1. JOSE RIZAL and Philippine Contemporary History
By: Rommel M. Bernardo, AB, Ll.B
Miriam College – College of Arts and Sciences

2. Cavite Mutiny of 1872
The Cavite Mutiny of 1872 was an uprising of military personnel of Fort San Felipe, the Spanish arsenal in Cavite, Philippines on January 20, Around 200 soldiers and laborers rose up in the belief that it would elevate to a national uprising. The mutiny was unsuccessful, and government soldiers executed many of the participants and began to crack down on a burgeoning nationalist movement. Many scholars believe that the Cavite Mutiny of 1872 was the beginning of Filipino nationalism that would eventually lead to the Philippine Revolution of 1896.

3. Causes
The primary cause of the mutiny is believed to be an order from Governor-General Rafael de Izquierdo to subject the soldiers of the Engineering and Artillery Corps to personal taxes, from which they were previously exempt. The taxes required them to pay a monetary sum as well as to perform forced labor or what they so-call, "polo y servicio". The mutiny was sparked on January 20, when the laborers received their pay and realized the taxes as well as the falla, the fine one paid to be exempt from forced labor, had been deducted from their salaries.

4. Battle
Their leader was Ferdinand La Madrid, a mestizo Sergeant. The mutineers thought that soldiers in Manila would join them in a concerted uprising, the signal being the firing of rockets from the city walls on that night. Unfortunately, what they thought to be the signal was actually a burst of fireworks in celebration of the feast of St. Loreto, the patron of Sampaloc.

5. Aftermath
The mutiny was used by Spanish colonial government to implicate three Filipino priests, Mariano Gómez, José Burgos and Jacinto Zamora, collectively known as GOMBURZA and other Filipino leaders. These executions, particularly those of the GOMBURZA, were to have a significant effect on people because of the shadowy nature of the trials. Jose Rizal dedicated his work, El filibusterismo for the executed priests.
On January 27, 1872 Governor-General Rafael Izquierdo approved the death sentences on forty-one of the mutineers. On February 6, eleven more were sentenced to death, but these were commuted to life imprisonment. Others were exiled to Guam. Those who were exiled were able to make their way to more progressive places like London, Hong Kong, or Tokyo. They were able to start small movements that were to help the Philippine Revolution.

6. Cavite Mutiny
It was January 21, The Spanish government ordered the arrest those who were involved in an uprising in Cavite’s Fort San Felipe.   
Mutineers in Cavite were told by their fellow conspirators in Manila to be ready for a coup on the night of January 20. Rockets would be fired in the air as a signal to the Caviteños to seize Fort San Felipe. Reinforcement would be rushed from Manila to help the Caviteño plotters. 
Coincidentally, Manila is celebrating a nine-day feast beginning on January 20 in honor of San Sebastian till January 29 as the feast day of Our Lady of Mount Carmel in San Sebastian Church . 

7. Cavite Mutiny
According to Nick Joaquin, it was on the feast day of the Lady of Mount Carmel that the old Manila saying originated: “the cold season will last until after the Del Carmen.” Manilenos had noticed how the fiesta begins to become warmer after the feast of Mount Carmel. 
The Cavite mutineers mistook the fireworks during the opening day of the fiesta in Manila as the rockets to start the coup. The Caviteños killed 11 Spanish officers in Fort San Felipe and waited for reinforcement from Manila. Spanish troops arrived in Cavite to quash the mutineers. 
Those who were accused to be involved in the mutiny were taken to Fort Santiago including priests Mariano Gomez, Jose Burgos and Jacinto Zamora collectively known as GOMBURZA.  Gomez, Burgos and Zamora were found guilty and were executed in Bagumbayan (presently known as Luneta) on February 17, 1872. 

8. Cavite Mutiny
Today, the execution site is marked by a fat obelisk to remember the martyrdom of the three priests who were choked to death by garrote ( a metal collar vise that snaps the spine at the neck).

9. GOMBURZA
The martyrdom of the three Filipino priests left an indelible imprint on the generation of youth who were entering manhood in the next decade.
Apolinario Mabini, who was eight in 1872, reflected in later years that the sorrow felt by the Filipinos over the priests’ execution made them realize their condition for the first time. 
Jose Rizal who was eleven then, grew up vowing vengeance on the injustice and dedicated his novel El Filibusterismo to the three heroic priests.  

