1. Baze podataka
Uvod u SQL
Jezik relacione BP
Predavanja

2. Upiti (Queries)
Koriste se za izdvajanje zapisa iz jedne ili više tabela i to po određenom kriterijumu kojim rešavamo neki konkretan problem. Često se koriste kao izvori podataka za obrasce i izveštaje.
Bazirani na SQL-u

3. SQL Structured Query Language
Strukturni upitni jezik za RBP
Razvio ga je IBM u okviru projekta System R
Danas je SQL ugrađen u sve vodeće SUBP
ANSI standard American National Standards Institute
Razvoj SQL-a traje i danas
Predavanja

4. SQL
Svaki programski jezik obuhvata podatke i manipulacije nad tim podacima
SQL-jezik:
Objekti manipulacije su relacije
Rezultati manipulacija su relacije
Terminologija:
relacija  tabela
n-torka  red (vrsta)
Vrednosti u n-torkama za jedan atribut  kolona
SQL se zasniva na relacionom računu n-torki
Predavanja

5. SQL SQL sadrži naredbe za:
definisanje relacija (shema)
ažuriranje podataka (unos, izmena, brisanje)
postavljanje upita
sortiranje i formatiranje ispisa
aritmetičke operacije nad podacima
definisanje pogleda (view)
kontrolu sigurnosti
itd....
SQL podržava 3 osnovne funkcije BP: definicije, manipulacije i kontrolu
Predavanja

6. SQL - sintaksa - select prezime from osoba where ime = ‘Marko’;
SQL ne pravi razliku između velikih i malih slova (case insensitive). Sledeće dve naredbe su jednake:
select prezime from osoba where ime = ‘Marko’;
SELECT prezime FROM osoba WHERE ime = ‘Marko’;
Komentari:
-- ovo je komentar
/* ovo je komentar koji se proteže u više redova */
Za nazive (imena) se ne smeju koristiti rezervisane reči
Predavanja

7. SQL - sintaksa - SELECT * FROM student WHERE brind ≤ 100;
Separator naredbi: naredba1; naredba2;
FORMAT naredbi: Sledeće naredbe su ispravno napisane
SELECT * FROM student WHERE brind ≤ 100;
SELECT * FROM student WHERE brind ≤ 100;
SELECT * FROM student WHERE BrInd ≤ 100;
Predavanja

8. UPIT - SELECT - Koje podatke tražimo kao rezultat,
Najznačajnija i najčešće korišćena SQL naredba za manipulaciju podacima
Kod svakog upita zadajemo (u principu):
Koje podatke tražimo kao rezultat,
Iz kojih tabela to tražimo,
Koji uslov treba da zadovolje podaci, da bi bili uključeni u rezultat
U kom redosledu želimo prikaz podataka
Predavanja

9. Prost upit nad jednom tabelom
Podrazumeva se naredba upita SELECT, nad jednom tabelom
Kao rezultat daje niz redova (ili jedan ili nijedan) koji zadovoljavaju eventualno zadati uslov
SELECT lista – podrazumeva se specifikacija podataka u rezultatu upita
Specifikacija – zadata jednim ili sa više izraza odvojenih zarezima (R-lista)
Predavanja

10. Prost upit nad jednom tabelom
Sintaksa
SELECT * {[ALL  DISTINCT] R-Lista} FROM ImeTabele [WHERE R-Predikat] [ORDER BY ImeKolone [DESC] {, ImeKolone [DESC]} …];
* - Specijalni slučaj R-liste, kada u rezultat želimo da uključimo sve kolone tabele
ALL – iz rezultata ne uklanja istovetne redove, DISTINCT – suprotno. Podrazumeva se ALL.
R-Lista se zadaje kao jedan ili više R-Izraza, pored naziva kolone javljaju se i konstante
Predavanja

