1. کمیسیون حقوق تجارت بین الملل سازمان ملل متحد UNCITRAL
گردآورنده: تهمینه مدنی

2. کمیسیون حقوق تجارت بین الملل سازمان ملل متحد
تعریف:
United Nations Commission on International Trade Law
کمیسیون حقوق تجارت بین الملل سازمان ملل متحد
هماهنگ سازی و یکنواخت کردن قواعد کلیدی در حوزه حقوق تجارت بین الملل از طریق کنوانسیون ها، قواعد نمونه، متون تفسیری و توصیه ها و راهنمایی های تقنینی

3. خواستگاه:
آنسیترال طی قطعنامه 2205 مجمع عمومی سازمان ملل متحد در 17 دسامبر 1966 شکل گرفت.
این کمیسیون نقش مهمی در پیشرفت و توسعه نظام حقوقی و قانونی، متعاقب اصلاح آن برای تکمیل پیشرفت های هماهنگ سازی حقوق تجارت بین الملل داشته است.
به وسیله ترویج استعمال ابزار قانون گذاری یا غیر قانون گذاری در بسیاری از حوزه های کلیدی حقوق تجارت بین الملل از جمله روش های حل و فصل اختلاف، رویه های قرارداد های بین المللی، حمل و نقل، اعسار، تجارت الکترونیک، مالیه بین الملل، حمل و نقل های ایمن و تهیه و فروش کالاها نقش مهمی ایفا کرده است.
بسیاری از کشورهای عضو و غیر عضو آنسیترال و سازمان های دولتی و غیر دولتی مدعو از ابزارهای ارائه شده توسط آنسیترال در حوزه های نام برده شده در یک روند بین المللی استفاده می کنند.
متون ارائه شده توسط آنسیترال به عنوان سازوکارهای توصیه ای برای همه کشورها و در هر سطحی از پیشرفت اقتصادی تدوین شده است.
آنسیترال از زمان تاسیس تا کنون به عنوان یک نهاد مرکزی حقوقی سازمان ملل متحد در حوزه تجارت بین الملل ایفای نقش کرده است.

4. کنوانسیون های بین المللی
هدف:
آنسیترال جهت رسیدن به هدف یکسان و هماهنگ سازی مقررات تجاری بین المللی از طرق مختلفی اقدام کرده است که مهم ترین آنها عبارتند از:
این کنوانسیون ها ابتدا به صورت طرح پیشنهادی دبیرخانه که بر اساس ضرورت بین المللی و درخواست دولت ها تهیه می شود، در گروه کاری متشکل از نمایندگان دولت ها مطرح می گردد. پس از تصویب طرح در اجلاس عمومی کمیسیون طرح کنوانسیون به مجمع عمومی سازمان ملل ارائه می شود و پس از تصویب مجمع جهت امضای دولت ها اقدام می شود.
کنوانسیون های بین المللی
این مقررات نیز ابتدا به صورت طرح در گروه های کاری مطرح شده و پس از تشریک مساعی دولت ها به صورت طرح نهایی در کمیسیون مورد تصویب قرار خواهند گرفت. این قوانین به خودی خود می توانند مبنای رویه و عرف بین المللی در حقوق تجارت قرار گرفته و از طریق قوه مقننه دولت ها به صورت قانون داخلی مورد استفاده اتباع و دولت ها قرار گیرند.
قوانین الگو

5. قوانین الگو(Model Law) کنوانسیون های بین المللی
قانون نمونه سازش تجاری بین المللی آنسیترال 2002
قانون الگوی داوری تجاری بین المللی 1985
قانون الگوی آنسیترال در خصوص تهیه و تدارک کالاها، ساختمان و خدمات 1994
قانون الگوی آنسیترال در مورد حواله ی اعتبارات بین المللی1992
قانون الگو در مورد تجارت الکترونیک 1996
قانون نمونه در خصوص ورشکستگی برون مرزی 1997
قانون نمونه آنسیترال در مورد امضای الکترونیک 2001
کنوانسیون های بین المللی
کنوانسیون سازمان ملل در مورد شفافیت در داوری کشورهای سرمایه گذار معاهده محور(نیویورک 2014)
کنوانسیون حمل کالا از طریق دریا(هامبورگ 1978)
کنوانسیون شناسایی و اجرای احکام داوری خارجی(نیویورک 1958)
کنوانسیون بین المللی بروات و سفته ها( نیویورک 1988)
کنوانسیون سازمان ملل در مورد استفاده از ارتباطات الکترونیکی در قراردادهای بین المللی(2005)
کنوانسیون سازمان ملل در مورد حمل کلی یا جزئی کالاها از طریق دریاها (نیویورک 2008)