10. GOMBURZA: Aklasan Sa Cavite Nuong 1872
Naghimagsik ang mga makabago at mapagpalaya sa España, pinalayas si regina Isabella 2, at itinatag ang kauna-unahang republica duon. Isa sa tulad nilang masugid magpa-unlad, si general Carlos Maria de la Torre, ang pinadala nilang governador sa Pilipinas... Maigsi lamang nanungkulan si Torre, 1869 hanggang 1871, subalit nuon nakatikim ang mga Pilipino ng kalayaan at natutunan ang kanilang mga karapatan. Pagkatapos, hindi na nila natanggap ang ibinalik, sa udyok ng mga frayle, na paghigpit at kalupitan...                             -- Fr. Emerson Salvador, The Revolution of 1898: Liberalism in the Philippines

11. Isabella II

12. CAVITE MUTINY
BAGO mag-9 ng gabi nuong Enero 20, 1872, nilusob ng 40 manggagawa at sundalong Pilipino ang tanggulang San Felipe sa Cavite. Panguna ang isang sargento, si “La Madrid,” pinatay nila ang 7 pinunong Español sa tanggulan (fuerza, fort). Saka lamang sumali sa aklasan ang mahigit 100 tauhan sa mga barko duon, mga Pilipino rin.
Pagkaraan lamang ng isang oras, nuong ika-10 ng gabi, pinaputok nila ang isang cañon upang ipahayag sa kabayanan ang kanilang tagumpay - naagaw na nila ang fuerza at ang imbakan ng sandata (arsenal) ng Cavite. Tumakas ang isang tenienteng Español upang magsumbong subalit nabihag siya ng mga taga-Cavite, kaya kinabukasan na bago nakarating sa Manila ang balita ng aklasan.

13. CAVITE MUTINY
Pagsikat ng araw kinabukasan, mula sa mga pader (paredes, walls) ng fuerza, hinikayat ng mga nag-aklas ang iba pang sundalo at manggagawang Pilipino sa himpilan (guarnicion, garrison) sa Cavite subalit tumanggi ang karamihan ng mga sundalo. Sa halip, pinaligiran nila ang fuerza at arsenal kaya napilitang magtago sa luob ang bandang 200 nag-aklas. Nuong araw ding iyon, dumating ang hukbong Español mula sa Manila - 2 regimientos (regiments) ng mga sundalo at isang brigada ng artilleria, may dalang 4 cañon - na pinasugod ni general Rafael Izquierdo, governador ng Pilipinas nuong 1871 hanggang 1873, at kung kanginong lupit ay siyang naging sanhi ng kaguluhan

14. CAVITE MUTINY
Kasama ng mga sundalong nakapaligid sa fuerza, paulit-ulit sumalakay ang hukbong Español subalit palagi silang napaurong ng mga nag-aklas. Nang nalaman ng mga Español na walang pagkain sa luob ng fuerza at arsenal, pinasiya nilang gutumin na lamang ang mga nag-aklas, at nagbantay sa paligid ang hukbo. Hindi nagtagal, nagwagayway ng puting watawat ang mga nag-aklas at sumuko.
Pinabayaan silang lumabas sa fuerza, bitbit pa rin ang puting watawat, hanggang bandang 15 hakbang nang pinagbabaril sila ng nakapaligid na hukbo. Patay na lahat ang unang pangkat ng sumuko nang salakayin ng mga Español ang luob ng fuerza. Walang laban ang mga nag-aklas na naiwan sa luob at agad natapos ang bakbakan. Lahat ng buhay pa ay binihag, nilitis at binitay, maliban sa mga tauhan ng mga barko, na hinatulang makulong nang 10 taon sa Mindanao.

