1. Kthimi mbi aktivet (Return on Assets – ROA), Kthimi mbi kapitalin (Return on Equity – ROE), Raportet e Leves
Dr. Gani Asllani

2. Kthimi në kapital e vet (ROE)
Kthimi në kapital (ROE) është e ardhura neto e ndarë pë kapitalin e pronarëve. Ajo mat të ardhurën neto në raport me shumën e investuar nga pronarët në kompani. Kthimi mbi kapitalin e vet mat kthimin e aksionereve te zakonshem.

3. (Kthimi në kapital -ROE)
Te ardhurat neto
= = = 0.156
Kapitali i vet

4. Kthimi mbi aktivet e gjithsej (ROA) ose kthimi mbi investimet (ROI)
Investitorët dhe analistët financiar shfrytëzojnë ROI për të krahasuar aftësitë e kompanive.

5. Kthimi nga investimet ose kthimi nga aktivet tregojne nivelin e financimit nga aktivet totale.
Ajo mund të shfrytëzohet për të krahasuar një kompani me një tjetër ose për të krahasuar performancen e një kompanie në një periudhe me nje periudhe tjeter.

6. ROA ose ROI 2004 2003 Te ardhurat neto 5.636 3.546
Te ardhurat neto
= = = 0.078
Aktivet gjithsej

7. Kthimi në kapital për Mom’s Cookie Company
Shembull
Kthimi në kapital për Mom’s Cookie Company
(Në mijë) Viti Viti 2 Viti 3
E ardhura neto
Kapitali i pronarëve 4,200 4,240 4,288
Kthimi në kapital 3.3% 7.3% 11.9%
Aksionarët do të fitojnë 3.3 cent për cdo dollarë të investuar.
Aksionarët do të fitojnë 7.3 cent për cdo dollar të investuar.

8. Treguesit e obligimeve (borxheve)
Borxhi ose treguesit i përdormi të levave (Eng. Leverage ratios) tregojnë strukturën e kapitalit dhe mënyrat në të cilat kompania financon asetet e saj.
Ata përfaqësojnë një lloj mase të nivelit të rrezikut te investimeve ne kompaninë, gjegjësisht përcaktojnë shkallen e shfrytëzimit e mjeteve financiare te huazuara.
Kompanitë me një shumë më të larta te niveli te borxhit humbin fleksibilitetin financiar, mund të ketë probleme ne gjetjen e investitorëve të ri, dhe përballen me rrezikun e falimentimit.
Megjithatë, nëse borxhi është nen kontroll dhe vazhdimisht përcjellët me kohe, dhe mjetet e huazuar shfrytëzohen ne mënyrë te duhur borxhi mund me rezultua me rritjen e investimeve te kthyera.
Treguesit më i zakonshëm që përdoret të borxhit janë:
Raporti i borxhit (obligimeve)
Borxhi afatgjate ndaj kapitailzimit gjithsej
Koeficienti i financimit vetanak
Mbulimi i interesave
Mbulimi i shpenzimeve fikse

9. Raporti i obligimeve (detyrimeve)
Koeficienti i obligimeve (eng. Debt ratio, leverage ratio) tregon se deri ne çfarë mase ndërmarrja i shfrytëzon borxhet si forme e financimit, gjerësisht sa është përqindja e pasurisë e siguruar nga huamarrja.
Sa me i madh te jete raporti ne mes borxhit dhe pasurisë, me i madhe është rreziku financiar, e sa me i ulet te jete, rreziku financiar është me i ulët.
Obligimet e përgjithshme
Koeficienti i obligimeve =
Pasuria e përgjithshme

10. Raporti i borxhit 2004 2003 Detyrimet gjithsej 29.616 22.826
Detyrimet gjithsej
= = = 0.501
Aktivet gjithsej

11. Borxhi afatgjate ndaj kapitalizimt gjithsej Raporti i borxhit afatgjate ndaj kapitalizimit total paraqet shkallen ne te cilen borxhi afatgjate perdoret per financimin total te shoqerise.
Borxhi afatgjate
= = = 31
Borxh.afagj.+ kap.i vet

12. Rapoti i financimet vetanak
Raporti i financimit vetanak tregon se sa pasuria (asetet) janë financuara nga kapitalit vetanak.
Raporti i borxhit ndaj kapitalit vetanak mate rrezikun e struktures se shoqerise.
Rapoti i financimit vetanak llogaritet me formulën e mëposhtme.
Detyrimet gjithsej / Kapitali i vet

13. Borxhi ndaj kapitalit te vet
Detyrimet gjithsej
= = 1.07 here = 1.0 here
Kapitali i vet

14. Mbuli i Interesave- ka te bej me kohen e permbushjes se obligimeve te interesve vjetore
Fitimi operativ (EBIT)
= = 7.4 here = 5.2 here
Shpenzimet e Interesave

15. Mbuli i shpenzimve fikse gjithashtu ka te bej me kohen e permbushjes se obligimeve te shpenzimve fikse
Fit. operativ + pag. qirasë
= = 2.1 herë = 2 herë
Shp. e Inter. + pag. qirasë

