Aðferðafræði og menntarannsóknir khi

Aðferðafræði og menntarannsóknir 50. 00. 04 http://starfsfolk. khi
Eigindlegar rannsóknir – hugtök, snið og aðferðir Svanborg-MÞ-JE-KKS 20. febrúar 2008, Kennaraháskóla Íslands

Rannsóknir á mannfólki – Eigindlegar vs. megindlegar
Eigindleg rannsókn: Áhersla á lýsingar í orðum fremur en tölulegar mælingar: Emphasizes words rather than quantification in the collection and analysis of data. As a research strategy it is inductivist, constructivist and interpretivist, but qualitative researchers do not always subscribe to all three of these features. Bryman,A.(2001).Social Research Methods

Rannsóknir á mannfólki – Eigindlegar vs. megindlegar
Megindleg rannsókn: Áhersla á mælingar í tölum fremur en lýsingar í orðum: Emphasizes quantification in the collection and analysis of data. As a research strategy it is deductivist and objectivist and incorporates a natural science model of the research process (in particular, one influenced by positivism), but quantitative researchers do not always subscribe to all three of these features. Bryman,A.(2001).Social Research Methods

Eigindlegar rannsóknir
Einkenni eigindlegra rannsókna Náttúrulegar aðstæður – þátttökuathuganir (field research) Hegðun er skoðuð þar sem hún á sér stað venjulega (í eðlilegu samhengi / náttúrulega) Skoðanir tengdar náttúrulegu umhverfi Hegðun skilst best þar sem hún á sér stað án utanaðkomandi stjórnunar eða takmarkana. Kringumstæður hverju sinni eru mjög mikilvægar til að skilja hegðun og viðhorf Copyright © Allyn & Bacon 2003

Copyright © Allyn & Bacon 2003
Mannfræði Rannsóknir Margaret Mead á framandi þjóðflokkum eru þekktar en í þeim tók hún þátt í lífi innfæddra við náttúrulegar aðstæður The year 1975 was the fiftieth anniversary of her first major field study, from which she wrote Coming of Age in Samoa content.cdlib.org/.../ft1p300479_00047.jpg Copyright © Allyn & Bacon 2003

Eigindlegar rannsóknir
Þrennskonar mismunur á eigindlegum og megindlegum rannsóknum Þekkingarfræði (Epistemology) Eigindlegir rannsakendur líta svo á að það séu “margskonar raunveruleikar” út frá mismunandi sjónarhorni þátttakenda Megindlegir rannsakendur líta svo á að það sé hægt að finna ákveðinn hlutlægan sannleika sem allir “skynji/skilji” á sama hátt Gretar L Marinósson segir að Reynslan af að starfa sem skólasálfræðingur kenndi honum að leita annarra leiða en hann hafði lært í fræðunum sem vísindamaður Með því að hlusta og láta sig varða fékk hann allt öðru vísi upplýsingar og allt annan skilning Í þessu ruglingslega samhengi virtust vera félagsleg fyrirbæri sem skiptu máli og mátti jafnvel yfirfæra yfir á aðrar aðstæður – ath hrá þýðing... Copyright © Allyn & Bacon 2003

Eigindlegar rannsóknaraðferðir
Þrennskonar munur (framhald) Aðstæður Eigindlegir rannsakendur líta svo á að aðstæður séu grundvallaratriði til að skilja það fyrirbæri sem er verið að rannsaka Megindlegir rannsakandur líta ekki á aðstæður sem ráðandi þátt Hlutdrægni rannsakenda Eigindlegir rannsakendur líta svo á að hlutdrægni (bias) og sjónarmið rannsakanda þurfi að vera ljós til að meta og túlka niðurstöðurnar Í megindlegum rannsóknum er hlutdrægni rannsakenda haldið í skefjum með stjórn á innra réttmæti – reynt að útiloka utanaðkomandi áhrif Copyright © Allyn & Bacon 2003

Eigndlegar rannsóknir
Einkenni Öflun gagna Gögnum er safnað beint frá upprunanum Þátttökuathuganir (Observations) Viðtöl (Interviews) Skjöl og önnur gögn (Document analysis) Ríkulegar lýsingar í frásagnarstíl Rich narrative descriptions Skoða ferli Process orientation Átta sig á hvers vegna á þessi hegðun á sér stað Þjóðfræðingar rannsaka eðli félagslegra fyrirbæra Til þess beita þeir Þátttökurannsóknum - vettvangsrannsóknum viðtölum gagnagreiningu Markmiðið er að leitast við að skilja sjónarhorn þeirra sem rannsóknaðir eru Sjónum er oft beint að fyrirbærum sem erfitt er að höndla öðruvísi til að skoða og skilja fyrirbæri sem eru á yfirborðinu ósýnileg – draga fram þögla vitneskju Copyright © Allyn & Bacon 2003

