2. استادیار دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد
مراحل اجراي پژوهش
(نگارش پروپوزال(
ارائه دهنده:
دکتر محمود وکیلی
متخصص پزشکی اجتماعی
استادیار دانشکده پزشکی
دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد

3. مراحل تدوين پيش نويس يك طرح تحقيقاتي

4. پروپوزال پروپوزال چيست ؟ چرا بايد پروپوزال نوشت ؟
اجزاي يک پروپوزال کدامند؟

5. نقشه اي که با حرکت بر طبق آن در يک طرح تحقيقاتي به اهداف خود
منشور تحقيق
نقشه اي که با حرکت بر طبق آن در يک طرح تحقيقاتي به اهداف خود
مي رسيم را
منشور تحقيق Rsearch Protocol گويند .

6. 1- ليستي از تمام مراحل تحقيق و اقدامات لازم در جهت رسيدن به هدف پژوهش را فراهم مي آورد اولين قدم براي شروع يک طرح تحقيقاتي است در انسجام اهداف و فرضيات و روش کار به محقق کمک مي کند

7. 3- محقق را به سوي رفع نواقص و به خصوص خطاهاي تحقيق خود قبل از شروع پژوهش سوق مي دهد امکان برآورد هزينه ها و زمان لازم براي اجراي طرح را جهت سازمان حمايت کننده تحقيق فراهم مي نمايد

8. دلايل توجيهي تهيه طرح تحقيق:
1)تسهيل برنامه‌ريزي اجرايي تحقيق.
2)کسب حمايت ديگران.
3)آگاه کردن کساني که در تصويب طرح موثرند.

9. دلايل تسهيل برنامه‫ريزي اجرايي تحقيق
1)ترتيب زماني هر فعاليت را مشخص مي‫کند.
2)مشخص مي‫کند که چه فعاليتهايي در عرض يکديگر و به موازات هم بايد انجام پذيرد.
3)طرح باعث مي‫گردد که محقق تصويري کامل از مجموعه اقدامات و امور مربوط به پژوهش علمي را تهيه کند.
4)باعث مي‫شود تا فهرست کاملي از کليه نيازهاي بودجه‫اي، نيروي انساني، وسايل و امکانات که براي تحقيق لازم است فراهم شود.
5)از سرگرداني و بلاتکليفي در انجام بعضي از مراحل و امور مربوط به طرح جلوگيري به عمل مي‫آورد.

10. کسب حمايت ديگران:
محقق در هر نوع تحقيق نيازمند مساعدت و کمک افراد يا موسسات ديگر است. اين کمکها ممکن است مالي و بودجه‌اي يا صدور مجوز و مساعدتهاي گوناگون باشد.

11. آگاه کردن کساني که در تصويب طرح موثرند:
معمولا اکثر طرح‌هاي تحقيق نياز به تصويب و تائيد مقامات ذي‌صلاح دارد.مثلا طرح‌هاي کاربردي و عملي را موسسات بخش خصوصي و دولتي پيشنهاد مي‌کنند.

12. دلايل تصويب طرح‌هاي اساتيد و دانشجويان توسط مقامات ذي صلاح دانشگاه:
1)زيرا دانشگاه مي‌خواهد اعتبار و بودجه مورد نياز را تامين کند.
2)مي‌خواهد از سرمايه معنوي دانشگاه استفاده کند و اين طرح به نام دانشگاه انجام يا نتايج آن منتشر شود.
3)مي‌خواهد حاصل کار استاد را در سرنوشت استخدامي و ارتقاي مرتبه وي دخالت دهد.

13. بخشهاي مختلف پرسشنامه طرح تحقيقاتي
صفحه عنوان
قسمت اول ـ اطلاعات مربوط به مجري طرح و همكاران
قسمت دوم – اطلاعات مربوط به طرح پژوهشي
قسمت سوم ـ اطلاعات مربوط به روش اجراء طرح و انتخاب نمونه
قسمت چهارم ـ اطلاعات مربوط به هزينه‌ها ي طرح
قسمت پنجم : منابع و مآخذ

15. مشخصات مجري يا مجريان (اسامي مجريان به ترتيب حروف الفبا) :
رديفنام و نام خانوادگي مدرک تحصيلي رشته تحصيلي سمت محل اشتغال امضاء
مشخصات همکاران اصلي:
رديف نام و نام خانوادگي مدرک تحصيلي
رشته تحصيلي سمت محل اشتغال نوع همكاري امضاء

21. ه) روش­شناسي تحقيق: نوع مطالعه: جمعيت مورد مطالعه:
ه) روش­شناسي تحقيق:
نوع مطالعه:
جمعيت مورد مطالعه:
حجم نمونه مورد نياز:
روش انتخاب نمونه ها:
5- روشهاي جمع­آوري اطلاعات :
6- چگونگي تعيين اعتبار و روايي و سايل و ابزار جمع آوري اطلاعات :
7- روش­ها و آزمون­هاي آماري جهت تجزيه و تحليل اطلاعات:
و) ملاحظات اخلاقي:
ز) مشکلات و محدوديت­هاي پژوهش:

22. ح) برنامه­ريزي: 1- پيش بيني زمان لازم براي انجام کامل طرح:
جدول زماني مراحل اجرا و پيشرفت کار:

23. 2- نيروي انساني مورد نياز شامل مصاحبه­گر، راننده، تکنسين­هاي آزمايشگاهي و غيره:
نوع همکاري وضعيت شغلي تعداد نفرات ميزان ساعات همکاري ميزان حق الزحمه در ساعات ميزان کل حق الزحمه

24. - وسايل و مواد مورد نياز :
نام دستگاه يا موادتعداد و يا مقدار لازم مصرفي يا غير مصرفي قيمت واحدمحل تهيه قيمت کل

25. عناصر و ساختار طرح تحقيق:
10)روش تجزيه و تحليل اطلاعات.
11)زمان و طول اجراي مدت تحقيق.
12)مدير و عوامل اجرايي تحقيق.
13)هزينه‌هاي تحقيق.
14)ابزارها،وسايل و شرايط مورد نياز تحقيق.
15)مشکلات و تنگناهاي احتمالي تحقيق.
16)تعريف واژگان و اصطلاحات اختصاصي طرح.
17)فهرست منابع و ماخذ تحقيق.
18)ضمايم.
1)سوال اصلي تحقيق و بيان مسئله.
2)سوابق و ادبيات مربوط.
3)اهداف تحقيق.
4)فرضيه‌ها.
5)نوع تحقيق.
6)جامعه آماري.
7)حجم نمونه و روش نمونه‌گيري.
8)روش گردآوري اطلاعات.
9)ابزار گردآوري اطلاعات.

26. انسجام نوشته‌ها
صرف نظر از اين كه براي چه كسي مي‌نويسيد، سبك و سازمان نوشته بايد منسجم و يكدست باشد.
تغيير سبك در جاهايا فصول مختلف رساله به هر منظوري كه باشد، معمولاً خواننده را گيج مي‌كند و در نتيجه بايد از آن پرهيز كرد.
چنانچه گزارش يا رساله را به‌صورت سوم شخص و به سبكي رسمي نوشته‌ايد، تبديل ناگهاني آن به اول شخص وغير رسمي عاقلانه نخواهد بود.

27. راهنمايي‌هايي دربارة دستور و نشانه‌گذاري
سعي كنيد از جملات طولاني اجتناب ورزيد. جمله‌هاي بلند سبب مي‌شود كه فراموش كنيد چه مي‌خواهيد بگوييد، در حالي كه با يك رشته جمله‌هاي كوتاهتر و قوي مي‌توانيد بحث را با روشي بهتر پيش ببريد.
از پاراگراف هاي يك جمله‌اي بپرهيزيد. پاراگراف ها بايد شامل تعدادي جمله با يك موضوع باشند و سپس منتهي به پاراگراف بعدي شوند كه بحث را تغيير مي‌دهد.

28. راهنمايي‌هايي دربارة دستور و نشانه‌گذاري
در ابتداي جملات از كلمات ”ربطي“ مانند ”اما“، ”و“ يا ”زيرا“ استفاده نكنيد. اين كلمات به‌طور عادي بايد براي ربط بندهاي درون جمله به كار گرفته شوند.
نشانه‌گذاري معيار را ياد بگيريد و به‌طور كامل از آنها استفاده كنيد، شامل دو نقطه (:)، نقطه ويرگول (؛)، ويرگول (,) و نقطه (.).
علامت نقل‌قول (« ») و علامت نقل‌قول در نقل‌قول (’ ‘) را درست به كار ببريد.

29. در کليه مراحل نگارش پروپوزال مطالب را با ضمير شخصي"من"يا"ما" ننويسيد مثلاً "من در اين تحقيق به اين موضوع..."يا "ما سعي مي کنيم به اين سؤال که..."که نادرست مي باشد.
از به کار بردن کلمات واصطلاحات بسيار عاميانه واحساسي خودداري کنيد. بهتر است احساس تأسف يا احساس شعف وخوشحالي خودرا به صورت کلمات متأسفانه ، خوشبختانه يا بدبختانه منعکس نکنيد!