11. Prost upit nad jednom tabelom
Klauzula FROM (“odakle”), specificira se ImeTabele. To je ime osnovne tabele. Ovo je obavezna klauzula.
R_Predikat , uslov prikazivanja rezultata,
to je logički izraz izračunljiv nad svakim pojedinim redom tabele.
Rezultat upita se dobija samo za one vrednosti R_Predikata koje daju istinitosnu vrednost.
Najčešće je to relacioni izraz (>,<,=,…) sa kolonama, a sa desne strane može se javiti i konstanta
ORDER BY – daje željeni redosled prikaza rezultata. Podrazumeva se rastući redosled (ASC). U suprotnom se navodi DESC uz odgovarajuću kolonu. Uvek je poslednja klauzula u SELECT bloku.
Predavanja

12. Prost upit nad jednom tabelom
Najjednostavniji mogući SQL upit je u formi: SELECT * FROM ImeTabele;
Ova naredba prikazuje sve redove tabele čije je ime navedeno iza FROM klauzule
U svakom redu prikazuju se vrednosti svih kolona, onim redom kako je to zapisano u datoteci
Kod upita se obično traži prikaz samo određenih kolona, ili prikaz svih kolona u redosledu koji je drugačije određen.
Predavanja

13. Prost upit nad jednom tabelom
Upit za prikaz cele tabele u željenom redosledu SELECT * FROM Student ORDER BY Ime;
Student
BrInd
Ime
Prezime 1
Marko
Marković 2
Petar
Petrović 3
Aleksa
Perić
BrInd
Ime
Prezime 3
Aleksa
Perić 1
Marko
Marković 2
Petar
Petrović
SELECT
Predavanja

14. Prost upit nad jednom tabelom
Upit za prikaz samo jedne kolone iz tabele i bez eliminacije duplikata SELECT Fakultet FROM Student;
Student
BrInd
Ime
Prezime
Fakultet 1
Marko
Marković
PFB 2
Petar
Petrović
FIM 3
Aleksa
Perić 4
Marić
FTHM 5
Lazić 6
Jovan
Fakultet
PFB
FIM
FTHM
SELECT
Predavanja

15. Prost upit nad jednom tabelom
Upit za prikaz samo jedne kolone iz tabele i sa eliminacijom duplikata : SELECT DISTINCT Fakultet FROM Student ;
Student
BrInd
Ime
Prezime
Fakultet 1
Marko
Marković
PFB 2
Petar
Petrović
FIM 3
Aleksa
Perić 4
Marić
FTHM 5
Lazić 6
Jovan
Fakultet
PFB
FIM
FTHM
SELECT
Predavanja

16. Prost upit nad jednom tabelom
Upit za prikaz samo jedne kolone iz tabele i sa eliminacijom duplikata , a u željenom redosledu: SELECT DISTINCT Fakultet FROM Student ORDER BY Fakultet ;
Student
BrInd
Ime
Prezime
Fakultet 1
Marko
Marković
PFB 2
Petar
Petrović
FIM 3
Aleksa
Perić 4
Marić
FTHM 5
Lazić 6
Jovan
Fakultet
FIM
FTHM
PFB
SELECT
Predavanja

17. Prost upit nad jednom tabelom
Upit za prikaz više kolona sa zadavanjem uslova: SELECT BrInd, Ime, Prezime FROM Student WHERE Fakultet=‘FIM’;
Student
BrInd
Ime
Prezime
Fakultet 1
Marko
Marković
PFB 2
Petar
Petrović
FIM 3
Aleksa
Perić 4
Marić
FTHM 5
Lazić 6
Jovan
BrInd
Ime
Prezime 2
Petar
Petrović 3
Aleksa
Perić
SELECT
Predavanja

18. Prost upit nad jednom tabelom
Upit za prikaz dve kolone sa zadavanjem uslova, a u željenom redosledu: SELECT BrInd, Ime, Prezime FROM Student WHERE Fakultet=‘FIM’ ORDER BY Ime;
Student
BrInd
Ime
Prezime
Fakultet 1
Marko
Marković
PFB 2
Petar
Petrović
FIM 3
Aleksa
Perić 4
Marić
FTHM 5
Lazić 6
Jovan
BrInd
Ime
Prezime 3
Aleksa
Perić 2
Petar
Petrović
SELECT
Predavanja