Eigndlegar rannsóknir
Einkenni frh Greining gagna með aðleiðsluaðferðum (Inductive data analysis) Sjónarmið þátttakenda ákvarða það sem telst vera „rétt” Rannsóknarsnið í stöðugri mótun/þróun (Emerging research design) Rannsóknaráætlunin breytist samhliða gagnasöfnun, gagnagreiningu og þeim skilningi sem kemur í ljós Úr Rúnar Sigþórsson, aðleiðsla sem kennsluaðferð af Aðleiðslan er grundvallaraðferð í leitarnámi og eru þessi hugtök notuð nokkuð jöfnun höndum í þessari samantekt. Kenna stærðfræði án þess að kenna formúluna fyrst. Við afleiðslu (eins og í megindlegum/tölfræði) er unnið út frá því sem er gefið og talið þekkt. Unnið er út frá ákveðnum fullyrðingum, reglum eða flokkunum sem almennt eru viðurkenndar og taldar gilda. Það verður þess vegna að byrja á því að kenna flokkana og reglurnar og síðan er leitast við að fella þau gögn sem verið er að vinna með að þessari fyrirframgefnu flokkun. Svo tekin séu fleiri dæmi af íslenskukennslu má til dæmis rifja upp hvernig orðflokkagreining er oftast kennd. Settar eru fram reglur um einkenni orðflokkanna og greiningu þeirra. Síðan er beiting reglnanna æfð með verkefnum sem fela í sér að draga orðin í dilka orðflokkanna. Við aðleiðslu (eigindlegar) er unnið út frá (opnum) rannsóknarspurningum. Slík vinna felur í sér að gögnum er safnað, þau flokkuð með því að leita að einkennum sem sameina og greina í sundur. Síðan þarf að grípa til hugtaka eða jafnvel búa þau til svo hægt sé að gefa flokkunum nafn og lýsa þeim og að lokum er hægt að nota hugtökin til að meðhöndla nýja þekkingu og setja fram reglur. Dæmigerð vinnubrögð við aðleiðslu eru að flokka gögn, lýsa flokkunum, mynda hugtök, nota hugtökin til að meðhöndla ný gögn og nýja þekkingu, kanna (orsaka)tengsl milli flokka og setja fram tilgátur og kenningar (Joyce og Weil, 1996:, Joyce Calhoun og Hopkins, 1999; Trochim, 2002). Copyright © Allyn & Bacon 2003

Þjóðfræði – mannfræði Ethnography
Þjóðfræði/mannfræði er djúpstæð lýsing og túlkun á menningarlegum mynstrum og skilnings innan ákveðinna menningarhópa eða félagslegra hópa Menning – sameiginlegur skilningur, það sem telst vera normal, eðlileg hegðun og hvernig hlutir eru skildir og túlkaðir Sameiginleg, ekki einstaklingsbundin (menning) Copyright © Allyn & Bacon 2003

Rannsóknarvandamál/spurningar Problem statements Einhver vandamál sem virðast þurfa lausnar við – almennur rammi til að hefja eigindlega rannsókn Ákveðin spurning - spurning- (ar) sem vakna við víxlverkun í sambandi (“samtali”) milli vandamálsins og gagnanna Oft fundið með greiningu gagnanna Breytilegt eðli spurninga krefst oft breytinga í hönnun rannsóknarinnar (þróunar-rannsóknarsnið) ( an emergent design) Copyright © Allyn & Bacon 2003

Að afmarka og koma inn á rannsóknarstað Aðgangur að öllum hlutum svæðisins Þátttakendum Participants Skjölum Documents Áþreifanlegu umhverfi (húsnæði) Physical location Samkennd – að gerst „innfæddur” til að vinna traust þátttakenda. Aðgangur að rannsóknarstað getur tekið langan tíma Copyright © Allyn & Bacon 2003

Velja þátttakendur Nota markvisst úrtak til að fá þátttakendur sem gefa „ríkulegar” upplýsingar Markvisst/markmiðs- úrtak (Purposeful sampling) Mikill munur á hópum eða einstaklingum - velja einstaklinga eða tilfelli sem sýna öfgar/útjaðra Mjög jákvæð eða mjög neikvæð viðhorf Bestu nemendur eða verstu nemendur Snjóboltaúrtak (t.d. samskiptanet ) – þeir sem upphaflega voru valdir benda á aðra sem væri hægt að ræða við um málefnið Copyright © Allyn & Bacon 2003

