درس تصمیم گیری برای مدیران

درس تصمیم گیری برای مدیران
دانشگاه علم و فرهنگ دانشکده علوم انسانی گروه مدیریت سعيد اهدائي بسم الله الرحمن الرحیم

Decision making for managers
تصمیم گیری برای مدیران دانشگاه علم و فرهنگ دانشكده علوم انسانی گروه مدیریت Decision making for managers سعید اهدائی

تصميم گيري Decision making
هربرت سایمون: مدیریت=تصمیم گیری پیتر دراکر:تاکید مدیریت آینده بر فرایند تصمیم گیری و درک این فرایند است. کونتز: تصمیم گیری اصل و اساس برنامه ریزی را تشکیل می دهد تعريف تصميم گيري: انتخاب يك گزينه از بين گزينه هاي مختلف ساده؟ پيچيده؟ نظرمدير عامل جنرال موتورز 3 3

فرايندتصميم گيري: شناسايي مشكل تعيين معيار(Criteria) تصميم گيري
وزن دهي معيارها ارائه گزينه ها تجزيه و تحليل گزينه ها انتخاب يك گزينه اجراي گزينه منتخب ارزيابي تصميم اتخاذ شده آنچه در راه رسیدن به هدف مانع ایجاد کرده. آنچه تعادل را بر هم زده است. آنچه برای سنجش و ارزیابی گزینه ها لازم است. اهداف و آرمان های تصمیم گیرنده را نشان می دهد. برای تعیین اهمیت هر کدام از معیارها هرچه تعداد گزینه ها و بدیل ها بیشتر باشد احتمال اخذ تصمیم مناسب، بیشتر است. 4 4

عوامل تاثير گذار برتصميم:
1- عوامل عقلايي( اقبال عمومي به پذيرش عوامل كمي) 2- عوامل روانشناختي تصميم گيرنده (شخصيت،تجربيات،علايق،توانايي هاو...) 3- عوامل اجتماعي(كاهش مقاومت هاي احتمالي) 4- عوامل فرهنگي(توجه به لايه هاي مختلف فرهنگ) 5 5

انتخاب هر گزینه با انتخاب گزینه کاملاً معارض از سوی دیگر همراه است.
نتایج حاصل از هر گزینه با توجه به معیار انتخابی، در شرایط مختلف برای تصمیم گیرنده کاملاً مشخص است. مثال: خرید اتومبیل ... انواع تصميم بر اساس اطلاعات: 1- تصميم گيري در شرايط اطمينان Decision Making under Certainty 2-تصميم گيري در شرايط مخاطرهDecision Making under Risk 3- تصميم گيري در شرايط عدم اطمينان Decision Making under Uncertainty 4- تصميم گيري در شرايط تعارض Decision Making under Conflict نتایج حاصل از گزینه ها برای تصمیم گیرنده مشخص نیست اما احتمال وقوع شرایط مختلف را می داند. مثال: خرید اتومبیل ... نتایج حاصل از گزینه ها برای تصمیم گیرنده کاملاً نامشخص است چون احتمال وقوع شرایط مختلف را نمی داند. مثال: خرید اتومبیل ... انتخاب هر گزینه با انتخاب گزینه کاملاً معارض از سوی دیگر همراه است. 6 6

تصميم گيري در شرايط اطمينان Decision Making under Certainty
ماتریس تصمیم فقط یک ستون دارد (نتیجه هر استراتژی) بهترین استراتژی با توجه به هدف مشخص می گردد.(اگر بحث سود است، بزرگترین مقدار و اگر هدف ...) مثال: شرایط/گزینه Y S1 a S2 b S3 c . Sn z

تصميم گيري در شرايط مخاطرهDecision Making under Risk
تصمیم گیرنده وقوع متغیرهای غیر قابل کنترل را با تعیین میزان احتمال آنها می داند مثلاً ... اما در کوتاه مدت نمی داند چه اتفاقی پیش می آید. مثلا مقدارتقاضا چقدر است؟ روش هایی مثل: ارزش مالی مورد انتظارExpected Monetary Value (EMV) فرصت های از دست رفته مورد انتظارExpected Opportunity Losses (EOL) زیان ناشی از عدم انتخاب مناسب

مثال: فروشنده ای را در نظر بگیرید که کالای الف را هر واحد 300 می خرد و با 20 در صد سود می فروشد. اگر این کالا ها در زمان مناسب به فروش نرسد، فروشنده ناچار است آنها را به قیمت 180بفروشد. با توجه به اطلاعات 100 روز گذشته، مقدار سفارش بهینه را مشخص سازید. احتمال تعداد تعداد روزها 10% 5% 40% 20% 10% 15%

روش ارزش مورد انتظار Expected Monetary Value
ماتریس تصمیم گیری Decision Making Matrix تقاضا/سفارش Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 S1 =32 1920 S2 = 36 S3 =45 S4 =48 S5 = 50 S6 =54 1440 2160 360 1080 2700 720 2340 2880 -240 480 2100 2640 3000 -720 1620 2160 2520 3240

ماتریس ارزش مورد انتظار منفعت شرطی Conditional Profit Matrix
احتمال P1=10% P2=5% P3=40% P4=20% P5=10% P6=15% تقاضا/سفارش Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 S1 1920 S2 1440 2160 S3 360 1080 2700 S4 720 2340 2880 S5 -240 480 2100 2640 3000 S6 -720 1620 2520 3240 E.V. 1920*100%=1920 (1440*0.1)+(2160*0.9)=2088 (360*0.1)+(1080*0.05)+(2700*0.85)=2385 2268 2118 1746 اگر فروشنده بارها و بارها هر روز 45 عدد سفارش دهد انتظار می رود که نهایتا و به طور متوسط 465 از استراتژی اول و297 از استراتژی دوم و ... سود بیشتری به دست آورد.