19. Prost upit nad jednom tabelom sa izvedenim rezultatom
Upit za prikaz ukupnog broja studenata (odgovara broju redova u tabeli Student) SELECT COUNT(*) FROM Student ;
Student
BrInd
Ime
Prezime
Fakultet 1
Marko
Marković
PFB 2
Petar
Petrović
FIM 3
Aleksa
Perić 4
Marić
FTHM 5
Lazić 6
Jovan
SELECT 6
Predavanja

20. Prost upit nad jednom tabelom sa izvedenim rezultatom
Upit za prikaz broja fakulteta na koje su upisani studenati (odgovara broju različitih vrednosti kolone Fakultet u tabeli Student) SELECT COUNT(DISTINCT Fakultet) FROM Student ;
Student
BrInd
Ime
Prezime
Fakultet 1
Marko
Marković
PFB 2
Petar
Petrović
FIM 3
Aleksa
Perić 4
Marić
FTHM 5
Lazić 6
Jovan
SELECT 3
Predavanja

21. Prost upit nad jednom tabelom sa izvedenim rezultatom
Upit za prikaz broja studenata koji su upisali FTHM SELECT COUNT(*) FROM Student WHERE Fakultet=‘FTHM’;
Student
BrInd
Ime
Prezime
Fakultet 1
Marko
Marković
PFB 2
Petar
Petrović
FIM 3
Aleksa
Perić 4
Marić
FTHM 5
Lazić 6
Jovan
SELECT 1
Predavanja

22. Prost upit nad jednom tabelom sa izvedenim rezultatom
Upit za prikaz sume cena svih proizvoda: SELECT SUM(Cena) FROM Racun;
Racun
SifP
NazivP
Kolicina
Cena
005 P1 1
1800,00
010 P2 6
300,00
020 P3 5
250,00
001 2
1100,00
003 4
600,00
011 3
700,00
SELECT
Predavanja

23. Prost upit nad jednom tabelom sa izvedenim rezultatom
Upit za prikaz minimalne i maksimalne cene iz računa: SELECT MIN(Cena), MAX(Cena) FROM Racun;
Racun
SifP
NazivP
Kolicina
Cena
005 P1 1
1800,00
010 P2 6
300,00
020 P3 5
250,00
001 2
1100,00
003 4
600,00
011 3
700,00
SELECT
Predavanja

24. Prost upit nad jednom tabelom sa izvedenim rezultatom
Upit za prikaz sume i proseka cena za proizvod P1: SELECT SUM(Cena), AVG(Cena) FROM Racun WHERE NazivP= ‘P1’;
Primedba: rezultat AVG funkcije preuzima tip podataka od argumenta (tip kolone)
Racun
SifP
NazivP
Kolicina
Cena
005 P1 1
1800,00
010 P2 6
300,00
020 P3 5
250,00
001 2
1100,00
003 4
600,00
011 3
700,00
SELECT
Predavanja

25. Klauzula GROUP BY (grupisanje slogova na osnovu nekog kriterijuma)
Prikazi najmanju,najvecu,srednju platu i broj zaposlenih po odeljenjima: SELECT MIN(plata) AS najmanja, MAX(plata) AS najveca, ROUND(AVG(plata),2) AS srednja, COUNT(*) AS broj, brod$
FROM RADNIK
GROUP BY brod$;

26. Klauzula HAVING (uslovi u okviru grupa)
Prikaži koje poslove obavlja više od 1 radnika unutar svakog odeljenja: SELECT brod$, posao, count(*) AS broj zaposlenih FROM radnik
GROUP BY brod$, posao
HAVING count(*)>1;

27. Upiti nad više tabela ImeTabele.ImeKolone
Za kolone koje se nalaze u više tabele obavezno je navođenje
ImeTabele.ImeKolone
Predavanja

28. Upiti nad više tabela
Primeri: Upit koji daje nazive naslova i nazive njihovih oblasti (spajaju se tabele Naslov i Oblast po uslovu jednakosti kolona SifO) SELECT N.Naziv, O.Naziv FROM Naslov N, Oblast O WHERE N.SifO=O.SifO ORDER BY N.Naziv ;
Predavanja

