1. KINH TẾ PHÁT TRIỂN Th.S Nguyễn Quỳnh Hoa Khoa Kế hoạch và Phát triển
Đại học Kinh tế Quốc dân

2. Giới thiệu môn học:
Tại sao chúng ta cần nghiên cứu Kinh tế Phát triển (Development Economics)?
Đối tượng và nội dung nghiên cứu của kinh tế học phát triển là gì?
Phân biệt Kinh tế học truyền thống, kinh tế chính trị và kinh tế phát triển
(hỏi sinh viên nội dung các môn kinh tế vi mô, kinh tế vĩ mô, kinh tế chính trị gì từ đó nói lên sự khác biệt giữa các môn đó và môn kinh tế phát triển)
Kinh tế phát triển nghiên cứu các vấn đề kinh tế trong sự kết hợp với các vấn đề xã hội
Theo một nghĩa khác hẹp hơn là kinh tế học cho các nước đang phát triển

3. Nội dung môn học
Chuyên đề I: Những vấn đề lý luận chung: chương 1, chương 3, chương 4
Chuyên đề II: Các nguồn lực của tăng trưởng kinh tế: Chương 5, chương 7
Chuyên đề III: Các chính sách phát triển kinh tế: Chương 9

4. CHƯƠNG I TỔNG QUAN VỀ TĂNG TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ

5. NỘI DUNG CỦA CHƯƠNG Sự phân chia các nước theo trình độ phát triển
Bản chất của tăng trưởng và phát triển kinh tế.
Đánh giá tăng trưởng kinh tế
Các nhân tố tác động đến tăng trưởng kinh tế

6. Sự phân chia các nước theo trình độ phát triển
Sự xuất hiện của các nước thế giới thứ 3
Sự phân chia các nước theo mức thu nhập
Sự phân chia các nước theo trình độ phát triển con người
Sự phân chia các nước theo trình độ phát triển kinh tế

7. Sự xuất hiện các nước “thế giới thứ 3”
“Thế giới thứ 1”: các nước có nền kinh tế phát triển, đi theo con đường TBCN, còn gọi là các nước “phương Tây”
“Thế giới thứ 2”: các nước có nền kinh tế tương đối phát triển, đi theo con đường XHCN, còn gọi là các nước “phía Đông”
“Thế giới thứ 3”: các nước thuộc địa mới giành độc lập sau thế chiến 2, nền kinh tế nghèo nàn, lạc hậu.

8. Sự phân chia các nước theo mức thu nhập
Hệ thống phân loại của Ngân hàng thế giới (WB): Dựa vào GNI bình quân đầu người (USD/người – WDR 2010)
- Các nước có thu nhập cao: > $ 11906
- Các nước có thu nhập TBình: $976 – $11 905
+ thu nhập trung bình cao: $ $11 905
+ thu nhập trung bình thấp: $976 -$3 855
- Các nước có thu nhập thấp: <= $975
Sự phân loại này là phân loại động có nghĩa là mỗi năm khi WB ra báo cáo phát triển thế giới thì các ngưỡng này cũng thay đổi, ví dụ theo WDR năm 2007, ngưỡng thu nhập của các nước có mức thu nhập thấp nhất là <= 875$. Sự phân chia này là tiêu chí xác định nghĩa vụ và quyền lợi của các nước trong các tổ chức quốc tế ví dụ đóng lệ phí, hưởng chế độ ODA ưu đãi.... Sự phân chia này cũng là một thách thức đối với các nước đang phát triển ví dụ như VN khi muốn thoát khỏi một nhóm nước nào đó
Hỏi sinh viên thu nhập bình quân đầu người của VN năm 2007 là bao nhiêu ((GNI/n= 810USD, GDP/n =836USD)

10. Sự phân chia các nước theo mức thu nhập (tiếp)
Hệ thống phân loại của Liên hiệp quốc (UN): Dựa vào GDP bình quân đầu người (USD/người)
- Các nước có thu nhập cao: > $
- Các nước có thu nhập TBình: $736 – $10 000
+ thu nhập trung bình cao: $ $10 000
+ thu nhập trung bình thấp: $736 - $3 000
- Các nước có thu nhập thấp: <= $736
Tiêu chí này ít thay đổi hơn, nói với sv nếu muốn nhớ ngưỡng để phân chia các nước một cách tương đối thì theo con số này cũng được.