نکته اگر تصمیم گیرنده علاوه بر اطلاعات قبلی، دقیقا می دانست هر روز چقدر تقاضا دارد چگونه تصمیم می گرفت؟ تقاضا=سفارش Y S1=32 1920 S2=36 2160 S3=45 2700 S4=48 2880 S5=50 3000 S6=54 3240 P 10% 5% 40% 20% 15% yipi 192 108 1080 576 300 486 ∑yipi =2742 Expected Profit Under Certainty (EPC)عایدی مورد انتظار تحت شرایط اطمینان

نکته این تصمیم که باعث می شود سود تصمیم گیرنده را به اندازه 357 واحد افزایش دهد ناشی از اطلاعات است. =357 لذا ارزش مورد انتظار اطلاعات کامل (دقیق)Expected Value of Perfect Information (EVPI) EVPI = EPC - EMV

مثال: (یادآوری) فروشنده ای را در نظر بگیرید که کالای الف را هر واحد 300 می خرد و با 20 در صد سود می فروشد. اگر این کالا ها در زمان مناسب به فروش نرسد، فروشنده ناچار است آنها را به قیمت 180بفروشد. با توجه به اطلاعات 100 روز گذشته، مقدار سفارش بهینه را مشخص سازید. احتمال تعداد تعداد روزها 10% 5% 40% 20% 10% 15%

ماتریس ارزش مورد انتظار منفعت شرطی
مثال: (یادآوری) احتمال P1=10% P2=5% P3=40% P4=20% P5=10% P6=15% E.V. تقاضا/سفارش Y1=32 Y2=36 Y3=45 Y4=48 Y5=50 Y6=54 S1 32 1920 1920*100%=1920 S2=36 1440 2160 (1440*0.1)+(2160*0.9)=2088 S3=45 360 1080 2700 (360*0.1)+(1080*0.05)+(2700*0.85)=2385 S4=48 720 2340 2880 2268 S5=50 -240 480 2100 2640 3000 2118 S6=54 -720 1620 2520 3240 1746 اگر فروشنده بارها و بارها هر روز 45 عدد سفارش دهد انتظار می رود که نهایتا و به طور متوسط 465 از استراتژی اول و297 از استراتژی دوم و ... سود بیشتری به دست آورد.

روش فرصت های از دست رفته مورد انتظار Expected Opportunity Losses (EOL)
تقاضا/سفارش Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 S1 =32 240 780 960 1080 1320 S2 = 36 S3 =45 S4 =48 S5 = 50 S6 =54 480 540 720 840 1080 1560 1080 180 300 540 1920 1440 360 120 2160 1680 600 240 2640 1080 720 480

EOL ماتریس فرصت از دست رفته شرطی مناسبترین استراتژی ؟ 357
احتمال P1=10% P2=5% P3=40% P4=20% P5=10% P6=15% تقاضا/سفارش Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 S1 240 780 960 1080 1320 S2 480 540 720 840 S3 1560 180 300 S4 1920 1440 360 120 S5 2160 1680 600 S6 2640 EOL (240*0.05)+(780*0.4)+(960*0.2)+(1080*0.1)+(1320*0.15)=992 654 357 474 624 996 مناسبترین استراتژی S3 است.

تصمیم گیری در شرایط عدم اطمینان کامل
در این حالت تصمیم گیرنده بدون اطلاع از میزان احتمال بروز شرایط مختلف، از وقوع آنها آگاه است. مثلاً ... لذا از معیارهای زیر کمک می گیرد: معیار خوش بینی Optimism Criteria معیار بد بینی Pessimism Criteria معیار ضریب خوش بینی Optimism Criteria Coefficient of معیار فرصت از دست رفتهOpportunity Cost Criteria معیار ارجحیت مساوی Equal Likelihood Criteria

با معیار خوش بینی Optimism Criteria توسط هورویس Hurwice فرض: برای هر استراتژی( گزینه) بهترین شرایط رقم می خورد. از بین بهترین ها، بهترین انتخاب می گردد. (ماکسی ماکسMaximax)

با معیار خوش بینی Optimism Criteria
مثال با معیار خوش بینی Optimism Criteria تولید کننده ای را در نظر بگیرید که با چهار استراتژی مختلف روبرو است: 1- کالای خود را با بسته بندی موجود عرضه کند 2-کالای خود را با بسته بندی کوچک تر عرضه کند 3-کالای خود را با بسته بندی جدید و یک جایزه معمولی عرضه کند 4- کالای خود را با بسته بندی جدید و یک جایزه عالی به قید قرعه عرضه کند متغیر های غیر قابل کنترل ( شرایط محیطی): رکود اقتصادی/عادی/رونق اقتصادی

