1. საზომი ინსტრუმენტების ვალიდაცია
ნინო ჯავახიშვილი
დ. უზნაძის ფსიქოლოგიის ინსტიტუტი
1 აპრილი, 2016

2. ვალიდაციის ეტაპები (1) თარგმანი და ლინგვისტური
ვალიდაცია/ადაპტაცია ფუნქციური ეკვივალენტობის დასადგენად, (2) სკალების მოთხოვნების
შემოწმება - დებულებისა და
სკალის კორელაციები და ფაქტორული სტრუქტურა
(3) ნორმატიული
მაჩვენებლების დადგენა და ვალიდაცია ახალი ინსტრუმენტისთვის სკალარული
ეკვივალენტობის მისაღწევად.
ტესტების თარგმნისა და კროს-კულტურული ადაპტაციის საერთაშორისო
ინსტრუქცია

3. (1) თარგმანი და ლინგვისტური ვალიდაცია
კითხვარების ნაწილი ქართულად იყო თარგმნილი, გავარედაქტირეთ ნაწილი ჩვენ ვთარგმნეთ და უკუვთარგმნეთ გავაანალიზეთ ყველა კითხვარი, შევადარეთ ორიგინალს და შეცვალეთ ზოგიერთი დებულების ფორმულირება

4. (2) დებულებისა და სკალის კორელაციები და ფაქტორული სტრუქტურა
მონაცემები შეგროვდა პრინციპით: 1 კითხვა - 10 მონაცემი
ელექტრონულად
დამადასტურებელი ფაქტორული ანალიზი

5. (3) ნორმატიული მაჩვენებლების დადგენა და ვალიდაცია
სასურველია კლინიკურ/დიაგნოსტიკური ტიპის კითხვარებში, როგორებიცაა:
დეპრესია
შფოთვა
თვითშეფასება

6. დამადასტურებელი ფაქტორული ანალიზი
სტრუქტურული განტოლების მოდელირება Χ2
შედარებითი მორგების ინდექსი (CFI),
ტაკერ-ლუისის ინდექსი (TLI) და
მიახლოების საშუალო კვადრატის შეცდომა (RMSEA).
ამ სტატისტიკების 0.90-ზე მაღალი მნიშვნელობა
χ2 - არ უნდა იყოს მნიშვნელოვანი, ან მაქსიმუმ, 3-ჯერ აღემატებოდეს თავისუფლების ხარისხს
RMSEA ან ნაკლები

7. დამადასტურებელი ფაქტორული ანალიზი
სიტუაციური შფოთვა, სპილბერგერი Test of Model Fit Chi-SquareValue Degrees of Freedom 71 P-Value RMSEA Estimate CFI TLI 0.940

8. დამადასტურებელი ფაქტორული ანალიზი
დამადასტურებელ ფაქტორულ ანალიზთან ერთად ვიყენებდით პირველად ფაქტორულ ანალიზსაც.
მაგალითად:
სიტუაციური შფოთვა, სპილბერგერი
CFA - 15-ე დებულებას უარყოფითი დატვირთვა ჰქონდა,
EFA - დებულება დაჯდა მესამე ფაქტორზე,
ორივე სახის ფაქტორულმა ანალიზმა აჩვენა, რომ კითხვარი ორ ფაქტორად გაიყო: ე. წ. პოზიტიურად (რევერს კოდირება) და ნეგატიურად ფორმულირებულ დებულებებად,
დავამატეთ მცდარი კორელაციები კითხვებს შორის ცალკე ნეგატიური და ცალკე პოზიტიური დებულებებისათვის,
შედეგად, დარჩა ერთი ფაქტორი 19 კითხვით

9. დამადასტურებელი ფაქტორული ანალიზი
ზოგიერთ კითხვარში ამოვიღეთ დებულებები, მაგალითად,
დეპრესიის ორივე კითხვარში ამოვიღეთ 4-4 დებულება.
შევამოწმეთ ძველი და ახალი ვერსიის საშუალო ქულები
გავზომეთ კორელაციები ძველ და ახალ ვერსიებს შორის:
სკრინინგი
ბეკი

10. დამადასტურებელი ფაქტორული ანალიზი
ცხოვრების საზრისის კითხვარიდან ამოვიღეთ 1 დებულება (საზრისის არსებობა)
კორელაცია ძველ და ახალ ვერსიებს შორის
5 კითხვიან ვერსიას არ ჰქონდა კორელაცია საზრისის ძიების ფაქტორთან, 4 კითხვიან ვერსიას აქვს:
pr5
pr4
se5
Pearson Correlation 1
.961**
.091
Sig. (2-tailed)
.000
.116 N
300
.156**
.007
**. Correlation is significant at the 0.01 level (2-tailed).

