2. تهیه کننده: www.iehe.ir استاد مربوطه: بهار 1392
سرطان کولون و رکتوم
تهیه کننده:
استاد مربوطه:
بهار 1392

3. این سرطان در اثر رشد غیرنرمال سلولهای کولون و رکتوم بوجود می آید
این سرطان در اثر رشد غیرنرمال سلولهای کولون و رکتوم بوجود می آید. به سرطان کولورکتال معروف است. یکی از شایعترین سرطانهادرجهان است (سومین علت اصلی مرگ از سرطان در مردان و زنان بعد از سرطان ریه و معده است).
بقای 5 ساله 65 % و در مرحله تشخیص موضعی 89 % تشخیص بموقع 50 % مرگ را کاهش میدهد.
بیشتر مبتلایان در نهایت متاستاز کبد خواهند داد. بقا بعد از برداشتن متاستاز 24 تا 40 ماه است.
متأسفانه در ایران روند این بیماری رو به افزایش است بروز در حدود 40 سالگی شروع به افزایش و در 50 سالگی به شدت افزایش (92 درصد موارد سرطانهای کولورکتال)
در اغلب موارد سمت راست روده را گرفتار می کند.
طبق آمارها و تجربه های بدست آمده، سرطان کولون و رکتوم یکی از بهترین نوع سرطان در انسان بوده که با اقدامات پیشگیری و غربالگری تا ۹۰% می توان از بروز بیماری جلوگیری کرد.
تمام نژادها و مردان و زنان بطور یکسان شانس ابتلا دارند در سیاه پوستان آمریکا اندکی بیشتر است
طبقه اقتصادی اجتماعی بالا در خطر بیشتر ابتلا به سرطان هستند. در طبقه اقتصادی اجتماعی پایین تر تظاهر بیماری بصورت پیشرفته است.
فرضیه رژیم غذایی از تجربه های ژاپن بدست آمده است.
70 درصد سرطانهای کولورکتال ارثی نیست.

4. 2 سندرم ارثی شامل: 1- پولیپوزیس آدنومایی خانوادگی و 2- سرطان کولون غیرپولیپوزی ارثی سندرم پولیپوزیس آدنومایی خانوادگی: ناشی از موتاسیون ژنی، 1 تا 2 درصد سرطانها، قبل از 30 سالگی صدها تا هزاران پولیپ وجود دارد و عاقبت مبتلا به سرطان در 39 سالگی، پیشگیری با برداشتن کولون سرطان کولون غیرپولیپوزی ارثی یا سندرم لینچ: ناشی از موتاسیون ژن، 3 تا 5 درصد سرطانها، پولیپ زودتر ایجاد نمی شود ولی وقتی ایجاد شد تمایل به بدخیمی سریعتر، 70 تا 80 درصد ایجاد سرطان در سن پایین تر از 44 سالگی
خطر منتسب 50 درصد موارد سرطان مرتبط با رژیم غذایی، 15 تا 25 درصد مرتبط با مصرف چربی و 25 تا 35 درصد مرتبط با مصرف کم میوه و 32 درصد موارد مرتبط با عدم فعالیت فیزیکی است. توزیع جغرافیایی
میزان سرطان در ژاپن فوق العاده کم است و در کشورهای توسعه یافته بیشتر است (آمریکای شمالی، اروپای شمالی و غربی و نیوزیلند) مناطق با بروز کم (آمریکای مرکزی وجنوبی، آسیا، افریقا و در افریقا بروز کم اما در مواقع بروز در جوانان بیشتر)

5. سیر بیماری
سیر بیماری بروشنی درک نشده است برخی پژوهشگران معتقدند تاخیر در زمان انتقال مواد دفعی زمان تماس عوامل بیماریزا را با دیواره روده زیاد میکند و خطر این سرطان را افزایش می دهد.
علت تاخیر در زمان انتقال مواد دفعی ممکن است به رژیم کم فیبر و عدم فعالیت فیزیکی مربوط باشد.
بیشترین سلول دیده شده در این نوع سرطان آدنوکارسینوم است (بیش از 96 % موارد)
منشا 70 تا 90 % سرطانهای کولورکتال پولیپهای آدنومایی است.
پولیپهای با قطر 2 سانتی متر 50 % شانس بدخیم شدن دارند.
افراد با سابقه سرطان کولورکتال و نیز مبتلایان به بیماری التهابی روده (کولیت اولسروز و بیماری کرون) باید بدقت غربالگری شوند.
مطالعات نشان می دهد این نوع سرطان در اثر تعامل بین عوامل ژنتیک و محیطی ایجاد می شود.
عامل محیطی (رژیم پرچرب نقش زیادی بوِیژه در ابتلا به سرطان کولون نزولی و سیگموئید دارد)
چربیها تبدیل به مواد بالقوه سرطانزا می شوند و موجب افزایش سنتز کلسترول و اسید صفراوی توسط کبد است فلور باکتریال این ترکیبها را به اسیدهای صفراوی ثانویه، متابولیتهای کلسترول، و متابولیتهای دیگر بالقوه سمی تبدیل می کند و اسیدهای صفراوی پروتئین کیناز C را فعال می کند که به نوبه خود موجب افزایش تولید سلول می شود.