با معیار خوش بینی Optimism Criteria رکود اقتصادی شرایط عادی رونق اقتصادی S1 800 1200 700 S2 1000 1300 2400 S3 1050 1400 2000 S4 1550 2500 Max 1200 2400 2000 2500 Maximax=2500 استراتژی چهارم از طرف تولید کننده خوش بین پذیرفته می شود

با معیار بد بینی Pessimism Criteria توسط والد Wald فرض: برای هر استراتژی( گزینه) بدترین شرایط رقم می خورد. از بین بدترین ها، بهترین انتخاب می گردد. (ماکسی مینMaximin)

با معیار بد بینی Pessimism Criteria
مثال با معیار بد بینی Pessimism Criteria تولید کننده ای را در نظر بگیرید که با چهار استراتژی مختلف روبرو است: 1- کالای خود را با بسته بندی موجود عرضه کند 2-کالای خود را با بسته بندی کوچک تر عرضه کند 3-کالای خود را با بسته بندی جدید و یک جایزه معمولی عرضه کند 4- کالای خود را با بسته بندی جدید و یک جایزه عالی به قید قرعه عرضه کند متغیر های غیر قابل کنترل ( شرایط محیطی): رکود اقتصادی/عادی/رونق اقتصادی

با معیار بد بینی Pessimism Criteria رکود اقتصادی شرایط عادی رونق اقتصادی S1 800 1200 700 S2 1000 1300 2400 S3 1050 1400 2000 S4 1550 2500 Min 700 1000 1050 800 Maximin=1050 استراتژی سوم از طرف تولید کننده بد بین پذیرفته می شود

با معیار ضریب خوش بینی Optimism Criteria Coefficient of توسط هورویس برای تصمیم گیران واقع بین بین صفر تا یک مجموع حاصل ضرب حداکثر عایدی هر استراتژی در ضریب خوش بینی(P) و حاصل ضرب حداقل عایدی هر استراتژی در مکمل ضریب خوش بینی(1-P)

مثال فرض کنید همان اطلاعات در اختیار تصمیم گیرنده ای است که در 60 درصد اوقات خوشبین است. استراتژی مناسب؟ درصد بدبینی p=0.4 درصد خوش بینی p=0.6 700 1200 S1 1000 2400 S2 1050 2000 S3 800 2500 S4 E.V (1200*0.6)+(700*0.4)=1000 (2400*0.6)+(1000*0.4)=1840 (2000*0.6)+(1050*0.4)=1620 (2500*0.6)+(800*0.4)=1820 تصمیم گیرنده واقع بین (براساس ضریب خوشبینی) استراتژی دوم را انتخاب می کند.

با معیار فرصت از دست رفتهOpportunity Cost Criteria توسط ساویج Savage فرصت از دست رفته: زیان ناشی از عدم انتخاب استراتژی مناسب (تصمیم نادرست) تفاوت این زیان با زیان محاسباتی کمترین فرصت از دست رفته از بین بیشترین فرصت های از دست رفته هرکدام از استراتژی ها Minimax

ماتریس فرصت های از دست رفته Max 1800 250 500
رکود اقتصادی شرایط عادی رونق اقتصادی S1 800 1200 700 S2 1000 1300 2400 S3 1050 1400 2000 S4 1550 2500 ماتریس فرصت های از دست رفته رکود اقتصادی شرایط عادی رونق اقتصادی S1 S2 S3 S4 رکود اقتصادی شرایط عادی رونق اقتصادی S1 350 S2 50 250 100 S3 150 500 S4 Max 1800 250 500 250 1800 Minimax = 250 استراتژی دوم یا چهارم مناسب تر هستند. بدترین شرایط استراتژی دوم و چهارم، برای تصمیم گیرنده زیانی را در بر دارد که از بدترین شرایط سایر استراتژی ها کمتر(بهتر) است.

با معیار ارجحیت مساوی Equal Likelihood Criteria توسط لاپلاس Laplas وقتی که تصمیم گیرنده از میزان احتمال وقوع متغیر های غیر قابل کنترل بی اطلاع است پس احتمال هر کدام را برابر فرض کند.

ماتریس تصمیم گیری با معیار ارجحیت مساوی
رکود اقتصادی شرایط عادی رونق اقتصادی S1 800 1200 700 S2 1000 1300 2400 S3 1050 1400 2000 S4 1550 2500 900 ( ) / 3 = 1567 ( ) / 3 = 1484 ( ) / 3 = 1617 ( ) / 3 = استراتژی چهارم مناسب تر است.

