1. ოჯახში ძალადობის მსხვერპლი ქალების დეპრესია, შფოთვა და ცხოვრებით კმაყოფილება
მაკა ლორთქიფანიძე
ნინო ჯავახიშვილი
დიმიტრი უზნაძის ფსიქოლოგიის ინსტიტუტი
ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი
2016 წელი

2. ოჯახში ძალადობა
ოჯახში ძალადობა გავრცელებული პრობლემაა მსოფლიოს ნებისმიერ ქვეყანაში და მოიცავს საზოგადოების ყველა ფენას (ჯავახიშვილი და სხვ., 2011, ჯავახიშვილი, წულაძე, 2011, Thomas, et. al., 2006, Kaze, Pettai, 2008a, 2008b);
ძალადობის სამიზნე უფრო ხშირად ქალია
მაჩვენებლები საქართველოში:
2015 წელს ოჯახში ძალადობის შემთხვევა გამოვლინდა:
1 845 ქალი, 269 კაცი (სტატისტიკის ეროვნული სამსახური)
ძალადობის გავრცელებული ფორმები: ფიზიკური ძალადობა, ფსიქოლოგიური ძალადობა, ეკონომიკური ძალადობა, სექსუალური ძალადობა

3. ფსიქოლოგიური მორგება
ოჯახში ძალადობა ხშირ შემთხვეევაში იწვევს ჯანმრთელობის სერიოზულ გაუარესებას, ფიზიკურ და ემოციურ აშლილობას, რომლიც შეიძლება ფატალური შედეგით დასრულდეს
ფსიქოლოგიური მორგება შეიძლება გაიზომოს როგორც გარეგანი, ასევე შინაგანი მაჩვენებლებით:
დევიაციური ქცევა - ადიქცია, ალკოჰოლი, კრიმინალური საქციელი
დეპრესია, შფოთვა, თვითშეფასება, ცხოვრებით კმაყოფილება, ცხოვრების საზრისი, ა.შ
ოჯახში ძალადობის მსხვერპლი ქალების ფსიქოლოგიური მორგება დაბალია, რაც გამოიხატება იმაში, რომ მათ დეპრესიის, შფოთვის დონე უფრო მაღალი აქვთ, თვითშეფასება კი უფრო დაბალი იმ მსხვერპლ ქალებთან შედარებით, რომლებსაც ძალადობის გამოცდილება არ აქვთ (Varkovitzky, 2004; Johnson &Ferraro, 2000; Berg, 2004; Mechanic, Weaver & Resick, 2008;).

4. ოჯახში ძალადობის ფორმები
ეკონომიკური ძალადობა
ფიზიკური ძალადობა
სექსუალური ძალადობა
დომინანტობა-იზოლაცია:
მოძალადე აკონტროლებს მსხვერპლის ქცევებს, მოითხოვს დაქვემდებარებას და ტრადიციული გენდერული როლების მკაცრ დაცვას. მსხვერპლს ოჯახის წევრებისგან და მეგობრებისგან იზოლაციაში ამყოფებს
ემოციურ-ვერბალური:
მოძალადე ვერბალურად ესხმის თავს მსხვერპლს, ცდილობს დაამციროს ის (Tolman, 1989).

5. კვლევის მიზანი
სამიზნე ჯგუფი - ქალები, რომლებიც განიცდიან ძალადობას ქმრებისა და პარტნიორების მხრიდან
მიზანი - შევისწავლოთ ოჯახში ძალადობის მსხვერპლი ქალების ფსიქოლოგიური მორგება სამი მაჩვენებლის მიხედვით: დეპრესია, შფოთვა, ცხოვრებით კმაყოფილება

6. დამოუკიდებელი ცვლადი:
კვლევის მოდელი
დამოუკიდებელი ცვლადი:
ძალადობის გამოცდილება
დამოკიდებული ცვლადი:
ფსიქოლოგიური მორგება
ფიზიკური
სექსუალური
ეკონომიკური
ემოციურ- ვერბალური
დომინანტობა- იზოლაცია
დეპრესია
შფოთვა
ცხოვრებით კმაყოფილება