6. ارکان آنسیترال، سازماندهی و نحوه کار آنها
فعالیت های آنسیترال در سه سطح سازماندهی و هدایت می شوند:
اولین سطح:
خود آنسیترال است که معمولا به آن کمیسیون هم گفته می شود که از طریق جلسات سالانه که در آن، تمامی اعضا حضور دارند انجام می شود. فعالیت های این سطح معمولا شامل نهایی سازی و تایید پیش نویس های ارجاعی به کمیسیون توسط کارگروه ها، رسیدگی به گزارش های پیشرفت گروه های کاری در پروژه های مربوطه، نظارت بر Clout ها و سیستم آن ها و پیشرفت تدوین های حقوقی آنسیترال.

7. دومین سطح
گروه های کاری دولتی که در حد وسیعی متعهد به ایجاد پیشرفت در موضوعات مورد نظر آنسیترال می باشد. معمولا دو یا سه جلسه در سال دارند و فعالیت های خود را گزارش می دهند. این کارگروه ها غالبا شامل تمام اعضای آنسیترال می باشند. گروه های کاری معمولا بدون دخالت کمیسیون بر موضوعات واگذار شده به آن ها ممارست می کنند مگر آنکه در مواردی از کمیسیون راهنمایی بگیرند. دبیرخانه ی هر گروه کاری شامل اعضای دبیرخانه ی کمیسیون می باشد که مسئول تنظیم قرارها و نشست های گروه های کاری، امور اجرایی و اعلام جلسات این کارگروه ها می باشد.
سومین سطح
دبیرخانه که به کمیسیون و گروه های کاری آن در تدارک و هدایت فعالیت ها کمک می کند. دبیرخانه در مقر سازمان ملل در نیویورک مستقر است اما از سال 1979 توسط تقسیم بندی دفتر امور حقوقی دبیرخانه سازمان به دفتر سازمان ملل در وین منتقل شد. وظایف دبیرخانه عبارتند از: تدارک و آماده سازی مطالعات، گزارشات و پیش نویس متون و موضوعات مورد نظر گروه های کاری، تحقیقات حقوقی و انجام امور اجرایی و اداری آنسیترال.
بطور کلی می توان وظایف دبیرخانه را در 4 دسته تقسیم بندی نمود:
برنامه ریزی فعالیت های گروه های کاری
همکاری فنی و کمک به اصلاح قوانین و مقررات حقوقی
انجام امور مربوط به کارورزی و بازدید محققان
سایر فعالیت ها

8. فعالیت های کارگروه ها در آنسیترال تا کنون:
گروه کاری شماره 1: از سال 1969 تا کنون مشغول فعالیت بوده است که اخیرترین فعالیت های آن در حوزه ی سرمایه گذاری های خرد، کوچک و متوسط بوده است. (از سال 2014 تا کنون)
گروه کاری شماره 2: این کارگروه نیز از سال 1968 تا کنون فعالیت داشته است و جدیدترین فعالیت های آن در حوزه ی داوری و سازش بوده است. (از سال 2000 تا کنون)
گروه کاری شماره3: از سال 1970 تا به امروز در حوزه تجارت بین الملل مشغول ب کار بوده است. از جدیدترین دستاوردهای آن طرق حل و فصل اختلافات بصورت آنلاین می باشد. (از سال 2010 تا کنون)
گروه کاری شماره 4: این کارگزوه از سال 1973 تا ب امروز پیشرفت های زیادی در زمینه تجارت بین الملل ایجاد نموده است که تازه ترین آنها درحوزه تجارت الکترونیک بوده است. (از سال 1997 تا کنون)
گروه کاری شماره 5: از سال 1981 تا کنون فعال بوده است و جدیدترین تلاش های آن در حوزه ی قوانین مربوط به اعسار و ورشکستگی بوده است. (از سال 2001 تا کنون)
گروه کاری شماره 6: این کارگروه از سال 2002 شروع به فعالیت نموده و تا کنون به مسائل مرتبط با امنیت بخصوص در زمینه معاملات تجاری پرداخته است.

