ár.
Spurningalistar, sjá og - aðallega valspurningar fyrir tölulega úrvinnslu en einnig voru nokkrar opnar spurningar.
Gagnaúrvinnsla: ANOVA (2x2x2), t-próf, kí-kvaðrat, fylgnipróf á tölulegum gögnum, kóðun og flokkun á eigindlegum gögnum.
Hluti af stærri rannsókn úr 14 skólum þar sem nemendur í tölvu- og upplýsingatækni við KHÍ söfnuðu gögnum á Neti meðal sinna eigin nemenda.
Hluti af umfangsmiklu verkefni styrktu af RANNÍS, NámUST-verkefninu (sjá

7. Aðferð Þátttakendur

8. Færnimunur milli ára Eftir kyni og aldri
Aukning í færni milli áranna 1998 og 2002 (7.6 í 9.5)
Miklu meiri á miðstigi (4,9 í 9,3) en unglingastigi (9,0 í 9,7)
Allra mest hjá stúlkum á miðstigi (3,0 í 8,6)

9. Breyting á færni Samanburður við aðra skóla
Miðstigi virðist hafa farið fram miðað við aðra skóla en á unglingastigi hafa aðrir skólar sótt í sig veðrið
1998
Nemendur á unglingastigi í skóla L búa yfir meiri færni að meðaltali en nemendur á sama stigi í öðrum skólum (9,0 vs. 7,9)
Á miðstigi búa nemendur í skóla L yfir svipaðri færni og nemendur á sama stigi í öðrum skólum (4,9 vs. 5,3).
2002
Á unglingastigi virtust nemendur í skóla L búa yfir svipaðri færni og nemendur í öðrum skólum (9,7 vs. 9,8).
Á miðstigi virtust nemendur í skóla L búa yfir meiri færni en nemendur á sama stigi í öðrum skólum (9,3 vs. 7,6).

10. Viðhorf, sjálfstraust Hvað finnst nemendum um eigin færni?
Sjálfstraust eykst – stelpur ekki lengur ósammála því að þær séu klárar að nota tölvur (talan 3 = hlutlaus).

11. Notkunarmynstur Stelpur og strákar
Dæmigerður nemandi bæði 1998 og 2002 og á báðum skólastigum sagðist hafa notað tölvur fyrir minna en viku í meira en 30 mínútur heima hjá sér, mest til leikja.
Þetta á þó ekki við um stúlkur á miðstigi Af þeim sögðust aðeins 43% hafa notað tölvur fyrir innan við viku og 80% í minna en 30 mínútur.
1998 voru líka fleiri piltar en stúlkur sem höfðu notað tölvur lengi (meira en 30 mínútur), 93% vs. 58%.
Stúlknahópurinn á miðstigi 2002 virtist nota tölvur meira með félögum en aðrir hópar, 60% sögðust hafa notað tölvur síðast með a.m.k. einum öðrum og 20% í stærri hópi.
Piltar höfðu meiri tilhneigingu en stúlkur til að hafa notað tölvuleiki og nefndu miklu fleiri tegundur leikja (oft íþrótta- og ofbeldisleiki).

12. Notkunarmynstur Samskipti, leit að efni, leikur, nám

13. Forrit notað síðast Eftir aldursstigi, ári könnunar og kyni
1998 p
2002 s
2002 p M
Leikir 22%
Tetris
Kennsluforrit 22%
Leikir 73%
Fifa, Cm2
Worms, Duke, Nukkem, Flight, Kknd krossfire, NHL97, Rainbow six
Tónlistarforrit 9%
Leikir 14%
Hundalíf
Word/skrif 21%
Horfa á myndir 14%
Net 7%
Championship Manager, Sims, Netleikir, Mikki mús, Kasza
Paint 7% U
Leikir 17%
Cm2, Solitaire, Team hospital, Need for speed
Spjall 11%
Vefur/net 11%
Word/windows 33%
Leikir 78%
CM, Duke, Numk'em,
Quake, Need for speed, Carmageddon, Gta, Strike commander, Commandos, Micro machines, Fifa, ndfs2se, ff7, Rainbow 6, Red alert, Street rod, TestDrive4
Spjall, Net, Word, annað 4%
Leikir 60%
Sims, Bakamon?, Bobble shoter, cm, Dx-ball, Emulator King, KaAza, Solitaire, Rats, Actionman
Net 28%
Spjall 4%
Word 4%
Leikir 54%
Baldurs Gate 2, Battelfield 1944, DIABLO, gta3, heroes 1V, Ituns, Tibarien Sun
Net 8%