16. Efektet e leverazhit financiar
Këta koeficient shfrytëzohen më së shpeshti për matjen e strukturës së kapitalit.

17. Leva financiare
Leva financiare (FL) është përdorimi i borxhit për të rritur kthimin mbi ekuitetin e një kompanie.
p.sh.: supozojmë se X dhe Y themeluan dhe investuan në asete (pasuri) në vlerë prej
Bilanci do duket kështu:
Pasuria = Detyrimet Ekuiteti =

18. Kthimi në kapital = Kthimi në aktive x Lev. Financiar
Efektet e leverazhit financiar
Kthimi në kapital = Kthimi në aktive x Lev. Financiar
ROE
ROA FL = x
E ardhu neto
Kapitali i pronarëve =
E ardh neto
Totali i aktivit x
Kapitali i pronarëve

19. Efektet e leverazhit financiar
Supozoni Mom’s Cookie Company shfrytëzon borxh jo afatgjatë në vitin e parë.
ROE = ROA x FL
140
4,200 =
5,000 x
3.3 = x

20. Nëse shekulli mund ta dyfishojë fitimin operativ nga euro në euro kthimi mbi kpitalin neto do të rritet me shumë se dy herë, nga 15 % ne 34%
Fitimi operativ
80,000
Shpenz. interesit
15,000
Fitimi para tatimit
65,000
Shpenz. e tatimit
26,000
Fitimi neto
34,000
Kthimi mbi kapitalin neto
34000/100000= 34%
Rritja në kthimin mbi kapitalin e vet rezulton nga leva financiare. Leva ka dy anë. Nëse fitimi operativ përgjysmohet nga euro në euro, kthimi mbi kpitalin e vet do të ulet më shumë se 2 herë, nga 15% ne 3%.
Fitimi operativ
20,000
Shpenz.interesit
15,000
Fitimi para tatimit
5,000
Shpenz. E tatimit
2,000
Fitimi neto
3000
Kthimi mbi kapitalin neto
3000/1000=3%

21. Shembull: Shoqëria shekulli ka 100
Shembull: Shoqëria shekulli ka euro mjete totale dhe struktura e kapitalit të shoqëise perbehet nga 50% borxh dhe 50% kapital neto.
Borxhi
100,000
Kapitali neto
Aktivet gjithsej
200,000
Kostoja e borxhit
15 %
Norma mestare e tatimit
45 %
Në qoftë se shekulli ka euro fitim operativ, të ardhurat e aksionarëve sipas treguesit të raportit të kthimit mbi kapitalin e vet do të jenë 15%.
Fitimi operativ
40,000
Shpenz.interesit
15,000
Fitimi para tatimit
25,000
Shpenz. e tatimit
10,000
Fitimi neto
Kthimi mbi kapitailin
15000/100000=15%

22. Nëse shekulli mund ta dyfishojë fitimin operativ nga euro në euro kthimi mbi kpitalin neto do të rritet me shumë se dy herë, nga 15 % ne 34%
Fitimi operativ
80,000
Shpenz. interesit
15,000
Fitimi para tatimit
65,000
Shpenz. e tatimit
26,000
Fitimi neto
34,000
Kthimi mbi kapitalin neto
34000/100000= 34%
Rritja në kthimin mbi kapitalin e vet rezulton nga leva financiare. Leva ka dy anë. Nëse fitimi operativ përgjysmohet nga euro në euro, kthimi mbi kpitalin e vet do të ulet më shumë se 2 herë, nga 15% ne 3%.
Fitimi operativ
20,000
Shpenz.interesit
15,000
Fitimi para tatimit
5,000
Shpenz. E tatimit
2,000
Fitimi neto
3000
Kthimi mbi kapitalin neto
3000/1000=3%

23. Detyre shtepie 1

24. Shembull: Shoqëria shekulli ka 100
Shembull: Shoqëria shekulli ka euro mjete totale dhe struktura e kapitalit të shoqëise perbehet nga 50% borxh dhe 50% kapital neto.
Borxhi
100,000
Kapitali neto
Aktivet gjithsej
200,000
Kostoja e borxhit
5 %
Norma mestare e tatimit
40 %
Në qoftë se shekulli ka euro fitim operativ, sa do te jene të ardhurat e aksionarëve sipas treguesit të raportit të kthimit mbi kapitalin e vet ?.
Fitimi operativ
40,000
Shpenz.interesit
Fitimi para tatimit
Shpenz. e tatimit
Fitimi neto
Kthimi mbi kapitailin

25. Nëse shekulli mund ta dyfishojë fitimin operativ nga euro në euro sa do te rritet kthimi mbi kpitalin neto ?
Fitimi operativ
80,000
Shpenz. interesit
Fitimi para tatimit
Shpenz. e tatimit
Fitimi neto
Kthimi mbi kapitalin neto
Rritja në kthimin mbi kapitalin e vet rezulton nga leva financiare. Leva ka dy anë. Nëse fitimi operativ përgjysmohet nga euro në euro, sa do te jete kthimi mbi kpitalin e vet ?
Fitimi operativ
20,000
Shpenz.interesit
Fitimi para tatimit
Shpenz. E tatimit
Fitimi neto
Kthimi mbi kapitalin neto

26. Detyra 2

27. Çfarë është efekti i leverigjit financiare nëse ?
ROE = ROA x FL
120
4,100 =
130
5,100 x ?
? = ? x ?

28. Detyra 3 Sa është shkalla e mbulimit të interesave nëse:
Fitimi operativ = euro
Ndërsa intersat vjetore = euro