1. اهداف و اصول درمان اعتیاد
دکتر آرش قدوسی
متخصص پزشکی قانونی و مسمومیتها
استادیار

2. اعتياد يك: عادت پيشرونده تاثير گذار و فراگير با عوارض منفي
خارج از كنترل

3. اين عادت ميتواند: به رفتارهاي متعارف رفتارهاي غير متعارف تركيبات مجاز
مواد غير مجاز

4. اعتياد يك: عادت پيشرونده تاثير گذار و فراگير با عوارض منفي
خارج از كنترل

5. اعتياد يك: عادت پيشرونده تاثير گذار و فراگير با عوارض منفي
خارج از كنترل

6. اعتياد يك: عادت پيشرونده تاثير گذار و فراگير با عوارض منفي
خارج از كنترل

7. اعتياد يك: عادت پيشرونده تاثير گذار و فراگير با عوارض منفي
خارج از كنترل

8. اين تركيبات:
مواد افيوني: ترياك، شيره، هرويين، مورفين، كدئين، متادون، كريستال
مواد محرك: كوكايين، كراك، آمفتامين، آيس
مواد تهم زا: ال اس دي، اكستازي
حشيش
آرامبخش ها: ديازپام، لورازپام، اكسازپام،
الكل
نيكوتين

9. Marijuana Health effects include: Increased heart rate Bloodshot eyes
                                               
Health effects include:
Increased heart rate
Bloodshot eyes
Dry mouth and throat
Increased appetite
Short-term memory loss
Reduced concentration and coordination
Paranoia
Psychosis

10. Cocaine Health effects include: Dilated pupils
Elevated blood pressure, heart rate, respiratory rate, and body temperature
Stuffy or runny nose
Ulcerated mucous membranes of the nose
Cardiac arrest
Respiratory failure

11. Depressants Health effects include: Calmness and relaxed muscles
Slurred speech
Staggering gait
Altered perception
Respiratory depression
Coma
Death

12. Narcotics Health effects include: Feeling of euphoria Drowsiness
Nausea
Vomiting
Slow and shallow breathing
Clammy skin
Convulsions
Coma
Death

13. Hallucinogens Health effects include:
Sense of distance and estrangement
Mood disorders
Dilated pupils
Elevated body temperature, heart rate, and blood pressure
Loss of appetite
Sleeplessness
Tremors
Heart and lung failure

14. Stimulants Health effects include:
Increased blood pressure, heart and respiratory rates
Dilated pupils
Decreased appetite
Sweating and high fever
Tremors
Loss of coordination
Physical collapse
Stroke
Heart failure

15. Inhalants Health effects include: Short-term memory loss Loss of smell
Nausea
Vomiting
Fatigue
Brain damage
Convulsions
Coma
Cardiac arrest
Nervous system damage
Death

16. مصرف اين تركيبات: لذت بخش است.
با گذشت زمان به اثرات آن ها تحمل ايجاد مي گردد.
با قطع مصرف علائم ناخوشايند شكل مي گيرد.
براي حفظ وضع موجود نياز به مصرف روز افزون آن وجود خواهد داشت.

17. شيوع اعتياد به مواد مخدر در بعضي از كشورها

18. اعتياد به مواد مخدر در ايران:
احتمالا تا 500 هزار نفر فروشنده و دلال خرده‌پا وجود دارد.
سالانه 1000 تن مواد مخدر در ايران مصرف مي‌گردد.
سالانه 200 تن مواد مخدر توسط نيروي انتظامي كشف مي‌گردد.
توليد افغانستان سالانه تا 4000 تن (معادل 100 ميليون دلار در محل ) تخمين زده مي‌شود.
سالانه 4500 ميليارد تومان (5 ميليارد دلار) هزينه دارد!!