استفاده از مدل در تصمیم گیری
مدل الگویی برگرفته از واقعیت است، انتزاعی انتخابی از یک واقعیت است. مدل روابط بین متغیرها را نشان می دهد و از آن برای پیش بینی در تصمیم گیری استفاده می شود. به کمک مدل می توان آثار تغییرات مختلف را مورد سنجش قرار داد. انواع مدل: مدل های کلامی(Verbal models): به صورت نوشتار، در قالب عبارت و جمله مدل های ترسیمی(Schematic models): بیان متغیر ها در قالب نمودار، جدول مدل های تجسمی(Iconic models):بیان متغیر ها به کمک ابعاد فیزیکی یک واقعیت مدل های ریاضی(Mathematical models):بیان متغیر ها به کمک حروف، اعداد و نماد روش اکتشافی – ابداعی (Heuristic Approach)

شرايط محيطي مدل تصميم گيري گزينه ها نتايج هر گزينه

مثال باتوجه به امكان بروز آفات كشاورزي در يك منطقه خاص، بين اقدام به كشت در دوره تابستان و يا عدم كشت بايد تصميم گيري شود. مدل تصميم گيري را رسم كنيد.

مثال يك فروشگاه لب تاپ، برند خاصي از يك لب تاپ را مي تواند به قيمت تومان بخرد و در يك ماه آينده به مبلغ تومان بفروشد اما اگر تقاضا نداشته باشد مجبور است بعد از آن در نمايشگاه IT آن را با تخفيف به قيمت به فروش برساند. در حال حاضر اين فروشگاه مي تواند لب تاپ نخرد/ يكي بخرد/دو تا بخرد وضعيت بازار نيز به گونه اي است كه در يك ماه آينده ممكن است هيچ تقاضايي نباشد/ يك تقاضا باشد/ دو تقاضا باشد. مدل تصميم گيري براي اين فروشگاه چگونه است؟

مثال به منظور افزايش رضايت مشتريان، دو راه وجود دارد:
الف- استخدام يك كارمند جديد با هزينه تومان در سال ب- اضافه كاري كارمندان موجود با هزينه تومان در سال ميزان رضايت مشتريان را مي توان با متوسط كاهش زمان انتظار هر مشتري سنجيد اين مقدار در راه الف 5 دقيقه و در راه ب 4 دقيقه است با توجه به معيار هزينه و ميزان كاهش زمان انتظار كدام راه مناسب تر است؟ اگر هزينه راه حل ب را بتوان به تومان كاهش داد، كدام راه مناسب تر است؟

تصميم گيري با چندين معيار
در چنين شرايطي يكي از راه ها، تلفيق معيار ها(The Criteria Combine) است. به گونه اي كه بتوان به يك معيار مطلوب دست يافت. راه ديگر بهره مندي از تكنيك هاي تصميم گيري چند معياره (MCDM) است.

استفاده از مدل در تصميم گيري
مدل نقطه سربه سر(Breakeven Point Model) مدلي است ترسيمي و رياضي كه رابطه بين مقدار توليد را با ميزان درآمد و هزينه ها نشان مي دهد. اين مدل به ما نشان مي دهد كه در چه سطحي از توليد درآمد با هزينه ها برابر مي شود. هزينه ثابت كه به مقدار توليد ارتباط ندارد. مثل... هزينه متغير كه به تبع مقدار توليد تغيير مي كند. مثل...

𝑇𝑅= 𝑃 . Q 𝑇𝐶 هزینه کل ( ثابت+ متغیر) 𝐶 𝑣 هزینه متغیرهر واحد
𝐶 𝑣 هزینه متغیرهر واحد 𝐶 𝑓 هزینه ثابت 𝑇𝑅 درآمد کل ( فروش کل) 𝑃 قیمت هر واحد 𝑄 مقدار تولید 𝑇𝑅= 𝑃 . Q Q= 𝑇𝐶 − 𝐶 𝑓 𝐶 𝑣 𝑇𝐶= 𝐶 𝑓 + 𝐶 𝑣 . Q 𝑇𝐶 − 𝐶 𝑓 = 𝐶 𝑣 . Q 𝐶 𝑣 = 𝑇𝐶 2 − 𝑇𝐶 1 𝑄 2 − 𝑄 1 در تابع هزینه کل شیب خط محسوب می شود 𝐶 𝑣

درآمد کل هزينه/درآمد هزینه کل BE هزینه ثابت توليد 𝑄 𝑏 در نقطه سر به سر درآمد کل با هزینه کل برابر است.

𝑇𝑅= 𝑃 . Q 𝑇𝐶= 𝐶 𝑓 + 𝐶 𝑣 . Q 𝑄 𝑏 = 𝐶 𝑓 P − 𝐶 𝑣 TC = TR =
𝐶 𝑓 + 𝐶 𝑣 . Q = P.Q 𝐶 𝑓 = P.Q - 𝐶 𝑣 . Q 𝐶 𝑓 = Q(P - 𝐶 𝑣 ) 𝑄 𝑏 = 𝐶 𝑓 P − 𝐶 𝑣

شرکتی برای تولید محصول الف که قیمت فروش آن 5000 تومان است باید محلی را به ارزش هر ماه تومان اجاره کند و با استخدام دو نفر نیروی کار که حقوق ماهیانه آنها جمعا تومان می شود به تولید بپردازد. هر واحد تولید این محصول نیازمند 2000 تومان ماده اولیه و 1000 تومان جعبه برای بسته بندی است. الف) مشخص کنید اگر تقاضای سالیانه برای محصول الف عدد باشد، تولید این محصول سودآور است یا خیر؟ اجاره سالیانه =12 * حقوق سالیانه = 12 * هزینه ثابت = هزینه متغیر هر واحد = 𝑄 𝑏 = 𝐶 𝑓 𝑃 − 𝐶 𝑣 = −3 =10800 تولید سودآور نیست چون تقاضا از نقطه سر به سر کمتر است.