Aðferðir til að velja markvisst úrtak Einstaklingar eða tilfelli valin út frá sérstökum einkennum sínum Öfgar (Extreme) Dæmigerðir (Typical) Einstakir (Unique) Af orðspori (Reputation) Lykilaðili (Key informant )- valinn er einstaklingur eða einstaklingar sem hafa sérstaklega mikla vitneskju um málefnið Yfirgripsval (comprehensive)– velja alla þá sem hafa einhvarja þýðingu til að varpa ljósi á málið. Copyright © Allyn & Bacon 2003

Þátttökuathugun (Observation) Í eðli sínu ekki of mikið stýrð Yfirgripsmikil (Comprehensive) – samfelld og ítarleg og nær yfir allnokkurt tímabil Þátttöku-athugunar hlutverk rannsakandans Rennur saman að vera algjör þátttakandi og algjör athugandi Óvirkur þátttakandi (Passive participant) Hóflegur þátttakandi (Moderate participant) Virkur þátttakandi (Active participant) Algjör þátttakandi (Complete participant) Sjaldgæft að mannfræðirannsakandi sé alger þátttakandi. Copyright © Allyn & Bacon 2003

Mannfræði/þjóðfræði Ethnography
Þátttökuathuganir (Observation ) (framhald) Notkun vettvangsnótna til að skrá þátttökuathuganir Tvennskonar upplýsingar Lýsingar á því sem gerðist Ígrundun á því hvað lýsingarnar þýða (vangaveltur, þemu sem koma í ljós, mynstur, vandamál) Nákvæmni er mikilvæg Víðtækt innihald/notagildi vettvangsnótna Copyright © Allyn & Bacon 2003

Mannfræði/þjóðfræði Ethnography
Viðtöl Í eðli sínu ekki fyrirfram fullmótuð Byrja með almennri hugmynd um það sem þarf að spyrja um og fer í átt að ákveðnum spurningum sem geta mótast af því sem viðmælandi segir Tegundir viðtala Lykilviðmælandi (Key informant) Lífssögur (Life history) Rýnihópur (Focus group) Stafrænar eða segulbandsupptökur og afritun viðtala gefa kost á að rannsaka gögnin nákvæmlega Copyright © Allyn & Bacon 2003

Greining skjala og annarskonar gagna Rituð skjöl Prentað mál (t.d. fundargerðir, skýrslur, árbækur, greinar, dagbækur ) Annarskonar skráð gögn (t.d. upptökur, myndbönd, ljósmyndir) Uppruni skjala Frumgögn – grunnheimildir Afrit – afrit af grunngögnum Oft notað til að staðfesta (eða véfengja) gögn úr þátttökuathugunum eða viðtölum Copyright © Allyn & Bacon 2003

Leita að mynstri (endurtekningu) (framhald) Mynstur koma í ljós Byrjar með upplýstu hugboði eða hugmyndum rannsakandans Bráðabirgðamynstur eru greind og viðbótar gögnum safnað til að ákveða hvort þau passi við þessi mynstur Einkennist af því að draga athygli að, sameina, fella undir og búa til nýja flokka sem skýra málin Copyright © Allyn & Bacon 2003

Tilviksrannsóknir (Case Study)
Djúp greining á einum atburði eða fleirum, aðstæðum, námskeiðum, hópum eða öðrum kerfum. Athyglin beinist að einni einingu Afmarkað í tíma og rúmi Takmarkað alhæfingargildi, yfirfærslugildi niðurstaðna Copyright © Allyn & Bacon 2003

Tilviksrannsókn Case Study
Tegundir tilviksrannsókna Sögulegar stofnanalegar – athygli á þróun stofnunar yfir tíma Áhorfsrannsókn – athugun á einni einingu/fyrirbæri með þátttökuathugun Lífssaga (sögð af munni fram) oral history) – frásögn í fyrstu persónu um eina manneskju Copyright © Allyn & Bacon 2003

Fyrirbærafræðileg rannsóknarsnið Phenomenological Designs
Fyrirbærafræðileg rannsókn lýsir og túlkar reynslu þátttakenda og leitast við að skilja sjónarhorn þeirra Byggt á því viðhorfi að það sé hægt að túlka sömu reynslu á mismunandi hátt og hver túlkun um sig sé réttmætur raunveruleiki Copyright © Allyn & Bacon 2003