19. تعداد موارد جديد آلودگي به ويروس ايدز در اوكراين
1993
1994
1995
1996
1997
1998
5,000
10,000
15,000
20,000
25,000
30,000
Source: National AIDS Programme, Ukraine, 1999

20. تعداد موارد آلودگي به ويروس ايدز در روسيه
18,000
15,462
16,000
14,000
12,000
10,000
Number of HIV infections
8,000
6,000
4,399
3,947
4,000
1,546
2,000
108
158
196 93 94 95 96 97 98 99
Year of registration
Source: Russian Federal AIDS Centre, Moscow

21. درصدي از موارد آلودگي به ويروس ايدز در كشورهاي مختلف كه بر اثر اعتياد تزريقي ايجاد گرديده است(1999)
100 90 80 70 60
Percentage 50 40 30 20 10
Canada
China
Latvia
Malaysia
Moldova
Russian
Ukraine
Viet Nam
Federation
Source: National AIDS Programmes

22. 1995 گسترش آلودگي با ويروس ايدز در اروپاي شرقي:
كشورهايي كه در سال بيش از 5 مورد جديد آلودگي به ازاي هر ميليون نفر
داشتند با قرمز مشخص شده است
1995
Source: HIV/AIDS Surveillance in Europe. End- year report 2001, No. 66

23. 1996 گسترش آلودگي با ويروس ايدز در اروپاي شرقي:
كشورهايي كه در سال بيش از 5 مورد جديد آلودگي به ازاي هر ميليون نفر
داشتند با قرمز مشخص شده است
1996
Source: HIV/AIDS Surveillance in Europe. End- year report 2001, No. 66

24. 1997 گسترش آلودگي با ويروس ايدز در اروپاي شرقي:
كشورهايي كه در سال بيش از 5 مورد جديد آلودگي به ازاي هر ميليون نفر
داشتند با قرمز مشخص شده است
1997
Source: HIV/AIDS Surveillance in Europe. End- year report 2001, No. 66

25. 1998 گسترش آلودگي با ويروس ايدز در اروپاي شرقي:
كشورهايي كه در سال بيش از 5 مورد جديد آلودگي به ازاي هر ميليون نفر
داشتند با قرمز مشخص شده است
1998
Source: HIV/AIDS Surveillance in Europe. End- year report 2001, No. 66

26. 1999 گسترش آلودگي با ويروس ايدز در اروپاي شرقي:
كشورهايي كه در سال بيش از 5 مورد جديد آلودگي به ازاي هر ميليون نفر
داشتند با قرمز مشخص شده است
1999
Source: HIV/AIDS Surveillance in Europe. End- year report 2001, No. 66

27. 2000 گسترش آلودگي با ويروس ايدز در اروپاي شرقي:
كشورهايي كه در سال بيش از 5 مورد جديد آلودگي به ازاي هر ميليون نفر
داشتند با قرمز مشخص شده است
2000
Source: HIV/AIDS Surveillance in Europe. End- year report 2001, No. 66

28. 2001 گسترش آلودگي با ويروس ايدز در اروپاي شرقي:
كشورهايي كه در سال بيش از 5 مورد جديد آلودگي به ازاي هر ميليون نفر
داشتند با قرمز مشخص شده است
2001
Source: HIV/AIDS Surveillance in Europe. End- year report 2001, No. 66

29. A 33-Year Follow-up of Narcotics Addicts
(Arch Gen Psychiatry. 2001;58: )
The natural history of narcotic addiction among a male sample (N = 581).

30. درمان های وابستگي به مواد مخدر

31. هدف از درمان اعتياد: كاهش مصرف مواد مخدر كاهش عوارض جسماني مواد مخدر
مسموميت و Overdose
بيماري هاي عفوني مانند ايدز و هپاتيت
كاهش عوارض خانوادگي اعتياد
كاهش عوارض رواني اعتياد
كاهش عوارض اجتماعي اعتياد
جرم و جنايت
بيكاري

32. هدف از درمان اعتياد فقط قطع يا كاهش مصرف نيست!
گاهي حتي كاهش مصرف نیز در اولويت نيست!