درآمد کل هزينه/درآمد هزینه کل BE هزینه ثابت 216000 𝑄 𝑏 توليد 10800

ب) اگر این شرکت بتواند با اجاره آن محل تقاضای سالیانه را از طریق برون سپاری (outsourcing ) و به قیمت هر واحد 3500 تومان تامین کند آیا این استراتژی سودآور است؟ اجاره سالیانه (هزینه ثابت ) =12 * هزینه متغیر هر واحد 𝑄 𝑏 = 𝐶 𝑓 𝑃 − 𝐶 𝑣 = −3.5 =8000 برون سپاری سودآور است چون تقاضا از نقطه سر به سر بیشتر است.

ج) اگر تقاضای سالیانه به 18000 واحد افزایش یابد، کدام استراتژی سودآور است؟ ( تولید یا برون سپاری)
TC1 = Q = (18000) = 75600 TC2 = Q = (18000) = 75000 چون هزینه کل برون سپاری کمتر است پس سودآور تر می باشد.

درآمد کل هزينه/درآمد هزینه کل هزینه ثابت BE 12000 𝑄 𝑏 توليد

د) در چه حجمی از تولید ( تقاضا) انتخاب این دو استراتژی برای شرکت بی تفاوت است؟
وقتی که هزینه کل این دو استراتژی یکسان باشد. یعنی: TC2=TC1 TC1 = Q TC2 = Q Q = = 19200 Q = Q

درآمد کل هزينه/درآمد هزینه کل BE 216000 هزینه ثابت 12000 10000 𝑄 𝑏2 𝑄 𝑏1 توليد نقطه بی تفاوتی 19200 8000 10800

درآمد کل هزينه/درآمد هزینه کل هزینه ثابت BE 12000 𝑄 𝑏 توليد

فرايند تحليل سلسله مراتبي Analytical Hierarchy Process (AHP)
دومين گام از فرايند تصميم گيري؟ شناخت يا انتجاب معيار ( بيانگر ديدگاه تصميم گيرنده) يك معيار يا چندين معيار؟ مشكل استاندارد براي اندازه گيري معيارهاي كيفي؟ مشكل واحد يكسان براي سنجش يا تبديل معيارها به يكديگر؟ تصميم گيري هاي چند معياره(MCDM) AHP يكي از روش هاي MCDM است

مزاياي AHP امكان فرموله كردن فرايند تصميم گيري
امكان دخالت معيارهاي كيفي و كمي در امر تصميم گيري در نظر گرفتن همه گزينه هاي مسئله امكان تحليل معيارها و زير معيارها امكان تشخيص سازگاري يا ناسازگاري تصميم(مقدار خطاي تصميم)

سلسله مراتب تصميم سطح يك: هدف سطح دو: معيارها سطح سه: گزينه ها

مثال انتخاب بهترين اتومبيل (هدف)
با توجه به معيارهاي مدل، راحتي، مصرف سوخت و قيمت از بين گزينه هاي A_B_C

انتخاب بهترين اتومبيل قيمت مصرف سوخت راحتي مدل A B C 53 53

ساختن سلسله مراتبی انتخاب بهترین اتومبیل معیار قیمت معیار سوخت
معیارراحتی معیار مدل گزینه C گزینه B گزینه A

ترجيح يكسان كمي مرجح بهتر خيلي بهتر كاملا بهتر
هر کدام از گزینه ها با توجه به معیار مورد نظر چه وضعیتی نسبت به هم دارند؟ هركدام از معيارها تا چه اندازه در هدف ما موثر هستند؟ بررسی پاسخ ها به كمك ماتريس مقايسه زوجي و بر اساس طیف زیر: ترجيح يكسان كمي مرجح بهتر خيلي بهتر كاملا بهتر اعداد زوج بیانگر ترجیحات بینابین هستند. 55 55

ماتریس مقايسه زوجي گزينه ها بر اساس هر کدام از معيارها
سئوال: ازنظر معيار راحتي اتومبيل A را ترجيح مي دهيد يا B؟ ازنظر معيار راحتي اتومبيل A را ترجيح مي دهيد يا C؟ ازنظر معيار راحتي اتومبيل B را ترجيح مي دهيد يا C؟ 56 56

ماتریس مقایسه زوجی برای سه اتومبیل نسبت به قیمت
راحتی A اتومبیل B اتومبیل C اتومبیل Aاتومبیل 1 2 8 1/2 6 1/8 1/6

ماتریس مقایسه زوجی برای سه اتومبیل نسبت به قیمت
A اتومبیل B اتومبیل C اتومبیل Aاتومبیل 1 1/3 1/4 3 1/2 4 2