30. تهيه طرح اوليه يا طرح كلي تحقيق
شما ممكن است ايده هاي خوب و روشني در خصوص مفاهيم كليدي، مسائل و زمينه هاي مرتبط با تحقيق تان داشته باشيد. اما آيا تصوير روشني از كل پروژة تحقيق هم داريد؟

31. تهيه طرح اوليه يا طرح كلي تحقيق
موضوع تحقيق خودرا به زبان ساده و غير تخصصي و با استفاده از كلمات و اصطلاحات روزمره بيان كنيد.
محقق بايد بتواند آشناهاي نا آشنا و همچنين نا آشناهاي آشنا را به وضوح و روشني معرفي كند.

32. تهيه طرح اوليه يا طرح كلي تحقيق
سرفصل محتواي رساله يا پايان نامه يا گزارش تحقيق خودرا بنويسيد. اين نوشته بايد شامل كلية بخشها، فصول و عنوانهاي فرعي با همة جزئيات باشد.
اين كار كمك مي كند تا دريابيد كه طرح كلي يا پروپوزال شما تا چه حد واقع گرايانه تهيه شده است.

33. مراحل
تحقيق

34. مرحله اول
انتخاب
موضوع
نياز به
بازنگري منابع
طرح مسئله

35. مرحله دوم طراحي طرح فرضيات يا سوالات هدف گذاري نحوه اجراي تحقيق
متغيرها
جامعه مورد بررسي
روشهاي تحقيق
) تعداد نمونه و روش نمونه گيري(
ابزار و لوازم
مقياس سنجش
نحوه اجراي تحقيق

36. مرحله سوم اجراي طرح مطالعه آزمايشي مديريت-بودجه- زمانبندي
برنامه براي جمع آوري
داده ها
آمار تحليلي
آمار توصيفي

37. گزارش
طرح
مرحله چهارم
گزارش پاياني
مقاله
گزارش پيشرفت

38. مراحل اجراي يك تحقيق 1- انتخاب موضوع تحقيق
2- بيان مساله پيشينه تحقيق
4- تدوين اهداف، فرضيات، سؤالات
5- مشخص كردن متغيرها و مقياس سنجش آن ها
6- تعيين ابزار اندازه گيري
7- مشخص كردن جامعه مورد بررسي، نمونه و حجم نمونه

39. 8- انتخاب روش تحقيق
9- گردآوري داده ها
10- تنظيم و تلخيص داده ها( آمار توصيفي)
11- تحليل داده ها و نتيجه گيري( آمار استنباطي)
12- تدوين گزارش و انتشار يافته ها

40. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
معناي تحقيق
تحقيق در لغت به معنای درست و راست گردانيدن، پيدا کردن، يافتن يا جستجوی حقيقت آورده شده است
تعاريف بعمل آمده از تحقيق و پژوهش فراوانند
تحقيق به روش علمی را مجموعه مقررات و قواعدی دانسته اند که چگونگی جستجو برای يافتن حقايق مربوط به يک موضوع را نشان مي دهد
در جاي ديگر آنراحقيقت پژوهی ناميده اند
تحقيق، عملی منظم است که در نتيجه آن پاسخهائی برای سوالات مندرج در موضوع تحقيق بدست خواهد آمد
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

41. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
مساله
مسأله يا مشكل پديده‌اي است غيرعادي، كه در روند كار سيستم وجود دارد و چون اخلال و بي‌نظمي ايجاد مي‌كند سبب افت يا كاهش كمي و كيفي جريان كارها و بازده سيستم مي‌گردد
مسأله يا مشكل عبارت است از شكاف بين وضعيت موجود و آنچه بايد باشد .
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

42. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
مشكل
فاصله يا شكاف بين موقعيت واقعي وموقعيت فعلي
فاصله بين آنچه بايد باشد و آنچه هست
خواسته‌ها ونظرات افراد
نياز
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

43. Importance of Problem Definition
“The formulation of the problem is often more essential than its solution.”
Albert Einstein
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

44. منابعي كه مي توان اولويت پژوهش را پيدا كرد :
مطالعه آثار وتحقيقات ديگران
خواندن آثار ديگران و اشتباه آنها
مشاهده دقيق
كمك گرفتن از افراد صاحب نظر
بارش افكار(brain storming)
موسسات تخصصي كه بودجه براي تحقيق در اختيار افراد مي دهد .
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

45. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
ضوابط يك موضوع پژوهش خوب
الف) مناسب باشد :
-از نظر علمي از نظر بهداشتي و باليني
-از نظر توجه به پژوهشهاي آينده
ب) قابل اجرا باشد :
- تعداد شركت كنندگان (نمونه) كافي باشد -كارائي فني كافي باشد - از نظر زمان و هزينه قابل انجام باشد.
ج) مورد علاقه پژوهشگر باشد
د) دوباره كاري نباشد : مگر اينكه
- يافته هاي قبلي را تاييد يا رد كند -يافته هاي قبلي را توسعه دهد - يافته هاي جديد بدست دهد
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

46. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
معيارهاي اولويت مسأله عبارتند از :
مناسبت
اجتناب از دوباره کاري
ارتباط مستقيم
مقبوليت
اهميت زماني
توانايي (قابلیت اجرا)
با صرفه بودن(هزينه – فايده)
ملاحظات اخلاقی
اولويت بندي را مي توان به دو روش غيرساختاري ، ساختاري انجام داد.
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

47. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
تعيين اولويت مسائل
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

48. نكته: اسم يا عنوان پژوهش بيانگر هويت و محتواي آن است.
عنوان بايد داراي دو ويژگي باشد.
1- جامع باشد يعني بيانگر محتواي پژوهش باشد.
2- مختصر باشد.
بطور معمول و نه در همه تحقيق ها در نظر گرفتن سه نكته
در عنوان مي تواند مفيدباشد.
نكته:
1- چه چيزرا مي خواهيم بررسي كنيم .
2- درچه زماني
3- در كجا

49. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
عنوان
مهمترین و پرخواننده ترین قسمت پژوهش !
کوتاه وجامع و هدف تحقیق را به خواننده اعلام کند
WHAT
WHERE
WHEN
WHO
(HOW)
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

50. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
عنوان پژوهش :
هدف عنوان : بيان كننده محتوي پژوهش است.
ويژگيهاي عنوان :
در هنگام نوشتن عنوان بايد خصوصياتی را که برای يک عنوان خوب برشمرده می‌شوند در نظر گرفت. اين موارد عبارتند از:
1- كاملاً گويا، ساده و روشن و غیر گيج کننده باشد. از کلمات کوتاه، رسا و در حد امکان از يک زبان استفاده شود.
بررسي بيماري ايدز از طريق آگاهي زنان شهرستان الف در سال ... (مبهم)
بررسي آگاهي زنان شهرستان یزد از بيماري ايدز در سال ( روشن )
2- با حداقل تعداد كلمات نوشته شود. (15-8كلمه ، پرهیز از کلمات اضافه)
3- از اختصارات که ممکن است مخفف عبارات مختلفی باشند پرهيز شود.
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

51. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
ويژگيهاي عنوان :
4- در عنوان دقيقا" آنچه محقق بدنبال تعيين آن است بيان شود.
5- سعی شود دامنه تحقيق محدود در نظر گرفته شود.
6-از معادلهای مصطلح فارسی به جای کلمات لاتین استفاده شود.
7- به صورت استفهام و نفي استفاده نشود. (بلکه به صورت جمله مثبت و خبري )
8- بدون بار و جهت گيري باشد.
9- در تحقيقات توصيفی بيان مکان و زمان تحقيق در عنوان ضرورت دارد.
10- متناسب با طراحی و روش مطالعه تدوين شود.
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

52. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
آيا عنوان شما :
از نظر جمله بندي و گرامر صحيح است؟
روشن و واضح است؟
مقصود را مي‌رساند؟
فاقد كلمات اضافي است؟
به سئوالات چه خبر و چه كساني و چگونه و كجا و كي پاسخ مي دهد؟
بطوركلي هدف نهايي مطالعه را بيان مي دارد؟
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

53. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
آيا پاسخ شما به همه سئوالات فوق مثبت است ؟
اگر مثبت مي‌باشد مي‌توانيد مطمئن شويد كه عنوان شما مناسب است.
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

54. لازم است مانند يک مجسمه ساز ظاهر عنوان خود را مرتب کنيد.
کداميک از دوعنوان زيربهتر يا درست تر است؟
1ـ بررسي علل رواني ـ اجتماعي فرار دختران، دردختران فراري شهر تهران در سال1386!
2ـ آسيب شناسي رواني ـ اجتماعي فرار دختران در شهر تهران(1386).

