1. بسم الله الرحمن الرحیم

2. شهرداری منطقه 8 معاونت برنامه ریزی و توسعه شهری اداره تشکیلات و بهبود روشها 1395

3. مقایسه تطبیقی مدیریت پسماند

4. تعریف پسماند
تعریف 1. سازمان همکاری اقتصادی: پسماند عبارت است از موادی اجتناب ناپذیر ناشی از فعالیت های انسانی، که در حال حاضر و در آینده نزدیک نیازی به آن نیست و پردازش و یا دفع آن ضروری است. 2. برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد: اشیائی که مالکشان آنها را نمی خواهد ، یا نیازی به آنها ندارد و به پردازش یا دفع نیاز دارد.

5. دسته بندی پسماند از چند منظر
از نظر میزان ایمنی
از نظر منشاء
ویژگیهای فیزیکی
از نظر مواد
کاربرد اصلی
وضعیت فیزیکی
خطرناک بی خطر
خانگی تجاری کشاورزی صنعتی . . .
سوختنی کمپست شدنی بازیافتنی
شیشه کاغذ . . .
بسته بندی مواد غذائی . . .
جامد مایع گاز

6. دلایل مهم اهمیت مدیریت پسماند
حفظ منابع طبیعی: به دلیل نگرانی ها در مورد نرخ بالای مصرف منابع محدود مواد و انرژی کره زمین.
جلوگیری از آلودگی محیط زیست: آلودگی حتی در مقادیر کم آن باعث تغییر در وضعیت محیط زیست (اتمسفر، آب و خاک و ..) می گردد و به طور حتم با ورود پسماند به چرخه طبیعت ( مانندنشت شیرابه از محل های دفن به سفره های آب زیرزمین و سایر موارد) محیط زیست به ویژه فضاهای شهری دچار آسیب جدی می شود؛ لذا نیاز فوری به یک استراتژی جامع جهت مدیریت پسماند برای کاهش فشار وارد بر محیط زیست، با هزینه ای مقرون به صرفه وجود دارد.
اتخاد رویکرد یکپارچه و جامع کاهش پسماند تولیدی و یا مدیریت پسماند تولید شده به روشی پایدار محیط زیستی و اقتصادی با توجه به سیستم جهان طبیعت و یا محیط های شهری
برنامه ریزی و سامان دهی نظام مالی مراحل مختلف مدیریت پسماند

7. تعریف مدیریت جامع پسماند
سیستمی که جریان پسماند، جمع آوری پسماند و روش های پردازش و دفع پسماند را در تعامل با یکدیگر مدیریت می کند، به نحوی که اهداف محیط زیستی، اقتصادی و اجتماعی مطلوب در یک منطقه مشخص به دست آید.

8. ویژگی مدیریت پسماند
کارائی محیط زیستی
صرفه ی اقتصادی
مقبولیت اجتماعی

9. موثرترین ویژگی های اصلی یک سیستم مدیریت پسماند:
جامعیت سیستم: سیستم باید همه نوع مواد و از هر منبعی را پوشش دهد.
بازار محوری: هر ایده ای که در مورد پردازش و بازیابی مواد ارائه می شود، باید بازار محصولات این فرایندها را در نظر بگیرد.
انعطاف پذیری: یک سیستم مؤثر باید در طراحی، انطباق و اجرا انعطاف پذیری کافی داشته باشد تا در طول زمان و در شرایط مختلف کارائی خود را از دست ندهد.
مقیاس: لزوم یکنواختی کمیت و کیفیت مواد بازیافتی، کمپوست یا انرژی، لزوم استفاده از گزینه های متعدد مدیریتی ومزایای اقتصادی، همگی دلیلی بر ترجیح مقیاس های بزرگ و منطقه ای است.
مقبولیت اجتماعی: برای اجرای مؤثر یک سیستم مدیریت پسماند مشارکت عمومی امری ضروری است. مردم باید نقش خود را در سیستم به خوبی بدانند و با آن همکاری کنند.