ماتریس مقایسه زوجی برای سه اتومبیل نسبت به مصرف
A اتومبیل B اتومبیل C اتومبیل Aاتومبیل 1 1/4 1/6 4 1/3 6 3

ماتریس مقایسه زوجی برای سه اتومبیل نسبت به مدل
A اتومبیل B اتومبیل C اتومبیل 1 4 B اتومبیل 1/4 7 C اتومبیل 1/7

نسبت هر عنصر به جمع ستون خود - محاسبه ميانگين هر سطر
نرمال سازي ماتریس ها: محاسبه جمع هر ستون نسبت هر عنصر به جمع ستون خود - محاسبه ميانگين هر سطر راحتی A B C 1 2 8 1/2 6 1/8 1/6 جمع 13/8 19/6 15 راحتی A B C میانگین 8/13 12/19 8/15 0.593 4/13 6/19 6/15 0.341 1/13 1/19 1/15 0.066 جمع 1 61 61

وزن اتومبیل ها برای معیار های مختلف
قیمت مصرف مدل راحتی A اتومبیل 0.123 0.087 0.265 0.593 B اتومبیل 0.320 0.274 0.655 0.341 C اتومبیل 0.557 0.639 0.080 0.066

مقايسه زوجي معيارها براساس هدف سئوال:
با توجه به هدف، معيار مدل مهمتر است يا راحتي؟ با توجه به هدف، معيار مدل مهمتر است يا مصرف سوخت؟ با توجه به هدف، معيار مدل مهمتر است يا قيمت؟ با توجه به هدف، معيار راحتي مهمتر است يا مصرف؟ با توجه به هدف، معيار راحتي مهمتر است يا قيمت؟ با توجه به هدف، معيار مصرف مهمتر است يا قيمت؟ 63 63

ماتریس مقایسه زوجی معیارها نسبت به هدف
قيمت مصرف راحتي مدل 1 3 2 4 ماتریس مقایسه زوجی معیارها نسبت به هدف 64 64

ماتریس مقایسه زوجی معیارها
هدف قیمت مصرف راحتی مدل 1 3 2 1/3 1/4 1/2 4

ماتریس نرمالایز مقایسه زوجی معیارها نسبت به هدف
قيمت مصرف راحتي مدل 1 3 2 1/3 1/4 1/2 4 جمع قيمت مصرف راحتي مدل 0.43 0.25 0.38 0.53 0.15 0.09 0.05 0.07 0.21 0.33 0.19 0.14 0.26 میانگین 0.398 0.085 0.218 0.299 1 جمع ماتریس نرمالایز مقایسه زوجی معیارها نسبت به هدف 66 66

وزن هر یک از معیارها قیمت مصرف راحتی مدل

محاسبه وزن نهائی اتومبیل
وزن نهايي هر گزينه = (وزن معيار * وزن گزينه نسبت به آن معيار) وزن نهائی اتومبیل A 0.398* * * *0.265=0.265 وزن نهائی اتومبیل B 0.398* * * *0.655=0.421 وزن نهائی اتومبیل C 0.398* * * *0.080=0.314

اولویت نهائی اتومبیل ها
وزن اتومبیل اولویت 0.431 B 1 0.314 C 2 0.265 A 3

پنجره های شکسته را تعمیر کنیم.

مثال دیگری از AHP انتخاب سهم برتر نقد شوندگی بازده ریسک سهم ج سهم ب
سهم الف سطح اول؟ سطح دوم؟ سطح سوم؟ تعداد ماتریس ها و مقایسات زوجی؟

پرسشنامه مقایسات زوجی سئوال شاخص اهمیت فوق العاده اهمیت
اهمیت ا همیت برابر فوق العاده 1 بازده 9 8 5 4 3 2 6 7 ریسک نقدشوندگی بازده سهم الف بازده سهم ب بازده سهم ج ریسک سهم الف ریسک سهم ب ریسک سهم ج 10 نقدشوندگی سهم الف نقدشوندگی سهم ب 11 نقدشوندگی سهم ج 12

ماتریس مقایسات زوجی شاخص ها نسبت به هدف
نقدشوندگی ریسک بازده شاخص ها 5 3 1 2 1/3 1/2 1/5

ماتریس مقایسات زوجی سهام نسبت به شاخص بازده
سهم ج سهم ب سهم الف بازده 3 1/2 1 5 2 1/5 1/3

ماتریس مقایسات زوجی سهام نسبت به شاخص ریسک
سهم ج سهم ب سهم الف ریسک 2 6 1 3 1/6 1/3 1/2

ماتریس مقایسات زوجی سهام نسبت به شاخص نقدشوندگی
سهم ج سهم ب سهم الف نقدشوندگی 7 4 1 2 1/4 1/2 1/7

محاسبه وزن های نسبی وزن نسبی شاخص بازده = 0/648
وزن نسبی شاخص ریسک = 0/230 وزن نسبی شاخص نقدشوندگی = 0/122 ********* وزن سهم الف نسبت به بازده = 0/309 وزن سهم ب نسبت به بازده = 0/581 وزن سهم ج نسبت به بازده = 0/109 وزن سهم الف نسبت به ریسک = 0/584 وزن سهم ب نسبت به ریسک = 0/245 وزن سهم ج نسبت به ریسک = 0/171 وزن سهم الف نسبت به نقدشوندگی = 0/715 وزن سهم ب نسبت به نقدشوندگی = 0/187 وزن سهم ج نسبت به نقدشوندگی = 0/098