7. შერჩევა 293 ოჯახში ძალადობის მსხვერპლი ქალი თბილისში ცხოვრობს 32.0%
რეგიონებსა და სოფლებში ცხოვრობს 68.0%
ასაკი: (M 36, SD 9.75)
დაქორწინებულია 72.0%
მეუღლესთან/პარტნიორთან ერთად ცხოვრობს 68.6%
შვილი/შვილები ჰყავს 88.0%
უმაღლესი განათლება აქვს 40.4%
პირადი შემოსავალი აქვს 65.3%
პირადი შემოსავლით კმაყოფილია 8.0%

8. კვლევის ინსტრუმენტები
ოჯახში ძალადობის კითხვარი
(Psychological Maltreatment of Women Inventory, Tolman, 1995 – modified version)
დეპრესიის სკალა
(Center for Epidemiologic Studies Depression Scale (CESD) Laurie Radloff, 1977 – validated for this study)
სიტუაციური და პიროვნული შფოთვის კითხვარი
(State-Trait Anxiety Inventory, Spielberger et al We used only state anxiety subscale – validated for Georgian sample by Arutunov and Skhirtladze)
ცხოვრებით კმაყოფილების სკალა
(The Satisfaction with Life scale, Pavot & Diener, 1993 – validated for Georgian sample by Skhirtladze)

9. შედეგები ზოგადი ძალადობა - M=92.90; Std.D=24.88 (max 144)

11. ემოციურ-ვერბალური ძალადობა დომინანტობა-იზოლაცია
კორელაციური ანალიზი
ემოციურ-ვერბალური ძალადობა
დომინანტობა-იზოლაცია
დეპრესია = 0.198**
შფოთვა = 0.313**
ცხოვრებით კმაყოფილება = **
დეპრესია = 0.262**
შფოთვა = 0.272**
ცხოვრებით კმაყოფილება = **
ეკონომიკური ძალადობა
ფიზიკური ძალადობა
შფოთვა = 0.197**
ცხოვრებით კმაყოფილება = **
შფოთვა = 0.365**
ცხოვრებით კმაყოფილება = **
სექსუალური ძალადობა
ზოგადი ძალადობა
შფოთვა = 0.184**
ცხოვრებით კმაყოფილება = *
შფოთვა = 0.370**
ცხოვრებით კმაყოფილება = **

12. ცხოვრებით კმაყოფილება
რეგრესიული ანალიზი
დეპრესია
ემოციურ-ვერბალური - b=0.221 (sig 0.011)
დომინანტობა-იზოლაცია b=0.209 (sig 0.004)
შფოთვა
დომინანტობა-იზოლაცია b=0.164 (sig 0.019)
ფიზიკური b=0.386 (sig 0.000)
ცხოვრებით კმაყოფილება
ემოციურ-ვერბალური - b=0.369 (sig 0.000)

13. შეჯამება
ძალადობის მხოლოდ ორი ფორმა, ემოციურ- ვერბალური და დომინანტობა-იზოლაცია კორელირებს დეპრესიასთან
შფოთვასთან და ცხოვრებით კმაყოფილებასთან ძალადობის ყველა ფორმა კორელირებს

14. შეჯამება
მაღალი დეპრესიის წინასწარმეტყველება შესაძლებელია მაშინ, როდესაც ქალი განიცდის ემოციურ-ვერბალურ ძალადობას, იმყოფება იძულებით იზოლაციაში და დაქვემდებარებულია მეუღლეს ან პარტნიორს
მაღალი შფოთვის წინასწარმეტყველება შესაძლებელია, როდესაც ქალი განიცდის ფიზიკურ ძალადობას, იმყოფება იძულებით იზოლაციაში და დაქვემდებარებულია მეუღლეს ან პარტნიორს
დაბალი ცხოვრებით კმაყოფილების წინასწარმეტყველება შესაძლებელია, როდესაც ქალი განიცდის ემოციურ-ვერბალურ ძალადობას

15. გმადლობთ ყურადღებისთვის