10. فرایند های جامع مدیریت جامع پسماند
جمع آوری
دفع و پردازش
بازیافت
انتقال

11. مدیریت زباله در جهان

12. سوئیس
سوئیس به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کشورهای مدافع بازیافت زباله،  در سال ۲۰۰8 توانست50 درصد زباله‌های تولیدی مردمانش را بازیافت کند. این در شرایطی است که در این کشور بیش از ۵ میلیون تن زباله شهری تولید شد که در حدود نیمی از این زباله‌ها را بازیافت و نیم دیگر آن را در کوره‌های مخصوص زباله سوزاندند. این کشور با میزان بازیافت بیش از ۵۰ درصد در بین کشورهای پیشرفته دراین زمینه جای می‌گیرد.هر سوئیسی به‌طور میانگین ۷۱۴ کیلوگرم در سال زباله تولید می‌کند. در سوئیس هر سطل زباله برای اینکه از سوی رفتگران تخلیه یا دفع شود باید مجهز به یک برچسب ویژه باشد تا مشخص شود که هزینه مشمول مالیات، پرداخت شده است. بطری‌های پلاستیکی رایج‌ترین محفظه نوشیدنی‌ها در سوئیس هستند که 80 درصد آنها بازیافت می‌شوند که بسیار بیشتر از میانگین اروپا با 20 تا 40 درصد است. از دیگر سو در این کشور ۲۹ کوره مخصوص سوزاندن زباله وجود دارد که براساس آمار 63 میلیون تن زباله در سال ۲۰۰8 سوزانده شده که ۴۱۷ هزار تن آن مربوط به کشورهای مجاور بوده است.

13. امریکا
در آمریکا تلاش‌ها برای کاهش زباله‌های خانگی و تجاری زیر نظر آژانس محافظت از محیط زیست آمریکا (EPA) انجام می‌شود. آمریکایی‌ها 28 درصد زباله‌های خود را بازیافت می‌کنند که این میزان در 15 سال گذشته تقریباً 2 برابر شده است. بازیافت انواع خاصی از زباله‌ها در این کشور افزایش بیشتری داشته است به‌طوری‌که 42 درصد زباله‌های کاغذی، 40درصد بطری‌های پلاستیکی نوشابه‌های غیرالکلی، 55 درصد قوطی‌های آلومینیومی نوشیدنی‌ها و 57 درصد بسته بندی‌های استیل بازیافت می‌شوند. 20 سال پیش تنها یک برنامه جاده‌ای زباله در آمریکا وجود داشت. این میزان در سال 1998 به 9هزار برنامه جاده‌ای و 12 هزار مرکز بازیافت زباله رسید. در سال 1999 بازیافت و تغییر کاربری زباله‌ها مانع ورود 64 تن زباله به محل دفن یا مراکز سوزاندن زباله‌ها شد. میزان بازیافت زباله‌ها در ایالات مختلف آمریکا متفاوت است. در آلاسکا، وایومینگ و مونتانا کمتر از 9 درصد زباله‌ها بازیافت می‌شود در حالی‌که در نیویورک، ویرجینیا و 5 ایالات دیگر میزان بازیافت بیش از 40 درصد گزارش شده است.

14. آلمان
در آلمان جداسازی زباله‌های خانگی مدت‌هاست که امری بسیار مهم است. در هر آپارتمان معمولاً 5 سطل برای 5 نوع زباله وجود دارد که با رنگ‌های جداگانه مشخص شده‌اند. زرد برای بسته بندی‌ها (مانند کارتون‌های قدیمی شیر)،  آبی برای کاغذ و مقوای نازک،  سطل‌های ویژه شیشه در 3 قسمت شیشه‌های روشن،  قهوه‌ای و سبز و یک سطل برای مواد غذایی و گیاهی و سرانجام یک سطل سیاه برای سایر زباله‌ها که مناسب برای افرادی است که حوصله جداسازی زباله‌ها را ندارند. به لحاظ قانونی مردم آلمان ملزم به رساندن زباله‌های خاص مانند باطری و مواد شیمیایی به مراکز بازیافت هستند و اگر کسی این کار را نکند مرتکب جرمی اداری شده که البته در عمل به ندرت در این مورد پیگیرد قانونی رخ می‌دهد. این در حالی‌است که بر اساس نظرسنجی‌ها 90درصد آلمانی‌ها باعلاقه شخصی به جداسازی زباله‌ها می‌پردازند

