1. Types of lymphoid tissues
الف)ارگانهای زایا یا ارگانهای لنفوئیدی اولیه
محلی برای تکثیر و بلوغ سلولها هستند مثل تیموس و مغز استخوان
ب ) ارگانهای لنفوئیدی محیطی جاهایی است که لنفوسیت ها به آنتی ژنهای خارجی پاسخ می دهند مثل : طحال ، عقده های لنفی ، سیستم ایمنی پوست و مخاط

2. Bone marrow
سلولهای بنیادی در مغز استخوان CD34 و Sca-1 را بیان می کنند.
درمغز استخوان تکثیر و بلوغ سلولهای پیش ساز بوسیله سیتوکاین هایی که ازسلولهای استرومال و ماکروفاژها تولید می شوند تحریک می شود.
درون مغز استخوان سلولهای پلاسمایی ، سلولهای بنیادی و دودمان آنها وجود دارد

3. Thymus تیموس محل بلوغ سلولهای T است
از دو لوب و چندین لوبول تشکیل شده و هر کدام از لوبول ها از یک بخش قشری بنام کورتکس و یک بخش مرکزی بنام مدولا تشکیل شده است.
تیموس حاوی تیموسیت ها و سلولهای غیر لنفوئیدی مثل ماکروفاژها ، دندریتیک ها و سلولهای اپی تلیال است.

4. Why peripheral lymphoid tissues?
1) برای اینکه میان کنش های سلولی به حد اکثر برسد.
لنفوسیت ها و سلولهای معرفی کننده آنتی ژن در بافت های آنا تومیک مشخصی متمرکز شده اند.در واقع با توجه به این شرایط پاسخ ایمنی نسبت به عوامل خارجی شکل می گیرد.
2) بافت های ثانویه جایی است که آنتی ژنهای خارجی به دام می افتند.

5. Peripheral lymphoid tissues (lymph nodes)
The skin ,epithelia and parenchymal organs contain many lymphatic vessels that absorb and drain interstitial fluis from this sites.
The absorbed interstitial fluid , called lymph.

6. سیستم لنفاتیکی شامل عروق خاصی است که مایعات بافتی را به عقده های لنفی و سپس به خون می ریزد و برای هموستاز مایعات بافتی و پاسخ های ایمنی ضروری است.
پوست ، پوشش ارگانها و ارگانهای پارانشیمی دارای تعداد بسیار زیادی از عروق لنفاتیک بوده که این مایع را از فضاهای بین بافتی جذب می کند. این مایع جذبی را لنف می گویند.
لنف از طریق لنفاتیک های آوران (Afferent) وارد عقده های لنفی می شود و از طریق لنفاتیک های وابران (Efferent) خارج می شود.
حدود 2 لیتر لنف روزانه بطور طبیعی به خون برمی گردند و انسداد سیستم لنفاتیکی بوسیله تومور و یا برخی عفونت های انگلی منجر به تورم شدید بافت می شود.

7. سیستم لنفاتیکی آنتی ژنهای میکروبی را از دروازه های ورودی جمع آوری کرده و به عقده های لنفی ، جایی که پاسخ های ایمنی اختصاصی تحریک می شوند وارد میکند.
میکروب ها غالبا از طریق دستگاه گوارش ، دستگاه تنفس وپوست وارد می شوند.تمام این بافتها از سلولهای پوششی مفروش شده اند که دارای سلولهای دندریتیک در بین خود می باشند و تمام این بافت ها توسط عروق لنفاتیک زهکشی می شوند.
سلولهای دندریتیک آنتی ژنهای میکروبی را گرفته و به داخل لنفاتیک ها منتقل می کنند .برخی دیگر از میکروبها و آنتی ژنهای محلول مستقل از دندریتیک ها وارد لنفاتیک ها و از این طریق وارد عقده های لنفی می شوند.
عقده های لنفی آنتی ژنهای محلول و نیز آنتی ژنهای همراه سلولهای دندریتیک را قبل از اینکه وارد خون شوندگرفته و اصطلاحا لنف را فیلتر می کنند و سلولهای سیستم ایمنی اختصاصی نسبت به این آنتی ژنها پاسخ می دهند.

