1. دیپلماسی علمی و آموزش مهندسی
عباس ملکی
چهارم اسفند 1395

2. دیپلماسی علمی چیست؟
دیپلماسی علمی استفاده از همکاری های علمی بینِ ملت ها برای حل مسائل مشترک و نیز ایجاد همکاری سازنده بین المللی است.
Science diplomacy is the use of scientific collaborations among nations to address common problems and to build constructive international partnerships.

3. نقش دیپلماسی علمی ایجاد پل ارتباطی دوستانه بین ملت های متخاصم
نظیر ارتباطات علمی ایران-عراق، آمریکا-ژاپن،
آمریکا-چین
در 1961 در جریان آزمایش های هسته ای در صحرای نوادا، دانشمندانی از آمریکا و اتحاد شوروی به طور محرمانه با هم دیدار کردند تا از وقوع فاجعه هسته ای جلوگیری کنند.
in 1961, as the nuclear arsenals were building up, scientists from the United States and Russia met privately to discuss how to prevent a nuclear catastrophe

4. نقش دیپلماسی علمی
در 1961، ادوین رایشاور، دیپلمات در دولت کندی به عنوان سفیر آمریکا در ژاپن منصوب شد.
در زمانی که دیالوگ بین دو کشور از بین رفته بود، او به تبادلات علمی بین دو کشور از طریق همکاری های مشترک علمی بین جامعه روشنفکران دو کشور توجه نمود
کمیته مشترکی را در این رابطه تاسیس کرد.
In 1961, Edwin O. Reischauer, appointed as the U.S. ambassador to Japan by President Kennedy, helped initiate scientific exchanges through the U.S.–Japan Joint Committee on Scientific Cooperation at a moment of “broken dialogue” between the two intellectual communities. 

5. نقش دیپلماسی علمی
دیدار پرزیدنت نیکسون از چین، که با اهداف عادی سازی روابط بین آمریکا و چین انجام شد دستاوردهایی در ایجاد روابط علمی بین دو کشور به همراه داشت
 President Nixon’s historic 1972 diplomatic visit to China, noting its contribution to the normalization of relations between the two countries and stressing that science played an important role in that achievement. 

6. موانع پیشرفت دیپلماسی علمی
1. انگیزه های مبهم و اعمال محدودیت ها در تحرکات اجتماعی
کنترل تکنولوژی از سوی کشورهای صاحب فناوری
رقابت بین کشورها و محرمانه بودن علومی که مزیتی رقابتی ایجاد می کنند
مشکلات صدور ویزا و محدودیت های مسافرتی
Unclear Motivations and Restrictions on Mobility
International Institute for Advanced Sciences Affairs

7. موانع پیشرفت دیپلماسی علمی
2. ضعف مشارکت بین دولت و فضای دانشگاهی و پژوهشی
محدود بودن دیپلماسی به فضای بین دولت ها و نه ملت ها
خصوصی سازی روابط بین الملل و دیپلماسی و تاثیر آن بر جریان آزاد علم
Weak Public–Private Partnerships

8. موانع پیشرفت دیپلماسی علمی
3. انعطاف ناپذیری در برنامه های دولت
فقدان ساز و کارهای هماهنگی و یکپارچه سازی فعالیت های دیپلماتیک انجام شده توسط دولت، فضای کسب و کار، و دانشگاه ها یا سازمان های غیر دولتی.
وجود بوروکراسی و عدم انعطاف دولتی، اغلب ارتباط با سازمان های دولتی را دشوار می سازد و مانع تلاش دیپلماسی علمی است.
Inflexibility in. Government Programs: lack of mechanisms for coordinating and integrating diplomatic activities undertaken by the government, businesses, and NGOs. Existing bureaucratic diversity and inflexibility often makes communication with agencies difficult and inhibits science diplomacy endeavors. 

9. موانع پیشرفت دیپلماسی علمی
4. فقدان وجود مشوق ها
عدم انگیزه در دولت و دانشگاه ها برای مشارکت متخصصان در سطح بین المللی: مشاهده شده است که بر بومی سازی تاکید فراوان می شود و دستاوردهای علمی مشترک منتج از همکاری جهانی اغلب مقبول نیست.
تعامل در توسعه علمی بین المللی هزینه های داخلی به همراه دارد.
Lack of Incentives: Another barrier is the lack of incentives in both the government and academia for the participation of professionals in international science. It is observed that scientific achievements enabled by global collaborations are often not credited appropriately, and for most academic leaders, engagement in international development is undertaken at the expense of their domestic responsibilities. 

10. موانع پیشرفت دیپلماسی علمی
5. فقدان زیرساخت های مناسب برای تعاملات مشترک با کشورهای دیگر
کمبود سرمایه انسانی در کشورهای همکار و در حال توسعه
فقدان زیرساخت های مناسب در کشور برای میزبانی از کشورهای همکار و توسعه یافته
Lack of Human Capital and Infrastructure in Partner Developing Countries

11. موانع پیشرفت دیپلماسی علمی
6. عدم وجود صدای واحد و یکپارچه در جامعه دانشگاهی کشور
خودداری دانشمندان و دانشگاهیان از ورود موثر به حوزه سیاست گذاری عمومی
عدم اعتقاد به نقش علم و ارزش بالقوه آن در توسعه دیپلماسی
Lack of a Unified Voice Within the Science Community: the failure of scientists to effectively engage policy makers and the public in understanding the role of science and its potential value in diplomacy and in development.