15. ژاپن
هر شهروند ژاپنی به‌طور میانگین روزانه یک‌هزار و ۱۳۱گرم زباله تولید می‌کند و این در حالی است که 20 درصد این زباله‌های تولید شده در ژاپن بازیافت می‌شوند. حجم تولید زباله خانگی در ژاپن در سال ۱۹۸۵میلادی به بالاترین سطح رسیده بود اما پس از آن به‌دلیل افزایش آگاهی‌های عمومی درباره ضرورت حفظ محیط زیست، تولید زباله، روند کاهشی به خود گرفت. در این کشور برای تسهیل در بازیافت زباله، زباله‌های خانگی به زباله‌های خشک، ‌تر و قابل بازیافت دسته بندی می‌شوند. از این رو در ژاپن نظم دقیقی برای دسته بندی کردن زباله‌های خانگی وجود داشته و بر اساس قوانین شهری، هر منطقه روزهای خاصی را برای دور ریختن زباله‌های مختلف در نظر گرفته است. برای نمونه زباله‌های خام آشپزخانه، زباله‌های شیشه‌ای و ظروف پلاستیکی نوشابه، زباله‌های فلزی از جنس آلومینیم و زباله‌های مقوایی و روزنامه‌به‌طور جداگانه جمع‌آوری می‌شوند. کار جمع‌آوری زباله به بخش خصوصی واگذار شده است. در این کشور از زباله‌های خام خانگی برای تولید برق استفاده می‌شود و زباله‌های دیگر نیز بازیافت می‌شوند.

16. ایتالیا
قوانین زباله در ایتالیا از منطقه‌ای به منطقه دیگر متفاوت است. به‌طوری‌که به تازگی قوانین زباله در رم سخت‌تر شده و بر اساس آن افرادی که تا فاصله 500 متری خانه خود دارای سطل بازیافت هستند و زباله‌های خود را جدا نکنند تا 619 یورو جریمه می‌شوند. ساکنان رم معتقدند که معمولاً یافتن سطل زباله در این شهر سخت بوده و درصورت یافتن هم اغلب پر هستند. شورای شهر رم همچنین خواستار ایجاد سطل‌های زباله جدید با رنگ‌های مختلف برای جداسازی زباله‌ها شده است. سال گذشته کمیسیون اروپا اعلام کرد که قصد دارد با ایتالیا به خاطر 28 مورد نقض قواعد  زیست محیطی اتحادیه اروپا برخورد کند. در این کشور 63 درصد زباله‌ها دفن می‌شوند. مشکل تخلیه زباله که درنتیجه مدیریت بد زباله یکبار به شهر ناپل و منطقه اطراف آن آسیب رساند، دوباره توجه عموم را به خود جلب می‌کند و این تنها نتیجه عملکرد مافیای محلی در بازار پرسود زباله نبود بلکه کمبود یک زیرساختار مناسب نیز در آن مؤثر بوده است.

17. یونان
یونان هرساله یک میلیارد بطری پلاستیکی آب،  یک میلیارد بطری نوشیدنی‌های غیرالکلی و یک میلیارد محفظه پلاستیکی شوینده‌ را به‌عنوان زباله تولید می‌کند. به این ترتیب حدود یک پنجم زباله‌های تولید شده این کشور پلاستیک است که تنها یک درصد آن بازیافت می‌شود. به گفته مقامات این سازمان، یونان در بحث بازیافت زباله حدود 15 سال عقب‌تر از سایر کشورهای اتحادیه است. جداسازی زباله برای مردم یونان چندان مهم نبوده و دولت می‌کوشد تا با تشویق شهروندان،  خود را به استانداردهای اروپایی برساند. در نتیجه این روند، آتن، پایتخت این کشور در حال حاضر با بحران مدیریت زباله به‌دلیل نبود روش‌های جایگزین روبه‌روست.  این درحالی است که آتن بزرگ‌ترین مرکز بازیافت زباله در اروپا را در کنار محل دفن زباله‌های این شهر داراست که ساخت آن 75 میلیون یورو هزینه برده است اما به همان شکل رها شده و تا امروز فعالیت چندانی ندارد. در یونان ۹۳ درصد زباله‌ها دفن می‌شوند.

18. ترکیه( استانبول)
تدوین قانون کنترل پسماند و بازبینی مستمر آن طی زمان، که در این قوانین قواعد لازم برای طراحی و اجرای دفع بهداشتی و بازیافت زباله ها پیش بینی شده بود و یا به منظور جلوگیری از آسیب های زیست محیطی و ارتقای بازیافت و یا کاهش تولید پسماند ، ماده های قانونی را به تصویب رسانده اند.
مطالعه و بررسی دقیق و جزئی ترکیبات و مواد تشکیل دهنده پسماندها( با همکاری سازمان های بین المللی) در طی مراحل مدیریت نیز از مهمترین اقدامات مدیریت محیط زیست بوده است که نتایج آن جهت هر گونه تصمیم گیری در فرایند مختلف عملیاتی مدیریت پسماند بکار رفته و موجبات بهره گیری مؤثرتری را در پی داشته است.
اجرای اقدامات اصلاحی در زمینه انجام پروژه های سیستم گازی، تصفیه شیرابه ها، تولید کمپوست و سایر موارد
واگذاری بخش های مهم و حساس از مدیریت پسماند به شرکت های خصوصی
سازمان دهی دوره گردان و دلالان جمع آوری پسماندها در سطح شهر در چارچوب رعایت اصول بهداشتی
تمرکز اصلی مدیریت پسماند بر تفکیک پسماند در مبدأ
پردازش بیولوژیکی پسماند از بارزترین شیوه های دفع پسماند

