1. სოციალური მხარდაჭერის როლი ოჯახში ძალადობის მსხვერპლი ქალების ფსიქოლოგიური მორგებაში
მაკა ლორთქიფანიძე
ნინო ჯავახიშვილი
დიმიტრი უზნაძის ფსიქოლოგიის ინსტიტუტი
ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი
2016 წელი

2. ოჯახში ძალადობა
ოჯახში ძალადობა გავრცელებული პრობლემაა მსოფლიოს ნებისმიერ ქვეყანაში (ჯავახიშვილი და სხვ., 2011, ჯავახიშვილი, წულაძე, 2011, Thomas, et. al., 2006, Kaze, Pettai, 2008a, 2008b);
ძალადობის სამიზნე უფრო ხშირად ქალია
მაჩვენებლები საქართველოში:
2015 წელს ოჯახში ძალადობის შემთხვევა გამოვლინდა:
1 845 ქალი
269 კაცი (სტატისტიკის ეროვნული სამსახური)

3. ოჯახში ძალადობის ფორმები
ოჯახში ძალადობის გავრცელებული ფორმები:
ფიზიკური ძალადობა
სექსუალური ძალადობა
ეკონომიკური ძალადობა
ფსიქოლოგიური ძალადობა

4. ოჯახში ძალადობის ფორმები
ფსიქოლოგიური ძალადობის ფორმები:
დომინანტობა-იზოლაცია:
მოძალადე აკონტროლებს მსხვერპლის ქცევებს, მოითხოვს დაქვემდებარებას და ტრადიციული გენდერული როლების მკაცრ დაცვას; მსხვერპლს ოჯახის წევრებისგან და მეგობრებისგან იზოლაციაში ამყოფებს
ემოციურ-ვერბალური:
მოძალადე ვერბალურად ესხმის თავს მსხვერპლს, ცდილობს დაამციროს ის (Tolman, 1989).

5. ფსიქოლოგიური ადაპტაცია
გარეგანი და შინაგანი მაჩვენებლები:
დევიაციური ქცევა - ადიქცია, ალკოჰოლი, კრიმინალური საქციელი
დეპრესია, შფოთვა, თვითშეფასება, ცხოვრებით კმაყოფილება, ცხოვრების საზრისი, ა.შ

6. ფსიქოლოგიური ადაპტაცია
ოჯახში ძალადობის მსხვერპლი ქალების ფსიქოლოგიური ადაპტაცია დაბალია:
დეპრესიის და შფოთვის მაღალი დონე
დაბალი თვითშეფასება (Varkovitzky, 2004; Johnson &Ferraro, 2000; Berg, 2004; Mechanic, Weaver & Resick, 2008;).

7. სოციალური მხარდაჭერა
სოციალური მხარდაჭერის არსებობა/არარსებობა მნიშვნელოვნად ცვლის სტრესის ზემოქმედების ხარისხს ოჯახში ძალადობის მსხვერპლი ქალების ფსიქიკურ და ფიზიკურ ჯანმრთელობაზე.
სოციალური მხარდაჭერის არსებობა ეხმარება მათ ძალადობრივ გარემოსთან ადაპტირებაში და მნიშვნელოვნად ამცირებს დეპრესიისა და შფოთვის დონეს მსხვერპლ ქალებში (El-Bassel et al., 2001, Waldrop & Resick, 2004, Panaghi et al., 2012).

8. კვლევის მიზანი
მიზანი - შევისწავლოთ სოციალური მხარდაჭერის როლი ოჯახში ძალადობის მსხვერპლი ქალების ფსიქოლოგიურ ადაპტაციაში
სამიზნე ჯგუფი - ქალები, რომლებიც განიცდიან ძალადობას ქმრებისა და პარტნიორების მხრიდან

9. კვლევის მოდელი ემოციურ-ვერბალური ძალადობა დეპრესია
დომინანტობა-იზოლაცია
შფოთვა
ეკონომიკური ძალადობა
ფიზიკური ძალადობა
ცხოვრებით კმაყოფილება
სექსუალური ძალადობა
სოციალური მხარდაჭერა
ოჯახის მხარდაჭერა
ინსტიტუციური მხარდაჭერა

10. შერჩევა 293 ოჯახში ძალადობის მსხვერპლი ქალი თბილისში ცხოვრობს 32.0%
რეგიონებსა და სოფლებში ცხოვრობს 68.0%
ასაკი: (M 36, SD 9.75)
დაქორწინებულია 72.0%
მეუღლესთან/პარტნიორთან ერთად ცხოვრობს 68.6%
შვილი/შვილები ჰყავს 88.0%
უმაღლესი განათლება აქვს 40.4%
პირადი შემოსავალი აქვს 65.3%
პირადი შემოსავლით კმაყოფილია 8.0%