8. عقده های لنفی حدود 500 عقده لنفی در سراسر بدن وجود دارند.
عقده های لنفی توسط کپسول فیبری احاطه شده است .
زیر کپسول ، سیستم سینوسی قرار دارد که پر از لنف ، ماکروفاژ ، سلولهای دندریتیک و سایر سلولها می باشد.
در زیر سینوس بخش قشری یا کورتکس قرار گرفته که فولیکولها در این بخش واقع شده اند.
فولیکولها مجموعه ای از لنفوسیت های B است
برخی از فولیکولها دارای مرکز زایا می باشند در مرکز فولیکول سلولهای B در حال تکثیر ، پلاسما سل ها ، سلولهای حافظه ای قرار دارد
فولیکولهای دارای مرکز زایا را فولیکول ثانویه می نامند و فولیکولهای بدون مرکز زایا را فولیکول اولیه می نامند که در واقع مجموعه ای از سلولهای B بکر و درحال استراحت می باشند.

9. فضای اطراف فولیکولها را پاراکورتکس می نامند.
سلولهای B و T در کورتکس در محل های خاص آناتومیک بصورت مجزا قرار گرفته اند.
فولیکولها ناحیه سلولهای B (B cell zone ) می باشند.
مراکز زایا در پاسخ به تحریکات آنتی ژنی ایجاد می شوند
سلولهای T در ناحیه پاراکورتکس قرار دارند
سلولهای T بکر از طریق ونولهای بعد از مویرگی خاصی بنام HEV وارد ناحیه سلولهای T درعقده می شوند.
این ونول ها برخلاف سایر عروق دارای سلولهای اندوتلیال غیر مسطح تشکیل شده اند و در بافت های لنفوئیدی مخاطی هم وجود دارند ولی طحال فاقد چنین ونولهایی است.

10. 70% سلولهای T در ناحیه سلولهای T ازنوع سلولهای Th می باشند و سلولهای Tc دربین آنها پراکنده هستند ولی در عفونت های ویروسی معمولا تعداد این سلولهای TCD8+ افزایش می یابد.
سلولهای دندریتیک هم در ناحیه سلولهای T بعنوان سلولهای معرفی کننده آنتی ژن جا می گیرند.
جداسازی آناتومیک سلولهای T و B درنواحی مختلف عقده های لنفی به سیتوکاین هایی تحت عنوان کموکاین ها بستگی دارد که توسط سلولهای استرومال عقده های لنفی در هر ناحیه ترشح می شود و در مهاجرت این سلولها نقش بازی می کنند .توضیح کامل در مورد این کموکاین ها در درس های آینده داده خواهد شد.
آنتی ژنهایی که از طریق لنف وارد سینوس زیر کپسولی می شوند بسته به سایز مولکولی آنها تفکیک شده و به سلولهای مختلف برای ایجاد پاسخ ایمنی اختصاصی ارائه می شوند.

11. (lymph node) * The Cortex consist of follicles
* Follicles are the B cell zones of lymph nodes
* The T cells are located beneath and between the follicles
* The naïve T cells express CCR7 and its ligand is CCL19 ,CCL21
* The naïve B cells express CXCR5 and its ligand is CXCL13

12. طحال
عملکرد اصلی طحال
الف)خارج کردن ذرات ( مثل : گمپلکسهای ایمنی ومیکروب های اپسونیزه ) و سلولهای پیر و آسیب دیده از جریان خون است
ب) شروع پاسخ های ایمنی اختصاصی نسبت به آنتی ژنهایی است که از طریق خون وارد بدن می شوند.
وزن طحال در بالغین حدود 150 گرم است که در قسمت یک چهارم بالایی و چپ شکم قرار گرفته است.پارانشیم طحال از نظر آناتومیک و عملکرد به پالپ قرمز و پالپ سفید تقسیم می شود
پالپ قرمز عمدتا از سینوزوئیدهای عروقی پر از خون تشکیل شده است.پالپ سفید متشکل از لنفوسیت ها بوده و بخش دفاعی طحال را تشکیل می دهد.
خون از طریق یک شریان اصلی وارد طحال می شود و به شاخه های ریزی تبدیل می شود.برخی از این شریانچه ها به سینوزوئیدهای عروقی می ریزند که از آنجا به سیاهرگچه ها و بالاخره از طریق سیاهرگ اصلی طحال خارج می شود.