19. پسماند در شهرهای سان فرانسیسکو و کالیفرنیا:
برقراری هم گرائی بالا میان شهروندان و مدیران در این زمینه( سان فرانسیسکو)
اجرای برنامه های خلاقانه و ابتکاری و توافق میان شهروندان و مسؤلین محلی جهت دست یابی به شهر بدون پسماند(کالیفرنیا)
بهره گیری از پیمانکاران قوی در زمینه سیستم (جمع آوری، برآورد هزینه های انتقال ، دفع و پردازش) خدماتی کارامد با استفاده از دریافت امتیازات انحصاری در چارچوب قانون و ایجاد بازارهای پایدار بازیافت در تعامل اجرای خرید سبز
اجرای قانون تفکیک پسماند و الزام نمودن کلیه مراکز تجاری و ... به این کار از سوی شرکت های مجری با هدف بازیافت پسماندهای شهر
تشکیل دپارتمان محیط زیست و دپارتمان عمومی با همکاری ساکنان، مالکان مراکز تجاری و سایر تولید کنندگان پسماند شهر و اجرای طرح ها و برنامه های خلاقانه مختلف( جشنواره های خیابانی و...) در جهت ارتقای سیستم مدیریت پسماند کارامد
اجرای طرح سیستم " خدمات با هزینه متغیر" از مؤثرترین برنامه هایی است که تأثیر به سزائی بر سیستم دفع و حفظ محیط زیست شهر داشته است

20. استرالیا
الف: استفاده از فرایند پیشرفته و قانونمند مدیریت پسماند در چارچوب تشکیل نهادهای جدید با اولویت سیاست های کاهش پسماند ب: تأکید و عزم دولت ایالتی و محلی مبنی بر اتخاذ استراتژی جامع و یکپارچه بازیافت و استفاده مجدد از پسماندهای شهر(با تأمین هزینه های تحقیقاتی و نوآوری)

21. - صدا و سیما: فرهنگ سازی و اطلاع رسانی عمومی با ارائه برنامه های آموزشی و اطلاع رسانی کافی نسبت به اهمیت موضوع - آموزش و پرورش: ارائه دوره های آموزشی به دانش آموزان در جهت تبیین ابعاد مختلف موضوع از قبیل زیست محیطی، اقتصادی واجتماعی و برگزاری جشنواره ها و برنامه های فوق برنامه مرتبط با موضوع با عناوینی چون محله پاک و شهر پاک به کمک شهرداری مناطق - سازمان محیط زیست: وضع قوانین و مقررات تنبیهی و تشویقی نسبت به صنایع و کارخانجات در تولید مواد یا دور ریز کم تر - مراکز میوه و تره بار شهرداری و میادین میوه: ارتقای کیفیت و نحوه ارائه محصولات ، تحویل میوه جات و سبزیجات به صورت پاک شده و بسته بندی شده - فروشنده نهائی : به طور مثال " ممنوعیت سبزی پاک نشده در مغازه ها، عدم استفاده از روزنامه به عنوان دور پیچ سبزی، عدم ارائه نایلون در مغازه ها به طوری که جهت خرید از زنبیل یا وسایل حمل غیر قابل دور ریز استفاده شود

22. ج: بازیافت مواد از مبدأ - در برج ها و مجتمع ها و آپارتمان های بیش از 5 واحد: یک نفر به عنوان مدیر پسماند تعیین شود. انگیزه های تشویقی و مقررت تنبیهی برای وی در نظر گرفته شود. همچنین اختیارات قانونی به منظور مدیریت و نظارت بر اجرای مقررات پیش بینی شود - گیسه زباله کیسه ای با یک رنگ در نظر گرفته شود. - منازل تک واحدی ( خرید ضایعات و مواد قابل بازیافت با قیمت مناسب که ارزش جداسازی داشته باشد و عدم تحویل زباله هایی که تفکیک نشده و یا اعمال جرایم مالی د: زباله سوزی - سوزاندن زباله برای بازیافت انرژی می تواند حجم پسماند را کاهش دهد که یکی از مهمترین کشورهای صاحب اندیشه در این زمینه کشور چین می باشد . ه: تولید کمپوست و هضم بی هوازی پسماند آلی به دو روش هوازی (تولید کمپوست) که جهت کشاورزی و مصارف دیگر قابل استفاده است و بی هوازی(هضم) که از گازهای تولید شده و عمدتا متان است و آسان تر ، پربازده تر و با هزینه ی کم تری است مورد پردازش بیولوژیکی قرار می گیرد