29. Klauzule WHERE i HAVING
Predikati – to su relacioni izrazi, koji se mogu kombinovati
Predikati: prosti i složeni
Prost predikat: elementarni logički izraz izračunljiv nad svakim redom neke tabele
Složen predikat: formira se od prostih, primenom logičkih operatora AND, OR i NOT
Forme prostih predikata: Izraz1 {<|<=|=|<>|>=|>} Izraz2 ispituje da li su vrednosti navedenih izraza u zadatom odnosu
Predavanja

30. Klauzule WHERE i HAVING
Izraz [NOT] BETWEEN Izraz1 AND Izraz2 ispituje da li je (ili nije) vrednost izraza u zadatim granicama.
Kolona IS [NOT] NULL ispituje da li je (ili nije) vrednost kolone NULL
Dva specijalna znaka (džokeri):
‘?’ bilo koji znak, ‘*’ bilo koji broj znakova
Predavanja

31. Klauzule WHERE i HAVING
Upit koji daje nazive svih naslova u kojima se nalazi reč “jezik” SELECT Naziv FROM Naslov WHERE Naziv LIKE ‘*jezik*’;
Predavanja

32. Klauzule WHERE i HAVING
Upit koji daje šifre knjiga koje odgovaraju naslovima šifara “RBP0” i “RK00” SELECT SifK FROM Knjiga WHERE SifN IN (‘RBP0’,’RK00’);
Upit koji daje šifre naslova za sve knjige osim za one sa šiframa ‘001’, ‘002’, ‘003’ SELECT DISTINCT SifN FROM Knjiga WHERE SifK <> ALL (‘001’,’002’, ‘003’);
Predavanja

33. Upiti sa podupitima (ugnježdeni upiti)
Definicija podupita:
SELECT naredba koja se nalazi u sklopu WHERE i HAVING klauzula
Predavanja

34. Upiti sa podupitima (ugnježdeni upiti)
Izlistati spisak imena zaposlenih koji rade na Dorcolu.
SELECT RADNIK.ime, RADNIK.[brod$]
FROM RADNIK
WHERE RADNIK.brod$=(SELECT odeljenje.brod#
FROM ODELJENJE
WHERE mesto='Dorcol');
Predavanja

35. SQL naredbe ažuriranja
Deo SQL jezika kojim se vrši izmena u tabelama čine tri naredbe:
INSERT: naredba za unošenje novih redova u tabelu
UPDATE: naredba za izmene redova u tabeli
DELETE: naredba za uklanjanje redova iz tabele
Naredbe ažuriranja se uvek odnose na jednu tabelu
Predavanja 35

36. INSERT u koju tabelu ubacujemo, za koje kolone dajemo vrednosti,
Uz ovu naredbu mora se navesti:
u koju tabelu ubacujemo,
za koje kolone dajemo vrednosti,
vrednosti koje ubacujemo.
Sintaksa naredbe: INSERT INTO ImeTabele (ListaKolona) VALUES (ListaKonstanti);
Ako nije navedena ListaKolona iza ImeTabele ubacuju se vrednosti za sve kolone
Predavanja 36

37. UPDATE u kojoj tabeli se vrše izmene,
Uz ovu naredbu mora se navesti:
u kojoj tabeli se vrše izmene,
za koje kolone u redu menjamo vrednosti,
pod kojim uslovima menjamo vrednosti.
Sintaksa naredbe UPDATE koja sadrži sve navedene elemente: UPDATE ImeTabele SET atribut1=vrednost1, atribut2=vrednost2,
WHERE lista uslova;
Predavanja 37

38. DELETE iz koje tabele se vrši uklanjanje,
Uz ovu naredbu mora se navesti:
iz koje tabele se vrši uklanjanje,
pod kojim uslovima se uklanja neki red.
Sintaksa naredbe: DELETE FROM ImeTabele WHERE lista uslova
Predavanja 38