14. طحال
ماکروفاژهای موجود در پالپ قرمر به عنوان یک فیلتر مهم برای خون عمل کرده و سلولهای پیر ، آسیب دیده ، میکروب ها وسلولهای پوشیده با آنتی بادی را از خون خارج می کنند.
افراد فاقد طحال نسبت به عفونت های ناشی از باکتریهای کپسول دار مثل مننگوکوک و پنوموکوک حساس هستند.چرا که چنین باکتریهایی معمولا از طریق اپسونیزاسیون و فاگوسیتوزحذف می شوند و در فقدان طحال چنین اعمالی نقص دارند.
در پالپ سفید مجموعه های فشرده ای از لنفوسیت ها قرار دارند که ظاهر آنها بصورت ندولهای سفید رنگ نسبت به رنگ زمینه پالپ قرمز است.
پالپ سفید در اطراف شریانچه های مرکزی که شاخه ای از شریان طحالی است سازمان یافته اند.
ناحیه ای از سلولهای اختصاصی در اطراف سینوس مارژینال را ناحیه حاشیه ای یا Marginal zone گویند که در واقع مرز بین پالپ قرمز و سفید را تشکیل می دهد.

15. طحال
ساختار پالپ سفید شبیه سازماندهی عقده های لنفی است که در آن سلولهای T و B مجزا قرار گرفته اند.
در طحال موش در اطراف شریان مرکزی غلافی از لنفوسیت های T قرار گرفته است که بدلیل موقعیت آناتومیک آن ، غلاف لنفوسیتی اطراف شریانچه ای periarteriolar lymphoid sheath ,PALS) نام داده اند.
فولیکول های متشکل از سلولهای B فضای بین سینوس مارژینال و PALS را پرکرده اند.
لنفوسیت هایی بنام marginal zone B cells (متفاوت از سلولهای B فولیکولار ) همراه با ماکروفاژهای خاصی در ناحیه مارژینال قرار گرفته اند .
آنتی ژنهای موجود در خون بوسیله سلولهای دندریتیک موجود در گردش به سینوس مارژینال وارد می شوند و یا توسط ماکروفاژهای سینوسی از خون جدا می شوند.

16. (spleen) * Major site of immune responses to blood borne antigens.
* White pulp:
a) Periarteriolar lymphoid sheaths(PALS) is the T cell zone of spleen
b) Lymphoid follicles
c) The Marginal zone is a rim of lymphocytes and macrophages that surround the follicles
*individuals lacking a spleen are extremely susceptible to infections with encapsulated bacteria

17. White pulp

18. سیستم ایمنی ناحیه ای
سیستم های ایمنی منطقه ای شامل سیستم ایمنی مخاطی که از سطوح مخاطی دستگاه تنفس ، دستگاه گوارش و دستگاه تناسلی ادراری محافظت می کند و همچنین سیستم ایمنی پوست می باشد.
سیستم ایمنی مخاطی دستگاه گوارش بزرگترین و پیچیده ترین سیستم از حیث تعداد لنفوسیت ها و میزان آنتی بادی که تولید می شود
خصوصیات فیزیکی مخاط عباتست از : شل بودن ، مرطوب وگرم ولی پوست دارای خواص سفتی ، خشکی وسردی است و این تفاوت ها باعث پا گرفتن میکروب های مختلف در این دونوع بافت خواهد شد و لذا سیستم ایمنی متفاوتی را برای مبارزه با این میکروب ها می طلبد.
بافت های مخاطی بدون کپسول بوده ولی سازماندهی بافت های لنفوئیدی ثانویه را دارندو در زیر لایه پوششی آنها سلولهای B و T ، سلولهای دندریتیک و ماکروفاژ وجود دارند.