12. موانع پیشرفت دیپلماسی علمی
7. نقض تعهدات از سوی دولت ها
ناکامی دولت ها در اجرای تعهدات در نشست های دو جانبه و کنفرانسهای بین المللی و جلسات دیگر در نتیجه تضعیف اعتبار روند دیپلماسی علمی
استفاده از دیپلماسی علمی برای رسیدن به اهداف خاص خود
پروژه نفوذ
Broken Promises: failure of governments to implement commitments made in bilateral, summit, and other meetings, thus undermining the credibility of the science diplomacy process.

13. آموزش مهندسی

14. اهداف آموزش مهندسی 1. تربیت سرمایه های انسانی متخصص و متعهد
1. تربیت سرمایه های انسانی متخصص و متعهد
2. تولید علوم و فناوری
3. حل مسائل و مشکلات جهان امروز
 انرژی و محیط زیست
بحران آب و خاک
سوخت های فسیلی
آلودگی رود خانه ها و دریاها
فقر و گرسنگی
بهداشت

15. فضای همکاری بین المللی در حوزه علم و فناوری
اولویتهای مشترک بین کشورهای مختلف در عرصه علم و فناوری
توسعه پایدار
کاهش تصاعد گازهای گلخانه ای
افزایش مصرف انرژی های سبز و کاربرد انرژی های تجدیدپذیر

16. زبان مشترک علم و تکنولوژی
برنامه های مشترک آکادمیک علمی و پژوهشی
1. روندهایی که پیش بینی می شود نقش قابل توجهی در پیشرفت حوزه های مختلف علم و فنآوری و رسیدن به مرزهای دانش ایفا خواهند نمود:
توسعه پایدار
انرژی های تجدیدپذیر
فناوری های نوظهور و پیشرفته

17. زبان مشترک علم و تکنولوژی
برنامه های مشترک آکادمیک علمی و پژوهشی
2. روندهایی که نظام آموزش عالی را در کشورها متحول و تحت تاثیر قرار می دهد:
آموزش های مجازی
فنآوری های یادگیری و یادگیری دیجیتال
روش ها و برنامه های جدید آموزشی و تحصیلی
برنامه های پویا
یادگیری مشارکتی
برنامه های پویا : mobility programs

18. پیش بینی پیامدهای دیپلماسی علمی برای دانشگاه ها
بهبود کیفیت خدمات خود دانشگاه       
بهبود رتبه جهانی دانشگاه
بهبود کیفیت فعالیت های تحقیق و توسعه
رقابت پذیری بیشتر با سایر دانشگاه ها
تامین نیاز بازار کار و تربیت دانش آموخته هایی که مهارت لازم برای ورود به بازارهای جهانی را دارند
کسب منافع مادی برای دانشگاه

19. چشم انداز روابط بین الملل دانشگاه شریف
ما می خواهیم در 20 سال آینده دانشگاهی باشیم که از نظر روابط بین الملل:
بدانیم که مرزهای دانش در کدام ساحه و چقدر گسترش یافته است
شریکان موثر و به روز در جهان داشته باشیم
فرار مغزها به همکاری های متعارف بین المللی با دانشگاه های معتبر تبدیل شود مانند آنچه که چین و هند انجام می دهند
همکاری با مراکز پژوهشی جهان
کمتر شدن اتکای به بودجه دولتی از طریق برگزاری دوره های مشترک با دانشگاه های دیگر با توجیه اقتصادی

20. اهداف روابط بین الملل شریف
معرفی فعالیت های شریف به دانشگاه ها و مراکز پژوهشی خارجی
جذب دانشجوی خارجی
تبادل استاد و دانشجو و محقق
استفاده از دستاوردهای دانشگاه های معتبر دیگر کشورها
ایجاد ارتباط با شرکای آموزشی منطقه ای
تعامل با بخش بازرگانی جهانی بخصوص بخش صنعتی جهانی شده
دعوت از چهره های سرشناس و نام آور جهانی مانند نوبلیست ها، روسای دانشگاه ها و پژوهشگران بنام

21. فعالیت‌های آکادمیک روابط بین الملل شریف
فعالیت‌های آکادمیک روابط بین الملل شریف
امضای تفاهم نامه با دانشگاه های خارجی (بیش از چهل مورد)
برگزاری دوره های مشترک دکتری (واترلو کانادا، گرنوبل فرانسه، هنگ‌کنگ)
دعوت از افراد و گروه هایی از دانشگاه های معتبر بین المللی
برگزاری کنفرانس های مشترک علمی
دعوت از اساتید خارجی برای گذراندن فرصت مطالعاتی
فعالیت در زمینه اخذ روادید برای اساتید و دانشجویان