Fyrirbærafræðileg rannsóknarsnið Phenomenological Designs
Rannsóknarefni Research problem Athygli beint að merkingu atburðarins, ferlisins eða samskiptanna Val þátttakends Þátttakendur eru valdir af því að þeir hafa upplifað eða eru að upplifa þá reynslu sem á að rannsaka Þátttakendur eru tilbúnir til að deila reynslu sinni Þátttakendur geta orðað tilfinningar sínar Copyright © Allyn & Bacon 2003

Grunduð kenning Grounded Theory Designs
Grunduð kenning – rannsóknarsnið sem leitar eftir kenningum eða mótar kenningu út frá gögnum Kenning er sett af fullyrðingum (propositions) sem eiga við ákveðna reynslu, aðstæður eða svið Kenningin er grunduð í ákveðnum aðstæðum og er því viðkvæm fyrir mismunandi kringumstæðum – gefur til kynna að kenningin sé „grunduð” í þessum ákveðnu gögnum Rannsóknarspurningar/viðfangsefni – víðtækar almennar spurningar sem beina athyglinni að því hvað kom fyrir fólk, hvers vegna það gerðist að þeirra mati og hvernig þau upplifa það Copyright © Allyn & Bacon 2003

Trúverðugleiki eigindlegra rannsókna Credibility of Qualitative Research Trúverðugleiki er hversu vel er hægt að treysta gögnum, gagnagreiningu og niðurstöðum Fjögur tæknileg atriði Margprófun (Triangulation) – að bera saman niðurstöður frá mismunandi gögnum (t.d. viðtölum, þátttökuathugunum, skjalarýni) Áreiðanleiki (Reliability) – Að hve miklu leyti það sem skráð er sem gögn lýsir því sem gerðist raunverulega (t.d. nákvæmni athugana) Copyright © Allyn & Bacon 2003

Trúverðugleiki eigindlegra rannsókna Credibility of Qualitative Research Fjögur atriði (framhald) Innra réttmæti (Internal validity) – hversu vel flokkun rannsakanda og túlkun passar við raunveruleikann Hafa í huga áhrif rannsakanda á hegðun á vettvangi Önnur skekkjandi áhrif geta verið þroski, fyrri reynsla, val á viðfangsefni, brottfall og áhrif þáttakenda sjálfra Ytra réttmæti – alhæfingargildi (External validity – generalizability) Yfirfærslugildi (Translatability) og samanburðargildi (comparability) eru notuð til að gefa til kynna að hve miklu leyti er hægt að nýta niðurstöðurnar um aðrar aðstæður Er yfirleitt veikt í eigindlegum rannsókum Copyright © Allyn & Bacon 2003

Trúverðugleiki eigindlegra rannsókna Credibility of Qualitative Research Aðferðir til að auka trúverðugleika Margprófun (Triangulation) Löng dvöl á vettvangi, endurteknar heimsóknir Nákvæmar vettvangsnótur Lítið af ályktunar lýsingum Skráning gagna með aðstoð tækja Staðfesting þátttakenda (Member checking) Skráning orðrétt (nákvæmlega) (Verbatim accounts) Þátttaka rannsakanda Copyright © Allyn & Bacon 2003

Mat á eigindlegum rannsóknum Evaluating Qualitative Studies
Rannsakandi á að gera grein fyrir bakgrunni sínum, áhuga og hugsanlegum fordómum til rannsókarviðfangsefnisins Hugmyndafræðilegur rammi og eða kenningagrunnur rannsóknarinnar á að liggja ljós fyrir Aðferðir við val á þátttakendurm verða að vera ljósar Þátttaka rannsakanda innan rannsóknarsviðsins á að vera skýr Rannsakandi ætti að vera þjálfaður í gagnasöfnun Copyright © Allyn & Bacon 2003

Mat á eigindlegum rannsóknum Evaluating Qualitative Studies
Trúverðugleika (Credibility) rannsóknarinnar á að fjalla um Lýsandi gögn eiga að vera skýrt aðgreind frá túlkun á gögnum Æskilegt er að rannsakandi noti nokkrar aðferðir við gagnasöfnun Lengd rannsóknarinnar þarf að vera nógu löng Copyright © Allyn & Bacon 2003

Aðferðafræði og menntarannsóknir khi

Similar presentations

Presentation on theme: "Aðferðafræði og menntarannsóknir khi"— Presentation transcript:

Similar presentations

About project

Feedback

Log in

Auth with social network:

Aðferðafræði og menntarannsóknir khi

Similar presentations

Presentation on theme: "Aðferðafræði og menntarannsóknir khi"— Presentation transcript:

Similar presentations

About project

Feedback