19. سیستم های ایمنی منطقه ای دارای سلول ها و مولکولهای خاصی هستند که در بقیه سیستم ایمنی زیاد وجود ندارند.
مثلا زیر گروههایی از سلولهای دندریتیک بنام سلولهای لانگرهانس در پوست ، سلولهای منتقل کننده آنتی ژن درمخاط دستگاه گوارش بنام سلولهای M ، سلولهای T در اپی تلیا و گروهی از سلولهای B که در مخاط IgA تولید می کنند.
سیستم های ایمنی منطقه ای دارای عملکردهای تنظیمی مهمی می باشند که از پاسخ های ناخواسته علیه میکروب های غیر بیماریزا و برخی از مواد خارجی جلوگیری می کنند.مثلا سیستم ایمنی مخاطی دستگاه گوارش نسبت به باکتریهای بی آزار (فلور) روده ها و نیز نسبت به موادغذایی خارجی نبایستی پاسخ دهند ولی نسبت به پاتوژن ها پاسخ مناسب می دهند. سیستم ایمنی پوست ، دستگاه تنفس و دستگاه تناسلی ادراری که استریل نبوده و همواره در معرض محیط قرار دارند هم نسبت به میکروبهای غیر بیماریزا و مواد خارجی بی ضرر پاسخی نمی دهند.

20. (MALT)

21. Mucosal associated lymphoid tissues(MALT)
* In the mucosa of the gastrointestinal tract lymphocytes are found in :
a)Within the epithelial layer :T cells and 10% 
b)Scattered throughout the lamina propria:T cells ,B cells ,MØ,plasma cells,DC ,EO,Mast cells
c)In Peyers patches
M cells سلولهای اپی تلیال خاصی هستند که در ترانسپورت آنتی ژنها به لومن روده فعالیت می کنند.

22. M cells

23. راههای دیگر ورود آنتی ژنها به مخاط

24. ایمنی در سیستم گوارشی
سیستم گوارشی شبیه سایر بافت های مخاطی از یک ساختار شبه لوله ای تشکیل شده که بوسیله یک لایه از سلولهای اپی تلیال روی غشای پایه پوشانده شده است که به عنوان یک سد فیزیکی نسبت به محیط خارج عمل می کند. در زیر این لایه پوششی یک لایه بافت پیوندی شل بنام لامینا پروپیا (Lamina propria) قراردارد که حاوی عروق خونی ، عروق لنفاتیک و بافت لنفوئیدی مخاطی می باشد. زیر مخاط یک لایه بافت پیوندی متراکم وجود دارد که مخاط را با لایه هایی از ماهیچه صاف متصل می کند. دستگاه گوارش دارای دوویژگی عمده می باشد : الف) مخاط روده های کوچک و بزرگ مساحت بسیار زیادی دارد(بیش از 200 متر مربع) که بیشتر آن را پرز ها و میکروپرز های روده کوچک تشکیل می دهد.ب) میکروب های بسیار زیادی در لومن روده ها وجود دارد که برخی از آنها همراه مواد غذایی وارد می شوند و بیشتر آنها بصورت بی آزار در سطح مخاط افراد سالم رشد می کنند.

25. سلولهای اپی تلیال روده ها نقش مهمی در سیستم ایمنی ذاتی دستگاه گوارش از جمله : پاسخ به پاتوژن ها ، تحمل نسبت به میکروب های کومنسال و گرفتن آنتی ژن برای ارائه به سیستم ایمنی اختصاصی بازی می کنند.انواع مختلفی از سلولهای اپی تلیال روده ای وجود دارند که همه آنها از سلول پیش ساز مشترکی که در کریپت های روده ای یافت می شوند مشتق می گردند.
این سلولها عبارتند از :
Goblet cells ترشح کننده موکوس
سلولهای اپی تلیال جذبی ترشح کننده سیتوکاین
M cells در گرفتن برخی از میکروب ها و آنتی ژنها نقش دارند
Paneth cells ترشح کننده پپتید های ضد باکتریال
بعلاوه سلولهای اپی تلیال مخاطی مواد ضد میکروبی مثل دیفنسین ها را ترشح می کنند.
سلولهای دندریتیک و ماکروفاژها هم بخشی از ایمنی ذاتی را در مخاط تشکیل می دهندکه مسئول پاسخ های التهابی و ضد ویروسی می باشند.

26. سیستم ایمنی اختصاصی در دستگاه گوارش)(GALT) دارای ویژگیهای متفاوتی نسبت به عملکرد ایمنی اختصاصی درسایر ارگانها می باشد.
فرم اصلی ایمنی اختصاصی در این دستگاه ایمنی هومورال است که با واسطه ترشح مقادیر زیادی IgA در لومن روده ها علیه میکروب های مختلف عمل می کند. IgG و IgM هم در لومن روده ها ترشح می شود و در ایمنی نقش بازی می کنند.
نقش اصلی ایمنی سلولی در محافظت مخاط به عهده سلولهای افکتور Th17 می باشد.
مکانیسم اصلی کنترل پاسخ ها نسبت به آنتی ژنهایی که از طریق مواد غذایی وارد می شوند و یا نسبت به میکروب های کومنسال در دستگاه گوارش فعال شدن سلولهای T تنظیمی یا Treg است.