11. Sự phân chia các nước theo trình độ phát triển con người
UNDP dựa vào HDI để phân loại:
Nhóm nước có HDI cao: HDI > 0,8
Nhóm nước có HDI trung bình: HDI từ 0,5 đến 0,8
Nhóm nước có HDI thấp: HDI < 0,5

12. Các nước có màu theo tông xanh đậm : HDI cao
Các nước theo tông xanh nhạt (đông âu, nam mỹ) HDI trung bình
Theo tông đỏ: HDI thấp

13. Sự phân chia các nước theo trình độ phát triển kinh tế
Các nước phát triển (DCs): Khoảng trên 40 nước với điển hình là các nước G7
Các nước công nghiệp hóa mới (NICs): Trước đây: 11 nước điển hình là các nước Đông Á, Hiện nay: 9 nước
Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC): 13 nước.
Các nước đang phát triển (LDCs): > 130 nước
Các nước NICS hiện này: Trung Quốc, ấn độ, malaysia, phil, thai lan, brazil, mehico, nam phi, thổ nhĩ kỳ.
Các nước NÍC trước đây, OPEC, LDCs có slide đang sau

17. Đặc điểm chung của các nước đang phát triển
Mức sống thấp
Tỷ lệ tích lũy thấp
Trình độ kỹ thuật của sản xuất thấp
Năng suất lao động thấp
Tỷ lệ tăng dân số và số người sống phụ thuộc cao

26. Sự cần thiết lựa chọn con đường phát triển
Vòng luẩn quẩn của sự nghèo khổ
Mức sống thấp
Tiêu dùng thấp
Năng suất thấp
Tích lũy thấp
Trình độ kỹ
thuật thấp

27. Bản chất của tăng trưởng và phát triển kinh tế
Tăng trưởng kinh tế
Phát triển kinh tế
Sự lựa chọn con đường phát triển theo quan điểm phát triển.

28. Tăng trưởng kinh tế:
Tăng trưởng kinh tế: Là sự gia tăng thu nhập của nền kinh tế trong một khoảng thời gian nhất định (thường là 1 năm)
Thu nhập được xem xét dưới 2 góc độ: hiện vật và giá trị
Sự gia tăng TN được xem xét dưới 2 góc độ:
Dưới góc độ tuyệt đối (mức tăng trưởng):
ΔY= Y1 – Y0
Dưới góc độ tương đối (tốc độ tăng trưởng)
g = ΔY/Yo * 100%

29. Tăng trưởng kinh tế (tiếp)
GNI GNI/ người
Việt Nam: 51,7 tỷ USD USD Nhật Bản:4 988,2 tỷ USD USD
Tốc độ tăng trưởng kinh tế năm 2006:
Nhật Bản: 2,1%, Việt Nam: 8,17%
- 1% tăng trưởng của Việt Nam: 0,517 tỷ
1% tăng trưởng của Nhật Bản: 49,882 tỷ
Mức hay tốc độ tăng trưởng???

30. Phát triển kinh tế:
“ Người ta phải định nghĩa lại sự phát triển là sự tấn công vào những cái xấu chủ yếu của thế giới ngày nay: suy dinh dưỡng, bệnh tật, mù chữ, những khu nhà ổ chuột, thất nghiệp và bất công. Nếu đo bằng tỷ lệ tăng trưởng, sự phát triển quả là một thành công lớn. Nhưng nếu xét trên khía cạnh công ăn việc làm, công lý và xóa đói giảm nghèo thì lại là một thất bại hay chỉ thành công một phần”
Paul Streenten

31. Phát triển kinh tế (tiếp)
Amartya Sen “…Không thể xem sự tăng trưởng kinh tế như một mục đích cuối cùng. Cần phải quan tâm nhiều hơn đến sự phát triển cùng với việc cải thiện cuộc sống và nền tự do mà chúng ta đang hưởng”
Peter Calkins: Quan điểm phát triển theo 5 trục: đạo đức tinh thần, xã hội, chính trị, kinh tế và vật chất cùng với mô hình 4E (Evolution, Equity, Efficiency, Equilibrium).
Giáo trình KTPT: Phát triển là là quá trình tăng tiến về mọi mặt của nền kinh tế, bao gồm sự gia tăng về thu nhập và tiến bộ về cơ cấu kinh tế và xã hội

32. Phát triển kinh tế (tiếp)
3 nội dung của phát triển kinh tế:
Sự gia tăng tổng mức thu nhập và thu nhập bình quân đầu người
Sự biến đổi theo đúng xu thế của cơ cấu kinh tế
Sự biến đổi ngày càng tốt hơn trong các vấn đề xã hội.