33. رويكردهاي درمان اعتياد
رويكرد پرهيز مدار Abstinence Oriented
رويكرد كاهش آسيب Harm Reduction

34. اهداف فرعی درمان طبی (کمر درد) درمان روانپزشکی
انواع درمانهای غیر دارویی

35. انتخاب برنامه درمان نوع ماده شیوه مصرف مدت اعتیاد شدت وابستگی فرد
اختلالات زمینه ای
حمایت های اجتماعی و خانوادگی
بیماریهای زمینهای طبی
تحصیلات
درامد
تجارب قبلی درمان
در دسترس بودن

36. بر عهده بیمار و درمانگر است!
انتخاب شیوه درمان
بر عهده بیمار و درمانگر است!

37. استفاده از روش هاي پرهيز مدار استفاده از روش هاي كاهش آسيب
تزريق هرويين
خوردن ترياك
تدخين ترياك
كشيدن هرويين
استفاده از روش هاي پرهيز مدار
استفاده از روش هاي كاهش آسيب

38. قطع مصرف
Detoxification
كاهش عود
وابستگان به مواد مخدر
كاهش عوارض

39. روش هاي عمده سم زدايي
استفاده از كلونيدين و ساير آگونيست هاي گيرنده هاي آلفا 2
استفاده از آگونيست هاي مواد افيوني( متادون / بوپرنورفین)
استفاده از آنتاگونيست هاي مواد افيوني: روش سريع و فوق سريع
استفاده توام از آگونيست و آنتاگونيست هاي مواد افيوني

40. دانستنیهای اولیه تشخیصی دراعتیاد :
اعتیاد یک اختلال واحد نیست
تقریبٲ تمامی معتادین نوعی اختلال روانپزشکی دارند
بیش از 90 درصد آنها افسردگی اساسی دارند
بیشتر از60 درصد آنا ن دو اختلال همراه دارند
حدود یک پنجم معتادین اعتیاد چندگانه دارند
درصد سابقه زندان دارند
بالاترین موارد HIV مثبت معتادان اند

41. اصول کلی درمان اعتیاد: درمان فردی نیست درمانگر تنها نیست
درمان فردی نیست
درمانگر تنها نیست
روش درمانی واحد نیست
اختلال یک نوع نیست
درمان قاطع نیست
نتیجه یکسان نیست

42. اصول کلی درمان -دنباله هدف درمان افزایش زمان دوری از مواد است
خانواده و نزدیکان معتاد بایستی در کنترل صحیح درمان مشارکت کنند
تیم درمان شامل روانپزشک ، روانشناس ، پزشک عمومی ، مددکار و مشاور میباشد
برنامه ریزی درمان انعطاف پذیر ولی همه جانبه است

43. اصول کلی درمان -دنباله وظایف تیم درمان:
روانپزشک: تعیین خط مشی درمان ، هدایت تیم و درمان دراز مدت اختلالات روانپزشکی همراه
پزشک عمومی: سم زدایی ، کنترل عوارض جسمی ترک و درمان پیگیری کوتاه مدت
روانشناس : رواندرمانی فردی ، آموزش روشهای کنترل وسوسه مصرف ، گروه درمانی وآموزش خانواده
مددکار: پیگیری درمان در فواصل تعیین شده ، ارزیابی استرسها وکمک به کاهش آنها

44. “Addiction treatment” integrative programs:
Education آموزش
Detoxification (pharmacotherapy)سم زدايي
Individual psychotherapy رواندرماني فردي
Family counseling مشاوره خانواده
Group therapyگروه درماني
Therapeutic communityاجتماع درمان مدار۩
Psychosocial rehabilitationsباز تواني ۩
Relapse prevention programsپيشگيري از عود

45. روشهای سم زدایی Detoxification methods
بسیارکندVery slow
کندSlow
سریعRapid
فوق سریع Ultra rapid

46. درمان
عود
جاذبه های مواد
جاذبه های درمان

47. اما باید بدانیم درمان با متادون ممكن است:
باعث افسردگي و قصد خود كشي گردد.
باعث تشديد مصرف ساير مواد مخدر گردد.
باعث تشديد پرخاشگري شود.
باعث بروز علائم جسماني با منشا روان-تني گردد.
باعث ساير رفتارهاي اعتيادي شود.