22. بازدید های علمی از شریف (1)
رئیس آکادمی علوم چین و هیئت همراه، (مه 2015)
دستیار رئیس جمهور روسیه در فنآوری و علوم پیشرفته بهمراه رئیس دانشگاه دولتی مسکو (مه 2015)
سخنرانی سدریک ویلانی برنده جایزه فیلدز ریاضی در دانشگاه (مه 2015)
هیئت علمی از دانشگاه تریسته ایتالیا به سرپرستی رئیس دانشگاه (آوریل 2015)
هیئتی از اساتید فرانسوی بخصوص از اکول پلی تکنیک و سوربن 13 فرانسه (آوریل 2015)
رئیس مرکز تحقیقات علمی ابتالیا (CNR) (مارس 2015)
گروه اساتید دانشگاه غازان، روسیه (سپتامبر 2014)
رئیس مرکز همکاری های بین المللی آلمان (DAAD) بهمراه چند نفر از متخصصان (سپتامبر 2014)

23. چند نمونه مشخص
روسیه
عراق
افغانستان
آسیای مرکزی و قفقاز

24. بازدیدهای علمی از شریف (2)
کمیسر سازمان وحدت آفریقا (ژانویه 2015)
کنستانتین نووسلف، برنده جایزه نوبل فیزیک (2015)
وزیر آموزش عالی عراق، دکتر حسین شهرستانی (مارس 2015)
رئیس مرکز همکاری های بین المللی آلمان (DAAD) بهمراه چند نفر از متخصصان (سپتامبر 2014)
رئیس آکادمی علوم اتریش (نوامبر 2014)
هیئتی از دانشگاه دکامپستولا اسپانیا (De Compostella) (ژوئیه 2014)
آنتونی لگیت، برنده جایزه نوبل در فیزیک (2014)
رئیس مرکز علمی ماکس پلانک آلمان (2013)

25. Peter Agre: Nobel Laureate of Chemistry (2003)
Anthony Legget: Nobel Laureate of Physics (2014)
Paul Chu: John Fritz Medalist (2014)
Andre Geim: Nobel Laureate of Physics (2012)
Konstantin Novoselov : Nobel Laureate of Physics (2015)

26. تحریم دانشگاه تحریم اولیه 2011 تحریم دوباره 2014 وضعیت در پس از برجام
فعالیت های دانشگاه ادامه پیدا خواهد کرد
از فضای مثبت موجود استفاده کنیم

27. نتیجه گیری
روابط بین الملل، دروازه دانشگاه شریف به جهان بیرون از کشور است.
حداقل در سال تحصیلی ، 50 دانشجوی افغانی و 50 دانشجوی عراقی جذب خواهند شد
در سال فوق الذکر بدنبال برگزاری کنفرانس مشترک روسای دانشگاه های مهندسی عراق و ایران در شریف خواهیم بود
اعطای بورس تحصیلی به مسئولان و نزدیکان آنها در کشورهای عراق، افغانستان، تاجیکستان، ترکنستان و آذربایجان
گسترش همکاری ها با دانشگاه های سرآمد دنیا در جهت اعطای مدرک مشترک
پژوهش های مشترک با مراکز تحقیقاتی در زمینه های آب، انرژی، فنآوری اطلاعاتی و....

28. پیشنهاد 1. بهبود همکاری بین دولت و جامعه دانشگاهی
2. توجه به بخش خصوصی و موسسات خصوصی آموزش عالی و اهمیت موسسات آموزشی غیردولتی
3. مشارکت دانشمندان جوان
4. افزایش توان علمی در وزارت امورخارجه
5. افزایش توانایی دانشگاه ها در حوزه روابط بین الملل و  بهبود کیفیت و تنوع برنامه هایی که با هدف جابجایی و تبادل دانشجو و هیأت علمی به انجام می رسد.
Better Partnership Between Government, Private Sector, and NGOs
Involvement of Young People
Enhancement of Scientific Capability in the Foreign Service
Enhancement of Agencies’ Ability to Operate
Encouragement of Competition
Emphasis on Educational and Professional Development
Effective Involvement of Politicians and the Public
Emphasis on the Interface of Science and Policy
Importance of Transparency and Clarity

29. پیشنهاد 6. تشویق دانشگاه ها به رقابت در دیپلماسی علمی
6. تشویق دانشگاه ها به رقابت در دیپلماسی علمی  
7. تاکید بر آموزش و توسعه تخصصی و افزایش تمرکز بر بین المللی شدن محتوای برنامه های آموزشی و خروجی های یادگیری
8. مشارکت موثر سیاستمداران و افکار عمومی
9. تاکید بر فصل مشترک علم و سیاست
Better Partnership Between Government, Private Sector, and NGOs
Involvement of Young People
Enhancement of Scientific Capability in the Foreign Service
Enhancement of Agencies’ Ability to Operate
Encouragement of Competition
Emphasis on Educational and Professional Development
Effective Involvement of Politicians and the Public
Emphasis on the Interface of Science and Policy
Importance of Transparency and Clarity