33. Phát triển bền vững MỤC TIÊU KINH TẾ
Tăng trưởng kinh tế cao và ổn định
PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG
MỤC TIÊU XÃ HỘI
MỤC TIÊU MÔI TRƯỜNG
Cải thiện chất lượng, bảo vệ môi trường, tài nguyên TN
Cải thiện xã hội, Công bằng xã hội

34. Phát triển bền vững
Phát triển bền vững là phát triển nhằm đáp ứng những nhu cầu hiện tại mà không làm phương hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu của thế hệ tương lai. Hội nghị Rio de Janeriro, 1992.
Phát triển bền vững nhằm đảm bảo sự bình đẳng và cân đối lợi ích của các nhóm người trong cùng một thế hệ và giữa các thế hệ và thực hiện điều này đồng thời trên cả ba lĩnh vực quan trọng có mối liên hệ qua lại với nhau – kinh tế, xã hội và môi trường

35. Lựa chọn con đường phát triển
Quan điểm nhấn mạnh tăng trưởng
Quan điểm nhấn mạnh công bằng
Phát triển toàn diện
Việt Nam lựa chọn con đường phát triển như thế nào?

36. Đánh giá tăng trưởng kinh tế
Các chỉ tiêu đánh giá
Vấn đề giá trong tính toán các chỉ tiêu

37. Đánh giá tăng trưởng kinh tế
Sử dụng các chỉ tiêu trong SNA
GO (Gross Output) Tổng giá trị sản xuất
GDP (Gross Domestic Product) Tổng sản phẩm quốc dân
GNI (Gross National Income) Tổng thu nhập quốc gia
NI (National Income) Thu nhập quốc dân
NDI (National Disposable Income) Thu nhập quốc dân sử dụng

38. Tổng giá trị sản xuất (GO)
GO = IC + VA
Trong đó:
IC chi phí trung gian
VA Giá trị gia tăng

39. Tổng sản phẩm quốc nội (GDP)
GDP là toàn bộ giá trị sản phẩm vật chất và dịch vụ cuối cùng do kết quả hoạt động kinh tế trên phạm vi lãnh thổ một quốc gia tạo nên trong một thời kỳ nhất định
Mức và tốc độ tăng trưởng GDP là thước đo chủ yếu để đánh giá sự gia tăng thuần túy về kinh tế của mỗi quốc gia
Có 3 cách tiếp cận để tính GDP

40. Tổng sản phẩm quốc nội (GDP)
Tiếp cận từ sản xuất
Tiếp cận từ chi tiêu
Tiếp cận từ thu nhập

41. Tổng thu nhập quốc dân (GNI)
GNI = GDP + thu nhập nhân tố ròng với nước ngoài
Thu nhập nhân tố ròng với nước ngoài =
Thu nhập lợi tức nhân tố Chi trả lợi tức nhân tố sản
sản xuất từ nước ngoài xuất ra nước ngoài
GNI là thước đo điều chỉnh yếu tố nước ngoài với GDP theo cách tiếp cận thu nhập

42. Sự khác biệt giữa GDP và GNI
Không có sự khác biệt khi nền kinh tế đóng cửa
GNI và GDP khác nhau khi có:
Dòng chuyển thu nhập từ lãi suất, lợi nhuận, lợi tức cổ phần giữa các nước
Dòng chu chuyển về tiền lương của người lao động không thường trú giữa các nước
GNI>GDP khi luồng thu nhập chuyển vào lớn hơn luồng thu nhập chuyển ra; và ngược lại.

43. GDP hay GNI
GNI bình quân được sử dụng để đo mức tiêu dùng/mức sống của dân cư cũng như đầu tư hiện tại và tương lai
GDP bình quân được sử dụng để đo tốc độ tăng trưởng kinh tế và tổng sản lượng trong một nước.