6. اهمیت تشخیص و غربالگری هر 7 ثانیه یک نفر 50 ساله می شود.
هر 3/5 دقیقه یک نفر تشخیص سرطان کولورکتال داده می شود.
هر 9 دقیقه یک نفر از این سرطان می میرد.
هر 5 ثانیه یک نفر که باید برای سرطان کولورکتال غربال شود غربال نمی شود.

7. Your risk of colorectal cancer depends on:
genetics (59) and lifestyle.

8. عوامل خطرزا
سن بیش از 50 سال مهمترین عامل و مردم جهان هر لحظه پیرتر میشوند.
سرطان کولورکتال قبلی
پولیپها
سابقه فامیلی سرطان کولورکتال یا پولیپهای آدنومایی
سابقه بیماری التهابی روده به ویژه کولیت اولسروز و بیماری کرون
رژیم غذایی پرچرب
رژیم غذایی کم فیبر
عدم فعالیت فیزیکی
وزن زیاد
سیگار کشیدن
مصرف الکل
دیابت
کشیک های شبانه و سرطانهای دیگر

10. کانسر کولورکتال چگونه شروع می شود؟
در اغلب موارد در ابتدا بصورت پولیپ آغاز می شود.
در مرحله اول روی سطح دیواره کولون رشد می کند
دو نوع رایج پولیپها آدنومایی و پولیپهای هیپر پلاستیک است
پولیپها پیشرفت می کنند زمانیکه خطایی در رشد سلولها و بازسازی دیواره کولون وجود دارد.
بیشتر پولیپها در همان مرحله ابتدایی می مانند اما برخی استعداد تبدیل شدن به کارسینوم را دارند.
برداشتن بموقع پولیپها در مراحل ابتدایی پیشگیری می کند از کانسر کولورکتال

11. مراحل کانسر کولورکتال
تشخیص مراحل به پرشک کمک می کند تا درمان مناسبتر را شروع کند.
Stage 0 - Cancer is only in the innermost lining of the colon or rectum.
Stage I - Cancer has not spread beyond the inner wall of the colon or rectum.
Stage II - Cancer has spread into the muscle layer of the colon or rectum.
Stage III - Cancer has spread to one or more lymph nodes in the area.
Stage IV - Cancer has spread to other parts of the body, such as the liver, lung, or bones.

12. علایم و نشانه ها
خونریزی از رکتوم یا وجود خون در مدفوع (نخستین علامت در بیشتر مواقع)
تغییر در عادات روده ای مثل اسهال طولانی، یبوست مزمن یا کاهش قطر مدفوع
احساس دفع مدفوع که با انجام این کار هم برطرف نشود
درد ممتد یا متناوب معده
سایر علایم (دردکمر، دل درد، آروغ زدن غیر معمول، کاهش وزن غیر موجه، خستگی یا کم خونی، استفراغ)
علایم ذکر شده بعد از پیشرفت سرطان ظاهر می شود و علایم زودرس هشدار دهنده معمولا وجود ندارد و به همین علت غربالگری ضروری است.

13. پیشگیری رژیم غذایی ورزش انجام آزمون های غربالگری
آسپرین و داروهای دیگر (پیشگیری دارویی احتمالی با NSAIDS و cox 2 inhibitor )
علاقه زیادی به پیشگیری دارویی است داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی ممکن است منجر به کاهش این نوع سرطان شود.

14. کنترل چربی بهمراه رژیم پرفیبر 45 % خطر ابتلا را کم میکند
افراد با فعالیت مناسب جسمانی 24 % کمتر از افراد با فعالیت کم خطر ابتلا دارند
انجمن سرطان آمریکا 5 روز یا بیشتر در هفته هر روز حداقل بمدت 30 دقیقه فعالیت جسمانی و ورزشی را توصیه میکند.
کنترل چربی بهمراه رژیم پرفیبر 45 % خطر ابتلا را کم میکند
به مصرف 20 تا 30 گرم فیبر بطور روزانه و کالری دریافتی کمتر از 30 درصد از چربی توصیه می شود.