23. تفکیک زباله در کشورهای مختلف
سطل های تفکیک زباله حاوی 4 مخزن طراحی شده که روی هر یک تصویر نوع زباله ای که باید داخل آن ریخته شود نشان داده شده است.
ایرلند
در استرالیا دو سطل زباله برای تفکیک زباله های تر از زباله های خشک و قابل بازیافت در نظر گرفته شده اما با این حال به گونه ای طراحی شده که تمام انواع زباله های قابل بازیافت در یک مخزن ریخته می شوند.
استرالیا
در ژاپن ورودی سطل های زباله متناسب با نوع زباله طراحی شده و لازم نیست هنگام جداسازی پسماند ها دقت زیادی صورت گیرد.
ژاپن
در انگلیسش مخزن های تفکیک زباله با زنگ آمیزی وشکل های دقیق طراحی شده که این شیوه طراحی در جذب افراد در استفاده از آنها بسیار مؤثر است.
انگلیس

24. مشکلات و نواقص موجود بر سر راه مدیریت پسماندهای جامد شهری تهران
- تعریف و طبقه بندی روشنی از انواع مواد زائد موجود وجود ندارد.
- فقدان آئین نامه های مصوب برای قانون مدیریت زائد
- فقدان یا نقصان دستورالعمل های مدیریت مواد زائد جامد
جنبه حقوقی ( قانونی)
- فقدان احکام شهرداری
- نادیده گرفتن مفاد قانونی
- طرح ضعف همکاری بین سازمانهای ذینفع
- کم تجربگی در سیستم مدیریت مواد زائد جامد شامل سازمان بازیافت، مناطق شهرداری، بخش موتوری شهرداری و پیمانکاران بخش خصوصی
- فقدان برنامه ریزی( بلند مدت)
- تغیرات مکرر در مدیریت بر حساب فرایند کلی تصمیم گیری
- فقدان مکانیز اجرائی کارامد
جنبه ساختاری
- ناکافی بودن سیستم پاسخگوئی محاسباتی بر اساس پایداری و شفافیت
ثبت مالی
- تلاشهای محدود و ناپایدار به لحاظ زمانی و مکانی در زمینه افزایش آگاهی عمومی در بخشهای تفکیک از مبدأ
آگاهی و مسارکت عمومی
- فقدان مشوقهایی برای بخش خصوصی در جهت سرمایه گذاری که منجر به قراردادهای یکساله می گردد
- فقدان تجربه شرکتهای خصوصی
- در قراردادهایشان استفاده از پیمانکارهای شخصی توسط شهرداری برای انجام الزامات منظور نگردیده است
ضمانت اجرائی بخش خصوصی

25. دلائل عدم موفقیت پسماند در ایران
نبود برنامه های جامع و عملیاتی و عدم وجود هدف گذاری های خاص
فقدان سامانه نظارتی بر فعالیت های تفکیک
عدم هماهنگی بین بخشی در شهرداری های مناطق و تعدد مراجع تصمیم گیری
تبیین نشدن اهداف مشخص و پایدار زمان بندی شده
عدم نگرش نظام مند به طح و اعمال نظرات سلیقه ای و غیر کارشناسانه در تصمیم گیری ها
فقدان پشتیبانی های لازم تأمین امکانات، تجهیزات و منابع مالی مناسب برای انجام کار
عدم تأمین خودروهای کافی جهت جمع آوری پسماندهای خشک از سور پیمانکاران بازیافت
عدم وجود سامانه بهداشتی جمع آوری پسماندهای خشک
عدم تمایل شهروندان جهت نگهداری طولانی مدت پسماندهای خشک در منزل
عدم جمع آور به موقع پسماندهای خشک توسط پیمانکاران بازیافت
عدم پوشش کافی در خصوص تحویل مخازن و کیسه های جمع آوری پسماندهای خشک به شهروندان
عدم ارائه آموزش کافی مورد نیاز و اطلاع رسانی نامناسب به خانوارها و عدم فرهنگ سازی مناسب
نبود زیر ساخت های مناسب اجرائی در بالادست و صنایع بازیافت در پائین دست طرح تفکیک
اقتصادی نبودن بازیافت به خاطر یارانه های انرژی و ...
نبود قوانین تشویقی و تنبیهی(همانند اروپا) مثلا در ایتالیا اگر یک شیشه در زباله تر خانوار پیدا شود 450 یورو جریکه می شوند.
نبود قوانین ممنوعیت دفن زباله( مانند امریکا)، موجب شده که برای تفکیک ، تلاش اقتصادی و فرهنگی بیش تری را شاهد نباشیم.