44. Thu nhập quốc dân (NI)
Là toàn bộ giá trị của các hàng hóa và dịch vụ mới được tạo ra trong năm
NI = GNI – Dp

45. Thu nhập quốc dân sử dụng (NDI)
Là phần thu nhập có quyền sử dụng của một quốc gia
NDI = NI + chênh lệch về chuyển nhượng hiện hành với nước ngoài

46. Các loại giá để tính chỉ tiêu tăng trưởng:
Giá hiện hành: giá tại thời điểm nghiên cứu. Thu nhập tính theo giá hiện hành là thu nhập danh nghĩa.
Giá hiện hành thường được dùng trong việc xác định các chỉ tiêu liên quan đến vốn đầu tư, cơ cấu ngành, ngân sách, thương mại...
Giá so sánh (CĐ): giá được xác định trên mặt bằng của một năm gốc. Thu nhập tính theo giá so sánh là thu nhập thực tế.
Giá so sánh được sử dụng trong tính toán tốc độ tăng trưởng kinh tế và có ý nghĩa so sánh theo thời gian

47. GDP (GNI) danh nghĩa và thực tế
GDPgiảm phát =

48. Thu nhập bình quân đầu người
Thu nhập bình quân đầu người: GNI(GDP)/dân số
g TNBQ = g kt – g dsố
Theo quy đổi ngoại tệ trực tiếp (Sử dụng tỷ giá hối đoái chính thức)
Ngang giá sức mua (PPP)

49. So sánh GNI/người theo 2 loại tỷ giá

50. Câu hỏi: với khoảng cách phát triển xét theo tiêu chuẩn mức thu nhập cá nhân đo bằng tiền theo PPP như mô tả ở trên, bao giờ Việt Nam đuổi kịp để sánh vai được với các nước đã nêu - những láng giềng, đối tác và cũng là đối thủ cạnh tranh phát triển trực tiếp nhất- chứ không phải là đạt tới trình độ hôm nay của họ?

51. Quy tắc nhân đôi GDP hoặc GDP bình quân
- Theo “quy luật 70” để nền kinh tế nhân đôi khối lượng GDP trong vòng 10 năm thì tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm phải đạt mức 7,0%. Còn nếu mức tăng trưởng bình quân hàng năm chỉ đạt 3,6% thì để nhân đôi khối lượng GDP, phải cần 20 năm.
- Tuy nhiên, để nhân đôi mức GDP/người sau 10 năm thì tốc độ tăng trưởng GDP phải đạt cao hơn 7,0%, cụ thể là phải bằng 7,0% + Tốc độ tăng dân số hàng năm. Ví dụ, tốc độ tăng dân số của Việt Nam bình quân hàng năm là 1,3% thì để nhân đôi GDP/người sau 10 năm, tốc độ tăng GDP phải đạt 8,3%.

52. Đánh giá chuyển dịch cơ cấu kinh tế
Cơ cấu kinh tế là gì?
Các dạng cơ cấu kinh tế
Cơ cấu ngành kinh tế
Cơ cấu vùng kinh tế
Cơ cấu thành phần kinh tế
Cơ cấu khu vực thể chế
Cơ cấu tái sản xuất
Cơ cấu thương mại quốc tế

53. Xu hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế
Cơ cấu ngành: Công nghiệp hóa
Cơ cấu vùng: Đô thị hóa
Cơ cấu thành phần kinh tế: Cổ phần hóa
Cơ cấu tái sản xuất: tỷ trọng thu nhập dành cho tiêu dùng giảm, tỷ trọng thu nhập dành cho tích lũy tăng
Cơ cấu thương mại quốc tế: Độ mở của nền kinh tế, NX tăng, giảm XK sản phẩm thô, tăng xuất khẩu sản phẩm chế biến.