9. تعهدات و اختیارات آنسیترال
آنسیترال از طرق زیر به تعهدات خود جامه عمل می پوشاند:
هماهنگ کردن تشکیلات و نهادهای مختلف آنسیترال برای فعالیت در حوزه تجارت بین الملل و تشویق به همکاری بین آنها
ترویج و تشویق مشارکت در کنوانسیون های بین المللی موجود و پذیرش وسیع تر قوانین الگو و متحدالشکل
ترویج استعمال کنوانسیون های بین المللی، قوانین الگو و متحدالشکل و همچنین ترویج وضع و تدوین قوانین و پذیرش وسیع تر اصطلاحات تجاری بین المللی، قواعد، عرف و رویه های بین المللی در همکاری متناسب با سازوکارهای حقوق تجارت بین الملل در آنسیترال
جمع آوری و انتشار اطلاعات قانون گذاری بین المللی و پیشرفت های جدید حقوقی شامل قواعد موردی(case law) در حوزه حقوق تجارت بین الملل
پایه ریزی و حمایت از همکاری های نزدیک با کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد (آنکتاد)
برقراری ارتباط تنگاتنگ با سایر ارگان ها و سازمان های تخصصی بین الملل که با تجارت بین الملل درگیر هستند.

10. عضویت در آنسیترال( membership)
اعضای آنسیترال از بین کشورهای عضو سازمان ملل متحد که دارای سابقه حقوقی و پیشرفت های اقتصادی در زمینه های مختلف می باشند، انتخاب می شوند.
این اعضا ابتدا شامل 29 کشور بود که در سال 1973 توسط مجمع عمومی سازمان ملل به 36 کشور افزایش یافت و سپس در سال 2002 به 60 کشور رسید؛ که از این تعداد 14 کشور آفریقایی، 14 کشور آسیایی، 8 کشور اروپای شرقی، 10 کشور آمریکای لاتین و کشورهای کارائیب و 14 کشور اروپای غربی می باشند.
ساختار آنسیترال به گونه ایست که مناطق جغرافیایی مختلف و سیستم های اقتصادی و حقوقی عمده دنیا در آن عضو هستند.
مجمع عمومی، کشورهای عضو را برای دوره ی 6 ساله انتخاب می کنند که هر سه سال یک بار دوره ی عضویت نصف اعضا به پایان می رسد.
دبیرخانه آنسیترال در انتخاب اعضای کمیسیون نقشی ندارد.

11. نقش آنسیترال در پیشرفت ایران در زمینه حقوق تجارت بین الملل
به عقیده بسیاری از صاحب نظران حقوق تجارت بین الملل، وظیفه هماهنگ شدن با مصوبات این کمیسیون در جهت تحقق یکسان سازی مقررات و قواعد حقوق تجارت در سطح جهان در کشور ما، با دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه است که با امعان نظر به مشورتی، توصیه ای، تئوریک و یا دلالتی بودن عملکرد کمیسیون تجارت بین الملل چه در سطح گروه های کاری یا کمیته های تهیه پیش نویس و علی الخصوص جلسات عمومی آن، حاصل فعالیت های کمیسیون را مورد بررسی و تحقیق قرار داده و ضمن همکاری و همفکری تخصصی و فنی با سایر ارگان های تحقیقاتی در کشور از جمله: موسسه تحقیقاتی و پژوهشی وزارت صنعت، معدن و تجارت، موسسه تحقیقاتی وزارت نفت و موسسه مطالعات و پژوهش های مجلس شورای اسلامی با مدنظر قرار دادن اولویت های تجاری، صنعتی و تقنینی کشور، این گروه های کاری و جلسات را در جهت به ودیعه گذاشتن نقطه نظرات حقوقی ایران در نگاشته ها و مصوبات خود، دلالت و راهنمایی کند. ایران نیز لازم است در جهت هم سو شدن با نظام تجارت بین الملل، این قواعد و مقررات را فرا روی خود نهاده و دیدگاه مناسبی در این زمینه ارائه دهد تا از حمایت های چنین قواعدی که توسط این کمیسیون و نیز سایر ساز و کار های بین المللی ، مورد اصلاح قرار می گیرند بهره مند شود. چراکه تجارت صحیح و مدبرانه، موجب رونق اقتصادی و رفاه در جوامع شده و می تواند جایگاه کشور ها را در سطح بین المللی ارتقا دهد.

12. منابع: www.uncitral.org
1-به بهانه چهل و پنجمین اجلاس عمومی کمیسیون حقوق تجارت بین الملل سازمان ملل متحد
پدیدآورده (ها) : ایزدی،بیژن
علوم سیاسی :: رویدادها و تحلیل ها :: فروردین شماره 207
از 39 تا 41
2-سازمان ملل متحد و کمیسیون حقوق تجارت بین الملل (آنسیترال)
پدیدآورده (ها) : نیک انجام،شهناز
علوم سیاسی :: سیاست خارجی :: پاییز شماره 47
از 747 تا 766
A Guide to UNCITRAL,Basic facts about the United Nations Commission on International Trade Law, UNCITRAL secretariat, Vienna International Centre