55. انواع طراحي در علوم پزشكي
طراحي تحقيق
هدف تحقيق
A- EXISTING DATA
B- CROSS-SECTIONAL
تعيين وضعيت يك مشكل
طراحي مدل – فرمولاسيون – سنتز
A- CASE - CONTROL
B- COHORT
C-HISTORECAL COHORT
تعيين نقش / رابطه يك عامل
بابروز يك مشكل
A- BEFOR & AFTER TREATMENT
B- EXPERIMENTAL(CLINICAL TRIAL)
C – MATCHED CLINICAL TRIAL
D- CROSS OVER
E- SEQUENTIAL TRIAL
تعيين تاثير يك يا چند عامل
مداخله بريك مشكل
DIAGNOSTIC
تعيين قدرت يك ابزار در
تشخيص يك مشكل
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

56. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
الف – هدف تحقيق
تعيين وضعيت يك مشكل
1-آيا مشكل مطروحه وجود دارد؟
2 - اگر مشكل مطروحه وجود داردچقدر است ؟
3- اگر مشكل وجود دارد نزد چه كساني است ؟
بررسي شيوع ديابت دربالغين شهر یزد در سال 1390
بررسي حوادث عروقي مغز در مراجعين به بيمارستان شهيد صدوقی یزد طي سال هاي
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

57. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
نحوه تنظيم عنوان
در پژوهشهائي که وضعيت موجود بررسي مي شود:
چه چيزي؟
چه افرادي
چگونه؟
کجا؟
چه زماني؟
مثال: بررسي ميزان بروز زخم هاي فشاري در بيماران بستري در بخش.... بيمارستانهاي سال
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

58. رابطه A عامل ( Risk Factor ) با B نتيجه (Outcome )
ب - هدف تحقيق
تعيين نقش / رابطه يك عامل بابروز يك مشكل
رابطه A عامل ( Risk Factor ) با B نتيجه (Outcome )
بررسي رابطه مصرف قهوه با سرطان مثا نه
بررسي رابطه مصرف سيگار با سرطان ريه
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

59. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
مثال در مورد بر رسي رابطه يک عامل با پي آمد خاص
بر رسي رابطه بي حرکتي با زخم فشاري
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

60. تعيين تاثير يك يا چند عامل مداخله بريك مشكل اثر (X) Causeبر (y) Effect
ج - هدف تحقيق
تعيين تاثير يك يا چند عامل مداخله بريك مشكل
اثر (X) Causeبر (y) Effect
بررسي تاثير متوكلوپراميد بر سوء هاضمه بدون زخم
بررسي تاثير مترونيدازول بر ژيارديازيس
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

61. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
مثال در مورد اثر يک مداخله بر يک نتيجه خاص
بررسي تاثيرماساژ با روغنهاي معدني بر پيشگيري از زخم فشاري
بر رسی اثر آرامسازی بر شدت و تحمل درد
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

62. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
در عنوان کارآزمائی های بالینی تصادفی شده نیازی به ذکر مکان و زمان نیست.
مقایسه تاثیرهپارین با CPDTA1 بر پایداری کیسه‌های خون .
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

63. تعيين قدرت يك ابزار در تشخيص يك مشكل
د – هدف تحقيق
تعيين قدرت يك ابزار در تشخيص يك مشكل
بررسي قدرت تشخيص باليني فارنژيت استرپتوكوكي
بررسي قدرت كولپوسكوپي در تشخيص ضايعات پيش سرطاني سرويكس
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

64. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
مثال:
 شيوع و علل هيستركتومي در مراجعين به بيمارستان شهيد صدوقی يزد سال 1390
 ميزان آگاهي و نوع نگرش نسبت به پديده يائسگي در خانمهاي ساله مراجعه كننده به مراکز بهداشتی درمانی يزد سال 90
 بررسي رابطه سابقه خانوادگي مثبت حملات تشنجي با بروز تشنج تب در كودكان
 بررسي تأثير گلوكانتيم بر عوامل خوني در مبتلايان به ليشمانيوز جلدي
بررسی ارزش علامت بي اشتهايي در تشخيص آپانديسيت
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

65. بيان مسئله Problem Statement65

66. بيان مسئله تحقيق 1- تعريف موضوع تحقيق 2- اهميت موضوع تحقيق
1- تعريف موضوع تحقيق
2- اهميت موضوع تحقيق
3- نحوه برخورد با موضوع تحقيق در حال حاضر
4- دلايل انتخاب موضوع تحقيق (عوارض ناشى از تداوم وضع موجود ، وجود تناقضها و معرفى راه حل مشكل )
5- انتظار از نتيجه تحقيق (فوايد ناشى از اجراى طرح )
* در اين قسمت از منابع استفاده مي شود.

67. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
بيان مسئله (مقدمه)
حتي در مواري كه يك گزارش علمي براي افرادي در همان
رشته تخصصي نوشته مي‌شود بايستي ذهن ايشان را
براي قبول موضوع آماده ساخت. در واقع شما بايد
درموضع دفاع از خود و موضوع خود قرار بگيريد.
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

68. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
هدف بيان مسئله
توجيه معاونت پژوهشي
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

69. بيان مسئله (statement of problem)
هدف از بيان مسئله :
1- توجيه خود پژوهشگر از كاري كه مي‌خواهد انجام دهد.
2- توجيه ديگران
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

70. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
بيـان مسئلـه نوشتـه‌اي است تقـريباً يك صفحـه‌اي (700 – 500) كلمه كه توصيف كننده مشكل است.
اولين نوشتـه‌اي كه در موقع تصويب و در موقع انتشار نوشته مي شود.
نقطه كوري كه قرار است روشن شود را بيان مسئله بيان مي‌كند
توجيه كننده كار است.
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

71. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
بخش مهم يك تحقيق، بيان مسئله يا توصيف مشكل است .
ضمن توضيح زمينه تحقيق، منظور اين مطالعه و سئوال اصلي كه بايد به آن پاسخ داده شود را بيان مي‌كند.
انگيزه اصلي براي انجام مطالعه و زمينه فكري و ايده‌اي كه لزوم چنين مطالعه‌اي را تشكيل داده ذكر مي‌شود.
در واقع خواننده پس از پايان بيان مسئله بايد به اين نتيجه برسد كه اساس و پايه‌هاي تحقيق چه بوده و چرا و چگونه اين تحقيق انجام می‌شود.
دو سؤال مهم
1- آيا مشكل مطروحه به واقع وجود دارد؟
2- آيا با انجام اين تحقيق مشكل برطرف يا از شدت آن كم مي‌شود؟
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

72. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
محتوي
بيان مسئله
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

73. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
نقطه تاريكي است كه قرار است روشن شود.
(بيان مسئله بايد شامل موارد زير باشد)
1- تعريف مشكل (ماهيت مسئله)
2- اهميت مشكل (با تاكيد و ارائه آمارهاي موجود)
3- نحوه برخورد با مشكل، راه حلها و خدمات موجود
4- عوارض ناشي از تداوم اين مشكل
5- ارائه راه حل مشكل و يا عوامل موثر بر موضوع
6- تناقضات موجود (نظرات له و عليه كاري كه مي خواهيم انجام دهيم.)
7- در اين تحقيق مي خواهيم چه‌كار كنيم (توضيح بيشتري از عنوان)
8- فوايد ناشي از اجراي تحقيق
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

74. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
بيان مساله تحقيق
در بيان مسئله نكات زير آورده مي شود:
اطلاعات زمينه‌اي
توصيف دقيق مسأله:
نحوه بروز يا وقوع
وسعت و شدت
عوامل دخيل در بروز مسأله
نحوه برخورد فعلي با مشكل
فوايد پژوهش
چه نتايجي از حل مشكل انتظار مي رود
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

75. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
الف – اطلاعات زمينه‌اي
تعريف مشكل و توصيف كوتاهي از آن (ماهیت مسأله)
سرطان ريه يكي از بيماريهاي عفوني خطرناك است كه با علائمي همچون … همراه است.
اهميت مشكل با تاكيد برارائه آمارهاي موجود
شيوع اين بيماري در جهان تا …درصد و در ايران تا …درصد گزارش شده است.
ب - توصيف دقيق مشكل
نحوه بروز و برخورد با مشكل
عوارض ناشي از تداوم مشكل(وسعت مسئله و شدت آن)
عوامل مهم ايجاد كننده مشكل
اهميت برطرف كردن مشكل
خدمات و راه حلهای موجود براي حل مشكل
ارائه راه حل مشكل و يا عوامل موثر بر موضوع
ج - تناقضات مطرح
بحث اندك دربيان نتايج موافق و مخالف و شكاف موجود
و لزوم تحقيق
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

76. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
د - دراين پژوهش چه كاري انجام می شود؟
بازگوكردن هدف/سئوال/فرضيه
اين پژوهش به منظور تعيين اثر شيمي درماني بر سرطان پروستات انجام مي گيرد./ سوالي كه مطرح است آيا شيمي درماني بر سرطان پروستات تاثير دارد؟
ه - فوا ئد ناشي از اجراي اين تحقيق چيست ؟
پيام بهداشتي درماني تحقيق:
اجراي اين پژوهش باعث كاهش قابل ملاحظه بروز يا شيوع يك بيماري يا مرگ مي شود.
انجام اين پژوهش باعث افزايش رضايت و اشتياق جامعه نسبت به سازمان مربوطه مي شود.
انجام اين پژوهش باعث صرفه جويي قابل ملاحظه در هزينه ها و وقت است .
اين پژوهش در جهت اهداف و برنامه هاي مصوب سازمان است .
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

77. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
بيان مسئله چگونه نو شته مي شود :
بايد به صورتي نوشت كه خواننده به يك نقطه كور درقضاوت برسد و آنگاه محقق چون فرشته نجات با بيان اهميت موضوع او را به گشایشي رهنمون سازد :
-مختصر و مفيد ( كلمه )
-سازمان يافته
-از روي عنوان و بازنگري منابع
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

78. در نوشتن بيان مسئله و اهميت موضوع به دوجنبه اصلي توجه كنيد:
الف – روند بيان مسئله (نحوه آغاز و پايان)
ب- محتوا
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

79. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
الف – روند بيان مسئله
روند بيان مسئله بايستي به گونه اي باشد كه خواننده احساس كندكه ازيك شاهراه به يك جاده فرعي وارد شده و سپس دركوچه مورد نظر به منزل رسيده است.
درمواردي لازم است بعضي كلمات كليدي را پائين صفحه (پاورقي) بنويسيم .
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

80. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
ب- محتوا
محتواي يك ًًبيان مسئله بايستي به موضوع مربوط باشد .
اشاره به مدارك و شواهد لازم مانند متون چاپ شده و منابع
مستند ديگر لازم است.
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

81. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
به طور خلاصه:
آيا مشكل یا مسئله به روشني تعريف و اهميت موضوع به صورت مربوط و مناسب بيان شده است؟
آيا روند منطقي (كلي به جرئي) دنبال شده است؟
آيا بيان مسئله حاوي اشاراتي به منابع علمي مناسب و جديد مي باشد؟
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

82. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
آيا در ارائه دلايل انجام مطالعه موفق بوده است و انجام آن را توجيه كرده است؟
آيا عوامل مختلف را كه به مسئله منجر شده مورد توجه قرار داده است؟
آيا دليل انتخاب موضوع از ميان موضوعات مختلف ارائه گرديده است؟
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

83. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
كاربرد تحقيق درانتهاي بيان مسئله آمده است ؟
آيا پاسخ شما به همه سئوالات فوق مثبت است ؟
اگرمثبت است مي‌توانيد مطمئن شويد كه بیان مسأله شما مناسب است.
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

84. در مقدمه از آوردن اين موارد خودداري شود
در مقدمه از آوردن اين موارد خودداري شود
اطلاعات گسترده، غيراختصاصي و غيرمرتبط با پژوهش
ارائه مطالب در حد كتابهاي درسي
ارائه جداول و تصاوير
طولا ني كردن مطلب و نوشتن جملات بلند
اغراق و بزرگ جلوه دادن تحقيق
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

85. اصطلاحات و مخففهاي علمي مورد استفاده
وقتي كلمه علمي داراي مخفف شناخته شده باشد، بار اول داخل پرانتز كلمه مخفف را مي نويسيم تا وقتي در دنباله مجدداً به كاررفت، براي خوانندگان آشنا باشد. (در صورت لزوم از زير نويس استفاده شود.)
مثال :
بيماري مالتي پل اسكلروزيس(1)(MS) بيشتر در سنين ……
در هنگام بستن لوله هاي رحمي (2) (TL) به روش …….
1- Multiplsclorosis Tubal ligation
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

86. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
بيان مسئله
مثال
مثال1
گزارشهاي موجود درنيم قرن اخير درزمينه افزايش روز افزون شيوع ديابت اهميت اين بيماري را به عنوان يك مشكل سلامت جامعه مورد توجه قرار داده است. آمار مربوط به مرگ ومير ناشي از ديابت در دنيا بين 5/. تا 2 درصد گزارش شده است.(1) اين ارقام فقط افرادي را كه به هنگام مرگ مبتلا به به ديابت مي‌باشند را نشان مي‌دهد و در اكثر موارد ديابت به عنوان عامل مرگ ثبت نمي‌شود. به‌طور كلي ا-3 درصد جمعيت دنيا به ديابت مبتلا هستند كه در مورد كساني كه بالاي 40 سال دارند اين رقم به 5-10 درصد مي‌رسد.(2) عوامل مختلف و متعددي مي‌تواند موجب بروز ديابت بزرگسالان و يا افزايش خطر ابتلا به اين بيماري شود كه از مهمترين آنها چاقي، وراثت، كاهش فعاليتهاي جسماني و تغيير الگوي مصرف مي‌باشد. با عنايت به اين واقعيت كه نيمي از بيماران ديابتي از بيماري خود بي اطلاع هستند وفقط به‌طور اتفاقي در بررسي آزمايشگاهي شناخته مي‌شوند اهميت يافتن افراد مبتلا به اين بيماري طبق معيارهاي موجود آشكار مي‌باشد به علاوه گروهي از افراد جامعه مبتلا به اختلال تحمل گلوكز Impaired Glucose Tolerance=IGT بوده و بدون علامت مي‌باشند.
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

87. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
دنباله
در كشور ما اخيراً بررسي جامعي با روشهاي تشخيص جديد از نظر بيماري ديابت و عدم تحمل گلوكز به عمل آمده است كه در آن شيوع ديابت 7/8 درصد و IGT درصد 9/2 گزارش شده است. معهذا شيوع ديابت در افراد روستائي كشور مشخص نيست حال آنكه نسبت شيوع ديابت و IGT در روستائيان از شهر نشينان در كشورهاي ديگر كمتراست.(4) پي بردن به اين اختلاف براي تدوين برنامه‌هاي پيشگيري و درمان ضروري است. دراين تحقيق ميزان شيوع ديابت و عدم تحمل گلوكز و نيز عوامل همراه در ابتلا به بيماري در افراد بالاي 30 سال به بالا در روستاهاي استان تهران مورد مطالعه قرار مي‌گيرد. يافته‌هاي اين بررسي مي‌تواند در برنامه‌ريزيهاي غربالگري، پيشگيري و اقدامات بهداشتي و درماني ديابت موررد استفاده قرار گيرد
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

88. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
بيان مسئله
مثال2
عنوان : بررسي تاثير آموزش برميزان ثبت اطلاعات پزشكي در پرونده هاي بيماران .
بيان مسئله :
تصميم گيري در درمان بيماران بر اساس منابع اطلاعات موثق درج شده در پرونده ها و اطلاعات كلينيكي و پاراكلينيكي انجام شده براي بيماران مي‌باشد. ثبت كامل اطلاعات سبب تبادل صحيح اطلا عات موجود در پرونده پزشكي بين كادر درماني مي‌گردد و از تكرار فرايندهاي درماني از قبيل آزمايشها و صرف بودجه و هزينه اضافي جلوگيري مي شود .(1) به دلايل متعدد ثبت اطلاعات تو سط پزشكان به طور كامل انجام نمي گيرد و 80%- 50% قسمتهاي مختلف پرونده هاي پزشكي اطلاعات مورد نياز را ندارد (2).
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

89. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
دنباله
هم اكنون كميته‌هاي مدارك پزشكي در بعضي بيمارستانهاي دانشگاه به همراه مسئولين بيمارستانها (با همكاري كميته تخصصي مدارك پزشكي) در جهت حل مشكل فعاليت دارند و چنانچه مشكل بر طرف نگردد به شوراي عالي ارجاع داده مي‌شود .
عليرغم فعاليت كميته مذكور ثبت ناقص پرونده‌ها همچنان ادامه دارد (3). عدم ثبت كامل اطلاعات در پرونده‌ها سبب بروز مشكلات عديده‌اي از جمله مسايل قانوني و ... مي گردد.(4) اطلاعات ثبت نشده در پرونده‌ها به منزله عدم انجام آن اقدام تلقي مي‌شود. از آنجا كه آموزش بر نحوه عملكرد و نگرش تاثير مي‌گذارد به نظر مي‌رسد آموزش كادر پزشكي در خصوص ضرورت ثبت اطلاعات درپرونده ها نقش مو ثري در مرتفع شدن مشكل موجود داشته باشد.(5)
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

90. مرور متون:
 LITERATURE REVIEW

91. مرور متون
جستجو و تحليل نظام‌مند منابع (اعم از مقاله، کتاب، پايان‌نامه و ...) که دريک زمينه موضوعي خاص منتشر شده است.