15. CAVITE MUTINY
Sa paglitis lumitaw na ayaw magbayad ng buwis ang mga nag-aklas, buwis na mahigit 200 taon nang libre sila bilang sundalo at tauhan ng barko ng hukbong Español. Si Izquierdo ang nag-utos na pagbayarin sila ng buwis mula nuong Sa pagparusa, dapat sana ay natapos na subalit ginamit ni Izquierdo ang aklasan upang sugpuin ang lumalagong kalampag (campaña, agitation) ng mga Pilipino na maituring na kapantay ng mga Español, at palitan ng mga paring Pilipino ang mga frayleng Español.
Hindi pa napupuksa ang aklasan sa Cavite, pinadakip na ni Izquierdo ang mga tanyag na Pilipino sa Manila, sa paratang na kasabwat sa tangkang ihiwalay ang Pilipinas sa España. Kasali sa mga dinakip ang 3 Pilipinong pari, pamuno sa kalampag na palitan ang mga frayleng Español - sina Jose Burgos, Mariano Gomez at Jacinto Zamora.

16. Gomez, Burgos y Zamora
NUONG panahong iyon, ang tanging pag-asa ng Pilipino na makapantay ang Español ay mag-pari. Dahil sa malawak na pag-unlad sa Europa at paglayà ng Americas mula sa pagsakop ng España, unti-unting yumaman ang mga mestizo at principales sa Pilipinas, subalit tanghal pa rin ang pagiging pari nuon dahil matimtiman ang mga tao.

17. GOMBURZA
Ito ang nilandas ng 3, marurunong at nagtapos lahat ng pagka-pari sa Universidad de Santo Tomas. Nauna si Gomez, mestizong Intsik na 73 taon gulang at cura sa Bacoor, Cavite. Siya ang sumulat at naglabas ng pahayagang La Verdad (Ang Totoo, The Truth) tungkol sa karumal-dumal na kalagayan ng mga tao sa Pilipinas. Duon din niya nilathala ang mga maka-unlad na sulat at panawagan ni Padre Burgos. Sumunod si Zamora, mestizong Español na ipinanganak sa Pilipinas nuong 1835 at naging cura ng cathedral ng Manila sa Intramuros.

18. GOMBURZA
Pinaka-batà at pinaka-sikat si Burgos, mestizong Español na isinilang sa Pilipinas nuong Nag-aral at nagsilbi siya sa isang matalinong Pilipinong pari, si Pedro Pelaez, na pambatò ng kalampag na palitan ng mga Pilipino ang mga frayleng Español. Nang namatay si Pelaez sa lindol sa Manila nuong 1863, si Burgos ang pumeka. Sumulat siya ng manifesto nuong 1864, hindi sa pangalan niya, angal sa pagpahirap sa mga Pilipinong pari. Bilang tagapag-suri ng mga pari sa mga paroco (synodal examiner of parish priests) sa cathedral ng Manila, mabisa si Burgos at maraming frayle ang nagalit sa kanya. Ilang ulit siyang inaway ni Gregorio Martinez, arsobispo ng Pilipinas nuong

19. GOMBURZA
Nang hindi nagtagal, nagtatag ang mga principale sa Manila ng comisión de reforma (Lupon sa Pagbubuti), isa si Burgos sa nagsapì, at siya ang natanghal na pinuno, ng isang sangay (subcomisión, sub-committee) para sa mga pari. Katulong niya sina Gomez at Zamora, at sinimulan silang tawagin ng mga Español sa Manila at paligid na ‘los filibusteros’ (‘mga naghihimagsik’).

20. Paglilitis
Kasabay ng 3 pari, ipinadakip ni Izquierdo sina Agustin Mendoza, cura ng simbahan sa Santa Cruz, Antonio Regidor, kilalang abogado at concejal sa Manila, Joaquin Pardo de Tavera, isang concejal din, Feliciano Gomez, Enrique Paraiso, Jose Basan, Maximo Paterno, Crisanto Reyes, Ramon Maurente at iba pang mga tanyag na pari at principales sa Manila.
Dinakip din ang lahat ng Masón sa buong kapuluan, pinarusahan o ipinatapon. Ipinasara ang maraming masonic lodges. Sa Cebu, natutop nang biglaan ang Logia Española habang nagpupulong. Lahat ay dinakip at ihinarap sa hukuman.