54. Cơ cấu ngành và xu hướng chuyển dịch
Khái niệm: Cơ cấu ngành kinh tế: là tương quan giữa các ngành trong tổng thể nền kinh tế quốc dân, thể hiện mối quan hệ hữu cơ và sự tác động qua lại cả về số và chất lượng giữa các ngành với nhau.
Nội dung cơ cấu ngành:
- Số lượng ngành
- Mối quan hệ tỷ lệ (định lượng)
- Mối quan hệ tương hỗ (chất):
Trực tiếp: Mối quan hệ ngược chiều
Mối quan hệ xuôi chiều
Gián tiếp:
- Trạng thái cơ cấu ngành thể hiện trình độ phát triển kinh tế của các quốc gia

55. Chuyển dịch cơ cấu ngành
Chuyển dịch cơ cấu ngành là quá trình thay đổi từ trạng thái này sang trạng thái khác theo hướng ngày càng hiện đại, phù hợp hơn với môi trường.
Như thế nào là CDCC ngành:
- Thay đổi số lượng các ngành
- Thay đổi tỷ trọng các ngành trong tổng thể
- Thay đổi vị trí, mối quan hệ giữa các ngành
- Thay đổi trong nội bộ ngành
- CDCC ngành là quá trình nâng cao hiệu quả sự kết hợp các yếu tố nguồn lực

56. CÁC XU HƯỚNG CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ
1. GIẢM TỶ TRỌNG NÔNG NGHIỆP,TĂNG TỶ TRỌNG CÔNG NGHIỆP VÀ DỊCH VỤ 2. TỐC ĐỘ TĂNG CỦA NGÀNH DỊCH VỤ CÓ XU THẾ NHANH HƠN TỐC ĐỘ TĂNG CỦA CÔNG NGHIỆP 3. TĂNG DẦN TỶ TRỌNG CÁC NGÀNH SẢN PHẨM CÓ DUNG LƯỢNG VỐN CAO XU THẾ “MỞ” CỦA CƠ CẤU KINH TẾ

57. Cơ cấu ngành theo mức độ thu nhập năm 2005
Cơ cấu ngành kinh tế theo mức độ thu nhập năm 2005 (%)
Các mức thu nhập
Nông nghiệp
Công nghiệp
Dich vụ
Toàn thế giới 4 28 68
Thu nhập cao 2 26 72
Thu nhập trung bình cao 7 32 61
Thu nhập trung bình thấp 13 41 46
Thu nhập thấp 22 50
Nguồn: WB, báo cáo phát triển, 2007

58. CƠ SỞ LÝ THUYẾT CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH
2.1. Quy luật tiêu dùng sản phẩm của E. Engel
Tiêu dùng
Tại mức thu nhập từ 0 – IA:εD/I > 1
Tại mức thu nhập từ IA-IB: 0<εD/I < 1
Tại mức thu nhập IB - IC:εD/I <0 B A C
Đường Engel IB
Thu nhập IC IA

59. Quy luật tiêu dùng thực nghiệm (Engel curve)
Nhu cầu lương thực giảm dần khi thu nhập đạt đến một mức độ nhất định: vai trò của nông nghiệp giảm dần
Trong quá trình tăng thu nhập, tỷ lệ chi tiêu cho hàng thiết yếu giảm
Tỷ lệ chi tiêu cho hàng hóa lâu bền có xu hướng gia tăng (nhỏ hơn tốc độ tăng thu nhập)
Tỷ lệ chi tiêu cho hàng hóa cao cấp có xu hướng tăng mạnh (lớn hơn tốc độ tăng thu nhập)

60. QUY LUẬT TIÊU DÙNG CỦA E. ENGEL (TIẾP)
Sự phát triển quy luật Engel:
Tiêu dùng Tiêu dùng Tiêu dùng
Thu nhập
Thu nhập
Thu nhập
Hàng hoá nông sản
Hàng hoá công nghiệp hàng hoá dịch vụ

61. Đánh giá tiến bộ xã hội Nội dung đánh giá
Đánh giá sự phát triển con người
Đánh giá bất bình đẳng
Đánh giá nghèo khổ

62. Phát triển con người
Phát triển con người là việc mở rộng khả năng lựa chọn của con người và mức độ cuộc sống của họ. Bao gồm 2 mặt: sự hình thành năng lực của con người và sử dụng năng lực được tích lũy cho các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội và chính trị.
Mục đích của phát triển là mở rộng mọi sự lựa chọn chưa không phải thu nhập