92. مرور منظم و انتقادی منابع مهم منتشر شده در ارتباط با موضوع
مطالعه کلیه منابعی که بطور مستقیم یا غیر مستقیم با موضوع مطالعه در ارتباط هستند.
مرور منظم و انتقادی منابع مهم منتشر شده در ارتباط با موضوع

93. اهميت مرور متون: 1- از دوباره كاري جلوگيري مي كند
1-     از دوباره كاري جلوگيري مي كند
2-     وسعت و شدت مسأله را نشان مي دهد
3-     جنبه هاي مختلف مسأله را نمايا ن مي سازد
4-     مشكلات موجود بر سر راه تحقيق را نشان مي دهد
5-     امكان آشنايي با روشهاي احتمالي ديگر در حل مسأله
6- آشنایی با روش اجرای تحقیق
7-     كمك به توجيه ديگران 

94. اهداف بازنگري منابع تصويري از دانش موجود + پيشينه تحقيق
1- انتخاب موضوع تحقيق .
آشنايي با منابع علمي و مطالب منتشر شده
آنچه تا کنون انجام شده
مواردي که نياز به پاسخ دارند
مواردي که ضد ونقيض هستند
خلاهاي موجود 94

95. پيشرفتهاي علمي و يافته هاي پژوهشي آشنا شدن با نظرات موافق و مخالف
2- کسب بينش و آگاهي عميق .
پيشرفتهاي علمي و يافته هاي پژوهشي
آشنا شدن با نظرات موافق و مخالف
پروراندن موضوع تحقيق
3- پيشگيري از دوباره کاري 95

96. هدف از بازنگري آثار علمي
4- آشنايي با روش اجراي تحقيق (تعريف متغيرها، تعيين اهداف، نوشتن سوالات و فرضيه هاي تحقيق – تکنيک هاي آماري)
5- اجتناب از مشکلات و اشتباهات
و اشنا شدن با محدوديت هاي احتمالي 96

97. بررسي متون کمک به نوشتن بيان مسئله و توجيه افراد
نشان دادن به داوران که به اندازه کافي مطالعه داشته ايد.

98. مراحل انجام بازنگری منابع
تعیین موضوع و یا حیطه ی کلی برای جستجو
تعیین متغییرها و واژه های کلیدی
جستجوی منابع

99. منابع مرور متون: منابع منتشر شده :
مراجع غير ادواري، سالنامه، درسنامه، فرهنگ ها، كتابها
مراجع ادواري: چكيده ها، نمايه ها
كتاب
نشريات

100. منابع مرور متون: منابع منتشر نشده: پايان نامه ها آمارها صورت جلسات
گزارشات تحقيق
مشاهدات فردي

101. Information Resources
Local Data
International Data

102. PubMed
PubMed is available via the NCBI
Entrez retrieval system. It was developed by the National Center for Biotechnology Information (NCBI) at the National Library of Medicine (NLM), located at the National Institutes of Health (NIH). 

105. کتابخانه ملي ديجيتال پزشکي ايران
در اين کتابخانه امکان دسترسي به تازه ترين منابع اطلاعاتي پزشکي موجود دردنيا در هر مکان و هر زمان براي استادان، محققان و دانشجويان علوم پزشکي به صورت يکسان در همه دانشگاهها و مراکز تحقيقاتي پزشکي کشور فراهم شده است.

106. تر كيب مطالب و تنظيم بخش بازنگري منابع:
اين قسمت نبايد صرفا پاراگراف هاي متوالي از خلاصه پژوهش هاي مربوط به مسئله باشد، بلكه بايد به ترتيب خاصي تنظيم شود و مطالب به همديگر مرتبط باشند
پس از معرفي گزارش هر پژوهش، محقق بايد نظرات خود را در مورد تحقيق ارائه شده نيز بنويسد و به اين ترتيب اين بخش منعكس كننده سوابق پژوهش هاي انجام شده و نشان دهنده خلاء موجود در اين زمينه باشد تا لزوم انجام تحقيق فعلي را نشان دهد
106

107. انواع رايج تورش در Literature Review
استفاده از مغلطه بجاي استدلال براي متقاعد ساختن خواننده و بنابراين گمراه كردن او               
كوچك شمردن اختلاف نظرها و نتايج متفاوت                   
محدود ساختن ماخذ، تنها به آنهائي كه نظرمحقق را تاييد مي كنند       
گزارش موارد اختلاف فاقد اهميت بصورت بااهميت
كسب نتايج دور از دسترس از نتايج مقدماتي وتعميم همگاني موارد محدود
107

108. مهم
برخي نيز هنگام نت برداري از نوشتن منبع مورد استفاده غفلت مي کنندو در آينده دچار مشکل مي شوند. محقق موظف است اصول اخلاقي وعلمي را در منبع نويسي رعايت کند.
لازم است نام و نام خانوادگي، سال وموضوع وخلاصه اي از نتايج تحقيق افراد قبلي را ذکر کنيد.از اين رو هنگام مطالعه و نوشتن تحقيقات قبلي بايد مشخصات کامل مقاله يا پايان نامه را يادداشت کنيد.

109. Assignment
مقالات مرتبط با موضوع تحقيق خود را مطالعه کنيد و مروري بر متون بنويسيد.
قسمتهايي از مقاله که برايتان حائز اهميت است
نام نشريه- سال-چاپ- صفحات
عنوان مقاله
نويسنده
109

110. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
اهداف Objectives
اهداف پژوهش مستقيماً از موضوع پژوهشي مشتق مي شوند.
نشان دهنده مقصود و منظور نهائي پژوهش بوده نشان مي‌دهند که در اين تحقيق به چه نقطه‌اي خواهيم رسيد
محقق با دانستن اهداف طرح درمي‌يابدکه:
به چه اطلاعاتي نياز دارد؟
از چه راههايي مي‌تواند اين اطلاعات را گردآوري نمايد
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

111. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
هدف پژوهش هم مقصود نهائي و هم مسير را مشخص ميکند
بدون داشتن هدف مشخص نمي‌توان به نتايج مورد نظر دست يافت
زير بناي متدولوژي هر طرح تحقيقاتي با نوشتن اهداف روشن مي‌شود
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

112. انواع اهداف
هدف كلي
اهداف ويژه (هدف كلي پژوهش را مي توان به اهداف كوچكتر (ويژه - اختصاصي) تقسيم كرد )
هدف كاربردي( هدف كاربردي به ما مي گويد، فايده حاصل از پژوهش براي چيست؟)

113. هدف کلي: هدف کلي در قالب عبارت يا يک جمله رسا و قابل فهم بيان مي‌شود.
همان عنوان تحقيق است (البته بدون محدوديت تعداد کلمات) و با کلماتی نظیرتعیین یا مقایسه شروع می شود
می توان از زمان و مکان نیز استفاده کرد
اهداف جزئي: اهداف جزئي نقشه‌اي است که راه رسيدن به هدف کلي را گام به گام مشخص مي‌کند. مجموعه نتايج اهداف جزئي ما را به هدف کلي پژوهش مي‌رساند
)اهداف جزئی= ویژه = اختصاصی)
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

114. تنظيم اهداف جزئی فوائد زير را دربردارد
متمرکز ساختن مطالعه (محدود ساختن آن به جنبه هاي اساسي موضوع مورد تحقيق)
ممانعت از گردآوري اطلاعاتي که چندان براي درک و حل بهتر مسئله مورد نظر ضروري نيست
تنظيم آنچه که اميدواريم توسط مطالعه به آن نايل آئيم (قسمتها يا مراحلي از تحقيق که دقيقاً مشخص و تعريف شده اند)
برآورد صحیح بودجه و زمان لازم براي اجراي طرح
ارزيابي طرح
انتخاب صحیح متغيرها و شيوه آناليز داده‌ها
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

115. معيارهاي مهم در تدوين اهداف طرح
از بطن بیان مسأله استخراج شده باشند
به صورت منطقي، واقع بينانه و قابل دسترسی باشند
بصورت عملي و قابل اندازه گيري بيان شوند
دارای زبان علمی باشند
صریح، روشن، واضح و بدون ابهام بيان شوند
با افعال عملی(کنشی یا action) مناسب شروع شوند
اهداف جزئیی که به خوبي تنظيم شده باشند ما را به طراحي صحیح پژوهش و نحوه گردآوري، تجزيه و تحليل، تفسير و به کارگيري داده ها هدايت خواهند نمود
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

116. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
افعال مناسب
تعيين Determination
مقايسه Comparison
محاسبه Calculation
اولويت بندي Ranking
برآورد Estimation
تبيين Explanation
افعال مبهم و فاقد عمل: اذعان كردن، فهميدن، مطالعه نمودن، معتقد بودن،
درك كردن، باور كردن ، گمان كردن.
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

117. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

118. بررسي علل نارضايتي بيماران از بخش اورژانس
هدف كلي: تعيين علل نارضايتي بيماران از بخش اورژانس
اهداف ويژه:
1- تعيين عوامل نيروي انساني مرتبط با نارضايتي بيماران در بخش اورژانس
2- تعيين عوامل مديريتي مرتبط با نارضايتي بيماران در بخش اورژانس
3- تعيين عوامل ساختماني مرتبط با نارضايتي بيماران در بخش اورژانس
4- تعيين عوامل محيطي مرتبط با نارضايتي بيماران در بخش اورژانس
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

119. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
مثال
هدف کلي:
تعيين ارتباط بين طول بند ناف نوزاد و آپگار هنگام تولد
اهداف جزئي:
تعيين طول بند ناف نوزاد به سانتي متر
تعيين آپگار هنگام تولد نوزاد
تعيين ارتباط بين طول بند ناف و آپگار هنگام تولد
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

120. توجه به جهت مطالعه در نوشتن اهداف ويژه
مطالعه مورد شاهدي: بررسي ارتباط بين زخم معده و استعمال مواد مخدر
هدف كلي : تعيين ارتباط بين زخم معده و استعمال مواد مخدر
اهداف ويژه:
1- تعيين ميزان استعمال مواد مخدر درگروهي كه زخم پپتيك دارند
2- تعيين ميزان استعمال مواد مخدر درگروهي كه زخم پپتيك ندارند
3- مقايسه ميزان استعمال مواد مخدر در دو گروه
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

121. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
مطالعه همگروهي: بررسي ارتباط بين استعمال مواد مخدر و زخم معده
هدف كلي: تعيين ارتباط بين استعمال مواد مخدر و زخم معده
اهداف ويژه:
1- تعيين ميزان بروز زخم پپتيك در گروهي كه سيگار مي كشند
2- تعيين ميزان بروز زخم پپتيك در گروهي كه سيگار نمي كشند
3- مقايسه ميزان بروز زخم پپتيك در دو گروه
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

122. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
هدف کاربردي:
در هر مطالعه کاربردي بايد هدف يا اهدافي در زمينه به کارگيري نتايج تنظيم نمود.
مثال:
هدف کلي “ تعيين عوامل مؤثر در استفاده محدود از کلينيک کودکان”
تهيه رهنمود با توجه به گروههاي مورد نظر (مديران، کارکنان بخش بهداشتي، مادران) درباره عواملي که آسانتر از همه قابل تغيير هستند به منظور ارتقاء سطح استفاده ازکلينيکهاي ياد شده
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

123. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
هدف نهايي:
آنچه که به کمک نتایج مطالعه به آن خواهیم رسید
مثال:
ارائه راهکارهايي جهت بالا بردن استفاده از کلينيکهاي کودکان
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

124. بررسي شيوع کيست هيداتيد در گوسفندان کشتارگاه یزد - 1389
يک هدف کلي آنچه را که مطالعه به طور کلي بدان دست خواهد يافت مطرح مي کند (مثال: تعيين شيوع کيست هيداتيد در...)
يک هدف جزئی (اختصاصي) جزئي ويژه از هدف کلي است
تعيين شيوع کيست هيداتيد در بين گوسفندان بر حسب جنس
تعيين شيوع کيست هيداتيد در بين گوسفندان بر حسب نژاد
تعيين شيوع کيست هيداتيد در بين گوسفندان بر حسب سن
يک هدف کاربردي آنچه را که در زمينه به کارگيري نتايج مطالعه مورد نظر است مطرح مي کند (مثال: استفاده آموزشي)
يک هدف نهايي آنچه را که به کمک نتايج مطالعه بدان دست خواهيم يافت مطرح مي کند (مثال: کنترل بيماري کيست هيداتيد در...)
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

125. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
سئوالات و فرضيات
بعنوان يک اصل براي هر هدف توصيفي، يک سؤال پژوهشی و براي هر هدف تحليلي، يک فرضيه پژوهشی باید مطرح کرد
تعداد سؤالات و فرضيات با تعداد اهداف جزئی برابر بايد باشد
تعريف فرضيه: فرضيه حدس عالمانه‌اي است که بر اساس واقعيتهاي علمي و يا يافته‌هاي تجربي تعيين مي‌شود
ويژگيهاي حدس عالمانه:
تجربه محقق در آن دخالت دارد
ادبيات تحقيق در آن نقش دارد
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

126. عنوان بررسي تأثير روزه داري در ماه مبارک رمضان بر برخي از عوامل بيوشيميايي خون در دانشجويان دانشکده پرستاري نيشابور سال 1380

127. هدف کلي تعيين ميزان تأثير روزه داري در ماه مبارک رمضان بر برخي از عوامل بيوشيميايي خون در دانشجويان دانشکده پرستاري نيشابور در سال 1380

128. اهداف جزيي
تعيين تأثير روزه داري بر ميزان قند خون در دانشجويان دانشکده پرستاري نيشابور در سال 1380
تعيين تأثير روزه داري بر ميزان اوره خون در دانشجويان دانشکده پرستاري نيشابور در سال 1380

129. 3. تعيين تأثير روزه داري بر ميزان اسيد اوريک خون در دانشجويان دانشکده پرستاري نيشابور در سال 1380
4. تعيين تأثير روزه داري بر ميزان کلسترول خون در دانشجويان دانشکده پرستاري نيشابور در سال 1380 5.

130. فرضيه بيان فرضيه ها وسؤالات تحقيقي از ديگر قسمت هاي مهم يک تحقيق است.
130

131. بايد تصويري علمي از چگونگي متغيرها و نحوه ارتباط و تاثير گذاري آنها با يکديگر را ارايه دهيد،تا بر اساس آن تلاش کاوشگرانه خود را آغاز نماييد و در ادامه از صحت و سقم آن مطلع شويد.
بنابراين لازم است به بررسي پيشينه تحقيق بپردازد وبه دقت پژوهش هاي قبلي انجام شده را مطالعه کند.

132. فرضيات (Hypothesis)
فرضيه عبارت است از يک بيانيه حدسي و احتمالي درباره چگونگي روابط بين چند متغير
فرضيه عبارست از حدس يا گمان انديشمندانه درباره چگونگي روابط بين پديده ها ، اشياء، متغيرها
فرضيه حدسي موقتي است که درست بودن يا نبودن آن بايد آزمايش شود.

133. فرضيه به صورت جمله اخباري مطرح مي شود وبيانگر نتايجي است که محقق انتظار دارد واحتمال مي دهد در ادامه(بدون سوگيري) به آن برسد.

134. ميزان قند خون در قبل از ماه مبارک و بعد از مبارک متفاوت است.

135. يک فرضيه هيچ گاه اثبات يا ابطلال نمي شود، بلکه براساس داده هاي بدست آمده فقط تأييد يا ردّ مي شود.
135

136. فرضيه به دو صورت بيان مي شود:1
. فرضيه هايي که به احتمال وجود تفاوت، رابطه ، اثر اشاره مي کنند
فرضيه تحقيق H1 يا HA
Research hypothesis
Althernative hypothesis
2. فرضيه هايي که به نداشتن تفاوت، رابطه يا اثر اشاره مي کنند.
فرضيه پوچ ، صفر، آماري Null or statistical H0

137. بين ميزان استرس پرستاران بخش هاي ويژه و بخش هاي داخلي و جراحي تفاوت وجود دارد.H1
بين ميزان استرس پرستاران بخش هاي ويژه و بخش هاي داخلي و جراحي تفاوت وجود ندارد.(يکسان است) H0

138. فرضيات تحقيقي H1 به اشکال زير بيان مي شود:
فرضيه دو طرفه: محقق رابطه، تفاوت يا اثر را بيان مي کند ولي چگونگي آن را بيان نمي کند.
بين ميزان آگاهي بيماران قبل ار عمل جراحي و ميزان اضطراب آنها رابطه وجود دارد.

139. فرضيه يک طرفه :
بين ميزان آگاهي بيماران قبل از عمل جراحي و ميزان اضطراب رابطه مستقيم وجود دارد.
بين ميزان آگاهي بيماران قبل از عمل جراحي و ميزان اضطراب رابطه معکوس وجود دارد.

140. در نوشتن فرضيه بايد موارد زير را در نظر گرفت:
1) رابطه بين دو يا چند متغير را حدس بزند
2) با اصول كلي دانش موجود هماهنگ باشد
3) قابل آزمون باشد

141. سؤالات پژوهشي
زماني که پژوهش تنها داراي يک متغير است و پژوهش گر فقط قصد توصيف چگونگي وضع آن را دارد به جاي فرضيه سؤال يا سؤالاتي را براي آن مطرح مي کند.
در تحقيقات توصيفي كه صرفا“ به بيان آنچه در جامعه مي گذرد پرداخته مي شود نيازي به ارائه فرضيات نسبت و از سؤالات براي رسيدن به اهداف استفاده مي شود.
ميزان آگاهي مردم شهرستان سبزوار از علايم بيماريهاي قلبي – عروقي چقدر است؟
ميزان مرگ و مير کودکان زير يکسال در شهر سبزوار چقدر است؟

142. فرضيات يا سؤالات پژوهشي
در پژوهش هايي كه هدف كشف روابط علت و معلولي است نوشتن فرضيه ضروري مي باشد
در پژوهش هاي توصيفي محقق نمي تواند چگونگي پديده ها را پيش بيني كند فرضيه اهميت كمتري دارد

143. اگر شما نمي دانيدچه موقع فرضيه وچه موقع سؤال مطرح کنيد ابتدا لازم است با زيربنا وپايه هاي ارايه فرضيه آشنا شويد:
1- مبناي نظري يا نظريه ها
2- مبناي عملي وتحقيقاتي که تا کنون مرتبط با موضوع مورد بررسي انجام شده است..
143

144. اگر بعد از بررسي پيشينه تحقيقات ونظريه هاي علمي مرتبط با موضوع تحقيق ورابطه بين متغيرهايتان ، به اين نتيجه برسيدکه بين متغيرهاي مورد بررسي رابطه مشخصي(مثلا مثبت يا منفي) وجوددارد .....
واين رابطه مستند به پيشينه نظري وعملي قبلي است وهمگرايي نسبي درآن را بطه وجود دارد شما دراين شرايط مي تواندفرضيه بدهيد.