14. Tölvunotkun heima og í skóla Hlutfall þeirra sem segjast nota tölvur í 2+ tíma á viku

15. Ýmsar tegundir tölvunotkunar Munur eftir kyni, aldursstigi, könnunarári
Almenn tölvunotkun og vefnotkun
Meiri 2002 en 1998
Meiri hjá piltum en stúlkum
Meiri hjá unglingum en miðstigi
Nýting á spjalli og tölvupósti
Ámóta mikil 2002 og 1998 á heildina litið
Tölvusamskiptin meiri hjá stúlkum en piltum
Tölvusamskiptin meiri hjá unglingum en miðstigi
Piltar spjalla svipað 1998 og 2002
Stúlkur spjalla meira 2002 en 1998
Unglingspiltar og miðstigspiltar nýta tölvupóst ámóta mikið
Unglingsstúlkur nýta póstinn meira en miðstigsstúlkur
Póstnotkun eykst meðal miðstigspilta og unglingsstúlkna

16. Tölvu- og forritanotkun Í skólanum og heima fyrir
Tölvunotkun í skóla virtist aukast á milli ára á miðstigi en hafði tilhneigingu til að vera svipuð eða jafnvel aðeins minni á unglingastigi.
Forritaflokkum sem nemendur sögðust nota í skólanum fjölgaði á miðstigi úr 3,5 í 4,9 en fækkaði á unglingastigi úr 6,0 í 3,7.
Forritaflokkum sem nemendur sögðust nota heima fyrir fækkaði meðal pilta milli ára (úr 5,8 í 3,0) en ekki stúlkna (4,1 vs. 4,2).

17. Tölvuaðgengi nemenda í skólanum Stofur, tölvuver og safn
Tölvuaðgengi: 5,8 nemendur á tölvu 2002 (voru færri um tölvu 1998 eða 4,2 en þá var nýlokið endurnýjun á tölvuveri)
2 byggingar, tölvuver í annarri, tengt skólasafni, bókasafn bæjarins örstutt frá skóla
Eftir skóla hafa nemendur haft frjálsan aðgang að tölvuveri (í endurskoðun), piltar hafa notfært sér það en stúlkur í auknum mæli eftir að boðið var upp á nettengingu

18. Nýting tölva eftir námsgreinum Samanburður við 3 aðra skóla
Skólar
L1 skipulag ??
L2 vélritun
R7 verk, bók
R8 ritun
Miðstig
Greinar %
3,2
Upplýsinga-tækni 100
Enska 88
Danska 54
Enska 50 ???
2,1 Upplýsinga-tækni 96
Vélritun 60
1,4
Upplýsinga-tækni 80
Annað 18
1,6
Upplýsinga-tækni 47
Bekkjar- kennsla 41
Stærðfræði 26
Unglingar Greinar %
4,3
Upplýsinga-tækni 93
Danska 90
Enska 90
Stærðfræði 57
Íslenska 37
1,0
Upplýsinga-tækni 95
1,8
Upplýsinga-tækni 73
Danska 41
2,9
Stærðfræði 60
Danska 55
Upplýsinga-tækni 55
Íslenska 49

19. Tölvunotkun Svör nemenda við opinni spurningu
Svörin eru yfirleitt stutt og gefa til kynna að tölvur séu langmest nýttar í vélritun (bæði aldursstig) og/eða „tölvufræði“ (unglingastig).
Svo að dæmi sé tekið er í tæpum helmingi allra svara minnst á vélritun (stúlkur nefna vélritun töluvert oftar en piltar, 54 og 62% vs. 13 og 33%).