15. غربالگری سرطان کولورکتال
بدلیل شروع بی سر و صدای سرطان کولورکتال غربالگری کلید اصلی تشخیص بموقع است.
شروع غربالگری در سن 50 سالگی است مگر در مواقع ویژه که زودتر از 50 سالگی است.
غربالگری با معاینه داخل کولون و رکتوم بوسیله دوربین انجام می شود.
این معاینات نه تنها تومورها را زودهنگام پیدا می کنند بلکه قادر به پیشگیری از سرطان از طریق برداشت پولیپهای تشخیص داده شده هم است.

16. از جمله روشهای تشخیصی كه برای غربالگری این سرطان مورد استفاده قرار می گیرد، می توان به آزمایشهای ذیل اشاره نمود. ▪ معاینه راست روده: در این معاینه پزشك با انگشت خود راست روده را معاینه می كند تا وجود هر گونه مورد را بررسی كرده و در صورت وجود مواد در داخل راست روده آنها را از نظر آغشته بودن با خون مورد بررسی قرار دهد. ▪ پروكتوسكوپی: در این روش از طریق دستگاههای خاصی به صورت مستقیم داخل راست روده و قسمتهای تحتانی روده بزرگ مورد مشاهده قرار می گیرد. از طریق این روش نیمی از سرطانها قابل تشخیص هستند. در این روش ممكن است بیمار احساس فشار كند، اما دردی را احساس نخواهد كرد. ▪ كولونوسكوپی: از طریق این روش نیز با ابزارهای خاصی، مشاهده كلی روده بزرگ و راست روده ممكن می شود. در این حالت نیز فرد دردی را احساس نخواهد كرد. در صورت وجود هرگونه توده در طول این قسمتها نیاز است بخش از توده برداشته شود تا در زیر میكروسكوپ از نظر وجود بافت یا سلولهای سرطانی مورد بررسی قرار گیرد. این عمل را بیوپسی می نامند.

17. Virtual Colonoscopy X-Rays of the Colon
کولونسکوپی واقعی (تصاویر دو بعدی و سه بعدی) روش غربالگری ارجح و به نسبت جدید است مورد پذیرش بسیاری از مردم زیرا تهاجمی نیست و نیاز به آرام بخش ندارد مردم این روش را بر سیگموئیدسکوپی و کولونسکوپی ترجیح می دهند

18. تشخیص آزمایش وجود خون در مدفوع
از معایب آزمون خون مخفی: بیشتر پولیپها خونریزی نمی کنند
بیوپسی و نمونه برداری
سونوگرافی
سی تی اسکن
ام آر آی
آنژیوگرافی
و.....

19. Colorectal Cancer Survival Rates
میزان بهبود بستگی به مرحله تشخیص دارد هر چقدر در مراحل پیشرفته تر تشخیص داده شود میزان بقا کمتر و سرطان جدی تر می شود.
میزان بقای 5 ساله اشاره دارد به بیمارانی که زندگی می کنند حداقل 5 سال بعد از تشخیص داده شدن
تشخیص در مرحله 1 74 درصد بقای 5 ساله دارد ولی تشخیص در مرحله 4 فقط 6 درصد احتمال بقای 5 ساله را دارد.

20. درمان جراحی اشعه درمانی شیمی درمانی
آنتی بادی های مونوکلونال (بلوک کردن پروتئین افزایش دهنده ی رشد)

21. Colorectal Cancer Surgery Coping With Chemotherapy
Treating Advanced Colorectal Cancer
Coping With Chemotherapy
Radiofrequency Ablation

22. راهبردهای پیشگیرانه: 1- آموزش تغذیه در مدارس 2- اصلاح ترکیب غذاهای مدرسه 3- مشاوره تغذیه ای 4- اصلاح برچسبهای روی مواد غذایی 5- آموزش همگانی (اپیدمیولوژی، عوامل خطرساز، علایم و روشهای غربالگری) 6- غربالگری و تشخیص بموقع
راهبردهای آینده در پژوهش و پیشگیری ارزیابی روشهای غربالگری چگونگی تغییر در شیوه زندگی و رژیم غذایی تاسیس مراکز ثبت آمار سرطان برای تسهیل مطالعات اپیدمیولوژی و بالینی در مراکز دانشگاهی

23. با تشکر از توجه شما