145. اگر حدس شما ويا آن چيزي که قصد مطرح کردنش را داريد زيربناي نظري وتحقيقي ندارد ويا همگرايي بين نتايج تحقيقات ونظرات قبلي بدست نيامده بايد سؤال طرح کنيد.

146. مثال بين بعد انعطاف پذيري شخصيت وهوش هيجاني رابطه وجود دارد.
آيا بين بعد انعطاف پذيري شخصيت وهوش هيجاني رابطه وجوددارد؟

147. سؤال : ميزان قند خون قبل از ماه مبارک چقدر است؟
ميزان قند خون بعد از ماه مبارک چقدر است؟

148. برخي مواقع تحقيقي تنها داراي يک متغير است ومحقق فقط مي خواهد به توصيف چگونگي وضع آن متغير بپردازد وچنين مواقعي بهتر است سؤال مطرح شود.
اگر موضوعي تحت عنوان: بررسي زمينه هاي فرهنگي ـ خانوادگي افراد داراي اختلال شخصيت مرزي، باشد

149. مي توانيد سؤالهاي اين چنيني مطرح کنيد
1ـ افرادداري اختلال شخصيت مرزي داراي چه زمينه هاي خانوادگي هستند؟
2ـ افرادداراي اختلال شخصيت مرزي داراي چه زمينه هاي فرهنگي هستند؟
149

150. فرضيه و سئوال به عنوان يك اصل :
براي هر هدف توصيفي يك سئوال و براي هر هدف تحليلي يك فرضيه مطرح مي شود.

151. سؤالات و فرضيات هدف توصيفي سؤال هدف تحليلي فرضيه
هدف توصيفي سؤال
هدف تحليلي فرضيه
تعيين ميانگين فشار خون در افراد بالاي 30 سال تهراني
ميانگين فشار خون در افراد بالاي 30 سال تهراني چقدر است؟
تعيين ارتباط پرفشاري خون با ميزان درآمد در افراد بالاي 30 سال تهراني
پرفشاري خون با ميزان درآمد در افراد بالاي 30 سال تهراني ارتباط دارد.
پرفشاري خون در افراد پردرآمد بالاي 30 سال تهراني بيشتر است.

152. ارايه فرضيه و سوال :
همانطور که ارزش يک تحقيق به تأييد شدن فرضيه هاي آن نيست، تعداد زياد فرضيه ها وسؤالات نيز ملاک مهم ومعتبربودن تحقيق نيست.
152

153. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
ويژگيهاي فرضيه تحقيق
بيان رابطه بين دو يا چند متغير است (متغیرهای مستقل و وابسته)
بیان اختلاف بین دو گروه است.
به صورت جمله خبري و مثبت بيان مي‌شود
بر اساس مطالعات يا بررسيهاي قبلي است
باید آزمون شود
گاهی اوقات از فرمول شرطی برای بيان فرضيه استفاده می‌شود، بدين شکل که:" اگر چنين و چنان رخ دهد چنين و چنان خواهد شد"
محقق صرفاً قصد آزمايش فرضيه را دارد نه اثبات آن
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

154. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
نکته
دقت کنيم براي نوشتن فرضيات خود از کلمه “معني‌دار” استفاده نکنيم
بين مصرف دخانيات مادر در حين بارداري و وزن هنگام نولد نوزاد رابطه معني‌دار وجود دارد
براي نوشتن فرضيات، اول متغير مستقل و سپس متغير وابسته را مي‌نويسيم
اگر متغير وابسته کمي بود مي‌شود آنرا اول نوشت
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

155. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist
مثال
بين مصرف سيگار در مادران (حين بارداري) و وزن هنگام تولد نوزادان رابطه وجود دارد.
آيا بين مصرف سيگار در مادران (حين بارداري) و وزن هنگام تولد نوزادان رابطه وجود دارد؟
بين مصرف سيگار در مادران (حين بارداري) و وزن هنگام تولد نوزادان رابطه وجود ندارد.
بين مصرف سيگار در مادران (حين بارداري) و وزن هنگام تولد نوزادان رابطه معني‌دار آماري وجود دارد.
مادراني که در حين باداري سيگار مي‌کشند نوزادان کم وزن‌تري را به دنيا مي‌آورند.  
Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

156. Dr Mahmood Vakili Community Medicine Specialist

157. متغيرها

158. متغيرها مشخصه يك فرد، چيز، پديده يا پيام مورد نظراست كه :
قابل اندازه گيري بوده
و مي تواند مقادير مختلفي بپذيرد

159. تعريف متغير
براي تعريف نظري يا تئوري از لغت نامه، دائره المعارف، کتاب مرجع و درسي و... اقتباس مي شود
تعريف يک مفهوم بوسيله مفاهيم ديگر (از مطالعات و نظريه هاي موجود نشات مي گيرد)
با بياني علمي ارائه مي شود.
ذکر منبع مورد استفاده ضرورتي اجتناب ناپذير است.

160. تعريف متغير تعاريف عملي بر عهده محقق قرار دارد.
محقق آنچه را که از اين عنصر در تحقيق خود مد نظر دارد بيان مي کند.
محقق به مشخص ساختن و تعريف نمودن آن متغير و تعيين کردن عمليات و معيارهاي تجربي که براي اندازه گيري و سنجش آن لازم است مي پردازد.

161. مثال: استرس پاسخ غيراختصاصي بدن به هر نوع مطالبه از آن است ( منبع)
منظور از استرس در اين مطالعه اين است كساني كه از آزمون استرس..... نمره بالاي.... بگيرند

162. انواع متغير ها متغير کمي: آن متغيري است که با عدد نمايش داده مي شود.
متغير کمي: آن متغيري است که با عدد نمايش داده مي شود.
متغير کمي پيوسته مقادير کسري را مي پذيرد: سن-قد-وزن-
متغير کمي گسسته مقادير کسري را نمي پذيرد: تعداد انگشتان-

163. متغير کيفي: اين متغيري است که کيفيت صفات با آن معرفي مي شود.
جنس
نژاد
ماههاي سال
نوع کم خوني

164. انواع متغير ها
متغير مستقل: متغيري است که محقق تاثير آن را بر ساير متغيرها مورد سنجش قرار مي دهد.
مثال: بررسي اثر استرس بر ميزان فشار خون
بررسي تاثير مصرف صبحانه بر ميزان يادگيري کوتاه مدت
 متغير وابسته: متغيري است که متغير مستقل بر روي آن اثر مي کنند. به عبارت ديگر مساله همان متغير وابسته است زيرا بر اثر يك يا چند عامل بوجود آمده است .

165. انواع متغير ها متغير زمينه اي (جمعيت شناسي يا دموگرافيک):
 متغير زمينه اي (جمعيت شناسي يا دموگرافيک):
در مطالعات انساني برخي متغيرهاي وابسته به جمعيت حضور دارند که سنجش آنها به نحوي مورد استفاده ما خواهد بود.
اين متغيرها خصوصيات جامعه مورد مطالعه را به نحوه مطلوبي توصيف مي کنند و به شناخت بهتر موضوع كمك مي كنند.

166. انواع متغير ها
 متغير مداخله گر(مخدوش كننده ): آن متغيري است که بر روي رابطه علت معلولي بين دو يا چند متغير تاثير مي گذارد و باعث قوي يا ضعيف شدن رابطه بين متغيرها از حد واقعي آنها مي شود.

167. مقياس اندازه گيري متغيرها
مقياس اسمي–اعتباري(nominal): شامل  يک يا چند گروه يا طبقه است که از نظر کيفي با هم متفاوتند اما بين گروهها هيچگونه ارجحيتي وجود ندارد.
ممکن است براي هر گروه يا طبقه شماره اي در نظر گرفته شود که ارزش ندارد بلکه " کد" شناسائي اند.
جنس: 1- مذکر؛ 2- مونث
نژاد: 1- سياه پوست؛ 2- زرد پوست؛ 3- سرخ پوست
نتايج به صورت درصد بيان مي شوند.