وزن نهایی و رتبه بندی گزینه ها
سهم ب 1 سهم الف 2 سهم ج 3

نرخ سازگاری Consistency Ratio
تاثیر قضاوت بر نتایج خطای انسانی مثال؟

محاسبه نرخ سازگاری مرحله 1) Weighted Sum Vector (WSV)
مرحله 2) Consistency Vector (CV) مرحله 3) مرحله 4) Consistency Index (CI) مرحله 5) Consistency Ratio ( CR)

نرخ سازگاری ماتریس شاخص ها
مرحله 1: / /5 1/ ∗ = WSV =

بردار سازگاری ماتریس شاخص ها
مرحله 2: 1.948 / / / = CV =

حداکثر لاندا در ماتریس شاخص ها
مرحله 3: = =

شاخص سازگاری در ماتریس شاخص ها
شاخص سازگاری در ماتریس شاخص ها مرحله 4: = − 𝑛 𝑛−1 CI = − 3 3−1 = CI

نرخ سازگاری در ماتریس شاخص ها
نرخ سازگاری در ماتریس شاخص ها مرحله 5: = 𝐶𝐼 𝑅𝐼 CR 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 n 1.59 1.57 1.56 1.54 1.51 1.49 1.45 1.41 1.32 1.24 1.12 0.9 0.58 RI = = CR اگر 0/1 ≤ CR باید مقایسه زوجی مجددا تشکیل و بررسی شود. اگر 0/1 ≥ CR بین جواب ها سازگاری وجود دارد.

:𝑎 𝑖𝑗 (𝑘) نظر فرد Kام در مورد مقایسه iنسبت به j
تصمیم گیری گروهی در AHP ادغام ماتریس مقایسات زوجی بر اساس میانگین هندسی 𝑎 𝑖𝑗 = 𝑛 𝑘=1 𝑛 𝑎 𝑖𝑗 (𝑘) :𝑎 𝑖𝑗 (𝑘) نظر فرد Kام در مورد مقایسه iنسبت به j

مثال : تصمیم گیری گروهی در AHP
نظر شخص اول در مورد شاخص بازده: نظر شخص دوم در مورد شاخص بازده: نظر شخص سوم در مورد شاخص بازده:

ادغام ماتریس مقایسات زوجی بر اساس میانگین هندسی
𝑎 𝑖𝑗 = 𝑛 𝑘=1 𝑛 𝑎 𝑖𝑗 (𝑘) 𝑎 12 = ∗ 2∗ 1∗ 3∗ = 0.437 𝑎 13 = 3 3∗2∗5 = 3.107 𝑎 21 = 3 2∗3∗2 = 2.289 𝑎 23 = 3 5∗4∗6 = 4.932

مفهوم ناسازگاری در مقایسات زوجی
وزن سهم الف نسبت به بازده = 0/309 وزن سهم ب نسبت به بازده = 0/581 وزن سهم ج نسبت به بازده = 0/109 = وزن الف به ب = = = 2.8 وزن الف به ج = = 1.9 وزن ب به الف

مفهوم ناسازگاری در مقایسات زوجی گروهی
مفهوم ناسازگاری در مقایسات زوجی گروهی ماتریس خام (مقایسات زوجی) ماتریس نرمالایز (مقایسات زوجی) میانگین سهم ج سهم ب سهم الف بازده 0.3 0.34 0.27 0.28 0.6 0.55 0.61 0.63 0.1 0.11 0.12 0.09 اهمییت سهم الف به سهم ج = اهمییت سهم الف به سهم ب = اهمییت سهم ب به سهم ج=

نرخ سازگاری در تصمیم گیری گروهی

داده های واقعی به جای قضاوت
مثال 1: قیمت خرید کالای الف، ب و ج به ترتیب 2و4و8: مثال 2 : مقایسه هوش سه نفر با نمره امتحان 5و10و15

مدلسازی در L.P. تعریف مدل انواع مدل مدل مورد استفاده در L.P.
ویژگی های مدلساز مراحل مدلسازی یادآوری انواع متغیرها و پارامترها در L.P. مثال:

رژیم غذایی مناسب یرای بیماران بیمارستان
مثال 1 رژیم غذایی مناسب یرای بیماران بیمارستان ویتامین موجود در: ویتامین حداقل نیاز نان گوشت تخم مرغ 16 1 4 2 A 12 3 B 1000 400000 500 قیمت هر واحد

مثال 2 برنامه نیروی انسانی مناسب برای رستوران
مثال 2 برنامه نیروی انسانی مناسب برای رستوران کار هر خدمتکار 8 ساعت متوالی حداقل نیاز ساعت 4 2-6 8 6-10 10 10-14 7 14-18 12 18-22 22-2