26. راهکارهای کاهش پسماند در تهران
1) تقویت چرخه اقتصادی مدیریت پسماند و جلب مشارکت بخش خصوصی 1-1 ارائه مشوق ها و تسهیلات مناسب به بخش خصوصی 2-1 استفاده از ساز و کارهای مناسب تأمین مالی مراحل مختلف از طریق تجمیع خدمات درآمد زا در مدیریت پسماند 3-1 توانمند سازی بخش خصوصی از طریق تفویض اختیارات، حمایت در جهت تجهیز شده به فناوری های نوین و ارائه آموزش های لازم 2) کاهش تولید آلودگی و پسماند" همکاری سایر سازمان ها و ارگان های ذی ربط از قبیل صداو سیما، آموزش و پروش، سازمان محیط زیست و مردم” 1-2 صدا و سیما: فرهنگی سازی و اطلاع رسانی عمومی با ارائه برنامه های آموزشی و اطلاع رسانی کافی نسبت به اهمیت موضوع 2-2 آموزش و پرورش: ارائه دوره های آموزی به دانش آموزان در جهت تبیین ابعاد مختلف موضوع از قبیل زیست محیطی، اقتصادی واجتماعی و برگزاری جشنواره ها و برنامه های فوق برنامه مرتبط با موضوع با عناوینی چون محله پاک و شهر پاک به کمک شهرداری مناطق 3-2 سازمان محیط زیست: وضع قوانین و مقررات تنبیهی و تشویقی نسبت به صنایع و کارخانجات در تولید مواد یا دور ریز کم تر 4-2 مراکز میوه و تره بار شهرداری و میادین میوه: ارتقای کیفیت و نحوه ارائه محصولات ، تحویل میوه جات و سبزیجات به صورت پاک شده و بسته بندی شده 5-2 فروشنده نهائی : به طور مثال " ممنوعیت سبزی پاک نشده در مغازه ها، عدم استفاده از روزنامه به عنوان دور پیچ سبزی، عدم ارائه نایلون در مغازه ها به طوری که جهت خرید از زنبیل یا وسایل حمل غیر قابل دور ریز استفاده شود. 3) بازیافت مواد از مبدأ 1-3 در برج ها و مجتمع ها و آپارتمان های بیش از 5 واحد: یک نفر به عنوان مدیر پسماند تعیین شود. انگیزه های تشویقی و مقررت تنبیهی برای وی در نظر گرفته شود. همچنین اختیارات قانونی به منظور مدیریت و نظارت بر اجرای مقررات پیش بینی شود 2-3 گیسه زباله کیسه ای با یک رنگ در نظر گرفته شود. 3-3 منازل تک واحدی ( خرید ضایعات و مواد قابل بازیافت با قیمت مناسب که ارزش جداسازی داشته باشد و عدم تحویل زباله هایی که تفکیک نشده و یا اعمال جرایم مالی 4) زباله سوزی 1-4 سوزاندن زباله برای بازیافت انرژی می تواند حجم پسماند را کاهش دهد که یکی از مهمترین کشورهای صاحب اندیشه در این زمینه کشور چین می باشد . 5) تولید کمپوست و هضم بی هوازی پسماند آلی به دو روش هوازی (تولید کمپوست) که جهت کشاورزی و مصارف دیگر قابل استفاده است و بی هوازی(هضم) که از گازهای تولید شده و عمدتا متان است و آسان تر ، پربازده تر و با هزینه ی کم تری است مورد پردازش بیولوژیکی قرار می گیرد

27. پایان

28. منابع: Turkey - municipal waste management - European Environment Agen
Solid Waste Management in the World’s Cities
pasmand.tehran.ir
[The United States is facing a huge solid-waste disposal problem
کتاب "پسماندهای فضایی" نویسنده شهرام یزدان‌پناه