21. Paglilitis
Ang maraming dinakip sa Manila ay nilitis sa isang hukumang militar (court martial) sa paratang na nagsabwatan upang magtatag ng republica sa Pilipinas. Isang pinuno ng hukbong Español, si Manuel Boscaza, ang hinirang na fiscal sa paglitis na ginanap nang madalian. Isa ring sundalo, si capitan Fontivel, ang abogado ni Padre Burgos. Umamin ang isa sa mga nasakdal (accused), si Francisco Saldua, na kasabwat siya sa aklasan at sa tangkang himagsikan laban sa España. Kumalat ang bulong na patatawarin siya kung ti-testigo siya laban sa 3 pari. Tutuo man o hindi, bumaligtad si Saldua at ipinagkanulo ang mga kasama niyang pinaratangan.

22. Paglilitis
Hinayag niyang 3 ulit siyang nagdala ng sulat kay Padre Zamora na agad nagtungo sa bahay ni Padre Burgos. Sinabi rin daw sa kanya ni sargento La Madrid, ang pinuno ng aklasan sa Cavite, at ng isang kapatid ni Pio Basa na si Padre Burgos ang mamumuno sa pamahalaan, at siya ang hihingi ng tulong mula sa sandatahang dagat ng America. Ilang sundalo ng hukbong Español ang nagpahayag ng narinig nila sa ibang tao na sakaling magwagi ang himagsikan, ang magiging pangulo ng bagong republica ay ang pari ng paroco ni San Pedro. Ito ang tawag sa paroco ng cathedral sa Manila. Ang pari duon ay sa Padre Burgos, sunod ang pang-2 niya, si Padre Zamora.

23. Paglilitis
Isang testigo, si Enrique Genato, ang nagsabi na nagpulong nang lihim sina Burgos, concejal Regidor, Marcelo del Pilar, Rafael Labra, Antonio Rojas at iba pa. Pinag-usapan daw nila ang mga frayle, himagsikan at digmaan. Ipinahayag naman ni Marina Chua Kempo na narinig niyang pinag-usapan ng mga nasakdal ang gagawing paglipol (massacre) sa mga Español, at si La Madrid daw ang itatanghal na governador o pinunong militar (capitan general).

24. Paglilitis
Isang frayle, si Fray Norvel, ang nagsiwalat na hinihimok ng mga meztiso (creoles, half-breeds) ang mga tao na maghimagsik laban sa España. Nakita raw niya sa Burgos na nagpamudmod ng mga kasulatan na laban (subversive) sa pamahalaan at kaharian. Pati ang casera ng bahay na tinirhan ni Burgos ay tumestigo. Madalas daw mag-usap ang mga dumalaw tungkol sa baril at cañon, sumisigaw pa ng “Fuera oficiales, canallas, envidiosos, malvados!” ( “Palayasin ang mga nanunungkulan, ang mga baboy, mga inggit, mga masama!” ) at kung minsan naman,
“Viva, Filipinas libre, independiente!” ( “Mabuhay, Pilipinas na malaya at nagsasarili!” ) Subalit lagi raw silang sinuway ni Burgos at pinayuhang magsikap mapagbuti ang kalagayan ng mga tao nang walang dahas o digmaan.

25. Paglilitis
Hiniling ni capitan Fontivel, ang tagapag-tanggol ni Padre Burgos, na pawalang bisa ang mga paratang dahil walang sapat na katibayan, subalit tumanggi si general Izquierdo at inutos na ipagpatuloy ang paglitis. Nais ni Fontivel na ukilkilin ang testimonio ni Saldua subalit itinigil na ng hukuman militar ang paglitis, may sakit daw si Saldua at hindi na kayang tumestigo uli. Nuong ika-11 ng gabi ng Febrero 15, 1872, matapos nag-usap ang mga juzgador nang 8 oras, hinatulang mabilanggo nang 10 taon ang ibang nasakdal. Ang iba naman ay ipinatapon sa Guam sa tagal ng mula 2 hanggang 8 taon. Si Saldua at ang 3 paring Burgos, Gomez at Zamora ay hinatulan nila ng bitay.

