1. بسم الله الرحمن الرحیم

2. اقدامات بهداشتی در مقابل تهدیدات بیولوژیک
مرکز مدیریت بیماریهای واگیر
1391

3. اهمیت نظامی بیماریها در تاریخ
دیسانتری از باروت و تفنگ و توپ، برای نیروهای نظامی کشنده تر بوده است. ویلیام اوسلر
در دوره جنگهای ناپلئون 8 برابر آنچه در میدان های نبرد کشته شدند، اسهال سربازان را از پای درآورد و دوره جنگهای کریمه ( ) اسهال خونی 3 برابر میدان جنگ سربازان را به کام مرگ فروبرد.

4. عوامل بیولوژیک
عوامل بیولوژیک تهدید کننده سلامت، شامل باکتریها ، قارچها، ویروسها و سموم تولید شده توسط این میکروارگانیسم ها (بوتولیسم،توکسینهای دریایی، ...) می باشند.
این عوامل با عوامل تهدید کننده شیمیایی و هسته ای تفاوت هایی دارند از جمله:
پنهان کردن آنها راحت است
در صورت مسری بودن، بیماران باعث گسترش بیشتر بیماری می شوند
هرچه از زمان شروع یک طغیان (در خفا و بدون تشخیص) بگذرد، کنترل آن طغیان دشوارتر می شود
عوارض عوامل بیولوژیک فقط جسمانی نیست و عوارض روانی و ترس ناشی از گسترش آنها، جامعه هدف را ضعیف و پراکنده می نماید.

5. راه انتقال
انتقال میتواند مستقیم از راه مواد آلوده و یا از راه حاملین گوناگون انجام شود.
شایعترین حامل، حشرات هستند:
پشه، کنه، کک، شپش!، ...
سایر حیوانات مانند موشها و جوندگان، پرندگان، دام های اهلی، حیوانات وحشی و جانوران آبزی و دریایی می توانند مخزن بیماری بوده ویا ناقل بیماری باشند.
گاهی خاک، آب، غذا، اشیاء (مخازن آب) و جریان هوا می توانند مخزن و یا ناقل بیماری باشند و گاهی میکروارگانیسم را به سمت بدن انسان هدایت نموده یا در اطراف انسان پراکنده نمایند.

6. اهداف حمله
میکروارگانیسم ها لزوما برای انسان بیماریزا نیستند؛ امروزه از میکروارگانیسم هایی استفاده میشود که پلاستیک و فلزات را تخریب میکنند و به بدنه جنگ افزارها و کامپیوترها و اطلاعات آسیب میزنند
گاهی عوامل بیولوژیک اهداف اقتصادی دارند که امروزه بسیار مهم هستند؛ مانند اهداف کشاورزی و همچنین از بین بردن دام ها و یا فرآورده های دامی

7. تاریخچه
تب دنگ بارها و بارها ارتش آمریکا را در کشورهای گوناگون مورد آسیب قرار داده است؛ هرچند مرگ و میر زیادی ندارد اما ناتوان کردن نیروها باعث به هم ریختگی آرایش نظامی و خستگی نیروها شده است.
واکسنی از سال 1993 توسط مرکز تحقیقات نیروی دریایی آمریکا در حال ساخت است و امسال وارد اولین مرحله آزمایشی بالینی خود شده است.

8. تجربه تلخ ارتش برخی کشورها با عوامل بیولوژیک
آبله
تب زرد
تب دنگ
آدنوویروس
HIV
مالاریا
...

9. گسترش روزافزون تب دنگ در جهان

10. مالاریا و اهمیت آسیای جنوب شرق

11. جذام

12. سل

13. شش عامل مهم بیوتروریسم سیاه زخم بوتولیسم طاعون آبله تولارمی
تب های خونریزی دهنده؛ ابولا و ...

14. استراتژی مناسب؟
عوامل بیولوژیک گاهی نیروهای نظامی را با چالش های شدیدی مواجه میکنند.
هزینه درمان در جنگ جهانی دوم و سایر جنگها:
3%زخم حاصل از جنگ- 82% درمان عفونت ها
درپیش گرفتن استراتژی درمان گاهی بدلیل از دست رفتن فرصت باعث ایجاد خسارت های غیرقابل جبران می شود.
بهترین استراتژی ”پیشگیری“ است.
پیشگیری قبل از بروز حادثه بیولوژیک
پیشگیری بعد از حمله بیولوژیک

15. پیشگیری قبل از بروز حادثه بیولوژیک
دانش و آمادگی در برابر وقایع احتمالی
درجنگ ها و حوادث شیمیایی و بیولوژیک مسائلی مطرح می شود که سیستم پزشکی و بهداشتی را ناکارآمد میکند و باید ازقبل با این شرایط سازگاری پیدا کرده باشند
واکسیناسیون
بهداشت محیط و نامساعد کردن شرایط رشد و تکثیر میکروارگانیسم ها و ناقلان بیماریها
کنترل دقیق و روتین مواد خوراکی از تولید تا بسته بندی و انتقال و ذخیره سازی
داروهای پیشگیری کننده : مالاریا و ...
آموزش افراد در معرض خطر در رابطه با رعایت دقیق بهداشت فردی: دست شستن، آداب سرفه و ...

