1. © 2007 Thomson South-Western

2. Độc quyền
Nếu DN CTHH là những người chấp nhận giá thì DN độc quyền là người quyết định giá.
Một doanh nghiệp là độc quyền nếu . . .
Nó là người bán duy nhất sản phẩm
Sản phẩm của nó không có sản phẩm thay thế tốt.

3. Vì sao có độc quyền
Nguyên nhân căn bản của độc quyền là rào cản vào ngành.

4. WHY MONOPOLIES ARISE Có 3 nguồn tạo ra rào cản:
Quyền sở hửu nguồn lực then chốt.
Chính phủ giao quyền lực độc quyền cho 1 DN.
Cơ cấu chi phí sản xuất khiến một doanh nghiệp sản xuất có hiệu quả hơn là nhiều DN cùng sản xuất.

5. Độc quyền nhờ sở hửu nguồn lực
Mặc dầu độc quyền sở hửu nguồn lực là một lý do có thể dẫn đến độc quyền nhưng đây là lý do rất hiếm trong thực tế.

6. Độc quyền do chính phủ
Chính phủ có thể hạn chế cạnh tranh bằng việc giao quyền kinh doanh cho một doanh nghiệp duy nhất.
Quyền sở hửu phát minh sáng chế và bản quyền là những nguyên nhân phổ biến của độc quyền

7. Độc quyền tự nhiên
Một ngành là độc quyền tự nhiên khi một doanh nghiệp có thể đáp ứng toàn bộ nhu cầu của thị trường với chi phí thấp hơn.
Độc quyền tự nhiên xuất hiện khi tồn tại quy mô kinh tế trong ngành.

8. Hình 1 Quy mô kinh tế là một nguyên nhân của độc quyền
Cost
Average
total
cost
Quantity of Output

9. Độc quyền và cạnh tranh DN Độc quyền DN Cạnh tranh
Là nhà sản xuất duy nhất
Đối diện với đường cầu thị trường dốc xuống
Là người quyết định giá
Có thể giảm giá để tăng lượng bán ra
DN Cạnh tranh
Là một trong nhiều nhà sản xuất
Đối diện với đường cầu nằm ngang tại mức giá thị trường
Là người chấp nhận giá
Có thể bán mọi mức sản lượng với cùng một giá

10. Hình 2 Đường cầu DN cạnh tranh và DN độc quyền
(a) Đường cầu DN cạnh tranh ’
(b)Đường cầu DN độc quyền ’
Price
Price
Demand
Demand
Quantity of Output
Quantity of Output
Since a monopoly is the sole producer in its market, it faces the market demand curve.

11. Doanh thu của DN độc quyền
Tổng doanh thu
P  Q = TR
Doanh thu trung bình
TR/Q = AR = P
Doanh thu biên
∆TR/∆ Q = MR

12. Bảng 1 Doanh thu của DN độc quyền

13. Doanh thu biên của DN độc quyền
Doanh thu biên của DN độc quyền luôn nhỏ hơn mức giá bán mà nó xác định.
Đường cầu đốc xuống.
Khi DN độc quyền giảm giá để bán thêm 1 đơn vị sản lượng, giá của các đơn vị sản lượng trước đó cũng phải giảm.
Khi DN tăng lượng bán, có 2 tác dụng xảy ra:
Tác dụng sản lượng – Sản lượng lớn hơn
Tác dụng giá cả – Giá thấp hơn

14. Hình 3 Dường cầu và doanh thu biên của DN độc quyền
Price
If a monopoly wants to sell more, it must lower price.
$11 10
Price falls for ALL units sold. 9 8
This is why MR is < P. 7 6 5 4 3
Demand
(average
revenue) 2
Marginal
revenue 1 –1 1 2 3 4 5 6 7 8
Quantity of Water –2 –3 –4

15. Tối đa hóa lợi nhuận
DN độc quyền tối đ hóa lợi nhuận tại điểm doanh thu biên bằng chi phí biên (MR=MC).
Sau đó dùng đường cầu để xác định mức giá mà người tiêu dùng sẵn lòng mua hết sản lượng được sản xuất.

16. Hình 4 Tối đa hóa lợi nhuận của DN độc quyền
Costs and
and then the demand
curve shows the price
consistent with this quantity.
Revenue
1. The intersection of the
marginal-revenue curve
and the marginal-cost
curve determines the
profit-maximizing
quantity . . .
Demand
Monopoly
price
QMAX B
Average total cost A
Marginal
cost
Marginal revenue Q Q
Quantity

17. Tồi đa hóa lợi nhuận: so sánh cạnh tranh và độc quyền
Với DN cạnh tranh, mức giá bằng chi phí biên.
P = MR = MC
Với DN độc quyền, mức giá cao hơn chi phí biên.
P > MR = MC
Nên nhớ, mọi doanh nghiệp đều chọn: MR = MC.