11. დამადასტურებელი ფაქტორული ანალიზი
სპილბერგერის პიროვნულმა შფოთვამ აჩვენა ყველაზე უცნაური სურათი
ამოვაგდეთ სამი დებულება,
დაგვჭირდა პირველადი ფაქტორული ანალიზის გამოყენება
გამოიკვეთა 4 ფაქტორი:
1 ფაქტორი - შფოთვა (worry, restlessness)
2 ფაქტორი - თვითშეფასება
3 ფაქტორი - კმაყოფილება
4 ფაქტორი - სიმშვიდე

12. დამადასტურებელი ფაქტორული ანალიზი
სპილბერგერის პიროვნული შფოთვის კითხვარის მოდელის მორგების მაჩვენებლები:
Chi-SquareValue
Degrees of Freedom
P-Value
RMSEAEstimate
CFI
TLI

13. ადაპტირებული კითხვარების ჩამონათვალი
ეპიდემიოლოგიური კვლევების ცენტრის დეპრესიის საზომი სკალა
(Center for Epidemiologic Studies Depression Scale (CESD,) Radloff, L. 1977)
ბეკის დეპრესიის საზომი ინსტრუმენტი
(Beck Depression Inventory (BDI), Beck et al. 1961)
სიტუაციური და პიროვნული შფოთვის საზომი ინსტრუმენტი
(State-Trait Anxiety Inventory (STAI), Spielberger et al. 1983)
თვითშეფასების სკალა
(Rosenberg Self-Esteem Scale (RSES), Rosenberg, M. 1965)
ცხოვრების საზრისის კითხვარი
(The Meaning in Life Questionnaire (MLQ), Steger, M. F., Frazier, P.,
Oishi, S., & Kaler, M. 2006)
იდენტობის პროცესების განზომილებების სკალა
(Dimensions of Identity Development Scale (DIDS), Luyckx et al. 2006)
იდენტობის სტილის საკვლევი ინსტრუმენტი
(Identity style inventory (ISI-5), Berzonsky et al. 1992)

14. ადაპტირებული კითხვარების ჩამონათვალი
აღზრდის განზომილებების საკვლევი ინსტრუმენტი
(Parenting Dimensions Inventory (PDI), Slater, M. A., & Power, T. G. 1987)
ბოგარდუსის სოციალური დისტანციის სკალა
(Social Distance Scale-Revised, Bogardus E.S. 1925)
შვარცის ღირებულებების კითხვარი
(Portrait Values Questionnaire-Revised (PVQ-RR), Schwartz, 2012)
ეთნოცენტრიზმის საზომი სკალა
(Ethnocentrism Scale, Neuliep & McCorskey, 1997)
ემოციური ინტელექტის საზომი ინსტრუმენტი
(Emotional intelligence inventory, 2nd edition, Genos 2014)
ავთენტური ლიდერობის საზომი კითხვარი
(Authentic Leadership Questionnaire (ALQ), Bruce J. Avolio, William L. Gardner,
& Fred O. Walumbwa, 2007)
პიროვნების რეაქტიულობის ინდექსი (სხვისი პოზიციის მიღების და ემპათიის სკალები)
(Interpersonal Reactivity Index (IRI), Davis, M. H. 1980)

15. სამომავლოდ მოთხოვნილებების დაკმაყოფილების აკულტურაციის
კვებითი დარვევების
გარემოსდაცვითი ქცევის
ემოციური შრომის
და სხვ.
დაგეგმილია მესამე ეტაპის დამატება ზოგიერთი კითხვარისათვის

16. გმადლობთ ყურადღებისათვის!