17. اقدامات بهداشتی بعد از حوادث بیولوژیک
اقدامات بهداشتی جهت کنترل حوادث 3 دسته کلی می شوند:
عملیاتی: کاهش برخورد اهداف با عامل خطرزا
اعلام هشدار و تخليه و پاك سازي نواحي آلوده شده
اقدامات مهندسی: معمولاً براي محدود نمودن انتشار خطر
شامل كاربرد تكنولوژي هايي از جمله كنترل جريان هوا، فيلترها، اشكال متنوع آلودگي زدايي
حفاظت فیزیکی: دو دسته کلی می شود:
حفاظت فردی: به منظور کاهش در معرض قرار گیری افراد است؛ ماسک و ...
حفاظت جمعی: نوعی کنترل مهندسی است برای حفاظت افراد در معرض قرار گرفته تا درآنها بیماری کمتر و خفیفتری ایجاد شود.

18. کشف عامل کشف عامل در اتمسفر:
توسعه دستگاههای کشف ابر آئروسولی بیولوژیک مانند روش LIDAR
کشف آلودگی میکروبی در آب: متاسفانه معمولا تاخیری و بعد ازرسیدن به دست مصرف کننده است؛
شمارش میکروارگانیسمهای داخل آب روش ساده برای اعلان خطر است
کشف آلودگی میکروبی در مواد غذایی: شمارش میکروب منطقی نیست؛ بهترین روش کشت است اما وقت گیر است
امروزه روشهای مولکولی جایگزین شده اند

19. در جنگهای میکروبی آنچه از مسئله تشخیص عامل مهم تر است،
موضوع تشخیص سریع است.
چراکه زمان، در رفع آلودگی و درمان و پیشگیری و حفاظت افراد و ... مهم است.

20. سرعت تشخیص و اعلام هشدار
تشخیص عوامل بیولوژیک {برخلاف عوامل شیمیایی و هسته ای} معمولاً به سرعت انجام نمی شود: کشت ، سرولوژی، ...
یکی از مهمترین راه های پیشگیری گسترش بیماری در بین سایر افراد، تشخیص زود هنگام حادثه و عامل بیولوژیک است
انجام اقدامات بهداشتی به موقع ممکن است کمک کننده باشد، و تاخیر در این اقدامات می تواند صدمات جبران ناپذیری وارد نماید

21. سرعت در تشخیص: مهمترین رکن دفاعی در برابر حملات بیولوژیکی
مراقبت سندرمیک راهکاری برای کشف سریع طغیانها و تعیین عوامل احتمالی

22. روشهای گوناگون تشخیص عوامل بیولوژیک
سرعت کشف عامل در برابر دقت
روشهای مرسوم تشخیص از wolf trap تا بیوسنسورها

23. Biorobots or microchip-mechanized insects
These insects can, in a single operation, process DNA, screen blood samples, scan for disease genes, and monitor genetic cell activity.

24. فاز اول مبارزه با همه گیری
در مبارزه با همه گیری آنچه از درمان مهم تر است، جداسازی بیماران از سایرین درفضاهای ایزوله مناسب است {در صورتی لازم باشد}
اگر راه ایجاد همه گیری آب و غذای آلوده باشد بهترین راه پیدا کردن سریع منبع و حذف آن است.
رعایت فاصله مناسب با بیماران تنفسی و رعایت احتیاطات بهداشتی مناسب با همه گیری
مراقبت سندرمیک در این زمینه بسیار کمک کننده است

25. واکسن ها دلایل تمایل نیروهای نظامی به استفاده از واکسن: انواع واکسن:
ضرورت تئوریک و عملی برای حفظ نیروها
حفظ سلامت خود نیروهای مهاجم: معمولا از عواملی استفاده می شود که راه حفاظت آنرا خودشان بدانند.
حفظ مهاجمین در برابر بیماریهای منطقه
{امروزه بیشتر BWها را ویروس ها تشکیل می دهند و علم مهندسی ژنتیک بسیار پیشرفت نموده است}
انواع واکسن:
پیشرفت های تولید واکسن:

26. انواع واکسن:
کشته شده
زنده ضعیف شده: 1- پاساژ مکرر 2- استفاده از گونه دیگر همان عامل 3- گونه های حساس به حرارت که به ریه نمیروند: RSV,Influenza
پیشرفت کامپیوتر و بیوتکنولوژی:
سنتز شیمیایی پروتئین ها و توکسین ها (هپاتیت B و ...)
تبدیل توکسین به توکسوئید با مهندسی پروتئین مانند توکسوئید وبا در 1996
واکسن های اسید نوکلئیک: DNA واکسن ها، RNA واکسن ها
ایجاد ایمنی خاطره ای
ایجاد انواع پاسخ ایمنی
تولید واکسنهای ترکیبی ممکن است
نیازبه زنجیره سرد ندارند
ساده تر از پروتئین های نوترکیب است و هزینه تولید کمتری دارند
واکسنهای آنتی ایدیوتایپیک
آنتی بادی های مونوکلونال
روشهای جدیدتر و دقیقتر

27. آمادگی پیش از برخورد با حوادث بزرگ، و تقویت زیرساختهای بهداشتی از مهمترین اقدامات دفاعی است.

28. نتایج ملزومات آمادگی برای برخورد با حوادث بیولوژیک:
داشتن سیستم بهداشتی ورزیده و تمرین داده شده
همکاری نزدیک و همسو با سیستم های مراقبت بهداشتی
داشتن آزمایشگاه معتبر، سریع و در دسترس
مراقبت و تحت نظر داشتن دقیق بیماریها و توجه به روند تغییرات (استفاده از مراقبت سندرمیک)
ارتقا آموزش بهداشت در افراد
فعال کردن مراکز تحقیقات پیشرفته و بروز
داشتن انبار دارویی کافی و مناسب برای طغیان های بزرگ ناگهانی
توجه به این نکته که تاریخ همیشه آموزگار خوبی نیست و حوادث جدید در کمین خواهد بود.

29. با سپاس از حوصله و توجه شما