63. Đánh giá sự phát triển con người
Các nhu cầu cơ bản của con người
+ Cuộc sống tử tế
+ Có tri thức
+ Cuộc sống mạnh khỏe và trường thọ

64. Đánh giá sự phát triển con người
Chỉ số phát triển con người (HDI)
Tiêu chí đánh giá
Tuổi thọ trung bình
Tỷ lệ người lớn biết chữ và tỷ lệ nhập học các cấp giáo dục
Thu nhập bình quân đầu người (GDP/người tính theo PPP)
Công thức tính
0< HDI<1

65. Phát triển con người Cách tính HDI
Chỉ số = Giá trị thực tế - Giá trị tối thiểu
Giá trị tối đa – Giá trị tối thiểu
Với chỉ số thu nhập trên thực tế người ta điều chỉnh Logarit

66. Giá trị tối đa và tối thiểu của các chỉ số tính HDI
Chỉ tiêu
Giá trị tối đa
Giá trị tối thiểu
Tuổi thọ (năm) 85 25
Tỷ lệ người lớn biết chữ (%)
100
Tỷ lệ nhập học các cấp giáo dục (%)
GDP/người (USD PPP)
40,000

67. Tên nước
GDP/ng
(PPP USD)
Năm 2004
HDI
Xếp hạng HDI
Xếp hạng GDP – xếp hạng HDI Mỹ
39.676
0,948 8
- 6
Nhật
29.251
0,949 7 11
Brazil
8.195
0,792 69
- 5
Hàn Quốc
20.499
0,912 26 5
Việt Nam
2.745
0,709
109 12
Thái Lan
8.090
0,784 74
- 9

68. Bất bình đẳng và phát triển kinh tế
Bất bình đẳng về kinh tế
Bất bình đẳng về xã hội

69. Đánh giá bất bình đẳng về kinh tế
Đường cong Lorenz
Phản ánh mối quan hệ định lượng giữa tỷ lệ phần trăm dân số có thu nhập và tỷ lệ phần trăm trong tổng thu nhập nhận được trong một khoảng thời gian nhất định

73. Đánh giá bất bình đẳng về kinh tế (tiếp)
Hệ số GINI

75. Gini Coefficients for Selected Countries and Years
Source: World Bank, East Asia Update’s Appendixes, various years. For each year, the most recent publication is used.

76. Đánh giá bất bình đẳng về kinh tế (tiếp)
Tiêu chuẩn 40
Tỷ trọng thu nhập của 40% dân số có mức thu nhập thấp nhất đạt
Trên 17%: Tương đối bình đẳng
Từ 12-17%: Bất bình đẳng vừa
Dưới 12%: Rất bất bình đẳng

77. Mối quan hệ giữa bất bình đẳng và tăng trưởng kinh tế
Quan điểm tăng trưởng trước bình đẳng sau:
- Mô hình chữ U ngược của S. Kuznets
Quan điểm tăng trưởng đi đôi với công bằng XH
Mô hình phân phối lại của WB

80. Đánh giá bất bình đẳng về xã hội
Chỉ số phát triển giới (GDI)
Thước đo vị thế giới (GEM)

81. Đánh giá nghèo khổ
Ngưỡng nghèo quốc tế
Ngưỡng nghèo của Việt Nam

82. Chỉ tiêu đánh giá nghèo khổ thu nhập
Tỷ lệ nghèo (chỉ số đếm đầu người)
Khoảng cách nghèo

85. Nhận diện người nghèo:
- Nghèo đói ở vùng nông thôn
- Phụ nữ và nghèo đói
- Dân tộc thiểu số và nghèo đói

87. Xóa tình trạng nghèo cùng cực và thiếu đói
Mục tiêu phát triển thiên niên kỷ (189 quốc gia, 8 mục tiêu, 48 chỉ số - MDG 9/2000)
Xóa tình trạng nghèo cùng cực và thiếu đói
Đạt phổ cập giáo dục tiểu học
Tăng cường bình đẳng giới và vị thế phụ nữ
Giảm tỷ lệ tử vong trẻ em
Tăng cường sức khỏe bà mẹ
Phòng chốnh HIV/AIDS, sốt rét và các bệnh khác
Đảm bảo bền vững môi trường
Thiết lập quan hệ đối tác toàn cầu cho phát triển