48. اما در درمان با متادون در صورت اجراي مناسب:
باعث افسردگي و قصد خود كشي گردد.
باعث تشديد مصرف ساير مواد مخدر گردد.
باعث تشديد پرخاشگري شود.
باعث بروز علائم جسماني با منشا روان-تني گردد.
باعث ساير رفتارهاي اعتيادي شود.

49. ؟ زمان به ماه 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 درصد بيماراني كه ترك كرده اند
درمان دراز مدت با متادون
نالتركسون+ مداخلات روانشناختي
استفاده از نالتركسون
بدون مداخله
زمان به ماه

50. پس از سم زدایی
در صورت عدم درمان نگهدارنده میزان عود بالاست

51. راههاي عام كاهش عود در معتادان
حتي الامكان از انگ و استیگما اعتياد بپرهيزيد
رابطه درمانيtherapeutic alliance را تقويت كنيد
درمان را قانونمند و ساختار يافته كنيد
مشاوره فراهم سازيد!
بر عدم مصرف از طريق كنترل ادرار يا روشهاي ديگر نظارت كنيد
خانواده را درگير درمان سازيد
براي پرهيز پاداش قائل شويد

52. راههاي اختصاصي كاهش عود در معتادان
رواندرماني و مشاوره تخصصي
رواندرماني شناختي
رفتار درماني( حساسيت زدايي، Contingency management )
گروه‌هاي NA
خانواده درماني
اجتماع درمان مدار Therapeutic community
Community Reinforcement Approach
درمان منسجم با نالتركسون
درمان نگهدارنده با متادون

53. راهكارهاي عمده در كاهش آسيب:
زدودن بار اخلاقي و قانوني از مسئله مصرف مواد مخدر!
فراهم سازي درمان نگهدارنده يا جايگزين (متادون و بوپرنورفين)
آموزش راههاي مصرف صحيح مواد مخدر
فراهم سازي راههاي صحيح مصرف مواد مخدر! (توزيع سرنگ، ايجاد اماكن مصرف)
فراهم سازي بهداشتي مواد مخدر

54. درمانهای نگهدارنده
متادون
بوپره نورفین
نالترکسون
LAAM
شربت تریاک

55. درمان نگهدارنده موثر است زيرا:
ماده جايگزين سالم تر است
جذب ساده و معين دارد
نيمه عمر طولاني دارد
خوراكي است
خالص است
ارزان است
توسط افراد سالم عرضه مي گردد
در محيط سالم عرضه مي شود

56. درمان نگهدارنده موثر است زيرا (2):
رفع انگ و stigma معتاد مي كند
تنش اجتماعي را تقليل مي دهد
همكاري خانواده را دامن مي زند!
اعتماد بنفس و schema فردي معتادان را بهبود مي بخشد!

57. درمان نگهدارنده موثر است زيرا (3):
نظام قاچاق را مضمحل مي سازد
از سود دلالان ميكاهد
از تعداد دلالان مي كاهد
از فساد اجتماعي اعتياد مي كاهد!

58. درمان نگهدارنده موثر است زيرا (4):
بخاطر ماهيت متادون و بوپرنورفين از رفتارهاي تكانه اي كاسته مي شود
پرخاشگري و جرم و جنايت كم مي شود
رفتارهاي بي مبالات جنسي تقليل مي يابد
رفتارهاي خطر ساز مصرف كم مي شوند!

60.
با تشکر