168. طبقه اجتماعي: کلاس 1- کلاس 2- کلاس 3-....
مقياس اندازه گيري
مقياس رتبه اي: در بين گروهها از نظر متغير مورد نظر برتري وجود دارد- گروهها يکسان نيستند.
گروهها نسبت به هم روي پله هاي يک نردبان قرار گرفته اند- ترتيب ذاتي بين دسته ها وجود دارد- درجه بندي شده اند-
طبقه اجتماعي: کلاس 1- کلاس 2- کلاس
فراواني سر درد: اغلب – گاهي –بندرت- هرگز
شدت بيماري: شديد- متوسط- خفيف
از درصد و نسبت براي بيان انها استفاده مي شود

169. صفر در اين مقياس فقدان خاصيت مورد نظر اندازه گيري نيست.
مقياس اندازه گيري
مقياس فاصله اي-عددي(کمي): در اين مقياس فاصله بين گروهها با هم مساوي در نظر گرفته شده است.
صفر در اين مقياس فقدان خاصيت مورد نظر اندازه گيري نيست.
اختلاف مساوي بين هرجفت از اعداد نمايانگر اختلاف مشابه در خصوصيت مورد اندازه گيري است.
اختلاف دماي دو اتاق  

170. غلظت هموگلوبين: بر حسب گرم
مقياس اندازه گيري
مقياس نسبي-: در اين مقياس صفر دليلي براي فقدان خاصيت مورد اندازه گيري است و
در نتيجه نسبت بين اعداد در اين مقياس همان نسبت مقدار خاصيت مورد اندازه گيري است. (صفر واقعي دارد)
غلظت هموگلوبين: بر حسب گرم

171. جدول متغيرها( تاثير برنامه آموزش استفاده از کتابخانه بر توانايي استفاده از کتابخانه توسط دانشجويان )
کيفي
اسمي – رتبه اي
کمي
پيوسته- گسسته
زمينه اي
وابسته
مستقل
مشخصات متغير
*اسمي *
برنامه آموزش
*رتبه اي
توانايي استفاده از کتابخانه
رشته تحصيلي
جنس
* پ سن

172. واحد
تعريف
نقش
نوع
مشخصات متغير
سال
براساس تاريخ تولد
زمينه اي
فاصله اي- پيوسته سن -
بر اساس فنوتيپ
اسمي-کيفي
جنس
بر اساس الگوي طبقه بندي
مستقل
رتبه اي
شدت درد
عدد
بر اساس مشاهده آندوسکوپي
وابسته
اسمي- کيفي
زخم اثني عشر
گرم درصد
بر اساس آزمايش خون
نسبي
هموگلوبين

173. انواع مطالعه انواع روش هاي بررسي عبارتند از:
مطالعه توصيفي: جمع آوري و ارائه تنظيم داده هاست براي ارائه تصوير روشني از يك موقعيت خاص
مطالعه تحليلي : علل يا عوامل خطر در ايجاد يك مسئله خاص را با بررسي و مقايسه دو گروه يا بيشتر بر اساس متغيرهاي مورد مطالعه نشان مي دهد و به دو گونه است ، کوهورت ، مورد - شاهدي
مطالعه مداخله اي : تأثير مداخله بر روي يك گروه در مقايسه با گروه شاهد اندازه گيري مي شود.

174. مطالعات توصيفي
الف) روش مقطعي به منظور گردآوري داده ها دربارۀ يک يا چند صفت در يک مقطع از زمان ( يک روز ، يک هفته ، يک ماه ) از طريق نمونه گيري از جامعه انجام مي شود .
ب) روش طولي : در بررسي هاي طولي ، داده ها در طول زمان و يا به عبارت ديگر در زمان هاي مختلف گردآوري مي شود تا تغييرات برحسب زمان بررسي شده و به رابطۀ اين متغيرها از نظر تغييرات در طول زمان پي برده شود .

175. مطالعات مداخله اي
تجربي
نيمه تجربي
کارآزمايي باليني

176. جامعه مورد مطالعه

177. .
177

178. جامعه مورد مطالعه ، جمعيتي است كه مطالعه بر روي آن انجام مي شود
لزوما“ اين جامعه انسانها نيستند بلكه مي تواند پديده ها ، اشيا و موجودات زنده باشند.

179. تعيين اندازه نمونه 3-3-نمونه تحقيق 3-3-1-حجم نمونه آماري
در قسمت حجم نمونه آماري ، تعداد کامل افراد يا واحد هاي مورد بررسي را ذکر مي کنيد.
179

180. اندازه نمونه ها چقدر باشد ؟
انتخاب نمونه بيشتر از مورد نياز = اتلاف منابع
انتخاب نمونه هاي خيلي کوچک = نتايج فاقد استفاده عملي

181. سرشماري
چنانچه تعداد افراد مورد مطالعه کم باشد مي توان تمام افراد تحت مطالعه را در نمونه گيري آورد.
نمونه گيري
اگر جامعه بزرگ است با استفاده از فرمولهاي آماري درصدي از جامعه را انتخاب مي کنيد

182. روش نمونه گيري
حال نوبت اين است که روش نمونه گيري وچگونگي اجراي آن را کامل تشريح کنيد. بعد از آشنايي با روش هاي نمونه گيري از بهترين روش استفاده کنيد.
182

183. روش هاي نمونه گيري نمونه‌گيري تصادفي ساده: انتخاب به صورت تصادفي
نمونه گيري احتمالي
نمونه‌گيري تصادفي ساده: انتخاب به صورت تصادفي
نمونه‌گيري نظام مند: انتخاب نمونه از طريق تقسيم حجم جامعه به حجم نمونه و تعيين فاصلة نمونه گيري و انتخاب هر مورد تا سقف مورد نظر (نامحدود)

184. نمونه‌گيري
نمونه‌گيري طبقه‌ا‌ي : انتخاب نمونه از ميان واحدهاي جامعه كه از نظر صفت مورد مطالعه گروه‌بندي شده‌اند
نمونه‌گيري خوشه‌اي :انتخاب نمونه از ميان افراد جامعه كه در دسته‌هايي خوشه بندي شده‌اند
نمونه‌گيري مرحله‌اي: انتخاب خوشه ها به طور تصادفي و نمونه گيري از خوشه‌هاي منتخب

185. نمونه‌گيري غيراحتمالي
نمونه‌گيري راحت: نمونه‌گيري از آنهايي كه از همه راحت‌تر هستند
نمونه‌گيري داوطلبانه:انتخاب نمونه از ميان افراد ي كه خود داوطلب هستند.

186. نمونه‌گيري غيراحتمالي
نمونه‌گيري سهميه‌اي: نمونه‌گيري راحت وآسان از ميان گروههايي از جامعه
نمونه‌گيري هدفمند: گزينش يا دست‌چين كردن نمونه مورد نظر از ميان گروه يا موارد موردعلاقه

187. ابزار تحقيق بر حسب روش وهدف تحقيق مشخص مي شود.
جمع‌آوري داده‌ها
ابزار تحقيق بر حسب روش وهدف تحقيق مشخص مي شود.
رايج ترين ابزار گرد آوري داده ها:
187

188. جمع‌آوري داده‌ها اسناد: استفاده از مواد مكتوب به عنوان مبناي تحقيق
مصاحبه‌ها: پرسش و بحث دربارة موضوعات با افراد مورد نظر
مشاهدات: جمع‌آوري داده‌ها از طريق تماشا يا شركت كردن در فعاليتها
پرسشنامه‌ها: جمع‌آوري داده ها از طريق سؤالات مكتوب

189. اگر از پرسشنامه خاصي استفاده کرديد در قسمت ابزار تحقيق ابتدا نام کامل پرسشنامه يا تست وسازندگان پرسشنامه(اگر خودتان طراحي کرديد بنويسيد پرسشنامه محقق ساخته) وهدف آن ها از ساخت پرسشنامه يا ابزار را بنويسيد.
189

190. ممکن است از مشاهده ومصاحبه استفاده کرده باشيد ودر اين قسمت نياز است به طور شفاف توضيح دهيد ونمونه برگه ثبت مشاهدات يا فرم مصاحبه را درپيوست ارايه دهيد.

191. اعتبار و پايايي ابزارها
ميزان اعتبار وپايايي پرسشنامه استفاده شده که معمولاً در پيشينه تحقيقات ومطالعات قبلي ويا توسط سازندگان ابزار به دست آمده است بيان شود.

192. ممکن است از وسايلي مثل دستگاه بايوفيدبک، الکتروشوک، لامه سنج جعبه شرطي سازي وامثال اينها استفاده کنيد که معرفي اين ابزار نيز لازم است.مي توانيد تصاويري از اين ابزار را به صورت چاپي يا لوح فشرده(سي دي)پيوست تحقيقتان کنيد.
192

193. جمع آوري و تجزيه و تحليل داده ها

194. آزمونهاي آماري شاخص هاي تمايل مرکزي شاخص هاي پراکندگي جداول و نمودارها
آزمونهاي کاي اسکوئر، تي ، آناليز واريانس و رگرسيون

195. مسايل مربوط به شئونات اخلاقي
مشكلات متداول اخلاقي در جريان تحقيق به طورمعمول عبارتند از:
محرمانه بودن اطلاعات؛
محرمانه بودن نام؛
رعايت قانون؛
ملاحظات حرفه‌اي يا صنفي

196. محدوديت هاي تحقيق
محدوديت هاي تحقيق آن دسته از عواملي هستند كه در مسيرجمع آوري اطلاعات و كسب نتايج مطلوب مانع ايجاد مي كند.
محدوديت هاي در اختيار محقق
- محدوديت هاي خارج از اختيار تحقيق

197. جدول زمان بندي مراحل اجرايي طرح
وقت اجرا (ماه)
زمان كل
فعاليتهاي اجرايي
رديف 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
2 هفته
ارائه طرح و تصويب
تهيه تجهيزات لازم
1 هفته
آموزش پرسنل اجرايي
3 هفته
هماهنگي با آموزش و پرورش
2 ماه
اجراي طرح
ورود داده ها به رايانه
تجزيه و تحليل داده ها
1 ماه
تهيه گزارش نهايي

198. بر آورد هزينه ها

199. خداوند متعال هميشه و در همه حال
ياورتان باشد
خسته نباشيد.