27. آناتومی عملکردی ایمنی اختصاصی در دستگاه گوارش
مهمترین ساختار ایمنی اختصاصی در دستگاه گوارش peyer,s Patches می باشد.از فولیکول های لنفوئیدی با مرکز زایا تشکیل شده است که حاوی لنفوسیت های B ، سلولهای Th فولیکولی، سلولهای دندریتیک فولیکولی و ماکروفاژها می باشند. بین فولیکولها مثل عقده های لنفی منطقه سلولهای T قراردارد ولی برخلاف عقده ها نسبت سلولهای B دربافت لنفوئیدی دستگاه گوارش (GALT) بیش ازپنج برابر سلولهای T می باشد.
همچنین ساختار GALT کپسول دار نیست و راه ورود آنتی ژن لنفاتیک ها نیستند.
راه اصلی ورود آنتی ژن از لومن به GALT از طریق سلولهای M که درون سلولهای پوششی روده ها قرار گرفته اند می باشد. سلولهای M برخلاف سایر سلولهای اپیتلیوم دارای میکروپرزهای کوتاه و بی نظم وروزنه های بزرگی در غشاء بوده و گلیکوکالیکس های ظریفی دارد که همه این خصوصیات ظرفیت جذب آنتی ژنها را از لومن روده افزایش می دهد.

28. مهمترین وظیفه سلولهای M انتقال انواع مواد از لومن روده به سلولهای معرفی کننده آنتی ژن لایه زیرین می باشد.این انتقال یا از طریق فاگوسیتوز و یا اندوسیتوز فاز مایع صورت می گیرد و بدینوسیله قادر به انتقال ویروس ها ، باکتریها و فرآورده های محلول میکروبی است.
برخلاف ماکروفاژها و سلولهای دندریتیک مواد جذب شده در سلولهای M عمل آوری نمی شوند و بصورت کامل به سلولهای دندریتیک نواحی peyers patch وفولیکولهای لامینا پروپیا داده می شوند.
اگرچه سلولهای M نقش مهمی در ایمنی نسبت به میکروب های لومن بازی می کنند ولی برخی از میکروب ها مثل سالمونلا تیفی موریوم می توانند از طریق این سلولها به مخاط روده ها حمله کنند.
میکروب ها و برخی از ویروسها از طریق لکتین هایی که سلولهای M بیان می کنند متصل شده و به داخل راه می یابند.

29. عقده های لنفی مزانتر آنتی ژنهایی را که از طریق لنف از روده های کوچک و بزرگ می آیند جمع آوری می کند و بعلاوه محل تمایز لنفوسیت های تنظیم کننده و افکتور می باشد و آنها را پس از تمایز به لامینا پروپیا برمی گرداند.
لامینا پروپیا شامل لنفوسیت های افکتور پراکنده ، سلولهای دندریتیک و ماکروفاژها بوده و محل فاز افکتور پاسخ های ایمنی اختصاصی دستگاه گوارش است . لنفوسیت های افکتوری که در Peyers patch و عقده های لنفی مزانتر وسایر ساختارهای مخاطی GALT تولید می شوند به لامینا پروپیا برمی گردند و در اینجا سلولهای T افکتور به پاتوژن های مهاجم پاسخ می دهند و سلولهای B آنتی بادی تولید میکند و به لومن روده منتقل می نماید تا پاتوژنها را قبل از تهاجم خنثی نمایند.
لوزه ها هم ساختار های لنفوئیدی بدون کپسول بوده که در انتهای زبان و نازوفارنکس قرار گرفته اند ومحل هایی هستند که پاسخ های ایمنی علیه میکروب ها در حفره دهان شکل می گیرد.در مقابل برخی از عوامل عفونی بویژه در بچه ها در برابر عفونت های استرپتوکوکی و عفونت با ویروس EBV بشدت بزرگ وفعال می شود.