20. Tölvunotkun Dæmi um svör við opinni spurningu
véiritun
Vélritun
Við vélritum
vélritun
við vélritum.
Vélritun & netinu
það nota flestir nemendur tölvu bara i vélritun og tölvufræði.
velritun
Við notum tölvuna í Vélritun
e´g nota tölvur ekki mikið í skólanum en ef ég nota þær þá er það helst í tölvufr eða velrtiun
Vélritun...!!!
ekkert bara upplýsingarmennt (vélritun og tölvufræði)
Ekki mjög mikið. En í vélritun
ég nota tölvurnar í skólanum bara í vélritun

21. Tölvunotkun Fleiri dæmi um svör
Jákvæð skrif
(38% stráka á miðstigi og
22% stráka á unglingastigi)
Bara góð
vel
góða
hún er góð
hun er mjög góð
Neikvæð skrif
(23% á unglingastigi og
15% stúlkna á miðstigi)
Við meigum ekki fara á netið það er asnalegt. Mjög ASNALEGT!!!
Ekki skemmtinleg við lærum ekkert og erum bara í vélritun og til hvers er að læra vélritun ef maður kann ekki að komast til að skrifa? (Stelpa á unglingastigi)
hún er mjög lítil og ekki kennt mjög vel í henni. Tölvur eru ekki kynntar nógu mikið fyrir okkur...möguleikana sem þær kunna að hafa fyrir okkur. Svo er tölvuverið alls ekki aðgengilegt,lítið opið, oft upptekið og ekki góð vinnuaðstaða og hjálp við margvísleg verkefni.

22. Kostir tölvunotkunar Dæmi um svör nemenda
Sýn nemenda virðist mjög bundin við Netið, upplýsingar, samskipti og/eða leiki. Nemendur lýsa langflestir jákvæðu hugarfari og benda sumir á fjölbreytta notkunarmöguleika.
það er hægt að finna næstum allt
Spjallið,Leikir,Hotmail og maður verður að prófa Spjallið!!!! Í alvöru....
Skoða hollywood sjörnur á yahoo.com ég ætla sjálfur að vera hollywood stjarna
gaman og fróðlegt
Maður getur fundið allar þær upplýsingar sem maður þarf og langar til að fá. Maður getur líka skrifast á á mjög fljótan hátt og verið áfram í góðu sambandi við vini og ættingja sem eru í burtu.
netið. mér finnst það mjö sniðugt fyrir samskipti. svona spjallrásir (t.d. mirc). svo er bara eiginleg allt hægt að gera á netinu. downloada tónlist, það er líka mjög sniðugt. svo er hellingur af skemmtilegum forritum.
getað skoðað ýmsahluti á neitinu:)"
Ef maður þarf að finna e-ð getur maður farið á netið og það hjálpar samskipti við aðra, maður getur farið á spjall og sent svo líka við nám, það getur verið betra að nota tölvur við nám, svo líka bara ef maður hefur ekkert að gera þá getur maður farið aðeins í tölvuna og leikið sér.
LEIKIRNIR AUÐVITAÐ
hummmm bara allt.. þetta er snilldar tæki , hvernig var bara heimurinn..... skiptirikki!!!!!

23. Lokaorð Nokkrir punktar
Stelpur og yngri nemendur í sókn
Félagsfræðilegt samhengi skiptir miklu
Margt sem má bæta og efla til muna
Frumkvæði stjórnenda og stuðningur við samvinnu og samþættingu lykilatriði
Frumkvæði safnkennara mikilvægt
Svigrúm og frelsi til tölvunotkunar
Tölvunotkun og greinabundnar þarfir
Tölvunotkun, safnnotkun og sérkennsla
Frekari rannsóknir