26. Death of Gomburza
Ginarote Sa Bagumbayan WALA kaming kasalanan! Hinarap nina Burgos at Zamora ang mga juzgador. Wala kaming kinalaman sa aklasan sa Cavite! Wala kahit anumang katibayan laban sa amin! Walang kabuluhan kumuha ako ng sariling tagapag-tanggol, wika naman ni Gomez. Ayaw n’yong mga jusgadores na ipakita kung sino ang nagparatang sa akin. Kahit na alam n’yong wala akong sala, buo na ang pasiya n’yong hatulan ako, at wala akong kapangyarihan baguhin ang inyong pag-iisip. Ikinulong sila sa piitan ng hukbong Español. Hindi nakapaniwala si Zamora na papatayin siya dahil lamang nanawagan siyang gandahan ang turing sa mga Pilipinong pari, at unti-unti siyang nasiraan ng bait, wala nang kibo at lagi na lamang nakatitig sa malayo.

27. Death of Gomburza
Kinabukasan, inutos ni general Izquierdo kay arsobispo Martinez na hubaran ng pagka-pari (defrock) ang 3 bago mabitay, subalit tumanggi si Martinez, hanggang makakita ng katibayan laban sa mga pari. Sa halip, inutos niya na patunugin ang mga kalembang (campanas, church bells) ng cathedral sa Manila nuong araw ng bitay, Febrero 16, 1872, nang dumagsa ang maraming tao sa Bagumbayan. Nasaksihan nilang unang binitay si Saldua, nakangiti hanggang bandang huli dahil sa maling akala niya na patatawarin siya dahil sa kanyang testigo. Sumunod ang matandang Padre Zamora, taás ang nuó, dilát ang mga matá. Binigyan niya ng bendición ang mga tao na nakaluhod sa paligid. “Walang dahong nalalagas kundi sa takda ng Diós,” wika niya sa frayleng Recollect na nag-confesar sa kanya. “Yari din lamang amen niyang mamatay ako dito ngayon, mahal kong Padre, masunod ang kaluoban niya!” Si Padre Zamora ay sukdulang baliw na. Walang imik na lumapit nang tawagin, umupo sa bitayan, at walang imik na namatay.

28. Death of Gomburza
Huling tinawag si Padre Burgos. Napa-iyak parang batà, tinungô niya ang ulo sa mga kaibigang namatyagan niyang nakapaligid. Pagka-akyat sa bitayan, hinayag niya kay comisario Boscaza, “Senores, pinapatawad ko kayó. Nawa’y patawarin din kayo ng Diós!” “Ano’ng kasalanan ang nagawa ko?” bulalas ni Burgos sa mga frayle na nasa tabi niya, hinimok siya mamatay nang tahimik. “Talaga bang mamamatay ako nang ganito? Diós ko, wala bang katarungan sa daigdig?!” “Patawad po, Padre,” lumuhod sa harap ni Burgos ang verdugo matapos niyang igapos ito sa garotte, “kailangan pong patayin kita, labag man sa kaluoban ko!” “Pinapatawad kita, hijo,” sagot ni Burgos, “tupdin mo ang iyong tungkulin.”

29. Death of Gomburza
Pagkabitay kay Burgos, namighati ang mga tao sa paligid, lumuhod lahat at nanaghoy nang panalangin para sa patay. Nabalisa ang mga Español at mga frayle at nagkulong lahat sa luob ng Intramuros. Sa halip na matakot ang mga tao gaya ng tangka ni general Izquierdo, ang pagbitay sa 3 pari ay lalong nagpalawak ng pagpuna ng mga Pilipino sa kalabisang dinaranas nila. Nagsimulang natiklop ang hinawa ng mga karaniwang tao sa politica de reforma ng mga Pilipinong pari at principales.

30. Death of Gomburza
Sa udyok ng mga frayle, nagpatuloy ang pag-usig sa mga nananawagan ng reforma, kahit na pagka-alis ni Izquierdo nuong Upang makaiwas, ilang principales ang tumakas at nanirahan sa Hongkong at iba pang lungsod sa mga kalapit na bayan. Ang mga maykaya ay nagtuloy sa Europa, pati sa España mismo na, dala ng walang tigil na sigasig ng mga makabagong Español, ay mas mapagpalaya at maka-unlad kaysa sa Pilipinas. Sila ang nagmana ng tinig na naudlot nuong bitayin sina Gomez, Burgos at Zamora. Pagkaraan lamang ng 8 taon, sumaliw sa tinig si Graciano Lopez Jaena na dumating sa España nuong Napalitan ang politica ng reforma ng politica ng propaganda.
Source:

31. Garrote

32. Filipino Nationalism
Filipino Nationalism is an upsurge of patriotic sentiments and nationalistic ideals in the Philippines of the 19th century that came consequently as a result of more than two centuries of Spanish rule and as an immediate outcome of the Filipino Propaganda Movement (mostly in Europe) from 1872 to It served as the backbone of the first nationalist revolution in Asia, the Philippine Revolution of 1896

33. The Creole Age (1780s-1872)
The term "Filipino" in its earliest sense referred to Spaniards born in the Philippines or Insulares (Creoles) and from which Filipino Nationalism began. Traditionally, the Creoles had enjoyed various government and church positions—composing mainly the majority of the government bureaucracy itself.[3] The decline of Galleon Trade between Manila and Acapulco and the growing sense of economic insecurity in the later years of the 18th century led the creole to turn their attention to agricultural production. Characterized mostly in Philippine history as corrupt bureaucrats, the Creole gradually change from a very government-dependent class into capital-driven entreprenuers. Their turning of attention towards guilded soil caused the rise of the large private haciendas.

34. The Creoles
The earliest signs of Filipino Nationalism could be seen in the writings of Luis Rodriquez Varela, a Creole educated in liberal France and highly exposed to the romanticism of the age. Knighted under the Order of Carlos III, Varela was perhaps the only Philippine Creole who was actually part of European nobility. The court gazzette in Madrid announce that he was to become a Conde and from that point on proudly called himself "Conde Filipino". He championed the rights of Filipinos in the islands and slowly made the term applicable to anyone born in the Philippines. However, by 1823 he was deported together with other creoles (allegedly known as Hijos del Pais), after being associated with a Creole revolt in Manila led by the Mexican Creole Andres Novales.

35. The Creoles
Varela would then retire from politics but his nationalism was carried on by another Creole Padre Pelaez, who campaigned for the rights of Filipino priests and pressed for secularization of Philippine parishes. The Latin American revolutions and decline of friar influence in Spain resulted in the increase of the regular clergy (friars) in the Philippines. Filipino priests were being replaced by Spanish friars and Pelaez demanded explanation as to the legality of replacing a secular with regulars—which is in contradiction to the Exponi nobis. Pelaez brought the case to the Vatican almost succeeded if not for an earthquake that cut his career short and the ideology would be carried by his more militant disciple, Jose Burgos. Burgos in turn died after the infamous Cavite Mutiny, which was pinned on Burgos as his attempt to start a Creole Revolution and make himself president or "rey indio". The death of Jose Burgos, and the other alleged conspirators Mariano Gomez and Jacinto Zamora, seemingly ended the entire creole movement in 1872.[4] Governor-General Rafael de Izquierdo unleashed his reign of terror in order to prevent the spread of the creole ideology—Filipino nationalism.

36. Spread of Filipino Nationalism (1872-1892)
But the creole affair was seen by the other natives as a simple family affair—Spaniards born in Spain against Spaniards born the Philippines. The events of 1872 however invited the other colored section of the Ilustrado (intellectually enlightened class) to at least do something to preserve the creole ideals. Seeing the impossibility of a revolution against Izquierdo and the Governor-General's brutal reign convinced the ilustrado to get out of the Philippines and continue propaganda in Europe. This massive propaganda upheaval from 1872 to 1892 is now known as the Propaganda Movement. Through their writings and orations, Marcelo H. del Pilar, Graciano Lopez Jaena and Jose Rizal sounded the trumpets of Filipino nationalism and brought it to the level of the masses. Rizal's Noli me tangere and El filibusterismo rode the increasing anti-Spanish sentiments in the islands and was pushing the people towards revolution.[5] By July 1892, an ilustrado mass man in the name of Andres Bonifacio established a revolutionary party based on the Filipino nationalism that started with " los hijos del pais"--Katipunan ng mga Anak ng Bayan. Ideology turned into revolution and gave Asia its first anti-imperialist/nationalist revolution by the last week of August 1896.