18. Lợi nhuận bằng tổng doanh thu trừ tổng chi phí.
Lợi nhuận của độc quyền
Lợi nhuận bằng tổng doanh thu trừ tổng chi phí.
Lợi nhuận = TR – TC
Lợi nhuận = (TR/Q – TC/Q)  Q
Lợi nhuận = (P – ATC)  Q

19. Hình 5 Lợi nhuận của độc quyền
Costs and
Revenue
Marginal cost
Monopoly
price
QMAX B C E D
Monopoly
profit
Average total cost
Average
total
cost
Demand
Marginal revenue
Quantity

20. Hình 6 Thị trường thuốc chữa bệnh
Costs and
Revenue
Price
during
patent life
Monopoly
quantity
Price after
patent
expires
Marginal
cost
Competitive
quantity
Marginal
Demand
revenue
Quantity

21. Chi phí phúc lợi của độc quyền
Khác với DN cạnh tranh, DN độc quyền định mức giá cao hơn chi phí biên.
Từ quan điểm của người tiêu dùng, mức giá cao này khiến độc quyền không được ưa chuộng.
Tuy nhiên, từ quan điểm của DN, độc quyền là cần thiết để có lợi nhuận cao.

22. Hình 7 Sản lượng hiệu quả của thị trường
Price
Marginal cost
Demand
(value to buyers)
Value to
buyers
Cost to
monopolist
Efficient
quantity
Cost to
monopolist
Value to
buyers
Quantity
Value to buyers
is greater than
cost to seller.
Value to buyers
is less than
cost to seller.

23. Tổn thất vô ích
Vì DN độc quyền định giá cao hơn chi phí biên, nó tạo 1 khoảng cách giữa mức giá sẵn lòng trả của người tiêu dùng và chi phí biên của doanh nghiệp.
Khoảng cách này khiến sản lượng giảm xuống dưới mức sản lượng hiệu quả.

24. Hình 8 Kém hiệu quả của độc quyền
Price
Marginal
revenue
Demand
Marginal cost
Deadweight
loss
Monopoly
price
quantity
Efficient
quantity
Quantity

25. The Monopoly’s Profit: A Social Cost?
Tổn thất vô ích do độc quyền cũng tương tự như tổn thất vô ích do thuế.
Sự khác biệt duy nhất là tổng thu thuế vào tay chính phủ còn lợi nhuận lại thuộc về nhà độc quyền.

26. Chính sách công đối với độc quyền
Giải pháp cho chính phủ đối với độc quyền có thể là 1 trong 4 cách sau:.
Tạo ra nhiều cạnh tranh hơn cho ngành độc quyền.
Kiểm soát hành vi độc quyền.
Quốc hửu hóa ngành độc quyền.
Không làm gì cả.

27. Thúc đẩy cạnh tranh bằng luật
Luật chống độc quyền hay luật cạnh tranh gồm những điều khoản giúp hạn chế năng lực độc quyền.
Các luật này cho phép chính phủ thúc đẩy cạnh tranh bằng nhiều cách.
Cho phép chính phủ ngăn cản việc sáp nhập.
Cho phép chính phủ chia tách các công ty.
Cho phép chính phủ ngăn cản các công ty thực thi các hành vi độc quyền.

28. Chính phủ có thể kiểm soát việc định giá của các DN độc quyền.
Kiểm soát độc quyền
Chính phủ có thể kiểm soát việc định giá của các DN độc quyền.
Phân phối nguồn lực sẽ hiệu quả nếu giá được xác định bằng với chi phí biên.
Trên thực tế, chính phủ thường để lại cho DN những khuyến khích về lợi ích khi giảm chi phí, điều này khiến giá thường được định cao hơn chi phí biên

29. Hình 9 Định giá theo chi phí biên đối với độc quyền tự nhiên
Price
Demand
If regulators set P = MC, the natural monopoly will lose money.
Average total cost
Average total
cost
Loss
Regulated
price
Marginal cost
Quantity

30. Quốc hửu hóa
Thay vì để khu vực tư vận hành các ngành độc quyền, chính phủ có thể quốc hửu hóa và vận hành các ngành độc quyền.

31. Không làm gì cả
Chính phủ có thể không can thiệp vào các ngành độc quyền mà tổn thất vô ích khá nhỏ so với những chi phí kiểm soát hay can thiệp.

32. Phân biệt giá
Phân biệt giá là việc bán hàng cho các đối tượng khác nhau với mức giá khác nhau, ngay cả khi chi phí để sản xuất sản phẩm là hoàn toàn như nhau.

33. Phân biệt giá là không thể trên các thị trường cạnh tranh.
Phận biệt giá là việc bán sản phẩm cho những người mua khác nhau với giá khác nhau.
Phân biệt giá là không thể trên các thị trường cạnh tranh.
Phân biệt giá hoàn hảo
Là tình huống mà nhà độc quyền biết chính xác mức giá sẵn lòng trả của mỗi người mua và bán cho họ theo đúng mức giá này.

34. 2 tác dụng quan trọng của phân biệt giá
Nó làm tăng lợi nhuận độc quyền.
Nó làm giảm tổn tất vô ích.

35. Hình 10 Phúc lợi khi có và không có phân biệt giá
(a) Độc quyền một giá
Price
Consumer
surplus
Deadweight
loss
Quantity sold
Monopoly
price
Profit
Marginal cost
Marginal
Demand
revenue
Quantity

36. Hình 10 Phúc lợi khi có và không có phân biệt giá
(b) Độc quyền phân biệt giá hoàn hảo
Price
Consumer surplus and deadweight loss have both been converted into profit.
Every consumer gets charged a different price -- the highest price they are willing to pay -- so in this special case, the demand curve is also MR!
Profit
Marginal cost
Quantity sold
Demand
Marginal revenue
Quantity

37. Các ví dụ về phân biệt giá
Vé xem film
Vé máy bay
Phiếu giảm giá
Trợ giúp tài chính
Chiết khấu theo số lượng