مثال 3 برنامه مناسب برای بازرسی 1800 واحد کالا در یک شیفت 8 ساعته:
اشتباه در بازرسی هر محصول 20 تومان تعداد بازرس حقوق یک ساعت / تومان هرساعت/عدد سطح اطمینان بازرسی بازرس: 8 200 25 98% درجه 1 10 150 15 95% درجه 2

مثال 4 برنامه حمل و نقل مناسب از 3 انبار به 3 فروشکاه: موجودی انبار
200 1 150 2 300 3 تقاضا فروشگاه 100 A 300 B 250 C به فروشگاه از انبار C B A 12 5 10 1 15 9 4 2 6 8 3

مثال5 تولید دو نوع کلاه مدت زمان تولید نوع اول دو برابر نوع دوم
اگر فقط نوع دوم تولید شود جمعا500 کلاه حداکثر فروش روزانه 150 و 250 سود هر کدام به ترتیب 8 و 5 ؟

مثال6 موسسه ای قصد دارد از ظرفیت بلا اسفاده سه کارخانه خود استفاده کند. در حال حاضر بر اساس ظرفیت و نیروی انسانی موجود، تولید روزانه به ترتیب و 450 در سه اندازه S (12 فوت مربع) با سود 100– M (15 فوت مربع) با سود 120 و L (20 فوت مربع) با سود 140 مساحت انبار 1 : 900 فوت مربع، مساحت انبار 2 : 1200 فوت مربع مساحت انبار 3 : 750 فوت مربع پیش بینی روزانه فروش: کوچک 900، متوسط 1200 و بزرگ750 افزایش ظرفیت به صورت متوازن بر اساس ظرفیت و نیروی انسانی . ؟

مثال7 حداقل اتوبوس مورد نیاز در ساعت i ام هر شبانه روز برابر bi .
کارکرد هر اتوبوس 6 ساعت متوالی. اضافه هزینه هر ساعت هر اتوبوس مازاد ci هدف؟

حمل و نقل تاریخچه چه نوع مسائلی؟ فرمت کلی فرمول

شکل کلی حمل و نقل 𝑥 𝑖𝑗 𝑥 2𝐵 𝑥 1𝑐 𝑐 𝑖𝑗 𝑐 1𝐴 𝑐 3𝐵 𝑏 𝑖 عرضه/مبداء
Si تقاضا/مقصد dj 𝑥 2𝐵 1 2 3 m A B C n 𝑥 1𝑐 𝑐 𝑖𝑗 𝑐 1𝐴 𝑐 3𝐵 𝑏 𝑖

تعیین یک جواب اساسی موجه ابتدایی
الگوریتم حمل و نقل شروع تعیین یک جواب اساسی موجه ابتدایی آیا جواب فوق بهینه است؟ خیر بله اقدام برای بهبود جواب توقف

گام های لازم برای حل یک مسئله
حمل و نقل برابری مجموع عرضه با مجموع تقاضا( مثل ...) تعیین یک جواب اساسی موجه ابتدایی ( مثل ...) انتخاب متغیر ورودی انتخاب متغیر خروجی تعیین جواب اساسی موجه جدید و رفتن به گام 3

مثال حمل و نقل جدول زیر پارامترهای یک مسئله حمل و نقل را نشان می دهد: عرضه S D C B A S,d 100 21 3 7 19 1 300 6 18 15 2 200 22 14 11 150 تقاضاd تعداد متغیرهای تصمیم؟ تعداد متغیرهای اساسی؟ یک جواب اساسی موجه برای متغیرهای تصمیم و متغیر وابسته؟ وگل حداقل هزینه حداقل ستون حداقل سطر گوشه شمال غربی

پنجره های شکسته را تعمیر کنیم.

عید مبعث مبارک رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
لاتَنظُروا إِلى كَثرَةِ صَلاتِهِم وَصَومِهِم وَ كَثرَةِ الحَجِّ وَالمَعروفِ وَطَنطَنَتِهِم بِاللَّيلِ، وَلكِنِ انظُروا إِلى صِدقِ الحَديثِ وَأَداءِ الامانَةِ؛ به زيادى نماز و روزه و حج و احسان و مناجات شبانه مردم نگاه نكنيد، بلكه به راستگويى و امانتدارى آنها توجه كنيد. بحارالأنوار، ج75، ص 114، ح5 عید مبعث مبارک

سازگاری کارکنان با نظام ها و هنجارهای ارزشی سازمان یکی از موضوعات مهم برای کسب موفقیت سازمانی و حتی فردی به شمار می رود و به همین دلیل افراد برای مشروعیت بخشی خود و کسب توفیقات ، لازم است نظام ارزشی خود را با نظام ارزشی سازمان سازگار نمایند (پیتر دراکر )

تا دل هرزه گرد من رفت به چین زلف او زان سفر دراز خود عزم وطن نمی کند

درس تصمیم گیری برای مدیران

Similar presentations

Presentation on theme: "درس تصمیم گیری برای مدیران"— Presentation transcript:

Similar presentations

About project

Feedback

Log in

Auth with social network:

درس تصمیم گیری برای مدیران

Similar presentations

Presentation on theme: "درس تصمیم گیری برای مدیران"— Presentation transcript:

Similar presentations

About project

Feedback