11. კვლევის ინსტრუმენტები
ოჯახში ძალადობის კითხვარი
(Psychological Maltreatment of Women Inventory, Tolman, 1995 – modified version)
ეპიდემიოლოგიური კვლევების ცენტრის დეპრესიის საზომი სკალა
(Center for Epidemiologic Studies Depression Scale (CESD) Laurie Radloff, 1977 – validated for this study)
სიტუაციური შფოთვის კითხვარი
(State-Trait Anxiety Inventory, Spielberger et al We used only state anxiety subscale – validated for Georgian sample by Arutunov and Skhirtladze)
ცხოვრებით კმაყოფილების სკალა
(The Satisfaction with Life scale, Pavot & Diener, 1993 – validated for Georgian sample by Skhirtladze)
სოციალური მხარდაჭერის კითხვარი
(Social Support Questionnaire, Sarason et al – modified version)

12. შედეგები - აღწერითი დეპრესია - M=17.75; Std.D=7.20 (max 27)

14. შედეგები - აღწერითი სოციალური მხარდაჭერა დაბალია:
შედეგები - აღწერითი
სოციალური მხარდაჭერა დაბალია:
ზოგადი მხარდაჭერა M=1.52; Std.D=.72 (max.=6)
ოჯახის მხრიდან მხარდაჭერა M=1.44; Std.D=.69
ინსტიტუციების მხრიდან M=.08; Std.D=.20
მხარდაჭერით კმაყოფილება M=1.45; Std.D=0.56

15. მოდერაციული ანალიზი სოციალური მხარდაჭერის გავლენა დეპრესიაზე:
ზოგადი ძალადობა b=-.084 (p=000)
ეკონომიკური ძალადობა b=-.485 (p=000)
სექსუალური ძალადობა b=-.472 (p=000)
დომინანტობა-იზოლაცია b=-.341 (p=000)
ემოციურ-ვერბალური ძალადობა b=-.335 (p=000)
ფიზიკური ძალადობა b=-.194 (p=000)

16. მოდერაციული ანალიზი ოჯახის მხრიდან მხარდაჭერის გავლენა დეპრესიაზე:
ზოგადი ძალადობა b=-.112 (p=000)
ეკონომიკური ძალადობა b=-.656 (p=000)
სექსუალური ძალადობა b=-.577 (p=001)
დომინანტობა-იზოლაცია b=-.428 (p=000)
ემოციურ-ვერბალური ძალადობა b=-.393 (p=000)
ფიზიკური ძალადობა b=-.246 (p=001)

17. მოდერაციული ანალიზი
ინსტიტუციების მხრიდან მხარდაჭერის გავლენა დეპრესიაზე:
ზოგადი ძალადობა b=.268 (p=000)
ეკონომიკური ძალადობა b=1.713 (p=000)
სექსუალური ძალადობა b= (p=000)
დომინანტობა-იზოლაცია b=.886 (p=000)
ემოციურ-ვერბალური ძალადობა b=.750 (p=000)
ფიზიკური ძალადობა b=.573 (p=000)

18. მოდერაციული ანალიზი
ინსტიტუციების მხრიდან მხარდაჭერის გავლენა შფოთვაზე სექსუალური ძალადობა b=.458 (p=038) და ცხოვრებით კმაყოფილებაზე: ფიზიკური ძალადობა b=.-409 (p=030) სექსუალური ძალადობა b= (p=009)

19. შედეგები ემოციურ-ვერბალური ძალადობა დომინანტობა-იზოლაცია b= - 0.112
დეპრესია
ეკონომიკური ძალადობა
ფიზიკური ძალადობა
სექსუალური ძალადობა
ოჯახის/ახლობლების მხრიდან მხარდაჭერა

20. შედეგები ემოციურ-ვერბალური ძალადობა დომინანტობა-იზოლაცია b= + 0.268
დეპრესია
ეკონომიკური ძალადობა
ფიზიკური ძალადობა
სექსუალური ძალადობა
ინსტიტუციების მხრიდან მხარდაჭერა

21. შედეგები b= + 0.458 სექსუალური ძალადობა შფოთვა
ინსტიტუციების მხრიდან მხარდაჭერა
ფიზიკური ძალადობა b=
ცხოვრებით კმაყოფილება b=
სექსუალური ძალადობა
ინსტიტუციების მხრიდან მხარდაჭერა

22. გმადლობთ ყურადღებისთვის